Norður/suður klofningur veldur hruni viðræðna um fjárlög ESB

Það er íjað að því í umræðu hérlendis, að hrun viðræðna aðildarríkja ESB um fjárlög sambandsins, sé fyrst og fremst Bretum að kenna. En réttar virðist að um Norður vs. Suður klofning sé að ræða. Það er, löndin sem halda uppi sjóðum sambandsins - "nettó greiðendurnir" - þau vilja spara útgjöld til Framkvæmdastjórnarinnar. Vandinn er þá sá, að megnið af þeim útgjöldum fer til örfárra málaflokka þ.e. landbúnaðar og styrki til byggðaverkefna.

Löndin sem njóta þeirra styrkja einna helst, þau á móti krefjast þess að minna sé til ekki neitt skorið af því kerfi.

EU budget talks collapse over €30bn gap

Skv. tillögu Herman Van Rompuy var gert ráð fyrir fjárlögum að heild upp á rétt innan við 1.000ma.€.

Það sem munar á milli aðila virðist í því samhengi ekki svo ógnar stórt.

30 er eftir allt saman einungis 3% af 1000.

Forseti Litháen - kom með gráglettið svar :

"Dalia Grybauskaite - “The atmosphere was surprisingly good because the divergence in opinions was so large there was nothing to argue about.”"

Financial Times vill meina að megin hindrun samkomulags, hafi verið stirðleikinn milli Angelu Merkel og François Hollande.

Sem passar ekki við fullyrðingar þeirra sem segja, David Cameron það vera að kenna. Að viðræðurnar fóru út um þúfur.

Skv. frásögn Financial Times, þá var samhljómur að megni til milli afstöðu leiðtoga Þýskalands, Svíþjóðar og Bretlands.

Meðan að forseti Frakklands hafi farið fyrir hinum hópnum, ásamt leiðtogum Ítalíu og Spánar.

• Spurning hvort þ.e. að þróast Norður vs. Suður brotalína innan ESB? 
• Sem sambandið hugsanlega brotnar um, síðar.

 

Niðurstaða

Það verður forvitnilegt að sjá, hvernig það kemur út fyrir sambandið að hafa engin samþykkt fjárlög. Þegar næsta ár gengur í garð. En viðræðum var slegið á frest fram yfir nýárið.

Ég held að þetta sé alveg nýtt, að sambandið hafi engin gild fjárlög við upphaf árs.

Það hugsanlega getur sett sjóðakerfið tímabundið í frost. Sem þá væntanlega skapar þrýsting á S-Evr. ríkin, að falla frá andstöðu sinni við niðurskurð útgjalda.

 

Kv.

Er Hamas hreyfingin sigurvegari í hinu stutta stríði á Gaza?

Þetta virðast margir Ísraelskir fjölmiðlar meina sbr. grein Der Spiegel: Israeli Press Declares Victory for Hamas. Því er sem sagt haldið fram, að útkoman styrki Hamas.

• Hamas sé enn við völd á Gaza.
• Ísrael lét vera að gera innrás á svæðið með landher.
• Hamas tókst að viðhalda skothríð eldflauga á móti loftárásum Ísraela allan tímann.
• Ísrael hafi síðan ríkisstjórn Baraks og Netanyahu komst til valda, gersamlega hundsað "heimastjórn" Palestínu undir meirihluta PLO hreyfingarinnar.
• En með því að hefja skothríð eldflauga yfir á ísraelskt landsvæði, nokkrum vikum áður en ríkisstjórn Ísraels hóf síðustu hrinu árása. Hafi Hamas í reynd tekist að skapa sér stöðu formlegs samningsaðila gagnvart Ísrael. Staða sem áður einungis PLO hafði náð fram.
• Að auki, kveður friðarsamningurinn á um samþykki Ísraels fyrir því, að hefja viðræður um opnun a.m.k. að hluta landamæra Gaza við Egyptaland. Þó það hljómi ekki sem skuldbindandi ákvæði.

Sjá einnig:

Gaza and Israel begin to resume normal life after truce

Morsi praised for role in Gaza crisis

Gaza ceasefire continues to hold

Gaza declares 'victory' as ceasefire holds, but the most evident triumph is one of survival

Benjamin Netanyahu forced to defend Gaza ceasefire

Eins og sést á myndinni, hélt stjórn Hamas á Gaza þegar "sigurhátíð," þ.s. hreyfingin virðist hafa sannfært a.m.k. góðan hluta íbúa um það að útkoman sé sigur Hamas.

Sem sennilega þíðir, að fylgi við Hamas styrkist a.m.k. um hríð. En hve mikil hreyfing verði í þá átt, getur farið að miklu leiti eftir því. Hver útkoma formlegra friðarsamninga verður.

En Ísraelar samþykktu að ræða opnun landamæra að hluta milli Egyptalands og Gaza. Ljóst er að forseti Egyptalands - sem er mjög vinsamlegur Hamas hreyfingunni, frekar en PLO. Mun þrýsta á að Ísraelar raunverulega, samþykki fyrir sitt leiti "takmarkaða" opnun landamæra við Egyptaland.

Auðvitað, getur Muhamed Morsi, einhliða tekið slíka ákvörðun. Sem má vera að verði hótun sem höfð verði í bakgrunni viðræðna.

Útkoman virðist styrkja Morsi, sem hefur fengið mikið lof fyrir árangur sem sáttasemjari frá forseta Bandaríkjanna og utanríkisráðherra, sem og ríkisstjórnum fjölda ríkja er láta sig Miðausturlönd varða.

• Í reynd getur það verið sérstaklega vatn á myllu Hamas, hve augljóst það er, að Morsi hefur verið að styrkja sig í sessi.
• Sem meðlimur "Bræðralags Múslima" sem Hamas tengist einnig, þá er til staðar "hugmyndafræðilegur" skyldleiki að því er virðist, milli hinna nýju valdhafa Egyptalands, og Hamas.
• Að hafa svo öflugan vin rétt handan landamæranna, getur ekki annað en styrkt Hamas, og það verulega.

Það getur meira að segja verið rétt, að í kringum þessa atburðarás, þá verði Hamas hugsanlega í kjölfarið, öflugasta hreyfing Palestínumanna.

En með augljósum "óformlegum" stuðningi ríkisstj. Morsi við Hamas, þá getur skapast þvílík undiralda að baki Hamas, að fylgi þeirra hreyfingar eflist ekki einungis á Gaza, heldur innan yfirráðasvæðis PLO.

Áhugavert er í því samhengi, hve miklum völdum Morsi er að sanka að sér!

Egypt's President Mursi assumes sweeping powers

Egypt's Morsi grants himself far-reaching powers

1. "Egypt's president on Thursday issued constitutional amendments that placed him above judicial oversight..."
2. "Mohammed Morsi also decreed immunity for the Islamist-dominated panel drafting a new constitution from any possible court decisions to dissolve it..."
3. "Morsi not only holds executive power, he also has legislative authority after a previous court ruling just before he took office on June 30 dissolved the powerful lower house of parliament, which was led by the Brotherhood."

• ""Morsi today usurped all state powers & appointed himself Egypt's new pharaoh," pro-reform leader Mohamed ElBaradei wrote on his Twitter account. "A major blow to the revolution that could have dire consequences.""

Hann getur sett hvaða lög sem hann vill, hvenær sem hann vill.

Hann getur látið skrifa þá stjórnarskrá sem hans fylgismönnum hentar.

Hann og hans stjórnarathafnir, þar með lagasetningar, eru nú í algeru skjóli frá dómsvaldinu.

• Öll tékk á völd forsetans og fyglismanna, virðast hafa verið afnumin.
• Einungis herinn virðist nægilega sterkur til að tékka þau völd, að einhverju marki.

 Og þessi ríkisstjórn sem nú hefur nær alræðisvald í Egyptalandi, er vinsamleg Hamas.

Það verður áhugavert að fylgjast með því, hvernig samningarnir milli ríkisstjórnar Ísraels, Hamas og Egyptalands lyktar.

En hafandi í huga hve vinsamleg stjórn Egyptalands virðist nú Hamashreyfingunni, þá verður sennilega að líta svo á - að ríkisstjórn Ísraels sé í reynd að semja samtímis við þá ríkisstjórn ásamt Hamas.

