Steinhissa - Svíþjóð með sárt ennið í Evróvisíon! Með þetta annars ljúfa, ágæta lag :(

Svona gerast hlutir stundum á eyrinni!

En, mín skoðun er að sænska lagið í ár, sé mun betra en lagið þeirra í fyrra - sem það lag hefði þá mátt sytja eftir.

Mun skemmtilegra, en danska lagið.

------------------

Sáttur við það Tyrkneska - það  Armenska - og ég held einnig, það Úkraínska.

En, það lag hefur verið að vaxa í áliti hjá mér, við frekari hlustun. Hljómaði ekkert sérstakt fyrst, en síðan líkar mér það heldur betur nú. 

Powerballaða, sem jaðrar við að vera rokkballaða - en hef alltaf verið frekar veikur fyrir rokkballöðum, og rokklögum yfirleitt, ef út í það er farið.

Fínt lag frá Ísrael - hugsanlega besta ballaðan í ár, betir hið minnsta en ballaðan frá Írlandi. En, það lag hefði alveg mátt sytja heima fyrir Svíþjóð.

--------------------

Svona er þetta, - þori engu um að spá um úrslitin á laugardag. 

Finnst svo mörg lög hafa möguleika.

 

Kv.

Er Evrusvæðið, gjaldþrota?

Þetta er spurning, sem Wolfgang Münchau hjá FT.com varpar fram, og nefnir þar nokkur íhugunarverð atriði:

 

Is the eurozone insolvent?

"The first thing to note is that you cannot answer that question with a cursory reference to the debt-to-gross domestic product ratios of eurozone countries. This macro perspective is of little use here. Those numbers tell us that the eurozone is in a better position than the US, the UK or Japan."

Með öðrum orðum, að villandi sé að skoða einungis skuldastöðu Evrópuríkjanna, skv. opinberum tölum yfir skuldir vs. þjóðarframleiðslu, því skv. þeim sé Evrópa í betri málum en Bandar. og Japan - en, ljóst er að þ.e. ekki rétt.

 

"The problem is that those headline numbers exclude contingent debt and the interconnectedness of financial flows....European Union governments have effectively guaranteed the liabilities of their entire banking sectors. They have guaranteed all bank deposits up to a certain limit. The eurozone member states guaranteed Greek debt for the next three years, and then extended the scheme to the rest of the eurozone. And those guarantees will probably have to be doubled again."

Þær tölur, taki ekki með í reikninginn, þær stórfelldur ábyrgðir sem ríki Evrópu hafa gengist undir, síðustu 2. ár - þ.e. :

1. Ábyrgjast skuldir bankakerfa sinna.
2. Ábyrgjast öll innlán, upp að vissri upphæð.
3. Ábyrgjast skuldir Grikklands, fyrir næstu 3. ár.
4. Nú síðast, öll meðlimaríki Evrusvæðisins, samþykktu sameiginlega ábyrgð allra skulda Evruríkja, upp að 750 milljörðum Evra. 

Wolfgang, spáir því að sá heildarábyrgðar-pakki, verði sennilega 2. faldaður, áður en yfir líkur.

En, slíkar ábyrgðir í reynd, innibera stórfellda skulda-aukningu, meðlimaríkja Evrusvæðisins.

 

"Before the start of monetary union in 1999, EU countries borrowed at different interest rates, the spreads reflecting expectations about future exchange rate realignments and default probabilities. With the arrival of the euro, spreads almost disappeared. Just as subprime CDOs enjoyed triple A ratings because of the way they were constructed, the entire eurozone enjoyed a triple A rating on the back of Germany’s. This produced a massive credit boom in Spain and Portugal, and those credits were recycled through the eurozone banking system."

"So, given what happened to those subprime CDOs, what hypothetical rating should we then attach to that €440bn eurozone SPV(special purpose vehicle)? A triple A?"

Hérna gerir Wolfgang áhugaverðan samanburð, en hann mynnir okkur á að á sínum tíma, hafi skuldavöndlar sem búnir hafi verið til, þ.s. blandað var saman mismunandi skuldum í einn pakka, sem talið var dreifa áhættunni - sem sú ályktun var þá af dreginn að þar með væri áhættan lækkuð.

Slíkir skuldavöndlar, fengu mjög lágt áhættumat hjá matsfyrirtækjum, sem orsakaði að þeir voru mjög vinsælir fjárfestinga-kostir, á ákveðnu tímabili.

En, síðan við "sub-prime" kreppuna, átta menn sig allt í einu á því, að með því að mixa upp lánunum með þessum hætti, þá er einnig orðið erfiðara að átta sig á hver akkúrat áhættan er fyrir hvert lán fyrir sig.

Allt í einu, umbreytist sýn markaðarins, á þessa vöndla - og markaðurinn fer að upplifa þá sem eytraðann pening, þ.e. í stað þess að dreifa áhættunni, magni þeir hana upp - þ.e. vöndull er ekki lengur séður hafa meðaláhættu, heldur er áhættan metinn á grunni versta lánsins í pakkanum.

Þessi vöndlar, eftir kreppuna, urðu nánast óseljanlegir, og eigendur þeirra töpuðu svimandi upphæðum á þeim - sem fór með margann fjárfestinn, jafnvel heilu bankana, á hausinn.

--------------------------------------

Spurningin er sem sagt, með því að gera áhættuna sameiginlega, gildir þá allt í einu það sama um Evrusvæðið, að þ.e. einungis eins sterkt og veikasti hlekkurinn?

• Eru fjárfestar að afskrifa beinlínis, Evrusvæðið? Eða, er raunveruleg hætta þar um?

• Gerist þá það sama, með skuldir einstakra Evru-svæði ríkja, hvert við annað, að þær verðfalla, þannig að þau ríki sem eiga mikið af þeim - með svipuðum hætti - tapa ógnarupphæðum?

 

"The Credit Suisse report asked whether the slowdown in global growth might have the same effect on the eurozone that the slowdown in the US housing market had on subprime CDOs. As long as the eurozone governments can generate sufficient tax revenues, all is well. But if that were to stop, the eurozone’s debt edifice might break down like a house of cards."

 

Síðan mynnir hann okkur á einn vandann enn, þ.e. möguleikar til hagvaxtar.

• En, á Evrusvæðinu verða þeir mjög skertir, næstu árin.

• Þ.e. auðvitað hin hliðin á vandanum, þ.e. tekjuhliðin.

En, ef Evrusvæðið sekkur aftur í kreppu, þ.e. samdrátt tekna ríkissjóða, sé veruleg hætta á að skuldavandi einstakra ríkja vaxi þeim hratt yfir höfuð, og allt klabbið falli eins og spilaborg.

----------------------------------hvað um okkur?

Ísland:

• Þetta er auðvitað sama vandamálið og hérlendis, þ.e. skuldavanda verður að skoða í samhengi við tekjumyndun. Ég á við, að villandi er eins og Gylfi Magnússon stöðugt gerir, að einblína eingöngu á skuldahliðina.

• En, þ.s. setur ríkissjóð Íslands í þrot, mun verða léleg tekjumyndun - þ.e. áframhaldandi samdráttur.

• En, ekki er hægt að starta hér hagvexti - hvað sem ríkisstjórnin segir, Gylfi Magnússon sérstaklega - ef ekki verður af tilteknum risaframkvæmdum. 

1. En, risaskuldir almennings.
2. Risaskuldir fyrirtækja.
3. Ásamt, of háum vöxtum - sem magna upp skuldavandann.
4. Auk þess, að skattar hafa verið hækkaðir.
5. Gera hagvöxt fullkomlega útilokaðann - án risaframkvæmda.

• En, ekkert sérstakt bendir ti, að af þeim framkvæmdum verði.

1. Enginn þeirra hefur enn verið fjármögnuð.
2. LV og OR munu þurfa að afla erlendra lána, á hagstæðum vöxtum -
3. En, ríkissjóður Ísl. hefur ekki getað fengið lán á viðráðanlegum kjörum, síðan hrunið átti sér stað, október 2008.
4. LV og OR geta ekki haft betra lánsmat, en eigendur þeirra - og að auki, eru bæði fyrirtækin stórskuldug fyrir.
5. Ofan á allt þetta, gerir ástandið á erlendum lánamörkuðum, fjárfesta hvekkta og sérstaklega neikvæða gagnvart öllum ríkjum, sem skilgreind eru í áhætt-hópi.
6. Í reynd, er áhættufælni fjárfesta á uppleið erlendis, sem gerir þá enn síður líklega en áður, að veita okkur eða ísl. aðilum, viðráðanleg lánskjör.

• Ergo - mun líklegra en ekki - að ekki verði af þeim stórframkvæmdum á næstunni.

• Afleiðin, efnahagsplanið hrynur - þ.s. ekki verður af tekjuaukningu ríkissjóðs, sem á að gera honum kleyft að standa undir sínum skuldum.

Þetta er raunástæða þess, að ég hef verið alla tíð síðan hrunið átti sér stað, og er enn - hef fremur en hitt styrkst í þeirri trú; að Ísland sé einnig eins og Evrópa gjaldþrota.

En, við á hinn bóginn, höfum betri möguleika til að rétta okkur við - og getum það, í krafti okkar auðlynda, - 

1. Vaxtastig verður að fara niður - og það mikið.
2. Skattar líka - en, rétt að nota lækkanir til að hvetja til útflutnings, þ.e. til þeirra sem ætla að skapa nýjan útflutnings.
3. Við höfum til cirka ársloka 2011 - jafnvel út 2012, þ.e. sá tími sem við höfum til að snúa hlutum við, og komast hjá gjaldþroti.
4. Það verður að gera, með því að auka útflutning. En, leið erlendrar lántöku til að kosta stórvirkjanir, er lokað sund. Lánamarkaðir eru og verða lokaðir.
5. Svo, í staðinn, verðum við að beita leiðum - 1. og 2.

Með smá heppni og mikilli sparsemi í notkun gjaldeyris, er hugsanlegt að þessi tími dugi til slíks viðsnúnings.

 

Kv.

Áhugavert viðtal við Jón Gnarr, í Reykjavík Grapevine.

Þegar flett er á vefsíður Grapevine.is, er hægt að nálgast frýtt eintak - sem í vantar vissar lykilfærslur.

Sjá hér: Nýjasta tölublað Reykjavik-Grapevine

Viðtalið, er greinilega á bls. 15 - en, formálann að því má sjá á bls. 14.

En Illugi Jökulsson, hefur verið svo góður, að birta þídda útgáfu af því viðtali á eigin bloggi.

Sjá, þítt viðtal við Jón Gnarr: VIÐTAL VIÐ NÆSTA BORGARSTJÓRA?

 

Ég sé ekki ástæðu, til að endurbirta það í heild, heldur tek ég stuttar tilvitnanir - sem vekja áhuga minn. Þ.s. ég er að reyna að rína í, er hvers konar stjórnandi Jón Gnarr, mun huganlega verða.

 

""Eee, ja, ég er sjálfmenntaður listamaður og hef tekið þátt í ýmsum verkefnum gegnum tíðina. Ég hef leikið, skrifað, leikstýrt, unnið við auglýsingagerð og búið til gommu af gamanþáttum. Og ég hef leikið stór hlutverk í nokkrum bíómyndum...- ég hef enga formlega menntun."

