Eru þeir sem vilja rafstreng til Evrópu að stefna að sölu Landsvirkjunar?

Þessi umræða um rafstreng til Evrópu gýs alltaf upp öðru hverju, nú síðast kom grein frá Jóni Steinssyni hagfræðingi. Sem vísar til hugmynda landvirkjunar sem gera ráð fyrir allt að 112ma.kr. árlegum hagnaði af LV, er hann fullyrðir að Íslendingar geti orðið ríkari en Norðmenn. Bara ef þeir breyta hugsunarhætti sínum gagnvart orkuauðlindum sínum. Eins og forsvarsmenn LV þá beinir hann sjónum að orkuverðinu, og tekur undir að lykilatriðið sé að hækka það sem mest.

Ríkari en Norðmenn?

Skýrsla sem gjarnan er vitnað í sem gerð var fyrir hönd Landsvirkjunar!

 

Af hverju getur þetta tengst hugmyndum um sölu LV?

Augljósa svarið er, að ef hagnaður LV er hækkaður mjög mikið. Þá samtímis hækkar söluandvirði LV. Og því það fé sem ríkið fræðilega getur fengið fyrir LV ef LV er selt.

Nú, Jón er einn af þeim sem hafa haldið evrunni á lofti, en til þess að geta tekið hana upp þarf m.a. að lækka skuldir ríkissjóðs niður í 60%.

Ef LV er selt eftir að framtíðarhagnaður LV hefur verið aukinn stórfellt - - þá væri unnt með sölu LV að lækka mjög verulega skuldir ríkissjóðs.

Það fer oft saman að áhugamenn um Evru eru frjálshyggjufólk, sem almennt er andvígt ríkiseign á fyrirtækjum - innan Evrópu er algengt að orkufyrirtæki séu í einkaeign. Algengara en ekki, og Framkvæmdastjórn ESB hefur frekar en hitt verið að hvetja til slíkrar einkavæðingar.

Það þarf vart að taka fram, að einkafyrirtækið LV - - myndi að sjálfsögðu selja hæstbjóðanda orkuna, sem ef Ísland væri tengt við orkunet Bretlandseyja í gegnum sæstreng. Þíddi, að þeir Evrópubúar sem hafa góða tengingu v. orkunet Bretlands, ásamt Bretum. Gætu boðið í þá orku.

Og landsmenn sem og innlendir rekstraraðilar, yrðu þá að greiða - - markaðsverð.

Þetta er alveg skv. frjálshyggjunni, hin réttmæta staða mála.

 

Ef LV heldur áfram að vera ríkisfyrirtæki, en Ísland er tengt með sæstreng!

Rétt er að benda fólki á, að álverin hafa langtímaorkusölusamninga við LV.

Andstæðingar álvera gjarnan styðja hugmyndir um sæstreng, vegna þess að þeir telja að - þau borgi of lágt orkuverð miða gjarnan við orkuverð í Evrópu en ekki t.d. í Bandar. þ.s. þ.e. miklu lægra en í Evrópu.

En einnig vegna þess, að þeir gjarnan vilja sjá þau hætta rekstri. Sem líklega yrði útkoman til lengri tíma litið.

En meðan að orkusölusamningar þeirra eru enn í gildi, er LV bundin af þeim - - ég þekki ekki til hve langs tíma þeir eru, en þetta eru "langtímasamningar" þ.e. renna ekki út á nk. 10 árum, sennilega ekki heldur nk. 20.

----------------------------

Þetta þíðir það, að sæstrengur myndi ekki hækka orkuverð til núverandi starfandi álvera, svo lengi sem þeir samningar gilda.

Og að sjálfsögðu væri þeim ekki akkur í að endursemja um þá samninga, löngu áður en þeir renna út.

• En einhvers staðar þá frá þarf LV að sækja sér þá aukinn hagnað!

Við erum þá augljóst að tala um það, að hækkun á orkuverði myndi bitna á þeim kaupendum sem ekki hafa langtíma bindandi orkusölusamninga við LV.

Þ.e. á almenningi!

Og auðvitað þeim fyrirtækjum sem það á einnig við.

 

Að sjálfsögðu hækkar orkuverð þá til almennings!

En LV getur ekki reglum ESB skv. sem gilda hér í gegnum EES samninginn, mismunað orkukaupendum. En munum að þ.e. ríkisfyrirtæki, ef e-h er, er enn nánar fylgst með því að slík fylgi reglum.

En þá hafa kaupendur rétt á að leggja fram tilboð til LV, og LV ber þá að selja á því markaðsverði sem fram kemur.

Hefur ekki rétt, sbr. reglur um aðila með "einokun" til að selja á undirverði. En LV er einokunaraðili hérlendis augljóslega.

• LV væri því algerlega bundin af reglum, til að selja almenningi á "markaðsverði."