Egyptaland sé orðinn hinn eiginlegi bakhjarl Hamas. Sem er algerlega ný þróun.

Með þeim öfluga stuðningi, séu góðar líkur á mjög miklum meðbyr með Hamashreyfingunni.

Hver veit, kannski að Vesturbakkinn verði á endanum Hamas svæði, og svæðin sameinist undir Hamas, í hin hófsamari PLO hreyfing smám saman hverfi út úr myndinni.

--------------------------------

Það er sérdeilis áhugavert, að vestræn ríki létu lofinu rigna yfir ríkisstjórn Egyptalands, á sama tíma og þeim er fullljóst, að Egyptaland er á hraðri þróun yfir í að vera "íslamista-ríki."

Samtímis að þeim var ljóst, að Morsi var við það að taka sér nær alræðisvald.

• Kannski að þetta sýni í reynd, hnignun áhrifa vesturlanda hvað varðar áhrif þeirra á rás atburða.

 

Niðurstaða

Mér sýnist merkilegir hlutir vera að gerast í Miðausturlöndum. Með þróun Egyptalands yfir í að vera "íslamistaríki" þó merki séu uppi þess efnis, að ekki standi til að fylgja fordæmi Írans og taka upp klerkaveldi. Heldur, verði líklega flokkur íslamista þ.e. Bræðralags múslima, ríkjandi stjórnmálaafl í Egyptalandi. Flest bendi til að ný stjórnarskrá verði með sterkum "íslamista" undirtón. 

Egyptaland undir stjórn Bræðralagsins, ætli sér þá að fylgja fordæmi Tyrklands, og íslamista flokks þess lands. Í því að stefna að efnahagslegri uppbyggingu.

Sú þróun að íslamistar, þó það séu frekar hófsamar slíkar hreyfingar, verði ráðandi í tveim stærstu múslímaríkjunum í kring. Hlýtur að hafa áhrif á kringumstæður þær sem Ísrael þrífst í.

Greinilega stendur þeim til hjarta, að efla Hamas hreyfinguna, sem tengist Bræðralaginu hugmyndafræðilegum böndum.

Það virðast góðar líkur á því, að Ísrael neyðist til að gefa eftir "opnun landamæra" gagnvart Gaza svæðinu Egyptalandsmegin.

• Niðurstaðan virðist sýna - - veikari stöðu Ísraels en áður.

Og það getur verið góðar fréttir - - þeim sem langar að sjá, endanlegan frið saminn milli Ísraels og hreyfinga Palestínumanna. 

En það getur verið, að augljós vinátta ríkisstjórnar Egyptalands og Hamas, ásamt líklega tiltölulega hagstæðum friði, leiði í kjölfarið til vaxandi undiröldu að baki Hamas hreyfingunni meðal Palestínumanna á svæðum Palestínumanna.

Hún gæti því orðið ráðandi afl meðal Palestínumanna - á næstu árum.

Þannig að íslamistar verði ráðandi afl meðal palestínumanna.

 

Kv.

Hneykslanleg afstaða ríkisstjórnar Þýskalands í sambandi við björgun Grikklands

Þetta kemur fram í áhugaverðri fréttaskýringu Financial Times, en afstaða samningamanna Þýskalands á þeim fundi sem lauk á miðvikudag án árangurs, virðist að eftirfarandi aðgerðir séu "ólöglegar": að lækka vexti á lán Grikklands þegar veitt að því marki sem var lagt til fyrir fundinn, að skera af höfuðstól lána Grikklands og að "gróða" Seðlabanka Evrópu af skuldabréfum Grikklands sé skilað.

Þeir virðast einungis til í að ræða að lána Grikklandi 10ma.€ til þess að gríska ríkið kaupi aftur eigin ríkisbréf á markaði.

En skuldabréf Grikklands ganga kaupum og sölum á markaði á háum afföllum - - en vandinn við þetta er sá, að þau bréf munu óhjákvæmilega hækka nokkuð í verði ef væntingar um aukna eftirspurn eftir þeim eru skapaðar á markaðinum, auk þess að í dag er nú stærri hluti skulda Grikklands í eigu opinberra aðila.

Í reynd sýnist mér, að ríkisstjórn Þýskalands sé með öllu að hafna því, að nokkur hinn minnsti kostnaður falli á opinbera aðila þ.e. aðildarríkin og Seðlabanka Evrópu. En neitun um að kostnaður falli á "ECB" kemur til að í reynd er stór hluti þeirra bréfa í eigu "Bundesbank" sem starfar sem eining innan "ECB." Svo sá kostnaður í reynd "lendir" að umtalsverðum hluta á þýskum skattgreiðendum.

Það verður mjög fróðlegt að sjá, hvernig í ósökupunum það stendur til á næsta fundi á nk. þriðjudag, að pússla saman "3. Björgun Grikklands" þannig að hún gangi upp?

 

German doubts force EU rethink on Greece

• "The main stumbling block was Berlin’s refusal to back “illegal” cuts to the interest rates on bilateral loans to Greece or return the profits from the European Central Bank’s purchases of Greek bonds, said people involved in the talks."

1. "Berlin’s demand that any new measures must not represent a fiscal transfer to Greece – which the German government sees as illegal – means that the degree of support given will vary country by country."
2. "But during the meeting Mr Schäuble made clear those rates would amount to an “illegal” fiscal transfer because the rates were below the borrowing costs of the Germany’s KfW development bank, which issued the loans.
3. According to one person familiar with the proceedings, Mr Schäuble also said that, because the Bundesbank retained half the profits from its Greek debt holdings, it would be impossible for Germany to pass on all the upside to Greece."

Þeir virðast hafa tekið þá "stórmerkilegu afstöðu" að ekki sé "löglegt" að gefa eftir raunvirði skulda Grikklands í opinberri eigu.

Þá skipti einu, hvort sú lækkun raunvirðis sé framkv. með því að lengja bilið á milli greiðsludaga án þess að bætt sé við þær upphæðir sem greitt er, eða ef vextir eru lækkaðir nægilega til að dæmið gangi upp, eða ef þ.e. formlega skorið af höfuðstól lánann.

• Ég get ekki séð að "endurkaupa" prógramm, sé líklegt að skila nokkrum umtalsverðum árangri í því að lækka skuldabyrði Grikklands.

En þ.e. þegar búið að skera svo mikið af virði lána í eigu einkaaðila, og vel yfir helmingur skulda Grikklands er í eigu opinberra aðila nú, og eins og ég sagði, að "endurkaupa prógramm" myndi að sjálfsögðu hafa áhrif á virði bréfanna á markaði og draga úr því sem "fræðilega" er unnt að ná fram með slíku prógrammi.

Eins og einn kallaði það, "sýndarmennska" og ég er sammála því.

 

AGS hlýtur fljótlega að draga sig til baka!

En AGS hefur verið að heimta að skorið sé af skuldum Grikklands eða raunvirði þeirra lækkað með öðrum hætti. En að sögn AGS, verði AGS ekki mögulegt að taka þátt í prógrammi sem skv. þeirra mati, gengur ekki upp.

Skv. mati AGS, verða skuldir Grikklands 2020 144% og 133% 2022.

AGS heimtar að skuldir Grikkland séu lækkaðar í 120% framreiknað miðað við 2020. Þó vísbendingar séu um, að AGS sé ef til vill til í að teygja sig í að miða við 2022.

Það verður ekki séð betur af afstöðu ríkisstjórnar Þýskalands, en að kröfu AGS sé með öllu hafnað.

Svo AGS hlýtur þá, að þvo hendur sínar af gríska prógramminu - - svo að kostnaður af áframhald prógrammi, fellur þá líklega allur á Evrópuríkin sjálf.

Nema auðvitað, að andstaða AGS hafi einungis verið í "nösunum" á þeim.