 

Ég tek fram, að ólíkt flestum öðrum, er ég ekki aðdáandi grínsins hans Jóns Gnarr. Þ.e. ekki þannig, að mér leiðist hann, frekar að ég svona - rétt brosa þegar aðrir skella upp úr. Sennilega er ég ekki alveg á sömu línu, húmorslega séð. En, burtséð frá því - er ljóst að hann er mjög hæfilíkaríkur listamaður og það hve hann skemmtir mörgum, þættirnir hans virka eftir allt saman í augum margra, þá er það fullkomin sönnun þess, að þarna fer maður með hæfileika.

Ég staldra þó við viðurkenndan skort á menntun - enda margsannað í gegnum tíðina, að þekkingarskortur getur verið til trafala, þegar verið er að taka ákvarðanir þ.e. orsök og afleiðing er flókin.

 

"Þegar ég var ellefu ára gafst ég upp á skólanum. Ég neitaði að læra margföldunartöfluna, dönsku - eiginlega allt sem ég sá ekki fram á að geta haft hagnýt not af. Mig langaði að verða trúður í sirkus. Þegar ég var þrettán ára var ég alveg hættur í skólanum og var sendur í heimavistarskóla fyrir vandræðabörn og unglinga að Núpi í Dýrafirði. Þar fékk ég mikinn tíma og pláss til að sinna því sem mig langaði."

 

 

En, mjög líklega er eitt af því sem orsakaði hrunið, að okkar bankamenn einmitt spiluðu á "þekkingarskort" ísl. stjórnmálamanna. En, margt bendir til, að þeir sem voru við völd, hafi hreinlega ekki skilið líklegar afleiðingar þeirra ákvarðana sem þeir voru að taka.

Ég bendi á, að núverandi ríkisstjórn virðist mér einnig birtingarmynd sama vanda. En, ljóst virðist að Hollendingar og Bretar, hafi einmitt spilað á þekkingarskort núverandi ráðherra, talið þeim trú um að bráðabirgðasamningur, gerður af fyrri ríkisstjórn um lausn Icesave, væri einnig bindandi fyrir nýja ríkisstjórn - og þ.s. í reynd var ný samningalota. Þarna, sem sagt, hreinlega plata embættismenn ríkisstj. Hollands og Bretl. samninganefnd og ráðherra Íslands - og úr verður sá hörmungarsamningur, sem mjög naumlega tókst að stöðva.

 

"Ef við fáum meirihluta, þá tökum við bara stjórnartaumana og ráðum öllu. Og við myndum láta þrautþjálfað fagfólk í að reka borgina. Ég lít á borgina sem einingu og innri bygging hennar er alveg fullfær um að reka sig sjálf, án hjálpar stjórnmálamanna. Þeir eru hvort sem hálfan daginn bara að vinna í þágu flokksins síns.""

 

• Sko - ég bendi á þetta vandamál með þekkingarskortinn, því þetta er raunverulegt vandamál og þ.e. ekki endilega lausn að ráða einfaldlega fólk sem þekkir til verka - því ef þú hefur ekki næga þekkingu sjálfur til að meta valkostina sem þeir bjóða þér upp á þá ertu algerlega á valdi þeirra sem þú réðir til verksins.

• Málið er, ef þín þekking er virkilega mjög takmörkuð, hefur þú þá nokkuð vit á að ráða rétta fólkið - ég meina, hvernig getur þú þekkt á milli einstaklings sem hljómar vel á yfirborðinu eða þess sem raunverulega hefur djúpstæða þekkingu, ef þú sjálfur hefur ekki næga þekkingu til að spyrja réttu spurninganna eða meta svörin?

• Klassíska vandamálið, er hvernig getur þú treyst þeim, sem þú ræður til verka - þegar maður les þetta viðtal við Jón Gnarr, kemur fram mjög sterk "anty authority" hugsun. Honum leiðast "authority típur". Honum leiðast stjórnmál. Það getur bent til þess, að hann muni ekki nenna því seinna meir, að pæla mjög mikið í þessu. Hugsunin geti verið, ráða einhverja til verksins og síðan, láta þá um það. Í því getur falist hætta - þ.e. skortur á eftirfylgni.

• Mörg dæmi eru um, að ráðinn forstjóri eða framkvæmdastjóri, steli frá eigin fyrirtæki. Með öðrum orðum, þá er ekki nóg að ráða einhvern sem þú heldur góðan, þú þarft einnig að fylgjast með hans/hennar verkum og að auki, helst hafa nægilegt vit til svo þú getir áttað þig á hvenær þeir eru ekki að sinna sínum störfum.

• Engin starfsemi, bara rekur sig sjálf - en skortur á eftirfylgni einmitt býður hættunni heim. En, ef forstjórinn eða framkvæmdastjórinn, tekur eftir því að enginn er að fylgjast með hans/hennar störfum, eru mörg söguleg dæmi til um að þá fari viðkomandi að haga rekstrinum skv. eigin persónulega hag. Dæmigerð hegðun, er einmitt hjá forstjóra fyrirtækis að búa til skammtímagróða, "casha-út" í formi árangurstengdra greiðsla - svo ertu farinn áður en allt hrynur. Hjá hinu opinbera, getur spilling orðið til vegna þessa t.d. með þeim hætti, að þú kemur því fyrir þannig, að þú græðir persónulega þegar verkefnum er úthlutað - a)Þér er greitt beint undir borðið. b)Þú færð greiðslur með einhverjum óbeinum leiðum, t.d. þannig að reikningur er opnaður í erlendri skattaparadís á þitt eignarhaldsfélag. - Þetta er í reynd svipuð spilling og pólit. fulltrúar stundum leiðast í; en hún getur einnig átt sér stað innan embættiskerfis í topp stöðum innan þess, ef pólit. fulltrúar eru ekki að fylgjast með hvað á sér stað innan starfseminnar.

• Sem sagt - þú verður óviljandi fórnarlamb þeirra sem notfæra sér fávisku þína - sbr. ríkisstjórnin núverandi vs. Bretland/Holland í tengslum v. Icesave, umliðnar ríkisstjórnir vs. ísl. útrásarvíkingar - en flest bendir til að síðustu 4. árin fyrir hrun hafi útrásarvíkingarnir reynd stjórnað landinu - en upphaf þess ástands sannarlega má rekja til fávisku þeirra sem stjórnuðu þegar bankarnir lentu í þeirra höndum - en vart er ástæða að reikna með því að þeir fávísu stjórnmálamenn hafi planað þá útkomu, og nú ætla Reykvíkingar að afhenda borgina í hendur á einstaklingi sem viðurkennir nær algerann skort á skólagöngu. Er verið að bjóða hættuni heim - eða hvað?

• Fólk virðist segja - stjórnmálamenn eru hvort sem er trúðar - svo, látum raunverulegann trúð stjórna! Er þetta ekki smávegis bilað?

 

Hverjir hafa reynst honum vel?

"Og svo eru bissnissmennirnir sem hafa í raun og veru gert mér kleift að vinna við það sem ég vil vinna við. Jón Ásgeir er einn af þeim og hann virðist eiga Stöð 2, sem hefur veitt mér fullt af tækifærum til að vinna og skapa - en reyndar á frekar einhliða skilmálum. Ég á ekki höfundarréttinn á neinu sem ég hef skapað. Jón Ásgeir á hann."

 

Jón Ásgeir - sá bissnessinn í því sem hann var að gera.

Merkilegt, að hann skuli vera velgjörðarmaður hanns?

• Verða þá einhverjir bissness-menn ráðnir, til að stjórna borginni, meðan Jón Gnarr spókar sig sem Borgarstjóri, skrifar undir þ.s. honum er rétt - sbr. "Yes minister - Yes Primeminister".

 

 

Það greinilega blundar níhílisti í Jóni Gnarr -

"Þegar ég var þrettán ára var ég alveg hættur í skólanum og var sendur í heimavistarskóla fyrir vandræðabörn og unglinga að Núpi í Dýrafirði."

"Fjórtán ára gamall var ég virkur félagi í mörgum alþjóðasamtökum sem var verið að stofna um þær mundir - Baráttusamtökunum fyrir kjarnorkuafvopnun, Svarta fánanum, Greenpeace - ég gekk í fullt af róttækum samtökum og var meira að segja partur af herferð um að skrifa bréf til fangelsaðra stjórnleysingja. Ég hafði nógan tíma til að sinna svonalöguðu."

 "ég hef aldrei haft áhuga á stjórnsýslu eða pólitík. Ég er algjörlega andvígur þeirri hugmynd að eitthvað fólk úti í bæ geti skipt sér af lífi þínu, sú hugsun ergir mig." ... "Ég hef aldrei horft á Silfur Egils eða hlustað á umræðuþætti í útvarpinu. Ég þekki ekki einu pólitíkusana. Ég hitti Hönnu Birnu í settinu á einhverjum sjónvarpsþætti og ég hafði ekki hugmynd um hver hún var."

 "Öll kerfi eru á móti skapandi hugsun, því þau eru fullmótuð og búin að koma sér fyrir í sinni skúffu, og eru stolt af því."

 ""Skapandi hugsun ógnar þeim. Ógnar skólastarfinu sem byrjar á að kenna okkur að skapandi hugsun sé einskis virði þangað til þú ert orðinn fullorðinn. Þú þarft að eyða bestu árum ævinnar í að læra um eitthvað sem einhver annar skapaði, svo geturðu farið að gera eitthvað. Það passa ekki allir inn í þetta mót, sem skapar þörf fyrir hugtök og "vandamál" sem þarf að skilgreina og þá erum við komin að geðlæknum og sálfræðingum."

""Ja, ég þekki ekki skattkerfið, það er mjög flókið. Ef ég fengi að ráða myndi enginn borga skatta. Mér leiðist að borga skatta. Ég er alltaf í skuld við skattinn og kerfið hefur leikið mig mjög illa. Kerfið er óréttlátt og ég vil breyta því."

"Þetta er allt dautt. Skattstofan er dauð, tollurinn er dauður, RÚV er dautt. Þetta eru stofnanir sem mynda hryggjarstykkið í samfélaginu og þær eru allar dauðar. Blaaaah!""

 

Ég velti því fyrir mér, hvernig einstaklingur sem gat ekki þroskast innan skólakerfisins - segist á móti kerfum - hljómar dæmigert ofvirkur - getur haldist við á hrútleiðinlegum borgarstjórnarfundum þ.s. þarf að fjalla um mál, afgreiða mál, fjalla um þau vandamál sem alltaf koma upp; taka ákvarðanir? Hætt við að athyglin verði löngu farin e-h annað :)

Þ.e. nefnilega töluverð vinna í því falinn, að kynna sér mál að nægilegu marki, svo hægt sé með vitrænum hætti að velja á milli þeirra valkosta, sem embættismennirnir bjóða upp á.

Ég meina - í alvöru talað - er það vitrænt val að svara því vandamáli að stórfellt klúður varð fyrir tilverknað óvandaðra vinnubragða og fíflsku - sem margir hafa túlkað með þeim hætti að það fólk sem er að taka ákvarðanir sé ekki með næga þekkingu til að ráða við þau mál sem þau eiga að sjá um; að þá einmitt að taka fegins hendi einstaklingi sem viðurkennir "enga þekkingu", "engan áhuga", "lifir í núinu", "með mjög takmarkaða þolinæði",  "ætlar sér að skúbba málum í hendur einhverra "sérfræðinga" en viðurkennir þó algert hatur á sérfræðiþekkingu sbr. engan áhuga á þekkingu sem aðrir hafa búið til"?

