Þarf ekki frekari vitnana við!

Klárlega, að svar er komið við því, hvort Bretar og Hollendingar, voru að blokkera meðferð AGS á málum Íslendinga eða ekki.

• Sameiginleg yfirlísing ráðherra ríkjanna, þ.s. ráðherrar Breta og Hollendinga, segjast styðja að AGS taki mál Íslands fyrir.
• AGS lýsir svo yfir strax í kjölfarið, að mál Íslands verði tekin fyrir fljótlega.
• Síðan, í þessari viku, er kominn dagsetning, innan næstu vikna.

Ég held, að það þurfi engann snilling til að sjá, að eina leiðin til þess að Bretar og Hollenidngar, hafi samþykkt að losa um AGS gagnvart okkur, sé að ríkisstjórnin hafi sannfært þá um að í þetta sinn, muni hún getað komið Icesave frumvarpinu "part two" í gegn.

Einhver von?

Hún felst í því, að þeir 2. þingmenn, er skipt hafa um skoðun, umturnist á ný, á meðan þingið er að fjalla um málið á ný. En að sjálfsögðu, mun þingið fara vandlega yfir hið nýja frumvarp, og meta hvernig breytingarnar á fyrirvörum Alþingis frá því í sumar munu sennilega virka, í framtíðinni. Þ.e. hverjar raunverulegar afleiðingar þeirra, verða að flestum líkum.

Bankarnir

Ljóst er nú, að svokölluð sala Glitnis, í síðustu viku var blekking. Kröfuhafar hafa ekki samþykkt þann gerning, heldur er ríkið einungis að semja við sjálft sig, þ.e. skilanefndin - er skipuð var af fjármálaeftirlitinu - og ríkisstjórnin.

Þetta þýðir, að kröfuhafar hafa ekki samþykkt ábyrgð á framtíðarrekstri bankans af nokkur tagi.

Ríkisstjórn blekkinga

Því miður er þetta einungis enn ein lygin. Vonir voru í upphafi um að þessi ríkisstjórn, myndir verða heiðarlegri en fyrri ríkisstjórn hægri flokka. En, því miður miðað við hegðun hennar fram að þessu, verður vart séð, að hún séð heiðarlegri en t.d. ríkisstjórn Davðiðs og Dóra. Hegðun hennar, er um margt svipuð, þ.e. blekkingar á blekkingar ofan, virðingaleysi fyrir andstæðingum og að taka einungis mark á fólki með rétt flokksskýrteini. Við þetta má bæta, pólitískar ráðningar í embætti, en það stóð víst til að hætta slíku. Ríkisstjórnin, hefur fram að þessu ekki staðið við neitt af þeim góðu fyrirheitum, því miður.

 

Kv.

Gylfi - skuldir þjóðarinnar eru víst, hættulegar!

Hann Gylfi Magnússon, fór fram með nokkrum þjósti í gær og sagði umræðu þess efnis, að skuldir þjóðfélagsins væru komnar yfir hættumörk, sem AGS hefði nefnt sem 240% af Vergri þjóðarframleiðslu (VÞF), væri á misskilningi byggt. Síðan, minntist hann á lista sem Iðnaðar og Viðskiptaráðuneytið byrti í dag, yfir nokkur lönd og heildar skuldir þeirra.

Frétt RUV: Umræðan á villigötum

Frétt MBL: Hlutfall þjóðarframleiðslu ofmetið

Austurríki 202%
Belgía 269%
Kanada 52%
Tékkland 37%
Danmörk 173%
Finnland 125%
Frakkland 173%
Þýskaland 141%
Grikkland 144%
Ungverjaland 138%
Írland 884%
Ítalía 101%
Holland 282%
Noregur 105%
Pólland 46%
Portúgal 199%
Spánn 145%
Svíþjóð 129%
Sviss 261%
Tyrkland 38%
Bretland 341%

 

Til samanburðar skal taka fram: Greiðslujöfnuður við útlönd og erlend staða þjóðarbúsins á öðrum ársfjórðungi 2009

Erlendar skuldir þjóðarbúsins, eru 14.343 milljarðar króna / 1.427 VÞF = 10 VÞF. Sem prósent af þjóðarframleiðslu, væri það 1000%.

1000% er sambærileg tala við þær tölur frá öðrum þjóðum sem Gylfi Magnússon, notaði í gær.

En, inni í þeim tölum, eru eins og í þeirri tölu, heildarskuldir þjóðarbúanna án þess, að eignir séu dregnar frá skuldum. 

Skv. Seðlabanka, eru heildar nettóskuldir þjóðarbúsins, enn metnar sem 5.954 ma.kr. / 1.427 VLF = 4,17 VLF. Með öðrum orðum, skuldastaða þjóðfélagsins hefur versnað síðan fyrir hálfu ári, er staðan var metin cirka 3,5 VLF. 

Á sama tíma, eru skuldir ríkisins sjálfs, metnar sem: Umsögn Seðlabanka Íslands, um Icesave samkomulag ríkisstjórnarinnar, við Breta og Hollendinga.  

2.313,2 / 1.427 = 1,6 VÞF

Það er svo sambærileg tala við þ.s. kemur fram að neðan, en sá listi ásamt tölum, kemur frá Framkvæmdastjórn ESB. Eins og þar kemur fram, skuldar ríkissjóður Íslands, verulega meira en nokkur Evrópuþjóð, sem þar kemur fram í samanburðinum.

Í tölum þeim sem Gylfi vitnar til, kemur þó berlega í ljós, hve alvarleg staða Írlands er. En, á Írlandi hefur verið grínast með, að munurinn á Írlandi og Íslandi, sé einungis einn bókstafur og nokkrir mánuðir.

Þ.s. Írar gerðu, var að ábyrgjast allar banka-innistæður. Sú ábyrgð hleypur á rúmum 2. þjóðarframleiðslum að verðmæti. Austurríki og Sviss, eru með banka, er hafa lánað glæfralega til ríkja í Austur Evrópu. Það eru stórir bankar. Í Belgíu, er einn risastór banki, vel rúm þjóðarframleiðsla, sem hefur staðið tæpt. Bretland, eins og við vitum, þar varð ríkið í reynd yfirtaka 5 stærstu bankana, til að forða þeim frá hruni.

Þessar þjóðir, búa við alvarlegan vanda, vegna erfiðrar stöðu bankakerfisins síns. En, á þeim er þó einn meginn munu, þ.e. bankarnir þeirra eru enn starfandi. Það hefur ekki enn átt sér stað hrun, svo þarna á móti, má raunverulega finna verulegar eignir, sem eitthver raunverðmæti er í.

Á Íslandi hefur bankakerfið hrunið, og enginn veit, að hve miklu leiti eignir þær sem finna má í þrotabúum þeirra, eru eða verða einhvers verulegs virði.

Svo ég er hræddur um, að Gylfi hafi verið að bera saman epli og appelsínur.

 

Sjá hér fyrir neðan, hagtölur frá Framkvæmdastjórn ESB:

Áhugavert, er að skoða kostnað stjórnvalda, af endurreisn banka, í samanburði milli landa innan ESB, sem hlutfall af Vergri Þjóðarframleiðslu (VÞF).

"Directorate General for Economic Affairs: : Quarterly Report"

Austria             32,8

Belgium           79,2

Cyprus              0

Germany         23,2

Greece            11,4

Spain              12,1

Finland           27,7

France            18,1

Ireland        230,3

Italy                1,3

Luxemburgh  19,3

Malta               0

Netherlands  52,2

Portugal       12,5

Slovenia       32,8

Slovakia         0

Euro Area    24,6

EU 27          30,5%

 

Forvitnilegt, er að skoða yfirlit þróun skulda ríkissjóða, hjá meðlimalöndum ESB, sem hlutfall af landsframleiðslu, áætlun fyrir árin 2009 og 2010.