• Sem er þá það verð, sem aðrir kaupendur á því til mikilla muna stækkaða markaðssvæði, eru til í að borga fyrir rafmagnið.

Með því að stórfellt hækka rafmagnsverð til almennings, til innlendra fyrirtækja - - fyrir utan álverin sem hafa langtímaskuldbindandi samninga.

Myndi auðvitað hagnaður LV hækka töluvert!

En eftirfarandi aðilar tapa:

1. Almenningur.
2. Og smærri fyrirtæki.

 

En er ekki unnt að niðurgreiða verðið til almennings?

Sannarlega, en það væri þá háð ákvörðun þeirra stjórnmálamanna sem sitja í stjórn LV.

Þau stjórnarsæti yrðu í kjölfarið óskaplega eftirsóttir bitlingar, því úr þeim væri unnt að ráða "endurdreifingu" þeirra peninga, sem aukinn hagnaður LV myndi skila.

Spillingarhætta er - - augljós.

Innlend pólitík myndi stórum hluta fara að snúast um, útdeilingu auðsins.

Hópar myndu bítast um að fá sinn skerf.

---------------------------

En augljósa hættan er að, eftir því sem flr. leitast við að sækja í það fé - - að smám saman láti hagsmunir almennings undan síga.

Þannig að niðurgreiðslur myndu smám saman þynnast út. Og orkuverð, nálgast að fullu orkuverð í Evrópu. 

Þ.s. þ.e. mikið hærra en hér.

 

Afleiðing verulegt lífskjarahrun!

1. Hærra orkuverð, orkureikningur heimilar hækkar mikið - - bitnar mest á svokölluðum köldum svæðum sem einnig kinda með rafmagni.
2. En matvælaverð hækkar einnig - - en ég bendi fólki á að matvæli þarf að varðveita í kælum eða frystum, oft mánuðum saman áður en þau fara til neyslu. Dýrari rekstur kæla/frysta hefði töluverð áhrif á matvælaverð.
3. Svo er það áhrif á störf, en innan LV er engin ástæða að störfum myndi fjölga. En líklega leggst af allur orkufrekur rekstur hér, sem ekki hefur tryggt sig með langtímasamningum, og afleidd störf. Að auki, verður ekki í framtíðinni grundvöllur fyrir fyrirtækjarekstri sem mun vilja nýta orkuna hérlendis. Alveg sama í reynd af hvaða tagi.

Þ.e. ekkert sérstakt sem bendir til þess, að almenningur myndi njóta framtíðar ágóða - - heldur mun líklegra að fáir útvaldir hirði hann.

En pólitísk stétt hér er fámenn, fáir sem þarf að kaupa - spilla.

Úthlutunarnefnd innflutningsleyfa á 6. áratugnum, var t.d. þekkt spillingardíki.

 

Í dag fær almenningur hagnaðinn af orkuauðlindunum!

1. Í gegnum lægra orkuverð.
2. Og einnig lægra matvælaverð en annars væri.
3. Síðan í gegnum störf, sem búin eru til. Þúsundir starfa.

Lægra orkuverð - - er form af hagnaði, sem rennur til allra heimila jafnt.

Lægra matvælaverð, einnig gerir það.

Þeir sem græða á nýjum störfum, eru venjulegt fólk sem sækist eftir þeim og fær.

-------------------------------

Öll heimili græða á núverandi ástandi - - í staðinn myndu þau öll tapa.

En fáir útvaldi, græða óskaplega mikið.

 

En er ekki snjallt að gera eins og Norðmenn?

Sbr. v. Noreg er mjög villandi, en þ.s. þeir sem nefna Noreg láta vera að segja frá, er það að Noregur býr yfir gríðarlegum gasauðlindum. Norðmenn eiga miklu meira af gasi heldur en olíu. Margfalt meira.

Þetta eru þeir að nýta til gjaldeyris, með því að framleiða rafmagn í stórfellt vaxandi mæli. Í stað þess að selja gasið beint úr landi. Mikil uppbygging á gasorkuverum í gangi innan Noregs.

Mjög líklega er þetta rétt metið hjá Norðmönnum, að þeir græða miklu meir á því að selja gasið sem rafmagn, en beint sem gas.

Þeir eru að fjölga rafstrengjatengingum til annarra landa, til þess að geta selt enn meira rafmagn. Auka flutningsgetuna.

• Í gegnum þá miklu auðlynd er sennilega það mikið fé að streyma í ríkiskassann, að norska ríkinu munar ekkert um - - að bæta landsmönnum upp hærra orkuverð í Noregi.

• Sennilega ef það vill svo til, að gríðarlega gaslyndir finnast undir hafsbotninum Norður af Íslandi, þá má vera - - að það verði skynsamlegt að selja einnig gas sem rafmagn. Tengja því landið v. Evrópu, og þá væri líklega það mikið fé að streyma inn, að það væri yfrið nóg til skiptanna.
• Við gætum öll verið rík, og sama um smá spillingu í LV. Í tenglum v. úthlutunarnefndina.