Er það þá ekki einfaldega þ.s. við uppskerum - hrun borgarinnar?

 

Jón Gnarr - er með nokkrar jákvæðar hugmyndir!

"Okkar pólitíska veröld er mótuð af einhvers konar samtryggingu sem er inngróin í okkur af því við erum svo fá."

• Þarna kemur hann inn á kjarna sannleik, þ.e. við erum að tala um örríkið Ísland, sem þíðir að hópar þeir sem eru að vasast með stjórnun mála - eru smáir.

• og, ég er 100% sammála, að samtrygging er ein birtingarmynd - afleiðing - þeirrar smæðar.

"Og hér koma pólitísku flokkarnir í staðinn - þeir mynda bandalög sem verða eins konar feðraveldi eða lénsveldi. Við erum með fjóra flokka - sósíalista, íhaldsmenn, bændur og jafnaðarmenn - þeir skipta stundum um nöfn en kjarni þeirra er alltaf sama lénsskipulagið sem hefur alltaf stjórnað okkur."

 

• Mín persónulega hugmynd að lausn - er beint lýðræði. 

• Vegna smæðar, verður alltaf mjör erfitt hér, að koma í veg fyrir tilurð fákeppnisfyrirkomulags þ.s. örfáir ráða og skipta markaðinum á milli sín - sbr. olíufélögin, tryggingafélögin, bankarnir o.m.flr. Sjálfsögðu stjórnmálaflokkarnir - sem eins og olíufélögin, skipta kjósenda markaðinum á milli sín.

• Það eina sem ég sé, sem raunverulega mögulega raunbreitingu, er beint lýðræði - þá á ég við þjóðaratkvæðagreiðslu fyrirkomulag sbr. Sviss.

"Ég held að við verðum að hætta að flytja inn olíu og nota rafmagn í staðinn."

 

• Þarna kemur hann inn á grunnþörf - þ.e. við þurfum að draga úr því sem við verðum að flytja inn. Rafmagnsbílar eru þó ekki eina lausnin - en, einnig er hægt að knýja sprengihreyfla beint með öðrum vökvum eða gastegundum - sbr. metan, vetni eða alkohóli.

• Grunnvandi, að þetta kosta peninga. En, við erum að tala um breitingu sem þarf hvort sem er að eiga sér stað yfir e-h árabil.

• Það tók 2. áratugi að útrýma að mesti olíuhitun, hita með vatni þess í stað.

""Já, ég vona að við fáum menningarbyltingu hér. Að við förum að upplifa okkur sem þjóð á nýjan hátt. Og ég hef nokkrar hugmyndir þar að lútandi. Eins og í sambandi við sjálfstæði þjóðarinnar. Mér finnst sjálfstæðinu ógnað. Við þurfum að leggja nýja áherslu á það, og þar gæti ný áhersla á rafmagnsbíla leikið sitt hlutverk. Með því að skilgreina og leggja áherslu á það sem er sérstakt við okkur, með því að leiða nýsköpun á sumum sviðum. Þar eru möguleikar - við gætum orðið fyrirmynd annarra þjóða á þessu sviði.""

• Þarna er ég eiginlega hálf hissa á sjálfum mér - því ég er 100% sammála.

• Sjálfstæðinu er sannarlega ógnað - Icesave samningurinn hefði algerlega bundið á það enda.

• Rafbílavæðing - getur verið góður hlutur. En, ég víl horfa aðeins víðar á - tala um að innleiða "innlenda orkugjafa". En, metan - metanól - vetni, eru aðrir möguleikar og þá er hægt að nota áfram sprengihreyfla og nokkurs konar bensínstöðvar. En, stóri kosturinn er að ekki þarf þá að bíða marga klukkutíma eftir því að geymirinn hlaði sig. Að auki, getur drægið verið sambærilegt og við bensínbíl.

• Já, við þurfum að finna okkur eitthvað, sem við getum gert sem sé sérstakt. Ekki nóg að hafa bara - fisk, ál og ferðamenn. En, útflutningsafurðir okkar eru bagalega "low tech" sem einnig þíðir virðisauki er lágur sem veldur því að erfitt verður að halda uppi þeim lífskjörum, sem við viljum búa við. En, allt kosta eitthvað. Uppbygging alþjóðlegrar fjármálamiðstöðvar mistókst. Það var stóra hugmynd síðasta áratugar. Okkur vantar annað í staðinn - og það getur ekki orðið meira ál. Vandinn við álið, er að það býr til tiltölulega fá störf. Virðisaukinn sem hér verður eftir, er einnig fremur lítill.

• Sko - ég hef sett mínar hugmyndir fram áður, og þær eru eftirfarandi:

1. Þjóðaratkvæðagreiðslufyrirkomulag ala Sviss.
2. Stórfelld lækkun vaxta - ekki meira en 2-3%.
3. 50% afsláttur á sköttum í 5-10 ár til; a)Fyrirtækja sem vilja umbreyta rekstri í form sem skilar þaðan í frá gjaldeyristekjum, b)Þeirra sem stofna til alveg nýs rekstrar er skili gjaldeyristekjum - - tilgangur, að hvetja til aukningar gjaldeyristekna.
4. Ég er þeirrar skoðunar, að óhjákvæmilegt sé - meðan versta kreppan gengur yfir - að skera mikið niður rekstur og þjónustu ríkisins. En, reka verði ríkið sem næst núllinu - ekki í mínus.
5. Síðar þegar uppgangur hefst, verði að reka það í plús - til að minnka skuldir svo smám saman sé hætt þeirri vitleysu að senda okkar skattfé til erlendra fjármagnseigenda. Þetta þíði að aðhald í rekstri, haldi áfram þó góðæri komi. Þá á ég við, að haldið sé í við aukningu útgjalda þegar tekjur aukast þannig, að alltaf verði afgangur.

 

Hverjum líkar Jóni Gnarr við?

Greinilega ekki framsóknarmenn -

 

"Ég myndi ekki vinna með Framsóknarflokknum og ég vona að sá flokkur snúi bara upp tánum og hætti að vera til, að minnsta kosti í Reykjavík."

 

Ekki heldur sjálfstæðismenn - en hann hljómar sem að honum sé hlýtt til VG.

 

"Ef ég er í heimsókn á skrifstofu Vinstri-grænna og við förum að tala um The Wire og þau eru öll sammála um það sé besti sjónvarpsþáttur allra tíma, og svo kemur einhver frá Sjálfstæðisflokknum og hefur aldrei heyrt minnst á The Wire, þá veit ég hverjir eru skemmtilegir og ég er búinn að komast að því með hverjum ég vil helst vinna."

En, vísbendingu í þá átt, má einnig sjá í áður fram kominni róttækni - en í VG er helst að finna þá hópa, sem aðhyllast vinstri sinnað stjórnleysi - en, þó vill hann ekki titla sig stjórnleysingja.

 

"Og á hinu pólitíska litrófi, þá er anarkisminn til vinstri. En ég er á móti þeirri pólitík sem kveður á um hvað maður eigi að gera. Bannar hluti. Bannar nektarklúbba og internet-aðgang. Ég get ekki skrifað undir það. Hvað kemur það mér við ef einhver kýs að eyða tíma sínum í nektarklúbbum eða hanga á netinu í leit að klámi? Ég held að stjórnmálaflokkarnir á Íslandi séu komnir í blindgötu. Þeir eru búnir að vera."

 

Klárlega er þarna "anarkísk" hugsun - en er hún vinstri- eða hægri-sinnuð?

• Vinstri sinnaðir anarkistar vilja fara beint í ríkislausa kommúnsismann sem lofað var sem endapunkti af Karli Marx - þ.s. allir væru jafnir, enginn yfir aðra hafinn, þ.s. hlutir virka samt "af því bara". En, ég hef aldrei séð neina sannfærandi röksemdafærslu þar um.

• Hægri sinnaðir anarkistar, leggja ofuráherslu á frelsi án takmarkana. Þetta er hin endalega sjálfselsku stefna -- sem snýst um að enginn má banna mér neitt. Ég á að hafa rétt að gera hvað sem ég vil. Ég er voða reiður og pirraður, ef ég fæ ekki að gera allt hvað þ.s. ég óska mér að gera, framkvæma, þegar ég vil það framkvæma. Einhverjar boð og bann maddömur, geta bara farið og í skít og kanel.

Mér sýnist, að Jón Gnarr, sé ekki að stefna á kommúnisma þ.s. enginn á neitt.

Frekar, að hann sé pirraður á boðum og bönnum, sem hljómar sem að hafi verið hans persónulega einkenni allt frá bernsku.

Ergo - hann er frekar að tala um e-h sem nálgast að vera "Hægi anarkismi" en "Vinsti anarkismi".

En, hægri "libertarianistar" vilja einnig, enga - alls engar - hömlur á hvað einkaframtak má og má ekki gera. En, þetta hljómar ekki alveg eins og línan hans Jóns Gnarr.

Svo, í mínum augum, hljómar anarkisminn hans Jóns Gnarr, frekar "confused".

Einhvers konar and-"authority" án þess, að vera líklega mjög djúpt pældur.

• Helstu velgjörðarmenn hans, hafa þó verið bissness menn! 

• Titlar sig - and pólitík - and kerfi.

 

Niðurstaða

Ég held að Jón Gnarr sé almennt séð góðviljaður - hann vill vel.

• En sagan er full af fólki, sem var góðviljað, en minna gott fólk færði sér í nyt. Sbr. orð Leníns um nytsama sakleysingja, sem hjálpuðu honum að komast til valda, en hann síðan varpaði í fangabúðir. 
• Jón Gnarr, verður að vara sig á öllum þeim tækifæris-sinnum, sem munu hópast í kringum hann, bjóða þjónustu sína - taka undir hugmyndir um að nauðsynlegt sé að breita - reyna að ræna byltingunni hans.
• Þarna er ég að benta á augljósann menntunarskort - augljósann skort á þolinmæði og áhuga á pólit. sem veldur samanlagt einmitt ótta hjá mér um að hann geti orðið fórnarlamb tækifærissinna.
• En, mér sýnist að mjög freystandi verði fyrir hann, að afhenda þetta einhverjum öðrum, og sinna svo því sem hann hefur áhuga á hverju sinni. Það væri sambærilegt við konunginn, sem lét ráðgjafana stjórna - og þeir stjórnuðu eins og þeim hentaði.
• Við skulum muna eftir fyrsta forsætisráðherra Rússlands, eftir fyrstu byltinguna 1917, sem síðan var steypt af minna góðviljugum mönnum, sem stálu í reynd byltingunni.

Auðvitað þarf þetta ekki að fara ílla - kannski velur Jón Gnarr einungis gott fólk til verka - svo verður allt í lagi þó hann hafi lítinn fókus á þau mál sem þeir sjái um fyrir hann - og hann getur einbeitt sér að því, að útfæra nánar byltingar hugmyndir sínar.

En, vitin til varnaðar í heimssögunni, eru því miður svo mörg.

Ég er sammála honum um sumt, en ég hef áhyggjur af þessum "anty-authority" tendensum hans - og greinilegum alvarlegum þekkingarskorti.