"Directorate General for Economic Affairs: : Quarterly Report"

                       2008  2009  2010 

Belgium            89.6   95.7  100.9

Denmark          65.9   73.4    78.7

Ireland             43.2   61.2    79.7

EL                    97.6 103.4  108.0

Spain               39.5   50.8    62.3

France             68.0   79.7    86.0

Italy               105.8 113.0  116.1

Cyprus             49.1  47.5    47.9

Luxemburgh    14.7  16.0    16.4

Malta               64.1  67.0    68.9

Netherlands    58.2  57.0    63.1

Austria            62.5  70.4    75.2

Portugal         66.4  75.4     81.5

Slovenia         22.8  29.3     34.9

Slovakia         27.6  32.2     36.3

Finland           33.4  39.7    45.7

Euro Area      69.3 77.7  83.8

 

Skipta erlendar skuldir annarra en ríkisins, engu máli?

"Efnahags- og viðskiptaráðuneytið segir, að eðlilegra viðmið í þessari umræðu væri hrein eignarstaða ríkisins fremur en verg skuldastaða þjóðarinnar. Ríkið beri ekki ábyrgð á skuldum einkaaðila og það sem einkaaðilar geti ekki greitt erlendum kröfuhöfum verði að líkindum afskrifað með einum eða öðrum hætti. Slíkar skuldir muni því ekki verða þjóðinni ofviða."

Ég verð að svara því þannig til, að heildar skuldir og þar með, heildar fjárstreymi inn og út úr landinu, skipti sannarlega miklu máli. 

Innstreymi fjármagns eykur eftirspurn eftir gjaldmiðlinum, og ef ekki er prentað á móti þá hækkar gjaldmiðillinn í verði. Mikið af þessu átti sér stað, þegar bóluhagkerfið ísl, var í hámarki, en þá gleymdu menn að þ.e. hægt að hafa of mikið af góðu.

Í dag erum við að upplifa það öfuga, og sennilega næstu ár, þ.e. stöðugt útstreymi fjármagns. Ástæðan er gríðarlega erfið skuldastaða, ekki einungis ríkisins heldur einnig sveitarfélaga, einka-aðila og einstaklinga; er skulda í erlendri mynnt án þess að hafa gjaldeyristekjur á móti. Einmitt það fjármagnsútstreymi lækkar gengi krónunnar.

Skuldir í erlendum gjaldmiðli, er hægt að borga með gjaldeyrisafgangi - en gjaldeyrisafgangar vanalega hverfa hér á landi cirka 2. árum eftir að hagvöxtur hefst á ný, sbr skýrslu Hagfræðistofnunar HÍ um Icesave:<  SAMANTEKT UM GREINARGERÐIR VEGNA ICESAVE-SKULDBINDINGA >. Þá er eftir, að skipta krónutekjum yfir í erlenda mynnt, þ.e. taka fé úr hagkerfinu. Þá annaðhvort minnkar fé í umferð, sem er klassísk samdráttaraukandi aðferð ef á að hægja á þenslu sem er ekki gott akkúrat í dag, eða að krónur eru prentaðar á móti - sem setur þá í staðinn, þrýsting á gengið niður-á-við, þ.e. stuðlar að verðfalli krónunnar. Seinni aðferðin er líklegri.

Einka-aðilar, er ekki hafa krónutekjur, og einnig sveitarfélög og einstaklingar í sömu stöðu, geta einungis greitt af sínum erlendu skuldum með þessum hætti. Þessi skuldastaða, mun því fullkomlega fyrirsjáanlega, stuðla að lággengi krónunnar, sennilega næsta áratuginn og jafnvel áframhaldandi lækkun gengis hennar, þ.e. ef eins og flest bendir til hagvöxtur verður slakur yfir sama tímabil.

En, þetta er ekki allt, allir þessi aðilar keppa við ríkið um takmarkaða auðlind, sem er akkúrat gjaldeyririnn, sem fæst fyrir útflutning. Þar ofan á, bætist það að aðilar í útflutningi skulda einnig sjálfir í erlendry mynnt, og það fer enginn að segja mér, að þeir aðilar muni ekki fyrrst tryggja eigin greiðslur af eigin lánum, áður en þeir skila því sem í afgang er inn á gjaldeyrisreikninga í Seðlabankanum.

"Þá bendir ráðuneytið á að hlutfall skulda af þjóðarframleiðslu Íslendinga sé að verulegum líkindum ofmetið um stundarsakir þar sem erlendar skuldir umreiknaðar í krónur hafi hækkað mikið vegna gengisfalls en landsframleiðsla dregist saman tímabundið. Þar sem reikna megi með því að krónan styrkist til lengri tíma litið og landsframleiðsla vaxi að nýju muni draga úr þessari hlutfallslegu byrði."

Eins og kemur skilmerkilega fram að ofan, þá er ekki hægt að sjá annað en, að neikvætt fjármagnsútstreymi úr landinu, muni halda áfram um langa hríð, enda eru fjölmargir innlendir aðilar með skuldir í erlendum gjaldeyri, sem mun taka þá langan aldur að greiða niður. Þetta, mun um allann þann tíma, setja pressu á gengi krónunnar til lækkunar.

En, þ.s. er ekki síður alvarlegt, er það að þetta stöðuga útstreymi fjármagns, mun á sama tíma minnka það fjármagn, sem verður til staðar, einmitt til að fjárfesta í nýjum atvinnutækifærum. En, þó svo að Gylfi og ráðuneyti hans tali kuldalega um, að þeim komi ekki við hvernig öllum þessum aðilum líði, þá er það eftir allt saman ekki ríkið sem skapar gjaldeyrisverðmætin og framtíðar hagvöxt, heldur atvinnulífið. En, einmitt hin bága skuldastaða mun óhjákvæmilega virka sem hemill, á þrifnað einkahagkerfisins og þar með, stuðla að minni fjárfestingum, færri störfum og minni hagvexti.

Minni hagxöxtur, skaðar svo möguleika ríkisins til að afla tekna, og þannig til að borga eigin skuldir. Þetta hengur allt saman, og Gylfi og ráðuneytið hans virkilega tala í fullkomnu ábyrgðaleisi er hann og ráðuneytið láta sem að skuldabyrði þjóðarinnar, komi ríkinu einfaldlega ekki við.

 

Sammála Gunnari Tómassyni, hagfræðingi

Ég er fullkomlega því, sammála honum Tómasi, er hefur minnt á sig, og varað við að við Íslendingar siglum í gjaldþrot.

Sjá grein hans: Ákall hagfræðings til þingmanna: Greiðslufall þjóðarbúsins verður vart umflúið

Ég hef reyndar verið sannfærður um það, alla tíð síðan bankarnir hrundu og Geir H. Haarde talaði um að skuldir ríkisins færu ekki yfir 0,9 VÞF.

Óhætt er að segja síðan, að í hvert sinn er nýjar tölur koma fram, þá sýni þær verri stöðu, en tölurnar á undan.

Ég hvet alla til að lesa greinina hans Tómasar. Þörf lesning, virkilega.

" Kenneth Rogoff, hagfræðiprófessor við Harvard og fyrrverandi aðalhagfræðingur AGS, sagði í viðtali við RÚV í marz 2009 að skuldastaða umfram 50-60% af VLF væri „mjög erfið” (e. very difficult).  Ísland kynni að geta ráðið við skuldir upp á 100-150% af VLF, en „fá fordæmi væru fyrir því” (e. not many precedents for that.  http://larahanna.blog.is/blog/larahanna/video/7864/)."

 

Okkar eina von, er að lækka skuldir með öllum aðferðum, og einnig þar með, að auka ekki frekar á skuldir. Leitum nauðasamninga, við alla kröfuhafa.

 

Kv.

Gríðarleg gengisáhætta!