 

Niðurstaða

Það virðist stefna í það að "3. björgun Grikklands" verði jafnvel verra klúður en þær tvær fyrri. Vegna afstöðu ríkisstjórnar Þýskalands, sem þverneitar að láta nokkurn hinn minnsta kostnað falla á skattgreiðendur Þýskalands, hvernig sem sá kostnaður kemur fram þ.e. í gegnum eign "Bundesbank" á ríkisbréfum Grikklands eða í gegnum eign þýska ríkisins á lánum útistandandi sem Grikkland skuldar því með beinum hætti, eða með því að niðurgreiða vaxtakostnað Grikklands að nægilegu marki - sem myndi fara niður fyrir eigin fjármögnunarkostnað þeirrar innlendu þýsku stofnunar þaðan sem lánsféð til Grikklands í eigu þýska ríkisins var sókt, þannig að þá þyrfti þýska ríkið að borga e-h með þeim lánum. 

Endurkaupa prógramm er ekkert annað en "sýndarmennska" ef það verður niðurstaðan, enn eitt prógrammið sem mjög bersýnilega getur ekki gengið upp.

Hvernig er þá unnt, að halda áfram að krefjast þess, að Grikkir taki á sig miklar fórnir, til að tryggja áframhald endurgreiðsla?

Réttast væri fyrir Grikkland að fara "argentísku" leiðina, og rétta fram fingurinn til Angelu Merkel - - svo hennar ríkisstjórn falli í kosningunum nk. haust.

En ástæða harðlínuafstöðu hennar ríkisstjórnar, virðist tengjast þingkosningunum nk. haust, með öðrum orðum, skammtíma pólit. reikningur - - þessu fólki er greinilega gersamlega skítsama um fórnir milljóna Grikkja.

Skammarlegt dugar eiginlega ekki!

---------------------------------

Pælið í því til samanburðar, að við upphaf 10. áratugarins hófu Bandaríkin svokallað "Brady Bond Plan" þ.s. Bandaríkin gengust í ábyrgðir fyrir skuldir fj. ríkja aðallega í S-Ameríku. Þ.e. gefin voru út ný bréf, sem bankar og aðrir eigendur skulda þeirra landa samþykktu að taka við. Á móti, voru vextir mun lægri auk þess að í fj. tilvika var höfuðstóll umtalsvert lægri. Þetta gerðu Bandaríkin af gríðarlegum rausnarskap.

"Countries that participated in the initial round of Brady bond issuance were Argentina, Brazil, Bulgaria, Costa Rica, Dominican Republic, Ecuador, Mexico, Morocco, Nigeria, Philippines, Poland, Uruguay and Venezuela."

Berið þetta saman við hina ótrúlega skammsýnu meðferð ríkisstjórnar Þýskalands á Grikklandi, sem er meðlimaríki í Evrópusambandinu, sem skv. aðildarsinnum er "velferðarklúbbur" þjóða. En, til sbr. fóru hin "vondu" Bandaríki, margfalt betur með skuldug ríki víða um heim, þó flest þeirra hafi verið í S-Ameríku. 

Í kjölfarið komust flest þeirra landa, aftur á fæturna og losnuðu úr þeirri skuldakreppu sem þau höfðu þá verið í, um nokkurn árafjöld. Þetta batt enda á skuldakreppu S-Ameríku ríkja. Ef aðildarsinnar hefðu rétt fyrir sér með eðli ESB, þá ætti meðferðin á Grikklandi að vera betri, en ekki "miklu" verri.

 

Kv.

Ef Spánn hefði sinn eigin seðlabanka

Ég rakst á ágæta grein eftir Sebastian Mallaby á vef Financial Times. En þar rekur hann, að þrátt fyrir allt hefur eitt og annað tekist á Spáni. En þó þegar það er sett í samhengi við heildarvanda Spánar. Að þá virðist það ekki líklega duga til.

Spain is in need of urgent repair

• "For 10 years after the launch of the euro, its workers bid up wages: labour costs jumped 55 per cent compared with a rise of 22 per cent in Germany."
• "Outsized wage gains were not offset by gains in productivity, which lagged behind Germany’s by a whisker."
• "The upshot was that uncompetitive Spain ran a vast current account deficit, peaking in 2007 and 2008 at about 10 per cent of gross domestic product – a gap that dwarfed the infamous external deficit run by the US."

• "But in 2011 and early 2012, Spain’s wages fell relative to Germany’s and its productivity gains were larger; the...Spanish private sector has achieved a fall in unit labour costs versus Germany of 8.7 per cent."
• " Thanks to renewed competitiveness, Spain’s exports rose 7.6 per cent last year and will rise another 2.1 per cent this year, despite recession in Spain’s export markets."
• "Add in the cyclical effect of falling imports and the country’s external deficit has fallen remarkably, from 10 per cent of GDP to this year’s forecast 2.4 per cent."

Tek fram að í einangrun er þetta mjög fínn árangur, að minnka viðskiptahalla án gengisfellingar úr 10% í 2,4%.

Vandinn er, að Spánn verður að búa til "afgang" af erlendum viðskiptum, ef Spáni á að vera mögulegt að - - lækka skuldir.

Þannig, að þrátt fyrir að spænsk stjv. séu greinilega að gera sitt besta, þá þarf mun meira til.

Það er, frekari launalækkanir - frekari lífskjaralækkanir - enn meiri minnkun á innlendri eftispurn, til að búa til nægilega digran afgang af útflutningstekjum; til að nægilegt nettó innstreymi fjármagns myndist inn í hagkerfið til að standa undir hinni miklu skuldabyrði þess.

-------------------------

Þetta þíðir að Spánn er "kannski" kominn "hálfa leiðin" í aðlögunarferlinu - - spurning hvort að spænskt samfélag getur haldið það út, þegar með rúmlega 25% atvinnuleysi, þar af rúml. 50% meðal yngri aldursflokka.

 

Hvernig myndi eigin seðlabanki gagnast við þessar aðstæður?

Eins og Mallaby bendir á, þá myndi hann geta eins og seðlabankar Bandaríkjanna og Bretlandseyja. Haldið niðri vaxtakostnaði í samfélaginu.

Í Bretlandi og Bandaríkjunum, sé vöxtum í samfélaginu haldið undir mældum hagvexti.

Sem þíðir, að það verður jákvæð hringrás þ.s. tekjur fyrirtækja aukist hraðar, og því fari skuldabyrðin smám saman minnkandi, bæði innan samfélagsins og fyrir ríkið.

En á Spáni þ.s. vöxtum sé stýrt af væntingum markaðarins, Seðlabanki Evrópu hefur ekki hafið sambærileg inngrip - til að framkalla aðra útkomu en þá er markaðurinn framkallar.

Þá er það öfugt, að vextir eru mun hærri. 

Þannig að í staðinn, er stöðug upphleðsla á skuldabyrði.

Innan samfélagsins sem og hjá ríki, og því opinbera.

-------------------------

Markaðurinn sé búinn að keyra upp verulega vexti sem fáanlegir eru. Og það, sé að drepa atvinnulífið - almenning og sjálft ríkið, sem og sveitafélög.

**Áhugavert að íhuga, að Seðlabanki Íslands, virðist byggja peningastefnu sína á stefnu Seðlabanka Evrópu, einmitt þeirri stefnu sem reynst hefur svo ílla á evrusvæði.**

 

Það er töluvert gagn af eigin gjaldmiðli

Ef Spánn hefði enn haft pesóið eins og Svíþjóð enn hefur sína krónu. Þá hefði Pesóið eins og sænska krónan gerði, fallið töluvert vandræðaárið 2008. Sem hefði þá, mildað efnahagsáfallið eins og átti sér stað í Svíþjóð. Get einnig nefnt Pólland.

Fall pesósins hefði umsnúið viðskiptajöfnuði Spánar, ekki niður á -2%, heldur alla leið yfir í nægilega stóran plús, í einu vetfangi.

Því að eftir hrunið á Spáni, þá hefði markaðurinn framkallað það verð á Pesóinu, er hefði skilað þeirri stöðu. Að viðskiptajöfnuðurinn hefði náð að standa undir erlendum skuldbindingum.

Þ.s. Spánn hefur öflug fyrirtæki, hefðu þau verið snögg að nýta sér bætt samkeppnisskilyrði. Þanng, að atvinnulífið hefði eflst fremur hratt í kjölfarið.