Sagan hefur því miður tilhneygingu til að endurtaka sig, því þegar til kemur - halda menn að þeirra aðstæður séu það sérstæðar að reynsla annarra skipti ekki máli eða þeir einfaldlega hafa ekki áhuga á að velta sér upp úr hver reynsla annarra var.

 

Kv.

Er óhætt að kjósa Besta-Flokkinn?

Nú þegar ný könnun sýnir Besta Flokkinn, með 44% fylgi og meirihluta, skömmu fyrir kosningar. Þá er ekki undarlegt, að nokkurs titrings gæti.

En, spurningin að ofan, er alvöru spurning!

 

Tilvitnanir:

--------------------

Hallgrímur Helgason: Förum úr einu bullinu í annað

Líkir Besta flokknum við framboð Berlusconi

„Þetta er hálf sorglegt. Við erum að fara úr einu bullinu í annað. Ég er hræddur um að þjóðin endi upp með ennþá meiri þynnku eftir að hafa kosið þetta yfir sig," segir rithöfundurinn Hallgrímur Helgason um gott gengi Besta flokksins í skoðanakönnunum.

"Hallgrímur Helgason rithöfundur líkir framboði Besta flokksins til borgarstjórnarkosninga nú í vor við framboð Berlusconi forsætisráðherra Ítalíu þegar hann komst fyrst til valda. Hann segir að þjóðin eigi eftir að enda með mun meiri þynnku en nú, ef hún kjósi flokkinn yfir sig."

"Hallgrímur nefndi að framboð Berlusconi hafi í upphafi verið fyndið en síðar snúist upp í andhverfu sína."

"„Þetta er fólk sem þagði allan góðæristímann og var hvergi sjáanlegt í búsáhaldabyltingunni. Þetta framboð er bara skrum, svipað og á Ítalíu þegar Berlusconi kom fram, það þótti fyndið fyrst. Málið er bara að grínið er ekkert fyndið lengur þegar það er komið í meirihluta. Þjóðin á eftir að enda með miklu meiri þynnku ef hún ætlar að kjósa þetta yfir sig,“ sagði Hallgrímur í þættinum Vikulokunum í útvarpinu."

--------------------

Siðleysið og Jón Gnarr

Jón Trausti Reynisson, segir - "...þessi mikli stuðningur við Besta flokkinn er annað, meira og verra en yfirlýsing gegn gömlu flokkunum. Hann sprettur úr skorti á siðferði og ábyrgð í íslenskri menningu...Jón Gnarr, leiðtogi Besta flokksins, hefur sagst vilja verða borgarstjóri til að hafa það náðugt. Jón segir hreinskilnislega frá því að hann muni misnota aðstöðu sína sjálfum sér í hag. Ef hann kemst til valda mun hann svíkja kosningaloforðin sín. Hann hefur þegar sagt að hann muni gera það, þannig að erfitt verður að gagnrýna hann fyrir það....Besti flokkurinn er einkennandi fyrir firringuna og afneitunina á siðferði sem einkenndi Ísland í góðærinu fyrir hrun. Fólk getur kosið hann og hlegið að gömlu flokknum, en á endanum snýr ádeilan að kjósendunum sem gerðu uppreisn gegn vanhæfri ríkisstjórn og kusu síðan til valda ábyrgðarlausan sprelligosa.

• Ég held að allir viti, að Besti Flokkurinn, mun ekki setja froska í Tjörnina eða Ísbjörn í Húsdýragarðinn, o.s.frv.

• Það virðist ljóst, að komið er verulegt fyrringar ástand, í íslenskt þjóðfélag.

• Maður sér setningar á blogginu, eins og að það mætti alveg eins setja górilluapa eða asna, í stað núverandi þingmanna.

• Einnig heyrir maður fullyrðingar þess efnis, að ekki geti ástandið mögulega versnað - allir hinir hvort sem er svíki þau loforð er þeir gefa - ekki hafi þeir sem á bak við Besta Flokkinn, klúðrað málum landsmanna.

Það virðist ríkja nokkurs konar nýhilismi - þ.e. allt er betra en þ.s. við höfum í dag.

Ég óttast að ef kjósendur upplifa síðar meir, að þeir hafi gert mistök, er þeir kusu Besta Flokkinn - þá muni þessi nýhilisma tendens ágerast - jafnvel brjótast út í útbreiddri borgaralegri óhlýðni.

En, Ísland er "post" áfall samfélag - og upplifunin, er að allt hafi brugðist.

En, sögulega séð - þegar önnur lönd sem upplifað hafa áföll eru skoðuð - þá verður ljóst, að slíkt ástand er hættulegt.

------------------------------

En, því getur lyktað - sbr. önnur lönd:

• borgarastyrrjöld - upplausn samfélags (versta mögulega útkoma)
• endalokum lýðræðis, við taki populísk einræðisstjórn - karísmatískur einstaklingur sem leiði hana, lofi að endurskapa þjóðfélagið, en til þess þurfi að víkja öllum reglum til hliðar.
• upplausnarástand vari tímabundið, breytingar verði á flokkakerfi og imsar aðrar nauðsynlegar breytingar, lýðræði rís sterkara aftur eftir.

Góð útkoma er alls ekki örugg.

Eitt af því klassíska sem þarf einmitt að varast - við síkar aðstæður - er upprisa popúlískra hreyfinga.

Ég er ekki að segja að Besti Flokkurinn, sé slík varasöm hreyfing - aðeins að þær hættur sem sögulega séð hafa alltof of reynst vera raunverulega fyrir hendi.

-------------------------------------

Ég öfunda reyndar ekki Besta Flokkinn, ef hann vinnur slíkann sigur:

Það eru nefnilega ekki óendalegir möguleikar í stöðunni, þvert á móti eru þeir mjög takmarkaðir.

• Fjárhagsstaða Borgarsjóðs er þung - en, með varfærinni stjórnun, ekki endilega óviðráðanleg.

1. En, mjög mögulegt er, með röð slæmra ráðstafanna, að koma honum í þrot.

• Orkuveita Reykjavíkur, er í um cirka 16% eiginfjárstöðu og með mjög erfiða greiðslustöðu í erlendum gjaldmiðlum.

1. Þær skuldir geta lent á borgarsjóði.

• Sjálfstæðisflokkur + Framsóknarflokkur, telja minst varasömustu leiðina, vera varfærna stjórnun með niðurskurði kostnaðar og framkvæmda, á sama tíma og söfnun frekari skulda er lágmörkuð.

• Samfylking og Reykjavíkurframboð, vilja slá lán - og framkvæma. Bæði lofa að binda enda á atvinnuleysi og kreppu í borginni, með því fjármagni sem tekið er að láni. 

• VG vill einnig auka eitthvað framkvæmdir, en fyrst og fremst sleppa niðurskurði - og nefnir útsvarshækkun sem leið í stað niðurskurðar.

Þetta eru þær aðferðir sem standa til boða.

Ég get ekki séð nokkra leið fyrir Besta Flokkinn, að velja einhverra þessara leiða, án þess að einhver hluti kjósenda Besta Flokksins, fari í fílu.

• Ef þ.e. rétt, að Jón Gnarr er laumuhægrimaður, eins og sumir bloggarar halda fram, þá ef til vill stendur honum nær, að halda áfram að beita svipuðum stjórnunaraðferðum og nú eru stundaðar - þ.e. sparnaður og niðurskurður. 

1. En, þá fara kjósendur flokksins af vinstri vængnum í fílu.

• Ef Jón Gnarr, velur leið skuldasöfnunar - þ.e. útríma atvinnuleysinu, veðja á að Ísland sé á leið úr kreppu eins og ríkisstj. lofar, og allt verði því í lagi seinna.

1. Þá fara óhjákvæmilega hægri sinnaðir kjósendur Besta flokksins í fílu.

• Ef Jón Gnarr, hækkar skatt.

1. Þá er það sama sagan.

Mín skoðun er reyndar, að besta útkoman fyrir Besta Flokkinn, væri að verða eini flokkurinn í andstöðu - þ.e. Besta andstaðan eins og einn vinur minn orðaði það.

Ef aftur á móti, hann Jón Gnarr verður borgarstjóri - þá verða ekki ákvarðanir er orka tvímælis umflúnar - alveg sama hvað hann gerir, einhver mun fara í fílu.

Ef út í það er farið - væri það einmitt besta útkoman fyrir hina flokkana - því þ.eru landsmálin sem raunverulega skipta máli - og ef Besti Flokkurinn hrekur ímsa í burtu vegna ákvarðana tekna við stjórn borgarinnar - þá minnkar hættan fylgislega séð fyrir hina flokkana.

Þetta verður allt að koma í ljós:

• Ef til vill er Jón Gnarr nýtt leiðtogaefni.
• Ef til vill, mun Besti Flokkurinn einfaldlega springa eftir kosningar, á sama hátt og Borgarahreyfingin.

Eitt er þó víst - enginn veit hvaða áhættu Íslendingar eru að taka - með Besta Flokknum.

Að vera óskrifað blað - þarf ekki endilega að vera gott - þó það geti verið svo.

Hvað sem gerist - þá verða úrslitin söguleg - þ.e. víst.

Við skulum vona að þetta verði til góðs - þó svo að heimssagan kenni okkur að hætturnar raunverulega eru fyrir hendi - og það virkilega getur verið svo - að Íslendingar séu á leiðinni úr vissri ösku í eld. 

En, ef til vill - verður þetta upphafið að einhverju nýju og stóru. Besti Flokkurinn, verði upphaf einhvers konar nýs Íslands.

En, það upphaf getur bæði verið gott og slæmt upphaf - sbr. að ofan.

 

Kv.

Hætta á verðhjöðnun í Bandaríkjunum!

Verstu fréttirnar, virðast vera búnar í bili í Evrópu. Evran rétti aðeins við sér, í dag - föstudag, 21:05. En, stóri léttirinn var að þýska þingið, samþykkti aðgerða pakkann fyrir sitt leiti, sem ákveðinn var á mánudaginn fyrir viku.

Málun í Evrópu, verða að fá að gerjast aðeins lengur. En, Evran er samt sem áður, um 10% lægri en fyrir mánuði.

En, fréttin frá Bandaríkjunum, sem ég vísa til, er sú að - 

 

Tame price rise figures raise fears over deflation

"The shifting nature of risks in the US economy from inflation to deflation was neatly captured by Michael Feroli of JPMorgan in the headline to a research note this week."

""Goodbye Weimar, hello Japan," he wrote after data showed that core consumer prices - which exclude volatile food and energy costs - rose 0.9 per cent in the year to April, the slowest pace in 44 years."

"The core personal consumption expenditures in-dex - the Fed's preferred measure of inflation - rose only 0.6 per cent in the first quarter, compared to a 1.8 per cent increase in the fourth quarter of last year, which was at the middle of the Fed's ideal range for inflation between 1.5 per cent and 2 per cent."

""[Deflation] is not going to be an issue if the economy continues to grow solidly. But if the economy were to relapse, then there would be less room to stimulate the economy," said Jim O'Sullivan, chief economist of MF Global."

 

Sem sagt, ef Evrópa dettur aftur niður í kreppu, þarf ekki mikið viðbótarbrems á Bandaríkin, til að þau þá fylgi með - einnig.

 

Kv.

Eru skortsölur, rangar?