Ég þakka MBL fyrir að mynna okkur á þá gengisáhættu sem sé til staðar. Eftirfarandi er skv. því sem kemur fram í MBL í dag, 20. október:

• Skv. lögum, á kröfulýsingadegi, TIF (Tryggingasjóður Innistæðueigenda og Fjárfesta) var forgangskröfu lýst upphæð í KR 670 milljarða. Skv. lögum, sé TIF bundinn af þeirri upphæð.
• Skuld TIF sé í erlendri mynnt, og hefur síðan á kröfulýsingardegi hækkað í 720 milljarða. Eignir LB sáluga einnig í erlendri mynnt, þannig að gengisfall krónu hækkar sjálfkrafa hlutfall sem innheimtist í 670 milljarða kröfu TIF.
• Skv. reikningum MBL, verður mismunur 670 oh 720 milljarðar + vextir eftir 5 ár 270 milljarðar, 380 milljarðar eftir 7 ár og 500 milljarðar eftir 9 ár. Ef krónan fellur um 25%, verður þessi nettó skuld skuld þjóðarinnar, 500 milljarðar eftir 5 ár og 780 milljarðar eftir 9.
• Þetta er gríðarlega alvarlegt, því ef þessi reikningar eru réttir þá mun þjóðin skulda þessar ofannefndu upphæði, jafnvel þó innheimtu hlutfall fyrir kröfu TIF verði 100%. Ef það innheimtu hlutfall verður minna en 100% þá, hækkar skuld sem verður eftir enn meira.

Þ.e. útlit fyrir að við einfaldlega verðum að hafna þessum Icesave samningi, en skv. núverandi frumvarpi um Icesave ábyrgðir sem er fyrir Alþingi, þá getum við mjög hæglega lent í því að vera að borga af þessari skuld, um mjög langa ævi.

En, eftir allt saman, erum við að tala um 15 ára lán. Ég tek fram, að útreikningur um skuld + vextir nær einungis til 9 ára. Síðan, eins og okkur stendur til boða, að við kjósum að lengja í láninu um önnur 15 ár, þá að sjálfsögðu bætast við vextir um það viðbótartímabil. Tja, svo ofan á það allt saman, getum við lengt lánið um 5 ár á 5 ára fresti - BRAVÓ!

Það verður foritnilegt, ef einhver góður einstaklingur tekur það að sér, að reikna skuldina áfram, og áfram, og svo áfram.

 

Kv.

Icesave 2!

Eins og fram koma á Sunnudaginn 18. október, þá hefur ríkisstjórnin náð nýju samkomulagi við Hollendinga og Breta, þ.s. viðaukum verður bætt við Icesave samninginn, og ímsu af þeim fyrirvörum er Alþingi samþykkti í sumar, komið með þeim hætti inn í samninginn sjálfan.

Í annan stað, verðu fyrir bragðið til samningur, sem verður um margt skárri en sá samningur, sem Steingrímur J. kallaði snemma í sumar, það skársta sem hægt hefði verið að ná fram, miðað við aðstæður. Hið minnsta, eru þau ummæli hans og svipuð ummæli aðstoðarmanns hann, þannig gerð ómerk.

Aftur á móti, þá felur þetta nýja samkomulag í sér nokkra eftirgjöf þeirra fyrirvara, sem Alþingi samþykkti í sumar. Tekið skal fram, að skammstöfunin TIF þíðir, Tryggingasjóður Innistæðueigenda og Fjárfesta.

Icesave samningarnir <upphafleg útgáfa>:

Samingurinn við: Holland

Samningurinn við: Bretland

 

 Forsætisráðuneytið: Viðræður um Icesave lokið - niðurstaða liggur fyrir.

• Frá og með 2016 verða takmarkanir á árlegum afborgunum og byggja þær á sambærilegum viðmiðunum og ákveðin voru með 3. gr. laga nr. 96/2009, þ.e. miðað er við að á tímabilinu 2017–2023 fari heildargreiðslur ekki yfir 6% af aukningu vergrar landsframleiðslu frá árinu 2008. Þá eru sett ákvæði í samningana sem miðað að því að gera framkvæmd þeirra sem liprasta með tillit til ákvarðana á VLF og áhrifa af gengisbreytingum.
• Árlegir vextir verða ávallt greiddir og afborganir sem eru ekki greiddar að fullu vegna greiðsluhámarks munu bætast við höfuðstólinn.
• Til þess að síður reyni á hámörk greiðslna fallast Breta og Hollendingar á að Íslendingar geti hvenær sem er ákveðið einhliða að fjölga gjalddögum afborgana úr 32 á átta árum í 56 gjalddaga á 14 árum. Leiði lenging greiðslutímans ásamt því þaki, sem sett er á árlegar greiðslur, til þess að ekki takist að greiða upp eftirstöðvar þess lengist greiðslutíminn enn frekar, eða um fimm ár í senn.
• Óbreytt er að Ísland á eftir sem áður kost á því að greiða meira inn á lánið en fastbundið er.

Best að skoða ofannefnd ákvæði saman. En, eins og fram kemur vísbending um, þá geta þessi ákvæði valdið því að það muni lengjast mjög verulega í þessu láni. En, 6% af hagvexti ef efnahagsframvinda Íslands verður slök á næstu árum, ásamt því að enginn afsláttur er gefinn af greiðslum vaxta, getur þítt það að sum árin verði vart um neinar niðurgreiðslur á láninu að verulegu marki að ræða. Í versta falli, gætum við lent í sömu gidlru og sumir ísl. húsnæðiseigendur, að vera fyrst og fremst að borga vexti á meðan höfuðstóll láns, haldist nokkurnveginn óbreyttur.

Ljóst er að efnahagsframvinda í nágrannalöndum okkar, þ.s. bæði í Evrópu og Bandaríkjunum, verður slök á næstu árum. Eins og ég hef oft bloggað um áður, þá telur Framkvæmdastjórn ESB sjálf, að geta Evrusvæðisins til hagvaxtar muni skreppa saman um helming, niður í 0,7%. Á sama tíma, mun mjög veruleg skuldsetning heimila í Bandaríkjunum valda því að á næstu árum verður neysla ekki sá drifkraftur hagvaxtar á næstu árum, sem hann hefur verið síðustu 20 árin.

Þannig, að báðum meginn Atlantshafsins, verður efnahagsframvinda slök næstu árin eftir kreppu. Þetta getur ekki annað en, skaðað framtíðarhagvöxt Íslands, þ.s. við erum mjög háð því að selja okkar afurðir til þessara svæða. Með öðrum orðum, okkar efnahagsframvinda, verður einnig sköðuð af þessum sökum, án þess að taka með í reikninginn þann skaða sem okkar eigið hrun mun valda á okkar enfahagsframvindu, á næstu árum.

 

Sjá mitt eigið blogg:  Framtíð hagvaxtar í Evrópu

"IMF : Recession Loosens Grip But Weak Recovery Ahead "

Spá Framkvæmdastofnunar ESB:

"Directorate General for Economic Affairs: : Quarterly Report 2009"

Potential Growth Stuctural unemployment Investment ratio as percentage of output

2007  1,8%                   8,7%                                       8,7%

2008  1,3%                  9,0%                                        9,0%

2009  0,7%                 9,7%                                         9,7%

2010  0,7%                10,2%                                        10,2%

 

Þannig, að þ.e. full ástæða að hafa áhyggjur af þessum ákvæðum.

 

 Forsætisráðuneytið: Viðræður um Icesave lokið - niðurstaða liggur fyrir.

• Fallist er á að TIF leiti úrskurðar þar til bærra aðila á því hvort kröfur sjóðsins gangi við úthlutun úr búi Landsbanka Íslands hf. framar öðrum hluta krafna vegna sömu innstæðu. Komist íslenskur dómstóll að þeirri niðurstöðu, að fengnu ráðgefandi áliti EFTA dómstólsins og sem er ekki í ósamræmi við niðurstöðu íslenskra dómstóla, falla sjálfkrafa niður þau ákvæði lánasamninganna að endurheimtur úr þrotabúinu skiptist á tryggingasjóðina í hlutfalli við kröfur þeirra. Skiptingin verður þá í samræmi við niðurstöðu dómstóla.