Með þann uppgang fljótlega í gangi, þá hefði ríkið getað hafið niðurskurðarferli. Án þess, að valda neinum umtalsverðum vandkvæðum. Því uppgangur atvinnulífsins hefði komið inn í staðinn, veitt mótvægi þegar ríkið dregur sig til baka.

Þessi stöðuga vonda skuldahringrás sem nú er til staðar, hefði ekki átt sér stað.

--------------------

Það er einmitt vandinn, að ríkið er að neyðast til að skera niður, meðan atvinnulífið er enn statt í því ferli, að lækka kostnað og fækka störfum. Sem heild, sé það enn að draga saman seglin.

Þá verður annarskonar útkoma er ríkið dregur sig til baka, þ.e. aukinn samdráttur í hagkerfinu eða klassískur niðurspírall, því atvinnulífið er ekki í aðstöðu til að auka umsvif á móti er ríkið dregur sig til baka, þannig að ríkið líklega nær ekki að minnka skuldir þrátt fyrir harðan niðurskurð því vextir eru of háir, auk þess að aukning í hraða samdráttar hagkerfisins skapar hækkun skulda sem hlutfalls af þjóðarframleiðslu er þjóðarframleiðslan dregst saman.

Líkleg útkoma, að skuldir aukast þó ríkið sé í bullandi niðurskurði, og haldi áfram að aukast, þó frekari niðurskurði sé beitt. Því, við hverja viðbótar aðgerð, verði ávallt viðbótar samdráttur. Og þá eina ferðina enn, hækkun skulda sem hlutfalls þjóðarteknar er hagkerfið minnkar.

Spurning hvort Mariano Rajoy, geti varist því að Spánn endurtaki dauðaspíral þann, sem Grikkland er í?

• Það er mjög skiljanlegt, að spönsk stjv. eru að leitast við, að fá Seðlabanka Evrópu til að gefa út vaxtaþak, sem yrði varið - hvað sem á gengi. Ef Spánn samþykkir að óska aðstoðar, þannig að "ECB" geti hafið kaup án takmarkana.
• Að auki, að Spánn sé að leitast við að ná fram sem mestri lækkun vaxta - - einfaldlega vegna þess, að það er síðasta hálmstráið. Til að halda Spáni innan evrunnar.

• Ef vextir verða ekki lækkaðir og það "hressilega" þá mjög líklega gengur dæmið ekki upp! 
• Því miður virðist fátt benda til þess að slíkt verði reyndin, því "ECB" þverneitar að verja e-h tiltekið þak, gefur ekkert upp með það við hvaða vexti hann myndi miða inngrip sín.
• En innan "ECB" virðist ríkja sú sýn, að það eigi sem minnst að skipta sér af "markaðsvöxtum" en þeir séu "aðhald markaðarins" aðeins þegar þeir verði "excessive" sé rétt að skipta sér af.
• Ef vextir séu lækkaðir "of mikið" muni það minnka hvatningu til niðurskurðar og aðhalds.

• Eins og Seðlab. Ísl. virðist "ECB" ekki sjá hve gríðarl. skaðsamt það er, að vextir eru mun hærri en hagvöxtur, þannig að skuldakostnaður "spíralar" stöðugt upp, sem þá skapar stöðugt viðbótar samdráttaráhrif. Er örugglega stór hluti ástæðu þess, að hagkerfin í vanda eru stöðugt að skila lakari árangir en hagspámenn "ECB" reikna með.

 

Niðurstaða

Því miður þrátt fyrir að ríkisstjórn Spánar sprikli eins og hún getur, virðist manni ólíklegt að Spánn komist hjá því að yfirgefa evruna fyrir rest. En akkúrart hvenær er erfiðara að spá fyrir um. Það er hugsanlegt að Spánn haldi út allt nk. ár, en það má einnig vera að svo verði ekki.

 

Kv.

Ömurlegt að vera Grikki í dag

Las áhugaverðan pistil á vef Wall Street Journal - For Greeks, Crisis Reverses a Generation of Progress - en þar tekur blaðamaður nokkur persónuleg viðtöl við Grikki sem áður töldust til millistéttar, sem hafa dottið niður í "fátækt" eftir að starfið þeirra hvarf. Og vinnu var hvergi að fá. Og síðan kláraðist réttur þeirra til að fá bætur. Sem þíddi að úr vöndu var að ráða.

Fj. Grikkja sé í dag, farinn að leita til baka úr borgunum inn í sveitirnar á ný, einfaldlega vegna þess að í gamla þorpinu eða gamla býlinu sem foreldrar viðkomandi áttu, sé þó enn unnt að tryggja sér fæði og húsaskjól. Þó hlutskiptið sé sú sama fátækt, og kynslóðir viðkomandi höfðu áður lifað við.

Ég hvet fólk til að lesa þessi tilfinningaþrungnu viðtöl!

Áhugaverðir punktar:

• "Greek minimum-wage earners' purchasing power has dipped to levels last seen in the 1970s—during an era of rapid development that created the urban middle class—according to a study by the Labour Institute, a union-affiliated think tank. Average income is down to where it was more than 10 years ago."
• After decades of narrowing the gap with the EU's more affluent members, Greece is diverging again. Output per capita, which hit 94% of the EU average in 2009, fell back to 82% last year, a level last seen in the early 1990s.

Eins og kemur fram þarna - - eru lífskjör Grikkja fallin baka cirka til fyrri hl. 10. áratugarins.

Og Grikkland er enn að falla hratt, með þessu áframhaldi niður á lífskjör 9. áratugarins.

Önnur áhugaverð grein: Greek companies face 'annihilation' amid debt crisis

• Sú grein sýnir hið algera svartnætti er rýkir hjá stjórnendum í Grikklandi, en hátt hlutfall þeirra sér ennþá framundan, frekari minnkun viðskipta og uppsagnir starfsfólks.

Svo er það áhugaverður pistill í Der Spiegel eftir Stefan Keiser:

Germany's Trouble With the Truth

Ég er ekki alltaf 100% sammála Keiser, en í þetta sinn - er allt rétt sem hann segir!

Ríkisstjórn Þýskalands er akkúrat eins og hann segir, að leika mjög ljótann pólitískan leik, með Grikkland teimt á asnaeyrunum, meðan hörmungar almennings aukast dag frá degi.

Síðan er það áhugavert viðtal við Hans Werner Sinn, maður sem sannarlega hefur ekki farið í felur með sínar skoðanir, en hann er yfir hagfræðistofnun sem er algerlega sjálfstæð svokölluð IFO stofnun, og þ.e. eitt og annað sem stofnunin hefur rannsakað, og komist að. Sem er á skjön við þá sýn sem aðdáendur evrunnar halda statt og stöðugt fram.

'Temporary Euro-Zone Exit Would Stabilize Greece'

"Sinn:...If Greece exited the monetary union, the Greeks would purchase their own goods again, and wealthy Greeks would return to invest. And if Portugal leaves, it will have similar positive experiences. The Ifo Institute has studied some 70 currency devaluations and found that recovery begins after one to two years. We are, of course, also suggesting just a temporary exit. Greece and Portugal have to become 30 to 40 percent less expensive to be competitive again. This is being attempted through excessive austerity measures within the euro zone, but it won't work. It will drive these countries to the brink of civil war before it succeeds. Temporary exits would very quickly stabilize these countries, create new jobs and free the population from the yoke of the euro."

Takið eftir rauða hlutanum - - þetta er mjög svipuð niðurstaða og ég man eftir, að var kynnt í skýrslu B.I.S. (Bank of International Settlements) árið 2010: Man það v. þess, að ég hef haldið þeirri skýrslu á lofti reglulega: Quarterly Review - June 2010

Lesa kaflann: "Currency collapses and output dynamics: a long-run perspective"

• Það er nefnilega vandi við kenningar evrusinna, um það hve gengisfellingar séu slæmar.
• Að, þegar hagsagan er skoðuð, standast þær fullyrðingar engan veginn.
• Enda er afstaða evrusinna hvort sem það eru evrusinnaðir hagfræðingar eða aðrir, fyrst og fremst hugmyndafræðilegs eðlis, ekki rökfræðilegs. 