Hugakið skortsölur, sbr. "short selling" er nokkuð undir smásjánni í dag.

í Evrópu, hamast pólitíkin gegn markaðinum, þ.s. fram að þessu, hefur verið heimilt, að taka svokallaðar skortstöður, gegn hverju sem er, alveg óháð því hvort þú átt hlut í viðkomandi eða ekki.

Um daginn, bannaði Þýskaland svokallaðar "naktar skortstölur" sbr. "naked short-selling".

• Þetta er, að kaupa skortstöðu á t.d. hlutabréf fyrirtækis, sem þú átt ekki sjálfur hlut í, eða þá á gjaldmiðil, þótt þú eigir sjálfur ekkert af honum.

• En, bannið þíðir, að skorstöður eru þá aðeins heimilar, fyrir þá sem hafa keypt hluti í viðkomandi, en þá er litið á það sem nokkurs konar baktryggingu.

Þetta er á vissan hátt skemmtilegt deiluefni - áhugavert líka.

Það má líka varpa fram þeirri spurningu, hvor evrópskir pólitíkusar, séu ekki að hengja bakara fyrir smið, en skorstöður - þ.e. veðmálið um að e-h tiltekið muni falla í verði, virkar best þegar markaðurinn skynjar veikleika.

• Enron - sem dæmi, þá uppgötvaði maður nokkur, spekúlant á markaði, að strategía Enron, hafði mjög alvarlega veikleika, og sá tók skorstöður gegn Eron, sem hann græddi síðan á seinna meir, mikið - (viðtal við þann mann, þ.s. hann kvartar undan afstöðu Evr. pólit. - Political tide turns on regulation )(Hans skoðun, að slíkar aðferðir séu hluti af eðlilegu hlutverki markaðarins, og auðveldi rétta verðmyndun). Síðan, bendi ég á örltið önnur viðhorf, en það virðist að "naktar skorstölur" séu bannaðar í Hong Kong, og svo hafi verið um árabil - ( HK vindicated by naked shorting ban )

• En, þ.e. ef til vill, ekki undarlegt að pólitíkin vilji - ef til vill - beina sjónum annað, en að sjálfri sér.

1. Staðreyndin er sú, að öll Evrópuríkin án undantekninga, eru með halla á sínum ríkissjóðum. Í tilvikum, er það ekki alvarlegt mál þ.s. skuldir eru ekki mjög miklar, en í mörgum tilvikum - og þá á ég við mun fleiri ríki en bara Grikkland - Spán og Portúgal, þá eru ríki að nálgast augljós varúðarmörk - þ.e. með erfiðan halla + augljósa veikar framtíðarhorfur um hagvöxt + ásamt því að stutt er í mannfækkun hefjist af alvöru.
2. Þegar við leggjum saman, hækkandi meðalaldur og fækkandi vinnandi höndum - sem veldur því að langtímakostnaður er á uppleið á sama tíma og tekjumöguleikar framtíðar eru augljóslega ekki góðir, á sama tíma og skuldir fara ört hækkandi og halli virðist lítt viðráðanegur í mörgum ríkjum -
3. Þá er ef til vill, ekki stórfurðulegt, að markaðurinn skynji veikleika.
4. Reyndar - það furðulega, er að hann hafi ekki brugðist við fyrr!
5. Skorstöður myndu ekki virka svo vel, ef ekki væru til staðar þessir augljósu veikleikar.

 

Þannig, að það má sannarlega velta því fyrir sér hvort hamagangurinn í Evr. fjölmiðlum, um stjórnlausa markaði, sem séu að hóta því að varpa ríki eftir ríki fram af bjargbrúninni - séu ekki einmitt klassískt dæmi um að hengja bakara fyrir smið.

Schäuble interview: Berlin’s strictures

Merkel warns markets over regulation

 

Kv.

Fyrstu mótbárur gegn hugmyndum um samevrópska fjármálastjórnun, berast - slík andstaða getur minnkað líkur á að Evran lifi!

Eins og fram kemur í umfjöllun minni: 

Stórríkið Evrópa - er það á næsta leiti?

- þá er sennilega eina leiðin til að bjarga Evrunni, sú að taka upp eitthvert form samevrópskrar fjármálastjórnunar þ.e. sameiginleg fjármálaráðuneyti Evrópu. 

Þá ertu kominn langleiðina, með það að hafa samevrópska ríkisstjórn.

Svo, ég varpaði fram þeirri spurningu, hvort nú væri Evrópuríkið á næstu grösum.

• Nú, eru fyrstu mótbárurnar fram komnar.

• Það mátti reikna með að fram myndu koma mótbárur.

• En, að sjálfsögðu er ljóst, að það þarf mjög mikinn þrýsting, til að yfirvinna líklega andstöðu, til að koma málinu í höfn. 

• En, þrátt fyrir hættuna sem skapast, ef Evran hrynur, þá er alls ekki víst, að þau ríki sem hafa engan áhuga á, fjármálayfirstjórn frá Brussel, séu til í að láta af þeirri andsstöðu.

• Að sjálfsögðu, eykur þetta líkur þess, að Evran hrynji raunverulega.

Um þessar mundir, dúkkar hver spekúlantinn upp eftir öðrum, segir það ólíklegt að Evran hrynji - ég legg til, að slíkum orðum sé tekið með saltkornum. Staðreyndin er, að enginn getur kastað á þetta líkum. 

• Þetta er ennþá snemma í ferlinu - deilurnar raunverulega ekki enn hafnar fyrir alvöru.

• Nú eru aðilar einfaldlega að tilkynna um afstöðu sína sem heitir á ensku "positioning". 

• Stundum þíðir það einfaldlega að, menn vilja einhvern stórann bitling á móti - með öðrum orðum, ekki endilega, að um sé að ræða skilyrði meitluð í stein.

 

Dutch Finance Minister Jan Kees de Jager said May 18 that it would be “very difficult” to accept a proposal from the EU Commission that national budgets be submitted for peer review by other EU member states. The Dutch opposition to the proposed EU reforms the ostensible purpose of which is to prevent a potential repeat of the current eurozone sovereign debt crisis, comes after Swedish Prime Minister Fredrik Reinfeldt said the changes did not make sense for states like Sweden, which are “a shining exception with good public finances.”

The mounting opposition to the reforms could scuttle German plans to enhance oversight over EU member state fiscal budgets."

 

Á meðan heldur Evran áfram að lækka, í gær náði hún 4. ára lægð gagnvart dollar.

Höldum áfram að fylgjast með fréttum!

 

Kv.

Eigum við að taka upp lög, sem banna hallarekstur ríkissjóðs skv. þýskri fyrirmynd?

Þjóðverjar í dag, skoruðu á stjórnvöld annarra ríkja Evrópusambandsins, að taka upp sambærileg lög kölluð "Schuldenbremse" eða skuldabremsa.

 

Berlin calls for eurozone budget laws

"Germany last year enshrined in its constitution a law that prohibits the federal government from running a deficit of more than 0.35 per cent of gross domestic product by 2016. German states will not be allowed to run any deficit after 2020."

 

Lög af sambærilegu tagi, tíðkast í nokkrum fylkjum Bandaríkjanna, þ.s. einfaldlega er ekki heimilt að enda fjárlög með halla, jafnvel miðaða við "0%". Dæmi, Kalífornía.

 

Íslensk framkvæmd gæti verið:

• Bannað frá árinu 2015 að skila fjárlögum, með halla umfram 0,35%
• Sveitarfélögum, frá 2020 bannað með öllu, að skila halla á bæjar-/sveitarsjóðum. 

 

Þetta væri óneitanlega dramatísk aðgerð!

• Það þíðir að sjálfsögðu, að ekki er val um hallarekstur, þegar kreppa skellur á - sem felur í sér höfnun þeirrar kenningar, að reka eigi ríkið með halla þegar ílla árar.
• Á móti, hefur pólitíkusum oft gengið mjög ílla, að standa sig þegar vel árar - að tryggja að þá sé afgangur af rekstri, eins og kenning Kains kveður á um. En, ef kenningunni er fylgt, þá ber að sveiflujafna með sparnaði - þegar vel árar, borga þá niður skuldir, einmitt til þess að mögulegt sé seinna að stunda umframeyðslu, þegar ílla árar. Þ.e. Kaine gerðir ráð fyrir að á heildina litið, væri rekstur skynsamur.
• En, vandi er sá, að vanalega fer þetta ekki þannig, heldur er góðæri nýtt ílla, einfaldlega eytt þá enn meira, þjónusta og framkvæmdir blásnar út - þannig, að þegar ílla árar kemur stjórnlaus hallarekstur. Nefnum dæmi, gjaldþrota sveitarfélag - Álftanes. Klassíkst dæmi um þessa tilteknu hegðun, þ.e. hallarekstur í góðæri, stjórnlaus skuldasöfnun og síðan þrot.

• Sem sagt, er þá tillaga þjóðverja ef til vill eftir allt saman, góð hugmynd - þegar betur er athugað?
• En, fyrst að pólitíkinni gengur svo ílla, að tryggja afgang þegar vel árar - svo skuldastaða ríkissjóða sé lág, og hins opinbera einnig, þegar næsta kreppa kemur -
• Þá ef til vill er þetta eina leiðin - að setja beisli og axlabönd á pólitíkina.

--------------------------------

• En, hafa ber í huga, að skuldir valda því að í stað þess að standa undir þjónustu, er ríkið - og hið opinbera - þess í stað að henda stórfé í aborganir lána - fé sem þá nýtist með alls engum hætti, til eigin rekstrar.
• Söfnun skulda, með öðrum orðum, grefur undan þeirri þjónustu sem ríkið og hið opinbera eiga að sinna.
• Því hærri sem skuldirnar eru, því minna fé er eftir í afgang, til að standa undir rekstri mikilvægrar þjónustu, þannig að þ.e. alveg þráðbeint samband milli hárrar skuldastöðu og versnandi þjónustu ríkisins og hins opinbera, við samborgarana.

1. En, vandinn er sá, að vegna þess að pólitíkusum hættir oft til þess popúlisma, að vilja fresta vandanum, þangað til einhvern tíma seinna - þegar þeir sjálfir eru ekki lengur við völd.
2. Og, að auki, að þeim hættir einnig til þess, að sjá þ.s. hagstæðan kost að slá stór lán, til að framkvæma e-h sem eykur þeirra vinsældir til skamms tíma, þ.e. skuldadagar koma ekki fyrr en seinna þegar þeir eru ekki lengur við völd.

• Þá er góð spurning, hvort "Schuldenbremse" væri ekki - þegar allt ofangreint er haft í huga, góð hugmynd.

Kv.

Stórríkið Evrópa - er það á næsta leiti?

Það hefur vart farið framhjá mörgum, að alvarleg krísa er nú uppi á Evrusvæðinu í Evrópusambandinu.

Merkel, kanslari Þýskalands, sagði þetta ekki vera spurningu um Evruna, heldur hvort sjálft Evrópusambandið lifir eða deyr.

Angela Merkel, telur þó að krísan feli í sér möguleika, á sterkara sambandi - og þangað beri nú að stefna.