Þarna er um að ræða, það samingsákvæði að búa til 2. kröfur úr einni. Þ.e. að í stað þess að líta svo á að þ.s. TIF beri að borga 20þús. Evrur skv. reglum um innistæðutryggingar, þá þíði það einfaldlega að TIF gangi inn í kröfu innistæðueigenda upp að því marki, borgi viðkomandi upp að þeirri upphæð, en áfram eigi viðkomandi sína kröfu á þrotabúið óskipta. En, skv. samningnum þá hafa Hollendingar og Bretar kröfu til jafns, þ.e. jafnan forgang, þ.s. samningurinn lítur svo á, að með því að borga innistæðueigendum út hafi skapast ný krafa þeirra sem hafi jafnan forgang. En, hinn hefðbundni skilningur er sá, sem barist var fyrir á Alþingi, að TIF eigi eina forgangkröfu, sem sé ekki neitt brot á jafnræðis reglu ESB, þ.s. með því að borga innistæðueigendum hafi Hollendinga og Bretar einungis tekið yfir innistæðukröfur sinna þegna. En, skv. hefðbundnum reglum, breyti það ekki þeim rétti TIF að ganga inn í kröfu hvers innistæðueigenda upp að 20þús. Evra markinu, sem þíði að TIF eigi með rétti forgang að eignum Landsbankans sáluga, þar til hann hefur náð að greiða sín lögbundnu 20þús. Evrur.

Í þessu gerði ísl. samninganefndin herfileg mistök, og þ.s. verra er, margítrekað hefur Indriði aðstoðarmaður fjármálaráðherra, maldað í móinn og einnig fjármálaráðherra.

Forsætisráðuneytið: Viðræður um Icesave lokið - niðurstaða liggur fyrir. 

• Staðfest er að ákvæði lánasamninganna frá 5. júní sl. um takmörkun friðhelgisréttinda taki ekki til eigna sem njóti friðhelgi skv. Vínarsamningnum um stjórnmálasamband, eigna Seðlabanka Íslands og eigna á Íslandi sem nauðsynlegar eru fyrir eðlilega starfsemi Íslands sem fullvalda ríkis.

Hérna er verið að gera tilraun til að lagfæra önnur herfileg mistök saminganefndarinnar, sem samdi við Hollendinga og Breta um upphaflega útgáfu Icesave samningsins, þ.e. hið galopna ákvæði um eftirgjöf friðhelgis réttinda á eigum ríkisins. Skv. því ákvæði, þá er alls engin takmarkandi skilgreining, hvað gat hugsanlega verið undir hamrinum. En, áhugavert verður að skoða, hvort "eignir sem nauðsynlegar eru fyrir eðlilega starfsemi Íslands sem fullvalda ríkis" eru skilgreindar eða nákvæmlega tilgreindar með einhverjum hætti, í nýjum Iceave samningi. En, ef einungis er um að ræða, mjög almennt og teyjanlegt orðalag, sem þetta að ofan, en ekki t.d. tekið fram akkúrat hvaða eignir eru undanskildar; þá verður mjög erfitt að treysta á slíkt ákvæði. Vitað var þegar, að erlend sendiráð íslendinga og eignir seðlabanka, eru undanskildar vegna ákvæða alþjóðasamninga um friðhelgi slíkra eigna.

Forsætisráðuneytið: Viðræður um Icesave lokið - niðurstaða liggur fyrir. 

• Staðfest er að lánasamningarnir hafi ekki áhrif á umráð ríkisins yfir náttúruauðlindum landsins, nýtingu á þeim og fyrirkomulag á eignarhaldi yfir þeim.

Þ.e. ágætt að fá þessa yfirlísingu. En, um þetta á einnig, að grandskoða þarf með nákvæmum hætti, það orðalag sem ríkisstjórn Íslands hefur nú samið um, við Hollendinga og Breta.

Forsætisráðuneytið: Viðræður um Icesave lokið - niðurstaða liggur fyrir. 

• Staðfestur er að lánasamningarnir hafi verið gerðir á grundvelli svokallaðra Brussel viðmiðana.

Samkvæmt Brussel viðmiðunum, átti að taka tillit til þeirra fordæmalausu aðstæðna, sem Ísland og Íslendingar, eru að ganga í gegnum. Sem sagt, það átti að gæta sanngyrnissjónarmiðs, í samningum við Hollendinga og Breta um Icesave, með okkar aðstæður í huga.

Ég held að fáir hérlendis, hafi talið að samningarnir eins og þeir litu út í upphafi, hafi gert það.

Við skulum dæma um þetta, eftir nákvæma skoðun á hinum nýja sáttmála, við Hollendinga og Breta, um Icesave.

 

Forsætisráðuneytið: Viðræður um Icesave lokið - niðurstaða liggur fyrir.  

Viðaukasamningarnir eru gerðir með fyrirvara um samþykki Alþingis og kalla á að gerðar séu breytingar á lögum nr. 96/2009. Breytingar skv. lagafrumvarpinu eru þríþættar:

Í fyrsta lagi er í breytingunum ákvæði um óskoraða ríkisábyrgð á lánasamningunum við TIF eins og þeir standa eftir að skilyrði og viðmiðanir fyrri laga hafa verið felld inn í samningana sbr. framangreint.

Í öðru lagi er í lagafrumvarpinu tekið fram að ekkert í lögunum, þ.m.t. ábyrgðin, feli í sér viðurkenningu á því að Íslandi hafi borið lagaleg skylda til að ábyrgjast lágmarkstryggingu innstæðna í útibúum LÍ í Bretlandi og Hollandi. Ef þar til bær úrlausnaraðili komist að þeirri niðurstöðu í samræmi við Evrópurétt að slík skylda hafi ekki verið til staðar, skuli íslensk stjórnvöld efna til viðræðna við aðila lánasamninganna og eftir atvikum ESB og aðila að EES um áhrif þeirrar niðurstöðu.

 

Þetta síðasta, vekur einkum athygli. En, ef kemur í ljós að okkur bar ekki að greiða Icesave, þá fellur Icesave lánið ekki með neinum sjálfkrafa hætti niður, eða, þá er ekki viðurkennt að við höfum sjálfkrafa gagnkröfu á Hollendinga og Breta. Heldur á einungis að ræða málið. 

Þetta virðist frekar veikt ákvæði, ef þ.e. orðað með þessum hætti. 

Einnig þarf að sjá, nánar um orðalagið, hvort skilgreint er nánar hvað átt er við um "þar til bær úrlausnaraðili".

Hið minnsta vil ég sjá, að klárt sé að greiðslur falli niður, og einnig að vextir séu ekki reiknaðir, á meðan að málið er rætt. 

----------------------------------------

Klárlega er Icesave málið, komið í fullann gang á ný. Góð spurning, hvort Icesave deilan hin seinni verður eins hatrömm og langvinn, og Icesave deilan hin fyrri.

 

K.

Hvað er siðferðislega rétt í tengslum við Icesave?

Í Sylfri Egils, kom fram skoðun siðfræðings um Icesave málið. Skoðun hans, er ástæða þess að ég tek til mál, að þessu sinni:

Guðmundur Heiðar Frímannsson nálgast Icesave málið í stuttu máli með eftirfarandi hætti:

Það er siðferðilega hollt fyrir íslenska þjóð að taka á sig Icesave skuldbindingarnar. Þar með tekur almenningur þátt í því að þrífa til eftir hrunið og leggja drög að nýrri uppbyggingu. Þar með er einnig tryggt að þjóðin gleymir ekki því sem gerðist, a.m.k. ekki á meðan hún ber byrðarnar af því.