• En í dag er sannleikurinn sá, að sú virkjanasúpa sem talað er um í skýrslu GAM - sjá hlekk að ofan - og LV vill að farið sé í á nk. 20 árum. Myndi mæta mjög harðri andstöðu.
• Okkar innlendu orkulyndir, sem sæmileg sátt gæti skapast um að nýta, eru í reynd ekki svo óskaplega miklar.

• Þær eru ekki það miklar, að það væri unnt að borga öllum sem vilja, eins og Norðmennt líklega geta.
• Það yrði mjög harður slagur um peninginn.
• Og almenningur líklega myndi tapa fyrir rest.

Miðað við þær auðlyndir sem við vitum að eru til hérlendis.

Og þær sem líklegt er að það geti skapast sátt um að nýta.

Er líklega svo að mun hagstæðara er fyrir almenning, að þær séu nýttar með þeirri leið sem hingað til hefur verið farin þ.e. að halda orkuverði hér lágu til þess að almenningur njóti lágs orkuverðs og unnt sé að laða hingað til lands fyrirtæki sem skapa störf sem almenningur nýtur góðs af.

Gróðanum er þá skipt milli:

1. Almennings þ.e. lágt orkuverð, lægra matvælaverð en annars væri, flr. störf.
2. LV fær hann að einhverju marki, en mun minna af honum en ef rafstrengur er reistur. Hagnaður LV er lítill en það hefur verið viljandi stefna að hafa það svo.
3. Nokkur hagnaður rennur til þeirra sem reka fyrirtæki sem selja framleiddan varning úr landi. Þ.e. hagnaðarhluti sem margir sjá ofsjónum yfir. En fyrir utan nýjasta álverið Reyðarál greiða þau öll tekjuskatt, en ranglega hefur því verið haldið fram að álverin sleppi við hann. Einungis Reyðarál skuldar nægilega mikið til að geta nýtt það til lækkunar.
4. Ríkið fær skatt af fyrirtækjunum, af launum starfsfólks - - og greiddan hagnað af LV.

Ef hagnaði álveranna er kippt í burt - landið tengt með streng, þá fræðilega hættir hagnaður að renna til eigenda þeirra. En höfum í huga, að í staðinn - - borgar almenningur mun hærra orkuverð og einnig hærra matvælaverð. Lífskjör verða því fyrir verulegum hnekki - - auk aukins atvinnuleysis.

Væri það í reynd almenningi nægileg sárabót - - að vita af því að ríkið sjálft græðir meir?

• Ég bendi á, að það er fræðilega grundvöllur fyrir áframhaldandi aukningu fjölbreytni starfa, ef við höldum áfram að laða hingað fyrirtæki.
• Það þurfa alls ekki endilega að vera álver.
• Enda álver gríðarlegir orku-hákar.
• Margar minni verksmiðjur er unnt að reisa, fyrir eitt álver.

• Hvert nýtt fyrirtæki kemur hingað með sína þekkingu, og auðgar landið því með þeim hætti.

1. Menn eru sumir hverjir mjög uppteknir af árangri Norðmanna!
2. En hvað með árangur Bandaríkjanna - - sem hafa verið að keyra á stefnu líkari stefnu Íslendinga, að leggja áherslu á að skapa störf.

Orkuverð er þarlendis mun lægra en í Evrópu.

Bandaríkin, eru mjög samkeppnisfær í dag hvað orkuverð varðar.

Þau eru vísvitandi einmitt að keyra á þá stefnu - - að viðhalda lágu orkuverði, til að skapa störf.

En menn tala gjarnan niður þau störf sem verða til - - en störfum fylgir þekking þeirra sem læra þau störf. 

Þegar ný starfsemi er tekin upp hér, þá kemur um leið ný verkþekking inn í landið.

• Ég reyndar vill síður að nýtt álver sé reist.
• Frekar fókusa á nýjar tegundir af starfsemi, þ.e. af því tagi sem ekki er hér fyrir hendi. Til að auðga fjölbreytni starfa hérlendis. Og því fjölbreytni þekkingar. 

 

Niðurstaða

Ég hef áður fjallað um þessi málefni sbr.:

• Það má alls ekki gerast, að lagður verði rafstrengur til Evrópu!
• Tenging Íslands við orkunet Evrópu með sæstreng væri stórhættulegt tilræði við framtíðar lífskjör og uppbyggingu á Íslandi!

Það er punktur sá sem ég vil halda á lofti í þetta sinn. Að álverin hafa langtíma orkusölusamninga við LV. Því raskar rafstrengur ekki þeirra stöðu til skamms tíma og líklega ekki um töluverða hríð á eftir. En einhvern veginn yrði LV að greiða fyrir þann streng með auknum tekjum. Erfitt er að sjá annað en að það myndi bitna þá á þeim kaupendum öðrum sem eru háðir rafmagni frá LV þ.e. þeim sem ekki hafa langtíma bindandi samninga um orkuverð við LV.