 

'If Euro Fails, So Will the Idea of European Union'

"If the euro collapses, Merkel warned, "then Europe and the idea of European union will fail."" - ""We have a common currency, but no common political and economic union," she said. "And this is exactly what we must change. To achieve this -- therein lies the opportunity of the crisis." - "European governments, she said, promised their citizens stability for the common currency, the euro, "and we must keep that promise." Merkel described the current crisis as the "greatest test for the EU since the collapse of communism." If we do not succeed in mastering this crisis, she warned, it will have "unforeseeable consequences" for Europe. "But if we succeed, then we will have a stronger Europe than ever before.""

 

Trichet, seðlabankastjóri Evrópusambandsins, segir vandann vera þann versta, sem Evrópa hefur lent í, um 65 ár.

Jean Claude Trichet, tekur í svipaðann streng, og Merkel - nefnilega að bregðast þurfi við þessari krísu, einmitt með því að stórauka sameiginlega stjórnun í peninga- og væntanlega einnig í efnahagsmálum.

 

A 'Quantum Leap' in Governance of the Euro Zone Is Needed

Trichet: ...it is clear that since September 2008 we have been facing the most difficult situation since the Second World War -- perhaps even since the First World War. We have experienced -- and are experiencing -- truly dramatic times.

Trichet: ...we must now demand extensive adjustment programs from the governments, which the heads of state and government committed to the Friday before last. They are committed to accelerating the consolidation of their budgets. They know what is at stake now.

Trichet:...There is a need for a quantum leap in the governance of the euro area. There need to be major improvements to prevent bad behavior, to ensure effective implementation of the recommendations made by "peers" and to ensure real and effective sanctions in case of breaches (of the Stability and Growth Pact). The ECB is calling for major changes, and I will explain this in the task force chaired by (European Council President) Herman van Rompuy.

 

Ég bendi síðan og stórmerkilega greiningu Martin Wolf, ristjóra Financial Times. Wolf leggur einnig til, að farin verði leið sameiginlegra lausna, sem væntanlega feli í sér að mynduð verði einhverskonar sameiginleg hagstjórn.

Hann nefnir nokkur atriði sem að hans mati, þarf að takast á við.

 

Governments up the stakes in their fight with markets

1. "The first and most fundamental is whether to go towards greater integration or towards disintegration. The answer has to be the former."
2. "The second is how to manage divergence. The eurozone cannot rely on markets alone. It will have to police divergence in upswings and cushion adjustment in downswings. This is why a monetary fund is essential."
3. "The third is how to facilitate changes in competitiveness. This means labour market reform. It may also mean legal means for adjusting nominal wages, on a one-off basis."
4. "The fourth is over how to reinforce solidarity. One interesting idea, from the Brussels-based think-tank, Bruegel, is that eurozone countries should pool up to 60 per cent of GDP of their national debts, thereby creating one of the world’s two largest public debt markets."
5. "The last is over how to restructure excess debt. This must be allowed. The alternative creates vast moral hazard, not among politicians, as has been feared, but among financiers."

 

Martin Wolf, kemur einnig með sína eigin greiningu á, hvers vegna mál fóru svo ílla. En, eins og hann lýsir, náðust ekki fram þau viðmið sem sett voru fram í upphafi, svokölluð "convergence criteria".

Reglur um hámarks halla, hafi verið virtar að vettugi, eða sbr. Spán hafi myndun bóluhagkerfis um tíma búið til sýndartekjur fyrir ríkisstjórn Spánar, sem hafi virst um tíma vera með afgang. Ég bendi á, að það akkúrat sama átti sér stað á Íslandi, þ.e. þegar bóluhagkerfið hér var í sem mestum uppgangi, þá var ríkissjóður rekinn með afgangi skv. eigin tölum. En, eins og var með Spán, var þetta sýndarhagnaður ekki raunverulegur - alveg eins og Ísland, sytur Spánn uppi með hrun, og alvarlega timburmenn. Hér hrundi bankakerfi, en þar byggingaiðnaður. En um tíma, virstist sem það væri orðin útbreidd tíska, að eiga sumarhús á Spáni, og gríðarleg uppbygging nýbyggða átti sér stað á Spáni, langt - langt umfram eigin þörf Spánverja. Nú er sú byggingabóla sprungin, og eftir sytja ekki bara heilu draugahverfin - heldur heilu draugaborgirnar.

Síðan lengi framan-af, þá leit markaðurinn nánast sömu augum á öll ríkisskuldabréf, óháð því hvaða ríkissjóður Evruríkis gaf þau bréf í Evrum út. Þannig, gat Grikkland selt skuldabréf og fengið nánast sömu kjör og Þýskaland. Þetta var bilun - þ.s. langt - langt er á milli raunverulegs trúverðugleika grískra stjórnvalda og þeirra þýsku. Þetta notfærðu sér fyrirtæki, almenningur og ríkissjóðir, S-Evrópuríkjanna. Því, í þeim löndum, voru kostnaðarhækkanir - ergo verðbólga - mun hærri en í Þýskalandi, en þó voru þau einungis að borga sömu vexti. Þetta þíddi, að þ.s. launastig fór hraðar hækkandi, þ.s. þeirra verðbólga var í tilvikum í reynd hærri en vaxtastigið; þá skapaðist sú tilfinning, að lán væru nánast gjafafé. (Þetta akkúrat sama, átti sér stað á Íslandi, þ.s. stór hluti atvinnulífs og hluti einstaklinga, skuldbatt sig í Evrum, og öðrum mynntum, til að ná í lán á svipuðu vaxtastigi og tíðkaðist á erlendum mörkuðum. Á sama tíma var krónan mjög há, og lán virtust kosta nánst ekki neitt. Þannig, að skapaðis mjög há skuldsetning mjög margra. Við fórum sem sagt, í mjög svipað fyllerí eins og S-Evrópulönd Evrópusambandsins, nema ef e-h er enn íktara).

---------------------

Hérna fyrir neðan, er myndin með gröfunum, sem Martin Wolf setur upp, í umfjöllun sinni. Myndin er ögn óskýrari, en á síðunni hans Wold - en, þeir sem vilja, geta þá opnað síðuna hans, með því að virkja hlekkinn.

Fyrsta grafið, sýnir að lengi vel voru S-Evrópulöndin, að greiða mjög óverulegt álag ofan á þ.s. Þýskaland þurfti að bjóða fyrir sín skuldabréf, en síðan kreppan skall á hefur sá vaxtamunur vaxið hröðum skrefum.

Næsta graf, þ.s. súlum er raðað hverri ofan á aðra, kemur skýrt fram hve mikill munur og vaxandi, þróaðist á milli þeirra landa, sem fluttu út vs. þau lönd sem fluttu inn. Með öðrum orðum, lönd með viðskipta afgang, þeirra afgangur stækkaði, á sama tíma, og lönd með viðskiptahalla, að þeirra halli stækkaði. Þessi þróun, gekk þvert á þ.s. Evru sinnar höfðu spáð, þ.e. þróun í sitt hvora áttina í stað þróun átt að auknu jafnvægi. Þetta misræmi, er einn höfuðvandi Evrunnar í dag, og hann stafar af því, að hagkerfi S- og N-Evrópu, eru eiginlega of ólík til að þrífast vel, innan sama gjaldmiðils.

Þriðja grafið, sýnir svo hvernig framleiðslukostnaður, hefur vaxið hröðum skrefum í S-Evrópu, og bilið milli þeirra og Þýskalands vaxið hröðum skrefum, síðan Evran var tekin upp. Þetta aukna misræmi, sýnir mismuninn á verðbólgu milli Þýskalands og þeirra landa. Þennan mun, geta þessi lönd ekki jafnað með gengisfellingu, eins og gert hefur verið hér, heldur eingöngu með beinum launalækkunum - sem munu þurfa að verða mjög verulegar á næstu misserum, með meðfylgjandi lífskjaraskerðingu. (En, þessi lönd lyfðu um efni fram, alveg eins og við Íslendingar. Þ.e. mjög áhugavert, að bera saman þróun mála í S-Evrópu og hérlendis, akkúrat vegna þess hve hún hefur að mörgu leiti verið keimlík - sem bendir til þess, að ef við hefðum tekið upp Evru á 10. áratugnum, hefðum við mjög sennilega spilað sama "game" bara innan Evrunnar, alveg með sama árangri og hjá Grikkjum - Spánverjum - og Portúgölum.)

 

Governments up the stakes in their fight with markets

"Why has such radical intervention been found necessary? It (the monetary union) rested on three central assumptions: first, treaty-defined limits would constrain fiscal deficits of members; second, to the extent that this failed, the “no bail-out” clause would constrain them; and, third, member economies would converge over time. Alas, none of this has proved to be true."

1. "First, the treaty-defined limits on deficits proved both ineffective and irrelevant. They proved ineffective, because, when they should have been binding, they were ignored. This was most spectacularly true of Greece, which made its figures up. They proved irrelevant, because some countries that have big deficits today, notably Spain, easily met the fiscal criteria, so long as their bubble economy was inflating: Spain ran a fiscal surplus in 2005, 2006 and 2007."
2. "Second, markets long paid no attention to emerging fiscal frailty, rating all eurozone bonds similarly. As Paul De Grauwe of Leuven university states, in a mordant note for the Centre for European Policy Studies: “The source of the government debt crisis is the past profligacy of large segments of the private sector, and in particular the financial sector.” The financial markets financed the orgy and now, in a panic, are refusing to finance the resulting clean-up. At every stage, they have acted pro-cyclically." 
3. "Third, the story of the eurozone economy has, in consequence, been one of divergence, not convergence. The rough external balance masked the emergence of countries with huge current account surpluses and corresponding exports of capital, notably Germany, and of others with the opposite condition, notably Spain. In countries with weak domestic demand and low inflation, real interest rates were high; in countries with strong demand and higher inflation, the reverse was true. The result is not just huge fiscal deficits, now that private-sector spending has collapsed, but a need to regain lost competitiveness. But, inside the eurozone, this is possible only with falling wages, higher productivity growth than in Germany (and so soaring unemployment), or both."

Tveggja hraða Evrópa?

Þeir sem hafa karpað um Evrópumál, kannast við þennan frasa, en hann felur í sér þá hugmynd að sum Evrópuríki taki í vissum skilningi framúr hinum, þ.e. þá þeim skilningi að þau taki upp enn nánara samstarf, en önnur lönd standi þá eitthvað baka til og sleppi ímsu því sem þessi kjarna lönd geri.

Þetta er og hefur lengi verið, möguleg útfærsla.

Önnur hugmynd, er "Evrópa ala carté" - þ.e. að Evrópusamstarfið fúnkeri eins og matseðill, og sum smakki á einu en ekki öðru. Jafnvel, að hópaskipunin eftir málefnum, sé á misvíxl. 

• Ég nefni þetta, vegna þess að ef Evrulöndin taka upp sameiginlega hagstjórn, þá eru þau þar með búin að stíga mjög stórt skref í átt að myndun hins sameiginlega ríkis. 

• Svo mikið liggur á, að framkvæma eitthvað - að það getur verið, að þetta verði einfaldlega ákveðið fyrir lok sumars, 2010.

Martin Wolf varar við, að hinn valkosturinn sé ekki íkja fýsilegur -

Governments up the stakes in their fight with markets 

"Of course, it is possible to imagine a return to national currencies. But this would cause the financial system to implode, since the relations between assets and liabilities now in euros would become so uncertain. There would be massive capital flight into the banks of those countries deemed safe."