Ef Grikkland myndi fara út úr evrunni, sannarlega lækka lífskjör skarpt fyrst í stað - en þau munu minnka hvort eð er.

En málið er að þá nær hagkerfið gólfi, sem þíðir að verð eigna gerir það einnig, sem þíðir að loks koma þeir sem eiga peninga; og fara að fjárfesta.

Hvort sem það eru ríkir Grikkir eða aðrir ríkir. Sannarlega græða þeir þegar eignirnar verða þetta verðlitlar, - - - en ath. að það er þróun sem hvort eð er, er framundan.

Spurning að fara þangað strax eða eftir eitt, tvö eða þjú ár til viðbótar.

Kostur við fyrri gengisfellingarleiðina, að þá getur enduruppbygging hafist.

Eins og Sinn segir, ætti að aðstoða Grikkland við það verk, að hverfa úr evrunni. Ef evran verður áfram, þá fræðilega getur þá Grikkland komið aftur inn síðar.

Með aðstoð, væri flýtt fyrir endurreisn Grikklands, lágmarkað hætta á óstöðugleika.

 

Niðurstaða

Það er víst fundur um málefni Grikklanda meðal stjórnenda evrusvæðis á þriðjudag 20/11. Þar á að leita að niðurstöðu um 3. björgun Grikklands. En ég er ekki bjartsýnn á að sú niðurstaða verði vitræn. Nánast það eina sem virðist geta skapað vitræna útkomu, er þrýstingur AGS - sem heimtar nú að skorið verði af skuldum Grikklands. Sem myndi þíða að Angela Merkel yrði að viðurkenna að þýskir skattborgarar séu búnir að tapa hluta af því fé sem hefur verið lánað. Að auki, yrði hún þá að taka tillit til þess taps, í fjárlögum ríkisins. Finna einhvern niðurskurð einhvers staðar, skera e-h af vegna þess að peningarnir væru gufaðir upp.

En hún eins og Keiser bendir réttilega á, mun leitast við að láta sem að það fé sé ekki þegar tapað, leitast við að framlengja "björgun Grikklands" sem enn eina "sýndarbjörgunina." Allt á altari skammtíma pólitísks útreiknings.

Kaldrifjaður pólitíkus hún Angela Merkel.

 

Kv.

Nýjasta hugmyndin í Brussel, að búa til fjárlög til eins árs, fyrir 26 lönd!

Sápuóperan í kringum fjárlagadeiluna er að fara á nýtt stig, skv. frétt Financial Times. En að sögn blaðsins, þá hefur þeirri hugmynd skotið upp. Að leggja til hliðar umræðuna um ný fjárlög til 7 ára. En þess í stað, einbeita sér að ná fram fjárheimildum fyrir 2013. Þar sem að sögn blaðsins, embættismenn í Brussel séu farnir að óttast, að afstaða Breta sé of ósveigjanleg. En þeir hafa krafist harðari niðurskurðar en nýjar tillögur Framkvæmdastjórnarinnar leggja til. Tillögum sem ríkisstj. Frakklands hefur mótmælt, en af annarri ástæðu - þ.e. vegna niðurskurðar á fjárlögum til landbúnaðar og framlaga til jaðarsvæða.

Sjá frétt:  EU makes budget plans without UK

Það er óneitanlega nýstárleg hugmynd, að búa til fjárlög án eins aðildarríkisins, þ.e. Bretlands.

"The alternative budget being considered in Brussels would be done on an annual basis, which – under EU rules – requires qualified majority votes."

Skv. embættismönnunum, sé það tæknilega mögulegt, því samþykkt fjárlaga til eins árs, sé á grunni reglunnar um vegin meirihluta, svo tæknilega sé unnt að samþykkja fjárlög til eins árs - án Breta.

"But one problem is that the revenue component of the budget requires unanimous approval of members states."

Nema, að þegar kemur að því samþykkt heimilda til handa Framkvæmdastjórninni, til að leggja gjöld á aðildarlöndin. Þá þurfi þau öll að samþykkja.

Galli við þessar hugmyndir er einnig, að ríkisstjórn Svíþjóðar hefur heimtað niðurskurð. Þó afstaða Breta sé metin ívið harðari. Það er alls ekki víst, að það verði einungis Bretar sem beita neitunarvaldi.

Forseti Frakklands, talar á þeim nótum, að framlög til landbúnaðar - verði að verja, umfram allt.

Fundurinn á mánudag 19/11, getur því reynst vera dramatískur.

En það á að gera atlögu að því, að ná samkomulagi.

Einhver þarf augljóslega að gefa eftir.

 

Hvað ef svo ólíklega vildi til, að samstaða næðist milli 26 ríkja, en ekki 27?

Fyrst að reglan kveður á um samþykkt allra ríkjanna, þ.e. þegar kemur að því að samþykkja rétt Framkvæmdastjórnarinnar til að leggja á gjöld, fyrir samþykktum kostnaði.

Þá er erfitt að sjá út, hvernig það væri yfirleitt mögulegt, að ganga framhjá neitunarvaldi Bretar. Ef það væri einungis þeirra neitun, í veginum.

Það var sannarlega búinn til nýr sáttmáli á sínum tíma, utan um svokallaðan "Stöðugleika Sáttmála." Sem Þjóðverjar löggðu höfuðáherslu á að ná fram.

En þ.e. stigsmunur á milli þess, að búa til nýjan sáttmála utan um - nýjar reglur.

Og að búa til nýjan sáttmála, utan um grunnstarfsemi ESB - þá sem fyrir er.

Tja, kannski komast menn að því að það sé virkilega mögulegt.

En þá eru menn komnir mjög langt með að, íta Bretlandi alla leið út úr ESB.

Ef það er ekki lengur hluti af fjárlögum ESB, sem væntanlega þíddi að Bretar hættu að borga til sambandsins. Sem væri óneitanlega nýstárleg staða.

 

Niðurstaða

Það virðist liggja þrúgandi örvænting yfir, fyrst að menn í Brussel eru farnir að ræða svo örvæntingarfullar lausnir. Fylgjumst áfram með þessari nýju sápuóperu í Brussel. En það verða örugglega áhugaverða fréttir um það, hvað gerðist eða þá gerðist ekki, síðdegis á morgun mánudag 19/11.

 

Kv.

Getur verið að hvorttveggja Hamas og ríkisstjórn Ísrael, ætli sér að græða á núverandi átökum?

Erlend fjölmiðlaumræða er miklu mun íhugulli, heldur en umræðan hér á Íslandi. Þar má sjá margvíslega áhugaverða punkta. Einn er sá, sem ekki hefur komið fram hér í fréttum, að nokkrum vikum áður en ríkisstjórn Ísraels hóf nýjar árásir á Gaza strönd. Hafði verið nýr stígandi af eldflauga-árásum, frá Gaza yfir til Ísraels. Hingað til, hefur slíkur stígandi ávallt leitt til þess, að Ísraelar hafa ráðist á svæðið.

Spurningin er einfaldlega sú, hvort að Hamas hafi beinlínis viljað framkalla einmitt þá útkomu? En þeim hafi vart dulist, að líkur væru miklar á innrás Ísraela á svæðið eða a.m.k. umfangsmiklum loftárásum, ef þeir hæfu að skjóta flaugum yfir til Ísraels í einhverju verulegu magni á ný.