Margir halda að stengur myndi hrekja álverin í burtu, og styðja því rafstreng. En til langs tíma litið er það líklega rétt. En lengi framan-af, væru megin áhrif hans þau - - að lækka hressilega lífskjör íslensks almennings.

Og það væri allveruleg lífskjaralækkun. Auk þess, aukið atvinnuleysi. En fá eða engin störf myndu skapast á móti hjá LV í stað starfa sem myndu tapast.

Auk þess, að það væri algerlega lokað á þann möguleika að fylgja atvinnustefnu líkri þeirri sem tíðkast í Bandaríkjunum, sem gengur út á að bjóða upp á mjög samkeppnishæfan kostnað.

Til þess að laða fyrirtæki og því störf til Bandaríkjanna. Bandaríkin eru eftir allt saman efnaðasta hagkerfi heimsins.

Þeirra árangur hefur alltaf byggst á öflugum kraftmiklum fyrirtækjum, og því að viðhalda samkeppnishæfu umhverfi fyrir þau innan Bandaríkjanna. Sem m.a. byggist á hagstæðu kostnaðarumhverfi.

• Varðandi hugsanlega söludrauma á LV.
• Þá hef ég veitt því athygli, að evrusinnar eru gjarnan einnig mjög hlynntir rafstreng til Evrópu.
• Og þ.e. einföld staðreynd, að þá eykst söluverðmæti LV mikið.
• Og sala LV við slíkar aðstæður, gæti flýtt mjög verulega evru-upptöku.
• Því grunar mig evrusinna að vilja selja LV.

 

Kv.

Viðræður ESB og Bandaríkjanna um fríverslun gætu farið út um þúfur áður en þær formlega hefjast!

Þarna er um að ræða tvær kröfur sem fljótt á litið virðast útiloka hvora aðra. Annars vegar afstöðu Frakka - sem þeir hafa líst yfir að sé "ófrávíkjanlegt skilyrði." Og afstaða Bandaríkjanna, sem virðist fljótt á litið - jafn stíf. Annar hvor aðilinn þarf að gefa eftir. Annars líklega verður hætt við viðræður áður en Þær eiga möguleika á að hefjast með formlegum hætti.

Ég kaupi það gersamlega, að Frökkum sé alvara með að vilja frekar - drepa þennan samning, en gefa eftir sitt.

Meðan að Obama forseti, mun þurfa að hafa Bandaríkjaþing í huga, sem hefur sögulega í nokkur skipti fyrir sitt leiti, hafnað því að staðfesta milliríkjasamninga sem þingmenn sjálfir meta að komi ekki nægilega til móts við þarfir Bandaríkjanna.

T.d. Hafréttarsáttmálinn, sáttmálinn um "International Criminal Court - I.T.C." og a.m.k. einu sinni felldi Bandaríkjaþing fríverslunarsamning, rámar mig við Chile.

 

Paris threatens EU-US talks as China trade war looms

• "France has mounted a fierce campaign to defend “l’exception culturelle” – an internationally-agreed system that allows subsidies, tax breaks and quotas to protect local film, television and music industries from being swamped by mainly American, English-language products."
• "President François Hollande has made preserving the system a “red line” for agreeing to talks."
• "A senior French official said: “Our position is clear. If audio-visual is not excluded there will be no mandate to start the talks.””.

• “To accomplish an ambitious and comprehensive agreement, we should not be carving out issues before the negotiation even begins,” said a senior US official involved in the talks.

Vandamálið er að tollar milli ESB og Bandar. á iðnaðarvörur eru þegar lágir, þ.e. skv. Framkvæmdastjórn ESB einungis 4% að meðaltali.

Þannig að fríverslunarsamningurinn mun þá snúast um önnur svið, þar sem ekki hefur enn verið opnað á frjálsa verslun eða tiltölulega frjálsa verslun.

Ég er alveg viss um að Frakkar gefa ekki eftir vernd fyrir franskan kvikmyndaiðnað, útvarpsstöðvar, blöð - - meira að segja vilja Frakkar að verndin nái yfir "netmiðla."

Innan Frakklands er lítill stuðningur fyrir þessum samningum, svo að fyrir Hollande er lítil pólitísk áhætta af því, að drepa fríverslunarviðræður Bandar. og ESB í fæðingu.

Þannig að hótun Frakka skortir í engu trúverðugleika.

--------------------------------------

Þetta getur orðið forvitnilegt drama, og áhugavert að sjá - - hvort Kanar ef til vill ná inn eftirgjöf á einhverju öðru sviði í staðinn. 