 

Þetta er sennilega rétt hjá honum - að ef mistekst að mynda þessa sameiginlegu hagstjórn, þannig að hrun Evrunnar fari á endanum fram - og það sennilega ekki mikið seinna en næsta haust, að ég held; þá verðu alvarlegt fjármálahrun sem vart lyktar með öðru, en kreppu 2 í Evrópu.

• Sú kreppa verði þá enn dýpri en sú er hófst, 2008.

• Það hrun, getur jafnvel orðið "trigger event" fyrir enn stærra alþjóðlegt fjármála-kerfis-hrun.

Það er því mikið í húfi, og ríkisstjórnirnar verða undir gífurlegum þrýstingi, að leisa málin eitt skipti fyrir öll - þ.e. með því að koma á legg "Political Union as well as economical one".

Merkel, hefur því sennilega alveg 100% rétt fyrir sér, í krísunni liggja tækifæri - þ.e. fyrir þá, sem fylgja draumnum um Evrópuríkið.

Það getur raunverulega gerst, að Evrópuríkið verði til - í augum stuðningsmanna, eins og fuglinn fönix úr rústunum.

--------------------------

En, þá verður orðin til 2. hraða Evrópa - þ.s. vart verður annað séð, en að nokkurs konar ríkisstjórn Evrópu, verði einungis fyrir meðlimi Evrunnar.

En, þaðan í frá, felur líka innganga í Evruna í sér, inngöngu í sjálft Evrópuríkið og þar með það endanlega fullveldis afsal sambærilegt því ef t.d. - ef um Ísland er að ræða, að ákveðið væri að sækja um inngöngu í Bandaríkin. En, þ.e. hægt. Með formlegu samþykki allra fylkja Bandaríkjanna, getur nýtt fylki fengið inngöngu - sbr. að innganga í Evrópusambandið krefst samþykkis allra meðlimaríkja.

Hvað með Evrópuþingið: Verður þar t.d. efri og neðri deild? Þ.e. efri deild er lönd Evrunsambandsins og pólitíska sambandsins, hefðu ein aðgang að. Meðan, þau sytja einnig í neðri deild, ásamt þeim aðildarlöndum Evrópusambandsins, sem ekki eru aðilar að Evunni og pólitíska sambandinu.

Hvað með Ráðherraráðið: Verður þar einnig myndaður, sér klúbbur fyrir meðlimaríki þessa innra sambands þeirra ríkja, sem eru meðlimir Evrunnar og pólit. sambandsins henni tengdu? Þannig, að þar verði ennig A flokkur ríkja og B flokkur ríkja?

Hvað með leiðtogaráðið: Eiginlega sömu spurningar.

-------------------------------

Eitt er þó öruggt, að framundan er harðasta rimma í sögu Evrópusambandsins.

En, t.d. er ljóst að sum ríki eru ekki á leið inn í Evru - sbr. Bretland, Svíþjóð, Danmörk. 

Önnur, t.d. Pólland, hafa frestað tilraunum til upptöku Evru, í mörg ár til viðbótar.

• Það sama gildir og áður, að ríki eins og Bretland, verða mjög treg til að heimila fyrir sitt leiti, stofnun innra klúbbs Evrópusambandsins. 
• Það sama á við um nokkurn fj. annarra ríkja,- en ástæðan er ótti við það að missa áhrif.
• En, alla tíð síðan hugmyndin um 2. hraða Evrópu kom fram, hefur það verið hindrun fyrir þá hugmynd, að ríki utan klúbbsins myndu verða tiltölulega áhrifalaus - enda bendir flest til að klúbbinn myndu mynda nægilega mörg og sterk lönd, til í reynd myndi klúbburinn ráða flestu sem löndin innan hans vildu, þ.e. innan heildar sambandsins.
• Löndin, sem ekki vilja gefa frekar eftir af sínu sjálfstæði, munu því fara fram á einhverja stóra bitlinga á móti. Þ.e. öruggt.

---------------------------

Ég held að þetta sé síðasta tækifærið, til að bjarga Evrunni - þ.e. myndun pólitíska sambandsins langþráða.

Þá er nokkurn veginn, búið að fullklára hina raunverulega ríkis myndun.

• Enn er þó langt í frá ljóst, akkúrat hvernig.
• En, ennþá eru ekki uppi hugmyndir, um að skapa embætti sameiginlegs forsætisráðherra.
• Hætta er á, að fyrirkomulagið verði - svona hálfbakað.

T.d. að útfæra þetta skv. þeim starfshefðum, sem eru til staðar - sem hafa fengið þá gagnrýni, að vera ólýðræðislegar.

• Það væri þá þannig, að um væri að ræða í reynd, embættismanna stjórn. Svipað fyrirkomulag og í dag, nema með meiri völd.
• Síðan fara mál fyrir þing- og svo ráðherra; til endanlegrar ákvörðunar.

En, aðilar innan Framkvæmdastjórnar séu þeir, sem fari með hina eiginlegu ríkisstjórn - þ.e. daglega stjórnun.

Betra væri, að fylgja lýðræðishefðum, eins og þær hafa orðið til, innan einstakra ríkja, þ.e. að skipa ráðherra titla - einhverjir sem skipaðir séu, pólitískir ráðherrar tiltekinna málaflokka.

Eiginlega ríkisstjórn. Það væri skýrara fyrirkomulag - en að bein embættismanna stjórn væri óheppileg.

Hérna er spurningin, um þ.s. kallað er "accountability" þ.e. að hæg tök séu á að gera aðila ábyrga.

Einnig, að um sé að ræða lýðræðislega ákvörðun, sem sé rót þess hverjir það eru, sem fá að stjórna.

Það hefur fram að þessu, ekki verið svo gríðarlega alvarlegt þ.s. kallaður hefur verið lýðræðishalli, þ.s. eftir allt saman þó áhrifamikil hefur Evrópusambandið fram að þessu, haft verulega takmörkuð völd. En, ef það verður að eiginlegu Evrópsku ríki, þá er það allt breitt.

Þá er ekki lengur ásættanlegt, að hafa hálfbakað stjórnskipulag. Ef það verðu, þá mun það valda vanda síðar - þ.e. "accountability" og "credibility".

 

Niðurstaða

• Atburðir liðinna 2. vikna, hafa breitt öllu innan Evrópusambandsins.

• Merkel hefur sennilega rétt fyrir sér, að valið sé milli nánara pólit. samstarfs eða sennilega hruns draumsins um Evrópusamband - sem stórríki Evrópu.

• Hvað verður er ómögulegt um að spá - en öruggt hvað sem gerist, að niðurstaðan verður "söguleg".

• Þetta verður sennilega komið í ljós fyrir haustið - jafnvel fyrr.

Valið í staðinn, er sennilega mjög alvarlegt fjármálahrun innan Evrópu - sem getur komið af stað á ný, mun víðtækara hruni hins alþjóðlega fjármálakerfis.

Persónulega, er ég ekki viss, hvort ég vil frekar. En, þ.e. önnur saga.

 

Kv.

Stendur Evrópa frammi fyrir tveggja dalverpa kreppu - "double dip recession"?

Menn eru farnir að spyrja sig þessa, nú að aflokinni viku sem hófst með tilkynningu um gríðarlegan eyðslupakka, til stuðnings Evrunni.

Evran féll á föstudag, niður í hið lægsta sem hún hefur verið gagnvart dollar, í 18. mánuði. Hún er reyndar, að nálgast óðfluga þ.s. hún fór lægst gagnvart dollar árið 2008, þegar útlitið var hvað svartast í Evrópu, þegar menn óttuðust að fjármálakerfi álfunnar væri að hrynja.

Skoðið mjög flott margmiðlunar-graf á vef Der Spiegel International, sem sýnir þróun Evrunnar frá stofnun, og fram á föstudag 15.05.2010.

Der Spiegel International: The Rise and Fall of the Euro

 

Fears grow over weaker euro

"The euro fell to a low of $1.2359 against the dollar on Friday, its weakest level since November 2008. This took the single currency’s losses to 5 per cent since hitting an intraday high of $1.3093 on Monday."

 

Samdráttaraðgerðir eru hlutaorsök lækkunar Evru

Ákveðin kaldhæðni er í því, að þegar ríkisstjórnir Spánar og Portúgals, voru beittar fortölum síðustu helgi, til að flíta aðgerðum ætlað að draga úr halla á ríkisútgjöldum, þá virðist sem að margir fjárfestar meti að þær aðgerðir muni draga úr möguleika Evrusvæðisins, a.m.k. til skamms tima litið, til hagvaxtar - þ.e. að þær niðurskurðar aðgerði séu hluti af því, sem sannfæri fjárfesta um að selja Evrur og þannig, að lækka Evruna gagnvart öðrum gjaldmiðlum.

En, meginorsök lækkunar sennilega, er ákveðin grunn viðhorfs breyting sem átt hefur sér stað, þ.e. að heimurinn er nú allt í einu orðinn skeptískari en fyrir 2. vikum síðan, um efnahagslega framtíð Evrusvæðisins og þar með, um framtíð sjálfrar Evrunnar.

 

Fears grow over weaker euro

"Spain and Portugal both announced austerity packages this week, which were likely to act as a drag on economic expansion in the 16-nation block."

 

Portúgalski verðbréfamarkaðurinn, féll á föstudag um 4% - talið er af völdum ótta þess efnis, að niðurskurðar aðgerðir, muni valda efnahags samdrætti.

Kostnaður Portúgals af 10 ára skuldabréfum, þó hann hafi hækkað, er enn langt fyrir neðan þær hæðir sem markaðurinn verðleggur grísk 10. ára skuldabréf. En, önnur Evrópulönd þrýstu á um þessar niðurskurðar aðgerðir, vegna ótta þess efnis að röðin myndi næst koma að Portúgal á eftir Grikklandi.

En, halli upp á 9,4% er vel yfir meðaltali Evrópusambandsríkja, upp á rúm 6% - og talinn ósjálfbær þegar horft er fram í tímann. Sá halli, sem þíðir hækkandi skuldir, ásamt veikum forsendum fyrir hagvöxt - var talinn hafa í för með sér þá hættu, að Portúgal gæti verið næsta ríkið til að falla út af lánamörkuðum, og þar með lenda í greiðsluvandræðum.

 

Portuguese shares fall 4% amid growth fears

"Portugal’s stock market fell more than 4 per cent on Friday amid fears that austerity measures to cut the country’s yawning budget deficit would hit economic growth."

"The cost of government borrowing also increased slightly with yields on Portugal’s 10-year government bonds climbing 9 basis points to 4.63 per cent."

"The austerity plan announced by José Sócrates, Portugal’s prime minister, aimed to cut the budget deficit by more than half in under two years, from 9.4 per cent of gross domestic product in 2009 to 4.6 per cent in 2011."

"The extra measures include a 5 per cent pay cut for politicians and senior public sector managers as well as increases in value added, income and corporate taxes ranging from 1-2.5 percentage points."

 

Þegar horft er til Spánar, þá er enn hærri halli, upp á 11,2% augljóst hættumerki, þegar horft er fram-á-við. Það ásamt gríðarlegu atvinnuleysi, yfir 20%, veikum forsendum fyrir hagvexti; var talið benda til þess, að eftir Portúgal gæti Spánn verið næstur í röðinni með að verða hrakinn út af lánamörkuðum, og þannig komast í greiðsluvandræði.