Tvær kenningar eru uppi, um af hverju:

1. Sú fyrri, bendir á það að margvísleg öfgasamtök á Gaza, hafi verið að eflast á kostnað Hamas. Sem hafi, verið að deila á Hamas, fyrir meinta linkind við Ísrael. Þeir hópar, sumir al-Qaeda tengdir, hafi verið andvígir öllum tilraunum til friðsamlegra samskipta, litið á allt slíkt sem svik við málsstað Palestínumanna. Þ.s. aðstæður á svæðinu eru hreinast sagt ömurlegar, sem Hamas hafi ekki tekist að bæta. Hafi smám saman verið að fjara undan Hamas. Ekki þó þannig, að Fatah hreyfingin væri að græða fylgi, heldur hina enn öfgafyllri en Hamas. Með því að sverfa til stáls, sé Hamas að bregðast við þeirri þróun, leitast við að ná til sín einhverju af því fólki, sem hafi verið að leita til hinna rótækari hópa.
2. Kenning 2, lítur að öðru. En hún bendir á að Egyptaland hefur nú forseta, sem tilheyrir "Bræðralagi múslima" hreyfingu sem "Hamas" hafi sprottið upp úr. Þó "Bræðralag múslima" sé ekki skipulögð baráttuhreyfing eða skæruhreyfing eða hryðjuverkahreyfing (eftir því hver segir frá) af því tagi sem "Hamas" er. Hamas vonist eftir því, að forseti Egyptalands hinn nýi, beiti sér með allt öðrum hætti í deilu Hamas við Ísrael, en gerði Mubarak fyrir nokkrum árum. Ef svo er, þá virðist að e-h slíkar vonir séu að rætast. Því Múmaeð Morsi, hefur fordæmt árásir Ísraela á Gaza, og að auki víg Ísraela á yfirmanni vígasveita Hamas. Samtímis því, að Morsi hefur sagst ætla að beita sér fyrir friðsamlegri lausn. Það má vera, að Hamas vonist eftir því - - að útkoman, þegar vopnuð átök taka enda, verði ívið hagstæðari fyrir það. Að forseti Egyptalands er miklu mun vinasamlegri Hamas, en Mubarak var. T.d. ef Egyptaland samþykkir að hafa landamærin við Gaza "opin." Í stað þess, að Egyptaland hefur tekið í reynd þátt í viðskiptabanni Ísraels á Gaza svæðinu. Ef þ.e. svo, að Hamas vonist eftir hagstæðari friði. Er það töluvert "desperat" aðgerð.

Af hverju vill ef til vill ríkisstjórn Ísraels "stutt stríð"?

• Kenningin er sú, að þetta tengist kosningum í Ísrael eftir nokkra mánuði. En báðir megin ríkisstjórnarflokkarnir, hafa verið undir væntingum í skoðanakönnunum. Og kenningin er því sú, að formennirnir tveir. Séu að vonast eftir því. Að stutt stríð verði þeim til vinsælda. Ef svo er, þá auðvitað er það einnig töluvert hættuspil. En slíkt getur snúist í höndunum á þeim.
• En þeir geta ekki endilega reiknað með því, að Egyptaland verið eins þægilegt við Ísrael, og það var síðast þ.e. 2007. 

Bendi á áhugaverða umfjöllun Der Spiegel:

Netanyahu's Extremely Risky Gamble

Egypt Faces Fraught Diplomatic Test

Fræðilega, geta öll 3 atriðin farið saman, þ.e. Hamas óttist streymi Gaza búa yfir til enn öfgafyllri hreyfinga, Hamas vonist eftir hagstæðari friði; og að ríkisstjórn Ísraels haldi að stríð geti verið hagstætt fyrir hana í þingkosningum á næstkomandi ári.

Fórnarlömbin eru að sjálfsögðu íbúar Gaza, sem tilheyra ekki stríðandi hreyfingum - þ.e. hvorki Hamas né öðrum öfgahreyfingum þar.

Hver veit, ef Hamas tekst að ná fram, opnum landamærum við Egyptaland?

Þá kannski, tekst Hamas að vinna aftur hylli íbúa Gaza.

Sem væri útkoma, sem myndi sennilega ekki koma vel út fyrir þá Netanyahu og Barak. En hver grætur það, ef þeir tapa næstu kosningum?

Sjá einnig flr. fréttir:

Israeli forces prepare for war as troops mass on Gaza border

New Arab Leaders Scramble to Contain Gaza Conflict

Israel bombs Gaza government buildings

 

Niðurstaða

Það virðast vera miklar líkur á innrás hers Ísraela inn á Gaza svæðið, eins og 2007. Það sérkennilega er, að Ísrael vill í reynd sennilega ekki algerlega brjóta Hamas á bak aftur, þó svo það sé sagt í yfirlísingum. Því Ísraelar vita fullt vel. Að það myndi líklega leiða til þess, að enn varasamari hópar næðu völdum á svæðinu. Samtímis, vilja þeir eyðileggja sem mest af því safni vopna sem Hamas hefur með smygli áskotnast smám saman, sbr. eldflaugar sem draga alla leið til Tel Aviv. Sem Íranar hafa verið að gefa Hamas sveitunum. Svo líklega, fer Ísraelsher inn - sækir að tilteknum afmörkuðum punktum. Sem leyniþjónustan telur innihalda byrgðir. Skipulega eyðir þeim búnaði. 

Fer svo út aftur. Saminn er friður á ný. Á meðan, mun Hamas leitast við að fella einhverja af innrásarhernum, helst að ná því að eyðileggja einhverja skriðdreka - tókst það ekki síðast. 

Hin áhugaverða spurning er, hvað gerir Egyptaland? Engin hætta á þáttöku í stíðinu. En það getur verið, að Hamas takist að knýja fram - opin landamæri gagnvart Egyptalandi.

Egypski forsetinn hefur augljóslega samúð með Hamas, og nú er "lýðræði" í Egyptalandi. Þó herinn hafi enn mjög mikil völd. 

Atburðarás næstu daga, getur reynst vera áhugaverð.

Spurning einnig um það - hver ræður meiru innan Egyptalands, herinn eða forsetinn.

Fjölmennar mótmælaaðgerðir á torgum Egyptalands, skaða ekki forsetann sennilega í því tilviki.

 

Kv.

Mun olíubyltingin í Bandaríkjunum, leiða til drottnunar Demókrataflokksins?

Spurning sem ég læði að. En þ.e. þekkt að ríkjandi stjórnarflokkar græða á því er vel gengur. Eins og fram hefur komið í fréttum vikunnar, þá stefnir í það á þessum áratug. Að Bandaríkin verði mesta olíuframleiðsluþjóð heimsins. Innan tveggja áratuga er það a.m.k. hugsanlegt að Bandaríkin verði sjálfum sér næg um orku.

---------------------------------------

US energy is changing the world again

Daniel Yergin tekur fram nokkrar staðreyndir um orkubyltinguna sem er að eiga sér stað:

1. "US oil output has risen 25 per cent since 2008..."
2. "IEA estimates it will increase a further 30 per cent by 2020, to 11.1m barrels per day."
3. " US petroleum imports have fallen from 60 per cent of consumption in 2005 to 42 per cent today."

1. "In a decade, shale gas has risen from 2 per cent of US natural gas production to 37 per cent."
2. "The US has overtaken Russia as the world’s largest natural gas producer..."
3. "The development of shale gas and oil involves long supply chains, with substantial sums being spent across the country." - "...more than 1.7m jobs have been created."
4. "It is these jobs that have made Mr Obama and many state governors supportive of shale gas and tight oil(owing to the density of rocks from which it is produced)."

1. "The other increasingly important impact is on global competition. US natural gas is abundant and prices are low – a third of their level in Europe and a quarter of that in Japan."
2. "This is boosting energy-intensive manufacturing in the US, much to the dismay of competitors in both Europe and Asia. "
3. "Billions of dollars of investment are now slated for US manufacturing because of this inexpensive gas."

• "The US will continue to be an oil importer for a long time but imports will decline sharply..." - "The US’s imported oil will increasingly come from the western hemisphere, especially Canada, which already supplies almost 30 per cent of total US oil imports."

---------------------------------------

Það er alveg hugsanlegt, að það skelli kreppa á í Bandaríkjunum á nk. ári. Út af "fiscal cliff" þ.e. sjálfvirkar útgjaldalækkanir (skv. samkomulagi Demókrata og Repúblikana haustið 2011, skv. lögum sem þá voru samþykkt af báðum) samtímis því að skattalækkun "Bush" stjórnarinnar rennur út. Samanlagt skilst mér, að skellurinn sé upp á 5% af þjóðarframleiðslu.

Í dag er hagvöxtur ekki nema á bilinu milli 1,5-2%. Þannig, að þessi í 5% samdráttaraðgerð myndi líklega íta hagkerfinu undir "0" í samdrátt.