En vitað er að bandarískir landbúnaðarhagsmunir vilja opnun á "erfðabreitt" matvæli, sérstaklega korn - innan Evrópu. Með öðrum orðum, að mjög verulega verði slakað á takmarkandi reglum, sem séu hindrun í aðgangi að evr. markaði fyrir erfðabreitt matvæli.

Það getur orðið mjög erfitt að fá Bandaríkjaþing að auki til að staðfesta samning, fyrir rest. Ef sá inniheldur ekki slíkar umtalsverðar tilslakanir.

Enda eftir allt saman, landbúnaðarlobbíið á Bandaríkjaþingi öflugt.

En á sama tíma, er til staðar innan Evrópu - mjög einbeitt andstaða einmitt gegn erfðabreittum matvælum.

En í dag er megnið af bandar. landbúnaðarframleiðslu, erfðabreitt. 

--------------------------------------

Eins og ég sagði, þ.s. nær full opnun er þegar á iðnaðarvörur - - munu samningarnir fókusa á önnur svið viðskipta. 

Þetta geta því orðið mjög torsóttar viðræður - - þ.e. ef þær á annað borð hefjast!

 

Niðurstaða

Það verður forvitnilegt að fylgjast með tilraunum ESB og ríkisstjórnar Bandaríkjanna, til að standa fyrir fríverslunarsamningi milli Bandaríkjanna og ESB. Sannarlega væri slíkur samningur gagnlegur bæði fyrir Bandaríkin og Evrópu. En á sama tíma, ber verulega mikið á milli Bandaríkjanna og Evrópu á sviðum. Sem verða væntanlega undir smásjánni í þessum viðræðum.

Alls ekki unnt að gefa sér fyrirfram - að af slíkum samningi verði. 

Né er það meira að segja öruggt, að viðræður komist af stað!

 

Kv.

Svokölluð nýiðnvædd lönd orðin mikilvægari fyrir hagvöxt heimsins, en vesturlönd!

Þetta segja Chris Giles og Kate Allen í grein í Financial Times: The new leaders of global economic growth. Í fyrsta sinn síðan Bretland á seinni hluta 18. aldar steig fyrstu sporin í átt til iðnvæðingar, sé meginhluti varnings og þjónustu - búinn til innan svokallaðra "nýiðnvæddra" hagkerfa.

• "The inhabitants of rich, advanced economies have long represented only a small but powerful proportion of the world’s population."
• "Now, they are less economically important than the mass of people living in the world’s poor and middle- income countries."

Kreppan sem skall á vesturlöndum 2008 hefur sjálfsagt flýtt fyrir þessari þróun um nokkur ár.

Skv. greininni, áætli AGS að 2018 verði "nýiðnvædd" lönd orðin 55% af heildarumfangi hagkerfis Jarðar.

Þó enn sé stórt gat á milli efnahagslegrar velmegunar á vesturlöndum, og nýiðnvæddra ríkja, hafi það verulega minnkað síðan 2009.

Nýiðnvædd lönd, muni að auki - - eiga um 3/4 af hagvexti Jarðar nk. 5 ár.

1. "...between 2012 and 2017. The world’s top 10 countries by share of global growth will have shifted entirely out of Europe and the whole EU is expected to account for only 5.7 per cent of world growth."
   
2. "Together, India and China will represent almost half of global economic expansion."

• "Such is the shift of economic power that any company still concentrating its efforts in established economies really is living in the past."

 

Ég er sjálfur á þeirri skoðun, að kreppan innan Evrópu standi í mjög nánum tengslum við þessa þróun!

Hin eiginlegi bakgrunnur, sé stöðug hnignun samkeppnishæfni evr. framleiðslu miðað við asíska framleiðslu, sem hafi leitt til þess að stöðugt hafi störf flust til Asíu frá Evrópu.

T.d. hafi framleiðslustörfum fækkað innan franska iðnaðarins um eina milljón frá upphafi sl. áratugar, og muni um minna.

Það má reyndar rekja helstu þróun Evrópusambandsins, til samkeppninnar við Asíu.

1. Innri-markaðurinn sem kom fram á 10. áratugnum, hafi verið viðbrögð við keppninni við Japan og svokallaða asíska tígra þ.e. S-Kóreu, Malasíu, Indónesíu, Tævan.
2. Síðan er farið að ræða um evruna, þegar Kína er virkilega byrjað að koma sterkt inn, um miðjan þann áratug. Hún er stofnuð rétt v. sl. aldamót.
3. Á sl. áratug, hefur viðskiptaveldi Kína verið í óskaplegum vexti, en á sama tíma þróaðist innan evrusvæðis stórfelld útlána- og fjárfestingarbóla. En það hafi komið til, fyrir tilstuðlan varnarviðbragða ESB sem í gegnum "ECB" hafi leitast til með ódýru fjármagni, að auka sem mest fjárfestingu innan Evrópu. Í von um að íta undir ný-iðnað af margvíslegu tagi. 