Spánn virðist einnig vera á leiðinni í verðhjöðnunar-spíral, sem af flestum hagfræðingum er talið vera enn skaðsamara fyrirbæri en verðbólga. En, þ.s. vextir geta ekki orðið neikvæðir, þá veldur verðhjöðnun því að jafnvel lágir vextir verða íþyngjandi, sem flýtir fyrir samdrætti hagkerfisins.

 

Spain puts labour reform on the agenda

"Madrid this week announced an average 5 per cent public sector pay cut as part of a broader push to slash a budget deficit of 11.2 per cent of gross domestic product...The new measures – which also include a pension freeze and the abolition of one-off payment for having a baby – followed the agreement last weekend of a €750bn rescue package for weaker eurozone members."

"Spain’s National Statistics Institute revealed that the country’s core price index fell year on year in April for the first time since 1986, reviving fears of a deflationary trend...Although lower prices boost purchasing power, constant deflation actually encourages consumers to stop spending as they await further declines. Deflation also pushes up the real cost of debt for all sectors of the economy, squeezes profit margins, and discourages investment."

""However, the Instituto Flores de Lemus in Madrid, which tracks inflation, warned that the public sector salary cuts could consolidate the deflationary trend. As wage cuts took hold, and spread to the private sector, prices could be driven down across a range of goods and services, it said."

 

Evra ekki lengur "reserve currency"?

Lækkun Evrunnar, er að auki farin að valda mönnum þeim áhyggjum, að aðilar sem sjá um rekstur gjaldeyris-varasjóða, fari að selja Evrur úr þeim sjóðum - þ.e. langtíma fjárfestar.

En, árin á undan, var það séð sem mjög mikill árangur, þegar hvert ríkið á fætur öðru, fór að nota vaxandi hlutfall Evra í sínum gjaldeyrisvarasjóðum.

Þetta orsakaði aukningu á eftirspurn eftir Evrum í heimshagkerfinu, og þar með var einn af drifkröftum hækkunar Evrunnar árin á undan. En, ef lækkun Evrunnar um þessar mundir fer að umpóla þessari þróun, þá snýst þetta við - og minnkun notkunar Evra í gjaldeyrisvarasjóðum ríkja, þ.e. sala Evra úr þeim sjóðum, mun þá skapa enn frekari þrýsting niður á verð fyrir Evru.

 

Fears grow over weaker euro

"Deterioration in sentiment towards the euro has raised concerns that its appeal as a reserve currency, a major support for it in recent years, is diminishing."

 

Spáð er áframhaldandi lækkun Evrunnar

Fears grow over weaker euro

"“The euro should continue to weaken, potentially quite significantly,” said Mansoor Mohi-uddin, managing director of foreign exchange strategy at UBS."

 

En, hafa ber í huga - að 440 milljarða Evra ábyrgðir sem þjóðir Evrópusambandins samþykktu síðasta sunnudag, og þar með gera sjálf sig sameiginlega ábyrg fyrir lánum til þeirra meðlima þjóða upp að þeirri upphæð sem kunna að lenda í greiðluvandræðum; að þær þjóðir þurfa nú að reikna með þeim ábyrðum.

Afleiðingin, er að vaxtagjöld Evrópusambands ríkjanna hækka, þ.e. það þarf að reikna með að það verði afleiðngin, sem kallar þá einnig á endurskoðun fjárlaga allra hinna meðlimaríkjanna. Þ.e. ekki einungis þeirra ríkja, sem eru búin að tilkynna um niðurskurðar aðgerðir.

Þetta vita örugglega fagfjárfestar - og sú vitneskja þ.e. væntingar um niðurskurð fjárlaga þeirra ríkja sem þurfa að standa undir þeim ábyrgðum, örugglega hefur ennig verið að íta gengi Evrunnar niður - umliðna viku.

 

'The EU Could Be Facing a Double-Dip Recession'

"Germany, the biggest EU member state, will also likely have to cutback spending due to its massive share in the rescue deal. Yet that will be tough sell for Merkel, who saw her party hemorrhage support in a key state election on Sunday."

 

Sennilega, er það þessi seinni hemill fremur en niðurskurðar aðgerðir Spánar og Portúgals, sem er að draga úr væntingum um hagvöxt innan Evrópusambandsins.

En fullljóst er, að með því að gera hækkun vaxtagjalda sameiginlega, sem er þá raunafleiðing 440 milljarða Evra sameiginlegrar ábyrgðar; þá um leið er þörf fyrir samdráttaraukandi niðurskurð í hlutfalli við þá hækkun vaxtagjalda sem fellur í hlut hvers ríkis einnig kölluð fram.

Þetta er því sennilega hin stærri afleiðing, en með því er þá samdráttaraukandi áhrifum einnig dreift í jöfnum hlutföllum yfir meðlimaríkin; og sem má líta á sem nokkurs konar byrtingarmynd slagorðsins í neikvæðu merkingunni "sameinaðir stöndum vér og sameinaðir föllum vér"?

 

Doubts Remain Despite Efforts to Shore Up Euro

"Try as they might, European leaders have been unable to stop the euro's freefall this week...the slew of austerity packages in countries with bloated budget deficits is now raising concerns that the severe cuts could actually stall growth and thus make paying off the debts even harder."

"In his Friday interview, Trichet emphasized that major structural changes would have to be made if the euro is to survive in the long term. "In Europe, we need fundamental changes, and not just in the supervision of fiscal policies. Also in structural issues and competitiveness. We have to improve pretty much everything.""

"Speaking on German public television on Thursday, Deutsche Bank head Josef Ackermann said: "Whether Greece will really be able to meet this challenge ... I doubt it very much," he said."

 

Þetta eru engin smá orð frá yfirmanni Seðlabanka Evrópu - sem ekki er ósanngjarnt að túlka sem "allt er í volli".

Og, þar ofan á - þá trúir ekki einu sinni yfirmaður "Deutche Bank" að Grikkland muni geta borgað skuldir sínar - þegar AGS pakkinn tekur enda.

 

Fyrir ári síðan sagðir AGS eftirfarandi:

Skýrsla AGS, 2009, fyrir G20 fund 

The global economy has returned to positive growth following dramatic declines. However, the recovery is uneven and not yet self sustaining, particularly in advanced economies...A key risk is that policy support is withdrawn before the recovery can achieve self-sustaining momentum, and that financial reforms are left to languish...An overarching risk is that the recovery stalls. Premature exit from accommodative monetary and fiscal policies could undermine the nascent rebound, as the policyinduced rebound could be mistaken for a strong and durable recovery. Financial strains could also reemerge if the recovery falters and efforts to restore health to bank balance sheets are not forcefully implemented...The recent rebound in GDP growth seen in some economies is largely accounted for by policy support and a turn in the inventory cycle...One of the key lessons from experiences of similar crises is that withdrawing policy stimulus too early can be very costly, particularly if the financial system remains vulnerable and prone to adverse shocks."

 

Þ.e. óhætt að segja, að boðskapur AGS frá því fyrir ári síðan hafi verið - eyðum svo ekki verði aftur kreppa.

• Síðan þá, hefur Evrópa haldið áfram að vera í mjög veikum hagvaxtartölum, sem hefur sterklega bent til þess, að þar hafi hagvöxtur ekki fram að þessu náð að verða sjálfbær.

• En, í Asíu og ímsum svokölluðum ný-hagvaxtar ríkjum, þar hefur hagvöxtur tekið við af krafti og verið ívið meiri þetta ár, en spáð var í fyrra.

Þ.s. þetta segir, er að ef eins og nú er útlit fyrir, að hin sameiginlega ábyrgð kalli einnig á sameiginlegan niðurskurð útgjalda, til að mæta þeim viðbótar vaxta-gjöldum; til að komast hjá því að meðal hallinn hækki umfram það að vera milli 6-7%.

• Ef við þá reiknum með, að AGS hafi haft rétt fyrir sér í fyrra -

• Ef við reiknum einnig með, að hagvexti í Evrópu sé enn haldið uppi fyrst og fremst með ofangreindri eyðslu.

Þá virðist fullljóst, að veruleg hætta sé að sá samdráttur útgjalda, ásamt vandamálum Grikklands - Portúgals - Spánar - Írlands (- Bretlands); leiði til þess, að varúðarorð AGS manna rætist og mældur hagvöxtur koðni niður í annað af tvennu, stöðnun eða samdrátt.

Líkurnar á nýjum samdrætti, þegar allt er haft í huga, verða að teljast orðnar miklar!

 

Hvað þíðir þetta fyrir Ísland?

• Evrópa hefur mikla þíðingu fyrir okkar litla hagkerfi.

1. Lækkuð verð á útfluttum fiski, munu skaða okkur.
2. Fækkun ferðamanna frá Evrópu, ef ný samdráttarbylgja bætist við áhrif frá núverandi eldgosi - skaðar okkur þá að sjálfsögðu einnig.
3. Við þetta bætist, minnkuð eftirspurn frá Evrópu eftir áli - getur lækkað álverð.

• Verð á eignum þrotabúa gömlu bankanna, geta þá einnig lækkað á ný.

1. Það myndi þíða að sala eigna myndi skila minni lækkun skulda en nú er gert ráð fyrir í efnahagáætlun stjórnvalda og AGS.
2. Vaxtagjöld af erlendum skuldum minnka þá minna, er gert er ráð fyrir í efnahagáætlun stjórnvalda og AGS.

• Lakari forsendur fyrir hagvexti erlendis, væntanlega draga úr áhuga erlendra fjárfesta á nýfjárfestingum í orkufrekum iðnaði.

1. En, fjármögnun verður væntanlega þá einnig erfiðari, þegar bankastofnanir sjá fram á meiri lánatöp vegna endurkomu kreppu í Evrópu og að auki, minnkandi eftirspurn er dragi úr tekjumöguleikum hugsanlegra fjárfesta.

• Líkur minnka mjög hratt á því, að efnahagplan ríkisstjórnarinnar og AGS - geti gengið upp.

1. En, það hvílir á þeirri forsendu, að lánsfjármögnun erlendis fyrir nýframkvæmdum í orkumálum takist.
2. En, - kreppa í Evrópu, -ásamt líklegri fjölgun ríkja í skuldavandræðum.
3. Stórlega dregur úr líkum þess, að erlendir lánamarkaðir muni bjóða Íslendingum lánskjör síðar á árinu, sem teljist vera ásættanleg.
4. En, taka ber fram, að alla tíð síðan október 2008 hafa erlendir lánamarkaðir verið í reynd lokaðir gangvart öllu því sem ísl. er - en, vaxtakrafa hefur verið óbærilega há.
5. En, líklega hækkar hún fremur en að lækka, ef kreppa skellur aftur á í Evrópu.

Með hruni efnahags plansins, þá einnig verður það fullkomlega vonlaust fyrir Ísland, alveg eins og þ.e. sennilega fullkomlega vonlaust fyrir Grikkland; að standa við lána-skuldbindingar sínar gagnvart AGS og öðrum.

Reyndar - með síðasta lánapakka AGS - þá höldum við líklega út a.m.k. til enda árs 2011 og sennilega einnig til enda árs 2012. En, eftir þann tíma geta AGS lánin verið upp-urin, peningurinn kláraður.

Þann tima, þarf að nota af skynsemi.

 

Kv.