Þetta var einungis hluti af hans orðræðu. En, hún markaðist af þvi í aðalatriðum, að þ.s. ísl. þjóðin kaus þá stjórnmálamenn, er tóku þær ákvarðanir er áttu þátt í því að skapa hrunið, og þ.s. við nutum góðs af því fjármagni sem streymdi inn í hagkerfið, vegna þess ráns er framið var af ísl. banka í Bretlandi og Hollandi, þá sé ísl. þjóðin hvorki meira né minna en sameiginlega ábyrg.

Með því að borga Icesave, og það upp í topp, þá værum við einfaldlega að takas á við afleiðingar okkar gerða, og það væri ekkert annað en eðlileg, og þörf lexía.

• Fyrst að athuga, að hann er ekki fyrsti maðurinn, sem kemur fram með líka röksemda færslu þessari.

• Vandinn er, að hann skoðar spurninguna um ábyrgð einungis frá einni hlið, þ.e. út frá ábyrgð Íslendinga.

• Að mínu mati gengur hann of langt, einmitt með því, að alllri ábyrgð er varpað á okkur íslendinga.

•  Ég er ekki að segja, að við berum ekki ábyrgð. Punkturinn er sá, að ábyrgðin er sameiginleg. Þ.e. ekki einungis íslenskar eftirlitsstofnanir og stjórnvöld brugðust, heldur einnig breskar eftirlitsstofnanir og stjórnvöld. Það má færa rök fyrir, að ábyrgð okkar, sé heldur meiri, en það samt sem áður ekki réttmætt að taka í burtu þann part af ábyrgðinni er Bretar og Hollendingar bera.

• Einmitt vegna þess, að ábyrgðin er sameiginleg, þarf að skipta byrgðunum af því tjóni er sannarlega átti sér stað, með sanngjörnum hætti. Við þurfum að muna eftir okkar framtíðarkynslóðum, en þær eiga einnig sinn rétt og eru sannarlega saklausar. Það felur ekki í sér neina bót á réttlæti að troða á þeirra rétti. Um það, akkúrat hver sú hin sanngjarna skipting sé, má þó deila.

• Leið sú er ríkisstjórnin fór fram með í upphafi, að samþykkja að ábyrgðin væri öll okkar, var ekki siðferðislega ábyrg, þ.s. sú leið fól í sér of miklar byrgðar fyrir framtíðarkynslóðir Íslands. En, þ.e. einmitt ábygð okkar gangvart framtíðarkynslóðum okkar, sem virðist alltof oft gleymast, inni í þessari umræðu. Þ.e. sú ábyrgð núverandi kynslóða að skilja ekki eftir sig ástand, sem leiðir til verri lífskjara fyrir okkar framtíðarkynslóðir.

• Þegar hugað er að réttlátri skiptingu, verður að hafa í huga, að hinar þjóðirnar eru miklu mun fjölmennari, svo að þó svo að þær taki á sig stærri upphæðir, þá hefur það samt í för með sér miklu harðari byrðar fyrir íslenska skattborgara.

• Það að við berum, sennilega að einhverju leiti meiri ábyrgð, og einnig það að við nutum að einhverju leiti fríðinda af því ráni er átti sér stað; sannarlega felur í sér, að Bretar og Hollendingar eiga hönk í bakið á okkur, en sá sanngyrnisréttur sem í því felst, er alls ekki ótakmarkaður. Heldur takmarkast hann af því, hvaða auka byrðar er sanngjarnt að leggja á okkar framtíðarkynslóðir, því sannarlega eru þær saklausar í þessu samhengi.

• Hin sanngjarna niðurstaða, verður að vera einhver meðalvegur, þ.s. viðurkennt er af okkar hálfur, að gert var á hlut hollenskra og breskra borgara, að við greiðum einhverjar þær bætur upp í tjónið, er ekki íþyngja um of okkar framtíðarkynslóðum því ekki felst í því nein aukning á réttlæti að ganga einnig á þeirra rétt. Síðast en ekki síst, þ.s. við framkvæmum mjög skilmerkilega rannsókn á öllu því ferli, er leiddi til hrunsins. Því, þ.e. einmitt rannsóknin, og það að réttir aðilar verði dæmdir og fari í fangelsi, og að vísbendingar komi fram, að ísl. stjórnvöld dragi af þessu lærdóm, og lagfæringar sem duga, verði framkvæmdar; sem verður að vera framlag okkar, til að lwiðrétta samskiptin við þessar þjóðir.

————————
Það má ekki afgreiða þetta mál, með þeim hætti sem sumir gera, að við Íslendingar séum allt í einu orðin réttlaus, í þessu máli.

Sannarlega kusum við yfir okkur fólk, sem stjórnuðu landinu með óábyrgum hætti, sbr. Ingibjörgu og Geir. En til Icesave í Hollandi var ekki stofnað fyrr en sumarið 2008. Sameiginleg ábyrgð, flokkanna er stjórnuðu landinu síðustu 2 áratugi, þ.e. X-B, X-D og X-S, er mjög mikil.

En fólkið á götunni, getur ekki verið ábyrgt fyrir því sem þeir stjórnmálamenn, er það kýs, kjósa að taka. Þ.e. einfaldlega röng nálgun á siðferismati.

Því, það felur í sér þá skoðun, að einhver geti varpað siðferislegri ábyrgð eigin gerða, á aðra. Í þessu tilviki, að ísl. stjórnmálamenn, geti varpað siðferðislegri ábyrgð eigin gerða, á kjósendur.

En, það rétta er, að einungis brjálsemi gerir fólk óábyrgt eigin gerða. Það eru stjórnmálamennirnir, sem báru ábyrgðina og stjórnendur bankanna. Íslenska þjóðin ber hana ekki.

Það voru glæpamenn á meðal okkar, en við öll erum ekki glæpamenn. Mér þykir það mjög leitt, ef þ.e. svo, að það sé skoðun sumra, að allir Íslendingar hafi gerst glæpamenn. Það er þó mjög “extreme” túlkun, að mínu mati ósanngjörn.

 

Kv.

Krónan er einkunnabókin okkar!

Góðir hálsar. Það er ekki rétt, að líta á krónuna sem augljóslega ónýta. 

Það má alveg með sanni, kalla krónuna einkunnabókina okkar.

Ef við stöndum okkur í hagstjórn, þá virkar hún og er sæmilega stöðug.

Ef við stöndum okkur ekki í hagstjórn, þá er hún ekki að virka.

Allt sem við þurfum, til að hún virki, er að tileinka okkur hagstjórn, sem er í lagi.

Það að kalla hana ónýta, er eiginlega það akkúrat sama, og kalla ísl. hagstjórn ónýta.

--------------------------------------

Það skiptir í raun engu máli, hvaða virði krónan hefur, loks þegar hún nær jafnvægi - svo fremi að þaðan í frá, sé málum hagað með betri hætti. Virði hennar, gæti allt eins verið milljón per Evru. 

Ég segi þetta svona ýkt, til að fólk átti sig á, að virði hennar per Evru, segir ekkert til um hvort hún er ónýt eða ekki.

Það sem skiptir máli, eru forsendur til framtíðar, fyrir okkar hagkerfi vs. þau raunverðmæti sem eru sköpuð.

• Raun verðmætasköpun, verður til staðar - fiskur og ál. Fyrirtækin hafa sökkt of miklum kostnaði niður hér, til að fara í nema í einhverja fulla hnefa. Ég sé í raun og veru, engin óyfirstíganleg vandamál fyrir hvort sem er, álið eða fiskinn.
• Svo, þ.s. eftir stendur, er hvernig stjórnvöld munu haga hlutum. Hagstjórnin til framtíðar, er stóra atriðið sem þarf að batna, og það með mjög umtalsverðum hætti. Engin, framtíðar klúður. Engar nýjar bólur, takk.

Vegna þess, að raunverðmæta sköpun, er til staðar. Hefur krónan forsendur til að hafa verðmæti.