Áhættan við slíka stefnu, er að ódýrir peningar - - skapa einnig hættu á neyslubólum, og húsnæðisbólum. Og hvor tveggja átti sér stað í ríkum mæli.

Í dag situr Evrópa uppi með afleiðingar þess fyllerís, þ.s. of mikið var fjárfest í því sem ekki muni skila langtímaarði.  Er stórum hluta í dag - tapað.

Ekki tókst, að skapa Evrópu mótstöðuafl gagnvart síharðnandi samkeppninni frá Kína, sérstaklega. Hefur því hnignunarferli aukist ásmegin ef e-h er nú í kjölfar þess að kreppan hófst.

• Vandinn er sá, að ef þú tapar samkeppnisforskoti, mótaðilinn hefur eins góða tækni og þú, eða nærri því eins góða.
• Ef mótaðilinn er einnig á sama tíma, skilvirkur og með vel reknar einingar.
• Ræður yfir hæfu fólki, með þekkingu en á mun lægri launum.

• Þá endar samkeppnin í því að vera - - launasamkeppni.

Bandaríkin, hafa fundið sér ákveðið mótstöðuafl - - í því að lækka orkuverð!

Þ.e. "fracking" aðferðin hefur nú lækkað mjög verulega orkuverð innan Bandar.

Það orkuverð er nú mun lægra en í Asíu, og kemur þá nokkuð á móti hærri launakostnaði.

En á sama tíma, hefur Evrópa a.m.k. ekki lægra orkuverð en það er Asía býr við, líklega ef e-h enn hærra.

---------------------------------

1. Ég á því erfitt með að sjá annað en að framundan í Evrópu, sé veruleg lækkun lífskjara.
2. Eða þangað til að samkeppnishæfni framleiðslustarfa hefur verið endurreist.

 

Niðurstaða

Það má sannarlega segja að við lifum áhugaverða tíma. En þessi þróun einnig setur það í áhugavert samhengi, hvert skal stefna með Ísland til framtíðar. 

Ég held að rökrétt framtíð Íslands liggi í nánu samstarfi við önnur ríki á Norðurslóðum, en það bendir flest til þess að mikilvægi hlutfallslega norðursins fari vaxandi. Þó svo að á sama tíma fari Evrópu hratt hnignandi.

Þá sé augljós fókus landa í Asíu á Norðurslóðir, sem enn eru auðlindarík svæði.

Ég held að löndin á Norðurslóðum eigi að hafa með sér mjög náið samstarf, en hvert um sig þeirra er of veikt til að standa aleitt - frammi fyrir risum heimsins. En saman, ráða þau yfir mjög miklu landsvæði og samtímis, mjög miklum auðlindum.

Vest-norrænt samstarf getur orðið okkur mjög mikilvægt í framtíðinni, ekki síst í tengslum við aukna nýtingu auðlinda á Grænlandi. Síðan, er eðlilegt að við eigum mjög náið samstarf við Noreg, um hugsanlega nýtingu gas eða olíulinda, sem má vera að sé að finna undir hafsbotninum Norður af Íslandi.

Ég sé í reynd ekkert hlutverk fyrir okkur, af hugsanlegri ESB aðild. Það sé í reynd "fortíðarhyggja."

Við þurfum einungis nokkurn vegin fría verslun við Evr., en hún sé líklega komin í langvarandi stöðnunar- og hnignunartímabil. Til þess að Ísland fylgi henni ekki niður, mun Ísland þurfa að sækja sér hagvöxt út fyrir Evrópu. Það munu einnig Evrópuþjóðir aðrar þurfa að gera, þ.e. sækja á útfl. markaði.

En þetta mun þíða harðnandi samkeppni um viðskipti á alþjóðamörkuðum, vaxandi hættu á viðskiptaátökum.

• Helsta vörnin gagnvart þeim, verður útvegun flr. fríverslunarsamninga.
• Því er rétt að fjölga þeim sem allra mest, fínt væri að fá næst samn. v. Rússland, nú í kjölfar samn. v. Kína.

 

Kv.

Hægir á samdrætti á Evrusvæði!

Tíðindi sem vekja sjálfsagt vonir hjá einhverjum, um að 2013 verði árið þegar viðsnúningur á evrusvæði loksins hefst, en skv. tölum frá fyrirtækinu MARKIT sem birtir reglulega svokallaða Pöntunarstjóravísitölu fyrir einstök ríki evrusvæðis. Þá hefur snögglega dregið úr samdrætti, þó enn sé samdráttur!

Yfir 50 er aukning - innan við 50 er samdráttur!