Það hefur verið ákveðin spenna á alþjóðamörkuðum út af umræðunni á Bandaríkjaþingi, en Obama hefur nú keyrt umræðuna í fullan gang. Og heimtar sínar lausnir.

Það þarf að nást einhver millileið - því það held ég græðir enginn á því, að keyra svo harðar samdráttaraðgerðir snögglega, einmitt núna.

Sérstaklega, þegar uppsveiflan er "raunverulega" að hefjast.

• En eins og  Yergin útskýrir, er mikill uppgangur í olíu- og gasiðnaðinum, í þeim fylkjum þ.s. hin nýju vinnslusvæði eru.

• Þetta sé þegar farið að skila nýjum fjárfestingum, í orkufrekri vinnslu - vegna þess að verð á gasi hefur lækkað verulega, því verðið á rafmagni framleitt af gasorkuverum.

• Þessi tegund af fjárfestingu, komi til með að aukast á nk. árum.

• Þetta muni skapa nýjar skatttekjur fyrir ríkið - það sé ekkert plat.

• Það sé óþarfi að taka mjög harkalegan niðurskurð akkúrat núna, því tekjurnar séu á leiðinni á næstu misserum; þá minnki hallinn á bandar. ríkissjóðnum algerlega af sjálfu sér.

---------------------------------------

Ef aftur á móti, ekkert samkomulag verður. "Fiscal cliff" skellur yfir, bandar. hagkerfið sem heild er keyrt yfir í samdrátt. 

Þá sé þó ekki ástæða að ætla, að uppbyggingin sem ég er að tala um að ofan, verði fyrir hnekki.

Heldur, mun þá útkoman líklega verða - - skammvinn kreppa.

• En kreppa á nk. ári í Bandar. getur verið örlagarýk fyrir evrusvæði - - því hún myndi verulega magna kreppuna þar, sem þegar er til staðar.
• Það ofan í, samræmdar niðurskurðaraðgerði sem í gangi eru af ríkisstj. þess svæðis.

• Spurning hvort slík skammvinn kreppa í Bandar. - myndi samt duga til að ganga af vissum gjaldmiðli í Evrópu dauðum? 

 

Ástæða þess að mig grunar að næsti forseti eftir Obama verði Demókrati?

Er einmitt sá uppgangur sem er framundan, og virðist ljóst að mun gæta í vaxandi mæli út það kjörtímabil Obama sem hefst 1. jan. 2013.

Þegar það nálgast lok, á seinni helming ársins 2016, þá ætti sá hagvöxtur að vera búinn að skapa nægilega styrkan viðsnúning. Til þess, að -- allt tal um "hnignun Bandaríkjanna" sé þá rækilega gleymt.

Þá getur staðan verið sú, vegna þess hverjir eru við stjórn.

Að þá standi Demókratar nokkuð með "pálmann" í höndunum.

Demókratar gætu grætt nokkuð rækilega á því, að vera svo heppnir að þetta gerist í þeirra stjórnartíð.

Ég meina, demókratar sem ríkisstjórar, demókratar sem þingmenn, og sá sem Obama mælir með og styður sem næsta forseta; ætti þá að eiga afskaplega góða möguleika á kjöri.

Nema einhver afskaplega lélegur kandídat yrði fyrir valinu.

• Það gæti því verið framundan tímabil, nokkurrar drottnunar flokks Demókrata innan Bandaríkjanna. 

 

Niðurstaða

Ég skal segja eitt, að ég er afskaplega feginn því. Að Bandaríkin eru að vinna alla þessa olíu, vitandi vits að það þíðir, að hagkerfi Bandaríkjanna mun rísa á ný. Sem leiðir til þess, að þau styrkjast hvort tveggja í senn sem hagkerfi og sjálfsögðu einnig sem herveldi. En öflugt hagkerfi og öflugur her, fer saman.

Ekki vegna óskaplegrar dýrkunar á Bandaríkjunum. Heldur vegna þess, að það mun þá þíða. Að Kína mun ekki drottna yfir heiminum.

Heldur verður heimurinn "duopoly" en ekki "monopoly." Hversu slæmir sem menn telja Kana, þá held ég að drottnun Kínverja væri verulega verri.

---------------------------

Evrópa verður að sjálfsögðu ekkert veldi í framtíðinni. Hún er nú stödd í upphafi langvarandi hnignunarspírals. Að flestum líkindum.

 

Kv.

EUROSTAT segir landsframleiðslu Íslands minnka um 6,5% milli ársfjórðunga!

Það er áhugavert að skoða niðurstöður um stöðu 3. ársfjórðungs sem fram komu á fimmtudag frá EUROSTAT, sjá: GDP down by 0.1% in the euro area and up by 0.1% in the EU27. Ef staða evrusvæðis sem heildar er skoðuð, er efnahagur þess nú statt 0,6% neðan við stöðu 3. fjórðungs 2011. Sem hljómar ekki sem mjög harkaleg kreppa. Á hinn bóginn, dylur það meðaltal misjafnan árangur einstakra ríkja. En þó, hefur á síðustu misserum mjög verulega hægt á í þeim löndum þ.s. enn er vöxtur. Vantar einhverra hluta vegna tölur fyrir Grikkland í samanburðinum, frá fjórðungi til fjórðungs.

• Takið eftir tölum fyrir Ísland, en skv. tölumr EUROSTAT virðist hafa verið, mun stórfelldari minnkun milli 2. og 3. fjórðunga á Íslandi, en ég hafði gert mér nokkra grein fyrir. 

• Verður forvitnilegt að sjá, hvort ísl. fjölmiðlar fjalla um þá útkomu?

 

...................1. ársfjórðungur.....2. ársfjórðungur.....3. ársfjórðungur

Evru17...................0.0.....................-0.2..........................-0.1

Belgía....................0.0.....................-0.5...........................0.0

Þýskaland...............0.5......................0.3...........................0.2

Eystland.................0.4......................0.6...........................1.7

Írland...................-0.7......................0.0

Spánn...................-0.4.....................-0.4.........................-0.3

Frakkland...............0.0......................-0.1...........................0.2

Ítalía....................-0.8.....................-0.7..........................-0.2

Kýpur...................-0.6.....................-0.9..........................-0.5

Malta....................-0.3......................1.3

Holland..................0.1......................0.1..........................-1.1

Austurríki...............0.3......................0.1..........................-0.1

Portúgal................-0.1.....................-1.1..........................-0.8

Slóvenía.................0.0......................1.0

Slóvakía.................0.5......................0.6...........................0.6

Finnland.................0.8.....................-1.1...........................0.3

-----------------------------------------------------------------------------

Ísland....................3.6......................0.3...........................-6.5

 

Mér skilst af erlendum fréttum, að franska stjórnin sé fegin niðurstöðunni, en skv. þessu hefur Frakklandi tekist að komast hjá að teljast í kreppu sem skv. Framkv.stj. er 2 fjórðungar samfellt í samdrætti.

Spurning þó hvað gerist á nk. ári, en ríkisstjórn Frakklands hefur samþykkt aðgerðir sem beinast að minnkun ríkishalla í Frakklandi, sem nema um 2% af þjóðarframleiðslu Frakklands.

Miðað við hve lítil hreyfingin er á hagkerfi Frakklands nú, ætti sú aðgerð að taka 2% af þjóðarframleiðslunni með niðurskurði + skattahækkunum, að leiða til nettó útkomunnar "samdráttar."

------------------------

Á móti eru víst skv. fréttum Hollendingar í nokkru áfalli, en þar var búist við mun minni samdrætti en nú mælist eða 0,5%. En þeir fengu þess í stað 1,1%. 

En síðasta ríkisstj. hafði áður en hún hætti, hleypt af stað "sparnaðaraðgerðum" sem eins og áformað er í Frakklandi, eiga að draga úr halla.

Spurning hvort munurinn milli 2. og 3. fjórðungs, sé að einhverju leiti áhrif þeirra aðgerða?

------------------------

Þjóðverjar eru ekki heldur ánægðir, en þeim líst ílla á hve hagvöxtur minnkar þar jafnt og þétt. Ástæða þeirrar minnkunar í hagvexti, virðast vera minnkun eftirspurnar frá viðskiptalöndum Þýskalands í vandræðum.