Til þess að svo verði, þurfa stjórnmálin að taka sig saman í andlitinu.

Kv.

Kreppan, sennilega ekki á enda, fyrr en 2011! Atvinnuleysi fer líklega ekki að minnka fyrr en árið 2012 er runnið í garð!

Mér sýnist, flest benda til þess að næsta ár, verði eins og árið í ár, ár samdráttar og kreppu, allt til enda.

• Ég felli ekki mat á, hvort heppilegt vs. óheppilegt er að reysa ný risaálver. En, samt sem áður, ef framkvæmdir tengdar þeim hefjast ekki á næsta ári, eins og reiknað var víst með, í áætlunum stjórnvalda. Þá ku það eitt, auka samdrátt í cirka 4,7%.

• Í þessari viku, bárust fregnir þess, að eigendur álversins í Straumsvík hafi ákveðið að fresta framkvæmdum um stækkun þess álvers, vegna fregna um áætlanir stjórnvalda um auðlindaskatta. Ég felli ekki, neitt mat á það hvort slík skattlagning er góð eða slæm, fyrir utan að benda á, að ef ekki verður að auki, af áætlaðri stækkun í Straumsvík, þá verður samdráttur á næsta ári rúm 5% a.m.k. - þá reikna ég með, að þetta bætist ofan á þ.s. gerðist á undan.

• Auk þessa má bæta við samdráttaraukandi áhrifum, af áætluðum; skattahækkunum, niðurskurði ríkisútgjalda, og þ.s. virðist ætla að vera viðvarandi hávaxtastefna Seðlabankans.

Ég er því að tala um tölur yfir samdrátt, og aukningu atvinnuleysis, sem sennilega verður sambærileg við árið í ár.

Það þíðir, að atvinnuleysi er sennilega verður cirka 10% um næstu áramót, getur orðið um 16% seinni part næsta árs, og eitthvað á bilinu, 17 - 20% árið 2011 er atvinnuleysi ætti að ná hámarki.

Hafa ber í huga, að atvinnuleysi heldur yfirleitt áfram að aukast, fyrsta ár hagvaxtar hið minnsta, oft fyrstu 2. Minnkun atvinnuleysis hefst því sennilega ekki fyrr en árið 2012, og sú minnkun verður sennilega ekki skjót, heldur má eiga von á að sú minnkun geti tekið nokkur ár.

Við erum að tala um heilann tíndann áratug.

 

Kv.

Masters of Puppets!

Kæru Íslendingar, í kjölfar þess að núverandi ríkisstjórn var mynduð, áttu sér stað 2. mjög áhugaverðar kúvendingar, í pólit. afstöðu tiltekinna stjórnmálaflokka; þ.e. hjá Sjálfstæðisflokknum og Vinstri-Grænum. Þetta hefur vakið mikla athygli.

Fyrst vakti athygli kúvending VG, í mörgum mikilvægum málum, sérstaklega Icesave og málefnum ESB. En, stuttu seinna, og æ síðan, hefur kúvending Sjálfstæðismanna, hvað varðar Icesave sérstaklega og viss atriði um efnahagsstjórnun, vakið vaxandi athygli.

Sá flokkur, sem hefur staðið fast á sinni skoðun, í gegnum þennan tíma, er Samfylking.

 

Ástæður:

Skoðun Samfylkingarmanna, og einnig fjölmargra VG liða, er að afstaða Sjálfstæðismanna, mótist af pólitískum loddaraskap, þ.e. þeir telja að ekki búi að baki raunveruleg málefnalega andstaða, en margir samfylkingarsinnar og VG liðar hafa haft það á orði að Sjálfstæðismenn myndu sennilega umturna sinni skoðun á nýjan leik, ef þeir kæmust á ný í ríkisstjórn. Hjá Samfó, virðist sannfæring sú vera sterk, að stefna flokksins í núverandi ríkisstjórn, sé mótuð af almennri skynsemi, þ.e. stefnan sé skynsöm og í aðalatriðum, sú skásta sem í boði sé. 

Sú sterka skoðun, hefur sennilega áhrif á afstöðu Samfó liða til stjórnarandstöðunnar, því þar af leiðir að upplifunin er mjög sterk, að sú leið sem andstaðan vill fara, sé mjög óskynsamleg eða jafnvel heimskuleg. 

Það má því segja, að gæti vissrar fyrirlitningar, gagnvart afstöðu stjórnarandstöðunnar, þ.e. hún er í besta lagi talin óskynsamleg, en í verra fallinu talin hættuleg sýndarmennska.

Þ.s. leiðin sem mótuð hafi verið, sé sú rétta í aðalatriðum, þó sé talið líklegast að stjórnarandstaðan, myndi umturna sinni afstöðu um leið og hún kæmist að.

Þetta gæti kallast kenning 1. þ.e. að afstöðu ráði fyrst og fremst, hvort flokkar eru við völd eða ekki.

 

En, þetta er langt í frá eina mögulega kenningin.  Kenning 2. gæti verið að í raun og veru, ráði embættismanna-kerfið. Þ.e. að nýir ráðherrar séu veikir fyrir á svellinu, gagnvart embættismönnum, er hafa starfað innan sinna ráðuneyta jafnvel um áratugi. Þeir hafi því yfirburði í þekkingu, og fari létt með að leiða ráðherrana inn á þá stefnu og sýn um landsmál, sem ríkjandi sé innan kerfisins. 

 

Kenning 3., væri að það væru áhrif bankamanna, sem væru lykilatriði í þessu, enda bankarnir enn að mestu skipaðir sama fólkinu og fyrir hrun, sem viti ímislegt sem núverandi stjórnmálastétt geti þótt óþægilegt, að komi fram. Munum, að bankarnir og eigendur þeirra, voru helstu styrkveitendur S-, D- og B-lista, síðan rétt eftir árið 2000. Þarna er því augljós möguleiki á óeðlilegum áhrifum, er geta fullt vel enn verið til staðar.

 

Kenning 4., gæti verið sú að það væri Samfylkingin, sem hefði tekist að öðlast það ofurvald, að hún hafi í reynd dóminerað bæði Viðeyjarstjórnina sálugu, þannig að það hafi í raun og veru verið hennar stefna er hafi þá ráðið ríkjum, og sé einnig að dóminera vinstristjórnina, þ.e. samstjórn Samfó og VG. Þessi kenning veit ég, að er nokku vinsæl á meðal Framsóknarmanna.

 

Vörumst þ.s. er þægilegt að trúa?

Þ.s. mér er eðlislægt, að tortryggja þ.s. ég kalla þægilegar skoðanir, en þægilegar skoðanir eru t.d.: við erum frábær, andstæðingar okkar eru fífl, andstæðingar okkar eru vondir. En, málið er að ef við erum frábær þá eru hugmyndir okkar frábærar einnig, þannig að ekki er ástæða til að stunda sjálfsgangrýni og við dissum því almennt þann möguleika að við höfum rangt fyrir okkur. Á sama tíma, ef andstæðingar okkar eru fífl eða þeir eru vondir, þá er það hvorttveggja ástæða til að dissa þeirra skoðunum, án mikillar íhugunar. Mín skoðun, er að slík viðhorf séu almennt séð varasöm.

• Fáir hafa rétt fyrir sér, alltaf.
• Fáir hafa rangt fyrir sér, alltaf.

Munum, að það var einmitt þ.s. George W. Bush was svo gagnrýndur fyrir, að leiða ekki hugann að réttmætri gagnrýni. Það gerði hann, einmitt vegna sterkrar innri sannfæringar ríkisstjórnar hans um að þeir hefðu rétt fyrir sér, og að andstæðingar væru annaðhvort fífl eða í pólit. leik.

Við þurfum líka að muna, að "if something sounds to good to be true, it probably is." Í þessum skilningi, eru ofureinfaldanir, eins og að andstæðingar séu fífl eða í leik, eða að við séum frábær - sennilega "to good to be true."