Countries ranked by Manufacturing PMI ® : May

1. Germany 49.4 ( flash 49.0 ) 3 - month high
2. Netherlands 48. 7 3 - month high
3. Austria 48.2 3 - month high
4. Spain 48.1 2 4 - month high
5. Italy 4 7.3 4 - mont h high
6. France 46.4 (flash 45.5) 13 - month high
7. Greec e 45.3 23 - month high 

Ef þetta er upphaf af viðsnúningi - - þá verða tölur næsta mánaðar aftur ívið betri, o.s.frv.

Tek fram þó, að öll löndin eru innan við 50, meira að segja Þýskaland.

En þær tölur segja, að pantanir t.d. í Þýskalandi til iðnfyrirtækja í maí hafi dregist saman um 0,6%.

Takið eftir Grikklandi, en þeir hafa ekki haft minni samdrátt í pöntunum í langan tíma, kannski fá þeir loks ár, með mjög minnkuðum samdrætti.

 

Þeir sem spá viðsnúningi benda á aukningu peningamagns!

A coming boom in the eurozone periphery?

Svokallaðir "monetaristar" hafa verið að benda á að nú sé Seðlabanki Evrópu með lægri vexti en sl. ár, þess hafi gætt nokkuð aukningar á peningamagni innan Evrópu á síðustu mánuðum, meira að segja í svokölluðum jaðarlöndum.

Þeir vilja meina, að það geti verið að viðsnúningur hefjist á seinni hluta ársins - þetta ár. Þó svo að spá Seðlabanka Evrópu á sl. ári hafi reynst röng, verði hún rétt í þetta sinn.

--------------------------------------

En þ.e. auðvitað - - hinn bóginn!  En í Financial Times var áhugaverð umfjöllun:

ECB backs away from use of ‘big bazooka’ to boost credit

Þar er sagt frá því, hvernig Seðlabanki Evrópu er að vandræðast með hvernig hann ætlar sér að nálgast það vandamál, að ennþá er rof milli S-Evr. og N-Evr. innan evrunnar. Þegar kemur að vöxtum sem fyrirtæki starfandi stendur til boða.

En á Spáni og Ítalíu munar víst allt að 4% á þeim vöxtum, miðað við hvað sambærileg þýsk fyrirtæki fá. Um er kennt slæmri stöðu banka í S-Evrópu, sem enn sitji eftir með verulegt magn "slæmra eigna" og sé það kostnaður við afskriftir - - sem ég að viðhalda háaum bankavöxtum í S-Evr. 

Þrátt fyrir lága vexti Seðlabanka Evrópu, séu bankavextir í S-Evr. ekki að fylgja hinum lágu vöxtum "ECB" niður á við, eins og bankavextir gera í N-Evr.

Þetta hefur fjöldi hagfræðinga bent á - - að lágir vextir Seðlabanka Evrópu, séu að virkja ef til vill N-Evr.

En S-Evr. sé í hættu á að missa af þeirri inngjöf, v. bælandi áhrifa hárra bankavaxta.

• Þetta eru auðvitað - mótrök við röksemdir "monetaristanna." 

• Bælandi áhrif bankavaxtanna í S-Evr. muni líklega koma í veg fyrir viðsnúning.

 

Niðurstaða

Því ber sannarlega að fagna, ef það er að hægja á samdrættinum í Evrópu. En fyrir okkur Íslendinga, eru það góðar fréttir. En við erum svo háð Evrópumarkaði, að við eigum eiginlega öll að leggjast á bæn og biðja um það að viðsnúningur raunverulega eigi sér stað á þessu ári.

Á hinn bóginn, myndi það koma mér á óvart. Ef S-Evr. fer í vöxt. En til er að dreifa ekki einungis bælandi áhrifum hærri bankavaxta, miðað við N-Evr.

Heldur kemur einnig til, að enn þarf S-Evr. að halda áfram að lækka laun. En launakostnaður er ekki enn kominn nægilega niður, þó hann hafi lækkað sl. 2 ár. En hann verður að lækka frekar, svo það verði mögulegt að byrja að minnka atvinnuleysi. 

Það verða þá áfram bælandi áhrif á neyslu, af þeim launalækkunum. Ofan á bælandi áhrif bankavaxtanna. En kannski hægir á samdrættinum og hann verður fyrir rest minni þetta ár en sl.

 

Kv.

Fasteignasala að rétta við sér í Danmörku!

Eyjan endurflutti frétt Jótlandspóstsins um það, að sala á íbúðum í Kaupmannahöfn hefði tekið við sér að nýju undanfarið. Mér finnst þetta smávegis merkileg tíðindi - í ljósi þess að á efnahagssviðinu hefur Evrópa verið á niðurleið þetta ár. Danmörk er eiginlega skagi út úr Þýskalandi að stórum hluta, og eðlilega þýska hagkerfið mjög mikilvægt fyrir Dani. Danir með margra alda viðskiptasögu.