En þ.e. klassískt orsakasamband, að þegar viðskiptalönd lenda í vanda, þá hafi það einnig neikvæð áhrif á þau lönd sem eru að selja þangað vörur.

------------------------

Austurríki allt í einu sýnir smávegis samdrátt, eftir röð mjög hægs vaxtar.

Virðist hægja á samdrætti á Ítalíu. Vantar þó að sjá tölur fyrir 4. fjórðung, svo ljóst verði hvort þ.e. "trend" þ.e. einhverskonar viðsnúningur. Gæti verið árstíðabundið.

• Hvergi á evrusvæði er neinn umtalsverður hagvöxtur.

• Almennt, doði og deifð eða mild kreppa.

• Fyrir utan löndin í vanda.

 

Niðurstaða

Hvað ætli að hafi gerst á Íslandi milli 2. fjórðungs og þess 3? Þetta eru svakalegar tölur. Maður hefur fundið fyrir því, að hægt hefur á síðan í sumar. En grunaði ekki að það væri svo "hastarlegt."

Sannarlega hafa fiskverð lækkað. Gengið hefur nokkuð verið lækkað á móti. Síðan ný vaxtahækkun. Spurning hvort ísl. hagkerfið sé aftur á niðurleið, í kjölfar þess "stimulus" er það fékk á sl. ári frá hækkandi fiskverðum vs. makríl vs. loðnu?

-----------------------------

Evrusvæði heldur áfram í hægri en að því er virðist "öruggri" kreppu. Ég sé ekkert framundan annað en að sú kreppa haldi áfram. Og að auki, fari versnandi. En fj. ríkja hefur kynnt viðbótarsparnaðaraðgerðir, það ofan í vöxt sem er mjög veikur í besta falli. Getur vart annað en t.d. í Frakklandi, skapað viðsnúning yfir í samdrátt. Kallað á minnkun neyslu o.s.frv.

Spurning á hvaða punkti fjölgun landa í kreppu, leiðir fyrir rest til kreppu einnig í Þýskalandi. En sú útkoma er rökrétt.

Því lönd sem selja lenda alltaf í vanda, þegar löndin sem kaupa eru í kreppu - - nema þau hafi aðra markaði upp á að hlaupa.

Hvar eru þeir þá?

 

Kv.

Framkvæmdastjórn ESB - "engin krafa um frekari niðurskurð á Spáni, út 2013"!

Þetta kom fram í Financial Times: No further austerity for Spain, says Rehn. Þetta kemur á óvart, því skv. nýjustu hagsspá Evrópusambandsins er ljóst, að hallinn á ríkissjóð Spánar verður meiri á þessu ári, en spænsk stjv. hafa lýst yfir að hann verði. Hingað til síðan kreppan hófst, hefur ný lakari spá frá Framkvæmdastjórninni, alltaf leitt til nýrrar kröfu um niðurskurð.

En við erum að tala um Spán í þessu tilviki.

Það getur þítt að þarna sé e-h annað í gangi en blasir við.

• Mig grunar, að þetta sé "samningstilboð" til Spánar, frá Framkvæmdastjórninni.

En til upprifjunar, hefur verið í gangi nú á 3. mánuð, ákveðið "game of chicken" milli ríkisstjórnar Spánar, og í reynd stofnana ESB - sem og aðildarríkja. Sérstaklega þó við Seðlab. Evr.

En í september staðfesti Seðlabanki Evrópu formlega tilboð um "kaup án takmarkana" og það var vitað, að því er í reynd beint að Spáni.

En Spánn hefur fram að þessu, ekki stigið það skref sem "ECB" gerði að skilyrði, nefnilega að óska eftir aðstoð "ESM" þ.e. til björgunarsjóðs evrusvæðis.

Ríkisstjórn Spánar hefur verið að sækjast eftir einu öðru sbr.:

1. Að Seðlab. Evr. gefi upp vaxtaþak þ.e. viðmið sem ávallt yrði varið, en í tilboði ECB liggur ekki fyrir hve hátt ECB myndi hleypa vaxtakröfu t.d. Spánar, þegar hann myndi kaupa. Eðlilega, vill Spánn sem lægst "þak." Fram að þessu hefur ECB þverneitað að gefa út slíka yfirlísingu.
2. Við Framkvæmdastjórn ESB, þá er það auðvitað sú krafa um aðhald sem Framkvæmdastjórnin gerir - - nú lofar hún að Spánn þurfi ekkert frekar að skera niður út 2013.
3. Gagnvart aðildarríkjum, sérstaklega Þýskalandi, snýr það að fá fram einhverskonar tryggingu fyrir því, að skilyrðin sem farið yrði fram á af þeirra hálfu, væru ekki of erfið að mati Spánarstj.

• Ég held samt, að Mariano Rajoy. Muni ekki hlaupa til, og óska eftir "aðstoð" svo ECB geti hafið kaup.

Ríkisstj. Spánar hefur nú að fullu lokið fjármögnun fyrir þetta ár - - henni finnst sjálfsagt ekkert liggja á.

Vaxtakrafan er nú í kringum 5% í stað þess að vera yfir 7% fyrir 10 ára bréf, og það liggur eingöngu í væntingum markaða - að kaup ECB á ríkisbréfum Spánar muni gerast á endanum. 

Og þá ekki eftir mjög langan tíma.

Þessi deila hefur nú farið úr forgrunni fjölmiðlaumræðu - - meðan Grikklandskrýsan hefur á ný farið í forgrunn.

Þessi deila er þó í reynd töluvert mikilvægari - - enda, Spánn það stór biti, töluvert stærra hagkerfi en Portúgal, Írland og Grikkland samanlagt; að ljóst er að það væri banabiti evrunnar. 

Ef Spánn hrökklast út - eða ákveður að fara.

Sem þíðir auðvitað, að Spánarstjórn hefur samningsaðstöðu sem litlu ríkin 3 höfðu ekki, og hafa ekki.

 

Enn einu sinni, er efnahagskrýsa Grikklands verri en reiknað var með!

Það er komnar nýjar tölur frá "hagstofu" Grikklands: Greece’s recession deepens amid austerity

Skv. þeim tölum sem nú er verið að vinna með, nú þegar verið er að semja um framtíð Grikklands. Er viðmiðið að gríska hagkerfið dragist saman um 6,5% 2012.

"The economy shrank by as much as 6.7 per cent in the first nine months of 2012..."Gross domestic product dropped 7.2 per cent compared with a year earlier, according to a flash estimate announced on Wednesday by Elstat, the independent statistical agency,"

Skv. Elstat, þá er samdráttur 3. fjórðungs 7,2%; á meðan að fyrstu 9 mánuði ársins hafi gríska hagkerfið minnkað um 6,7%.

"“The situation isn’t expected to improve much in the fourth quarter,” said Platon Monokroussos, head of markets research at Eurobank."

Síðan er verið að láta Grikkland, skera enn meira niður - sem að sjálfsögðu mun framkalla minnkun hagkerfisins, vel umfram þau 4,5% sem skv. hinni nýju spá; er framreiknaður samdráttur 2013.

Þá að sjálfsögðu, verður skuldastaða Grikklands ekki 191% á nk. ári, heldur nær 200%.

 

Niðurstaða

Stofnanir ESB halda áfram að þrýsta á Spánarstjórn, að láta af "þrjóskunni" og óska eftir aðstoð. Á sama tíma, og Spánarstjórn virðist róleg með ástandið. Mér sýnist allt benda til þess, að spá mín frá september standist. Að ríkisstj. Spánar muni ekki "blikka" fyrr en mál eru komin fram á einhverja blábrún á ný. Sem líklega úr þessu er ekki fyrr en á nk. ári. Kannski er uppgjör 2012 liggja fyrir.

Nýjustu tölur frá Grikklandi undirstrika enn eina ferðina, hve gersamlega fráleitt það er að reikna með því að Grikkland muni endurgreiða skuldirnar við aðildarríkin.

Sem virðist ekki hindra pólit. stéttina í Evr. í því að halda farsanum áfram.

 

Kv.