Ég hafna því kenningum, 1 og 4.

 

Skoðum kenningar 2 og 4 nánar:

 Mér finnst líklegast, að ef við samtvinnum þær kenningar, þá sé hægt að skýra það misræmi er nefnt var í upphafi.

• Ingvi Örn Kristinsson er aðstoðarmaður Félagsmálaráðherra Árna Páls Árnasonar, en hann var framkvæmdastjóri Verðbréfasviðs Landsbankans. Einnig starfar hann sem ráðgjafi Forsætisráðherra.

• Benedikt Stefánsson var í Greiningardeild Landsbankans og er núna aðstoðarmaður Gylfa Magnússonar Efnahags- og Viðskiptaráðherra.

• Björn Rúnar er skrifstofustjóri í Viðskiptaráðuneytinu. Hann var forstöðumaður í Greiningardeild Landsbankans

• Edda Rós er núna fulltrúi Íslands í AGS í gegnum Samfylkinguna. Hún var forstöðumaður Greiningardeildar Landsbankans

• Arnar Guðmundsson var í Greiningardeild Landsbankans. Hann er núna aðstoðarmaður Katrínar Júlíusdóttur Iðnaðarráðherra.

Áhugi vekur, hvað ráðherrar Samfó, hafa kosið sér að velja marga aðstoðarmenn er voru fyrir hrun mikilvægir starfsmenn hrunbankanna; og því áður hlutar af þeirri hringiðu þeirri er framkallaði hrunið. Samfó, var einnig sá flokkur fyrir utan Sjálfstæðisflokkinn, er fékk mestu styrkina frá eigendum hrunbankanna og hrunbönkunum sjálfum, fyrir hrunið.

Þ.s. í langflestum tilvikum eru sömu starfsmenn enn við stjórn hrunbankanna, og fyrir hrun. Þá er ljóst, að með því að ráða til sín mikilvæga ráðgjafa úr þeirra röðum, þá hefur sú sýn á þjóðfélagið er þar ríkir, enn sterk mótandi áhrif á þá ráðherra er njóta þessarar ráðgjafar. 

Það mætti því alveg varpa fram þeirri kenningu, að varðandi skulda-, peningamál- og bankana; sé sýn ísl. bankamanna, mjög ríkjandi afl, þegar mótaðar eru hugmyndir um þessi atriði innan ríkisstjórnarinnar.

"Indriði H. Þorláksson er fyrrverandi ríkisskattstjóri og var áður skrifstofustjóri í fjármálaráðuneytinu."

Á sama tíma, er aðstoðarmaður Steingríms J. gamall innanbúðarmaður úr kerfinu, og í ljósi sennilegrar yfirburða þekkingar á málum Fjármálaráðuneytis, með mikil mótandi áhrif á Steingrím J. , sem fyrir núverandi stjórnarsetu, hafði mjög takmarkaða reynslu af öðru en að vera þingmaður. Hann hlýtur því að vera mjög háður sínum aðstoðarmanni. Í ljósi þess hve sterk staða formanns VG er innan síns flokks, þá er mikið "coup" þannig séð, að móta skoðanir hans. 

Varðandi Sjálfstæðisflokkinn, þá er það staðreynd að hann fékk enn stærri upphæðir en Samfylkingin frá hrunbönkunum og eigendum þeirra. Fyrrverandi framkvæmdastjóri flokksins, varð fljótt mjög hátt settur innan Landsbankans. Eiginmaður varaformannsins, er vitað að var með nærri því 800 milljóna kúlulán á bakinu, er bankarnir hrundu - sem gæti hafa haft einhver áhrif á störf hennar sem ráðherra í Viðeyjarstjórninni. Þetta voru langt í frá einu dæmin um bein hagsmunatengsl milli X-D og hrunbankanna. Það má því einnig leiða af því líkum, að eins og með Samfó hafi hrunbakarnir haft mjög mikil og áhrif, en þó jafnvel enn meiri.

Eins og flestir ættu að muna, var það mjög sláandi hve fullkomlega Viðeyjarstjórnin kóaði með bönkunum, þegar veislan hélst stöðugt áfram í hennar stjórnartíð, í sífellt hærri hæðir og ábyrgðaleisið varð frá mánuði til mánaðar alvarlegra og alvarlegra.  Einhvern veginn, miðað við augljós sterk hagsmunatengsl beggja stjórnarflokka, þ.e. Samfylkingar og Sjálfstæðisflokksins, á tímum Viðeyjarstjórnarinnar, við bankana og eigendur þeirra; þá læðist að manni sá grunur að sú ríkisstjórn hafi af stórum hluta verið ríkisstjórn bankanna. 

Síðan, má vera að eftir hrunið losni um þessi hagsmunatengsl, hjá Sjálfstæðisflokknum; enda enga peninga lengur að fá frá bönkunum. Þá eru það eiginlega gömlu hagsmunirnir, þ.e. útgerð og kaupmenn; sem væntanlega hafa mest að segja í dag. Með öðrum orðum, hafi Sjálfstæðismenn ekki lengur hagsmunatengda ástæðu til að styðja sjónarmið bankamanna. Þetta sé hin raunverulega skýring, á hinni stóru stefnubreytingu Sjálfstæðisflokksins. Þeir hagsmunir er séu ráðandi í dag, þ.e. útgerð og kaupmenn, séu ekki mikli áhugamenn um ESB að meðaltali og séu áhugasamir um lækkun vaxta; en ekki síður niðurfærslu skulda, enda mörg fyrirtæki skuldug.

Samfó, er ekki endilega, með hagsmunatengdar ástæður fyrir sinni stefnu, í bankamálum. En val ráðgjafa, einkum úr hrunbönkunum sennilega veldur því, að sjónarmið bankamanna eru enn mjög áhrifamikil, innan núverandi ríkisstjórnar og þá nánar tiltekið hjá ráðherrum Samfó; sem skýri hvað sjónarmið bankamanna virðast hafa verið með sterkum hætti, mótandi á afstöðu núverandi ríkisstjórnar um; ríkisfjármaál, skuldamál og málefni bankanna. Ég skal þó ekki útiloka, hagsmuna tengdar ástæður.

 

Niðurstaða:

Mér virðist að bankarnir hafi í reynd að miklu leiti stjórnað Viðeyjarstjórninni. En, þau hagsmunatengsl er voru til staðar, ættu að hafa rofnað við hrun bankanna. Enda sennilega ekki eftir miklu lengur að slægjast, frá bönkunum og fyrri eigendum þeirra, hvað peninga varðar. Hið minnsta, ekki lengur nærri því í þeim mæli og áður.

Afstaða Sjálfstæðisflokksins í dag, sé ekki loddaraleikur eða sjónarspil, heldur mótuð af því að völdum hrunsins náðu eldri hagsmunir, þ.e. útgerð og kaupmenn, aftur fyrri völdum og áhrifum innan flokksins. Þeir hagsmunir hafi allt aðra sýn á mál, en hafi fram að þessu verið ráðandi innan bankageirans.

Sýn bankamanna, sé þó enn mjög virk innan núverandi stjórnar, vegna þess að einkum Samfylking hafi valið að sækja sér þekkingu á banka- og peningamálum, með því að ráða til sín mikilvæga starfsmenn úr hrunbönkunum.

VG hafi síðan keypt ríkisstjórnarþátttöku því verði, að stefma Samfó sé mjög ríkjandi en stefna VG um margt víkjandi. En, inn í það blandist mótandi áhrif gamals innanbúðarmanns úr kerfinu, á formann VG, þ.e. Indriða.

Í ljósi þess, að margir ef ekki endilega allir starfsmenn hrunbankanna, tóku sannarlega þátt í mörgu misjöfnu, sem margt er undir smásjá sérstaks saksóknara, þá orkar það augljóslega nokkuð tvímælis að fylgja svo náið stefnu innanbúðar manna úr bönkunum, eins og Samfó virðist mér í raun gera. En, einmitt sú hugmyndafræði er mótaði hrunbankana, var þeim starfsmönnum að sjálfsögðu einnig töm. Þeir lyfðu og hrærðust í henni. Svo ég bendi Samfylkingarfólki á þetta, að ráð þessara aðila er þeir fylgja geti verið gölluð. 

Kv.

Hugmynd um lausn á deilum um Kvótakerfið!

Eins og allir vita, er svokallað kvótakerfi mjög umdeilt. Það var sett á sínum tíma, vegna þess að gamla veiðistjórnunarkerfið sem hafði verið við lýði, var komið í þrot. Það var með öðrum orðum hrunið.

Hugmyndin, um kvótakerfi í staðinn, kom fram á sínum tíma sem lausn á þessu vandamáli. En, eins og á sínum tíma þegar, bankarnir ísl. voru einkavæddir, þá hefur upphaflega aðferðin við úthlutun afla, valdið miklum sárindum, og þ.s. er verst, þau sárindi og upplifunin um rangindi, hefur ekki horfið.

Þannig hefur viðhaldist, stöðug grasrótarbarátta gegn kvótakerfinu, og svokölluðum kvótaeigendum, sem eru gjarnan uppnefndir kvótakóngar.

-----------------------------

Rétt er þó að ítreka, að ekki er allt, sem kallað er gallar kvótakerfisins, raunverulega orsakað af kvótakerfinu. Heldur er um að ræða, tiltekna lógík veiðanna sjálfra.

Fiski hefur verið hent í sjó, frá upphafi vega. En, sem dæmi töldu Íslendingar á öldum áður; þorsk, ufsa, ísu, löngu, steinbít, lúðu, hákarl, skötu - vera mannamat.
Öðru, ef það veiddist, var vanalega hent, útbyrðis - sem dæmi þótti síld ekki mannamatur.

Síðan það var gert að skyldu að selja allann afla á fiskmarkaði, þá stjórnar markaðurinn, töluvert hvað menn leggja áherslu á að veiða.

Maður þarf að átta sig á því., að rekstur skipa og báta kostar. Á þeim hvíla oft einnig lán. Síðan eru það laun og önnur gjöld. Þannig, að þeir sem reka bát eða skip, þurfa nægilega innkomu.

Það leiðir af þessu, að menn leitast við að koma með sem verðmætastann afla að landi. Þetta er eðli veiða í markaðskerfi. Þ.e. einnig atriði, að sigla sem skemmstar vegalengdir, vegna olíukostnaðar.

Svo, áherslan er eðilega á verðmætustu tegundirnar. En, málið er einfalt, þ.s. dýrt er að veiða, að þú kemur ekki að landi með skip, fullt af fiski, sem fæst nærri því ekkert fyrir. Ég átta mig ekki alveg á því, af hverju ímsir líta á þessa sjálfsbjargarviðleitni, sem íllt atferli.

Ég sé ekki, að til sé nokkur lausn á þessu, þ.s. þó svo skipt væri yfir í veiðidaga kerfi, þá ertu samt sem áður, að leita eftir verðmætasta fiskinum, því þ.e. eftir sem áður er dýrt að reka skipa eða báta, og vegna þess að burtséð frá því hvaða kerfi ríkir, þá vill markaðurinn áfram fyrst og fremst tilteknar tegundir, borgar meira fyrir tilteknar tegundir, o.s.frv.

Þ.e. því einfaldlega kjaftæði, að það sé ekkert brottkast, í sóknarstýringarkerfi. Að vísu er smá munur, á hverju þú kastar á brott, þ.e. það má vera að brottkast innan verðmætra tegunda myndi minnka, en hvatinn til að kasta öðrum fiski er ef eitthvað er, enn sterkari.

En, eðli sóknarstýringar, er stýring í formi veiðidaga. Þá veiða allir sem mest þeir geta, meðan veiðin er opinn, afli hrúgast upp í höfnum, og offramboð veldur verðfalli. En, þ.e. einn af megingöllum veiðidagakerfa, miðað við kvótakerfi, að jafnara framboð og því einnig jafnara verð = meiri verðmæti. Ástæðan, fyrir jafnara framboði, er að þú ræður því sjálfur, sem kvótahafi, hvenær þú veiðir yfir veiðiárið. þ.e. því sjaldan neitt sambærileg tímapressa.

Eftir því sem ég fæ best séð, er kvótakerfi minnst gallaða aðferðin, við stjórnun fiskveiða, sem þekkt er.

----------------------------------

En, ekkert er að því, að sníða af galla.

En, ef menn vilja hafa smábátakerfi samhliða, þá er alveg hægt að skipta upp hafinu við landið, með tilteknum hætti. Sem dæmi, mætti miða við dýpi, þannig að togarar verði að halda sig utan tiltekinna dýptarmarka. Einnig mætti, halda flóum og fjörðum lokuðum gagnvart togveiðum, af öllu tagi.

Það mætti, einnig takmarka verulega veiðar með botnvörpu almennt, enda sannað að hún veldur miklum skaða á botnlífi, alls staðar nema á sendnum botni.

Svo, væri í lagi, að hafa auðlindagjald.

----------------------------------

Þ.e. alveg hægt að koma því á. Í dag eru útgerðirnar mjög skuldsettar. Þ.e. alveg hægt, að innkalla allann kvótann, gegn greiðslu í formi skuldaafskrifta að verðmæti er samsvari hæfilegu verðmæti fyrir það veiðirétt, er þeir hafa greitt fyrir með lögmætum hætti.

Síðan, má endurúthluta þessum aflaheimildum, þ.e. kvóta. Þá, er tækifæri til að breyta reglum, um hvernig kvótakerfi virkar.

Ef menn vilja, að tiltekinn landshlutaskipting sé fyrir hendi, þá er hægt að úthluta afla til tiltekinna landshluta, og síðan fari þar fram uppboð á afla, til fyrirtækja í viðkomandi landshlutum.

En, ef slíkt er talið óþarfi, getur farið fram eitt uppboð, þ.s. allir þeir sem eiga skip eða bát, er standast reglur um haffærni, hafi heimilt til að bjóða í.

Ég held að hvoru tveggja aðferðin, geti virkað ágætlega.

Ég reyndar, legg til að heimild til að eiga skipti á aflaheimildum, gegn fjármagni, verði áfram til staðar. En, hægt er að mæta því, að því marki sem þ.e. talinn galli, með því að kvóti verði hér eftir alltaf, úreltur um 10% á hverju ári, og síðan fari fram nýtt uppboð reglulega á því sem þá kæmi inn til endurúthlutunar.

Ef þessar reglubreytingar, væru settar inn, áður en afla er úthlutað aftur í fyrsta skiptið eftir innköllun; þá held ég að með þeim hætti, verði flestir þeir gallar, er fólk hefur verið hvað óánægðast með, sniðnir af kvótakerfinu.

Kv.

Ný ríkisstjórn Samfó og X-D?

Ég velti þessu upp, sem sennilegasta stjórnarmyndstrinu, ef stjórnin hrynur.

*Geri ráð fyrir, að Icesave falli fljótlega, sem mun framkalla þær bresku og hollensku gagnaðgerðir, er fram munu koma.*

*Með Icesave deiluna, komna í það form, þ.e. dómsmál + innheimtuaðgerðir erlendis, þá fækkar deilupuntkum milli X-S og X-S.

*Sammála að niðurskurðar sé þörf.*

*Ósammála um hlutfall niðurskurðar vs. aukna skatta, en hægt að semja um það.*

*Samningaviðræður um nýja stjórn, fari væntanlega fram á bakvið tjöldin, á meðan fjárlagaumræðunni stendur, tilkynnt um nýja stjórn ef til vill, jafnvel fyrir áramót.

-----------------------------

Hvað segið þið? Líklegt/Ólíklegt?

Kv.