En Þýska hagkerfið þó svo það hafi staðið sig mikið betur en hagkerfi flestra aðildarland ESB, þá hefur hægt verulega á hagvexti í Þýskalandi sl. hálft ár eða svo.

Því kemur það mér frekar á óvart, ef þ.e. nú allt í einu - viðsnúningur á fasteignamarkaði í Kaupmannahöfn. 

Skv. viðmælunum Jótlandspóstsins meðal fasteignasala, eru þeir að vonast eftir að aukning í sölu íbúða, skili sér síðar á árinu til stærri eigna!

Kreppunni á fasteignamarkaði í Kaupmannahöfn er lokið

En skv. Eurostat, er hagvöxtur í lágmarki í ESB!

Evrópsk heimili skv. Eurostat, eru hvorttveggja í senn að ganga í gegnum tekjuskerðingu, og að ganga á sparifé!

• Ég bendi á að skv. Eurostat var 0,7% samdráttur á 4. ársfjórðungi 2012.
• Eurostat var ekki með tölur fyrir 1. fjórðung 2013 frá Danmörku.
• En það væri óneitanlega sérstakt, ef Danmörk er með allt annað tempó en t.d. Þýskaland, meginmarkaður Dana, en Þýskaland mældist í 0,1% hagvexti.
• En miðað við það, að Danmörk viðist fylgja takti þýska hagkerfisins, er staða danska hagkerfisins mjög líklega svipuð og þess þýska 1. fjórðung þessa árs. Þ.e. ca. stöðnun.

Þess vegna virðist mér það nokkuð undarlegt að nú sé viðsnúningur á fasteignamarkaði?

Bendi á eina staðreynd enn, að Danir eru skuldugustu húsnæðiseigendur í Evrópu skv. Eurostat!

Gross debt-to-income ratio of households267,67

• 267,67% af tekjum. Eða meir en 2 hálfs sinnum árstekjur.

Sem undirstrikar að einkennilegt sé að viðsnúningur sé á markaðinum.

En þegar húsnæðiseigendur skulda svo gríðarlega hátt hlutfall tekna sinna, þá er rökrétt að ætla að staða þeirra sé mjög viðkvæm - gagnvart falli í tekjum.

Að auki, að þegar óvissa er framundan um tekjur, eins og nú er - þá haldi þeir að sér höndum um fjárfestingar.

• Svo ég er með tilgátu um hvað getur verið í gangi!

1. Nefnilega að um sé að ræða hvikt fjármagn, sem leitað hafi til Danmerkur frá t.d. S-Evrópu.
2. Sem sé að koma sér fyrir inn á fasteignamarkaðinum í Kaupmannahöfn.

En þess hefur gætt nokkuð að Danmörk njóti þess með t.d. Þýskalandi, Bretlandi og Svíþjóð.

Að vera talin tiltölulega örugg - - en höldum til haga, að það átti sér stað gos á 1. fjórðungi þessa árs, þegar bankakreppan á Kýpur gaus upp.

Og þ.e. ekki ótrúlegt, að á sama tíma, hafi verið aukning í hreyfingum á fjármagni frá S-Evr. til N-Evr., sem Danmörk hafi fengið sinn skerf af.

Það fé sé að einhverju leiti að leita inn á húsnæðismarkaðinn í Danmörku á því tímabili, og auka eftirspurn eftir eignum í Kaupmannahöfn, á fyrri hluta þessa ár.

Ekki sé með öðrum orðum, vísbending endilega um viðsnúning í hagkerfi Danaveldis.

 

Af hverju ætli að skuldsetning sé svo gríðarlega há í Danmörku?

Góð spurning - - en ég bendi á eina afleiðingu lágra vaxta. En fasteignalán eru þekkt fyrir að vera á hagstæðum kjörum í Danaveldi. Sem margir á vefnum hérlendis benda gjarnan á í ásökunartón. 

En ein afleiðing lágra vaxta, getur einmitt verið skuldsetning - en þá verður hagstætt að skulda.

Hagstætt lánsfé getur þannig séð, falsað kaupmátt - með því að hvetja fólk til að sökkva sér djúpt í skuldir, þannig að það kaupir mun dýrari eignir en það annars myndi gera.

Töluverður hópur sem annars gæti ekki fjárfest í húsnæði, gerir það - v. þess að lánin eru ódýr.

Þetta ætti að þíða einnig, að skuldsetning sé svo mikil, að það hafi verið töluverð bóla í fasteignaverðlagi í Danmörku, en það fer gjarnan saman að þegar skuldsetning eykst v. þess að lán eru hagstæð, að þá hækki verðlag eigna.

Þá kemur svokallað "wealth effect" þ.e. þeir sem eiga húseignir, jafnvel þó þeir fjárfesti ekki í nýjum - - finnst þeir verða mun ríkari þegar eignirnar stíga í verði. Og þeir gjarnan fara að slá lán, til að auka neyslu.

Ódýrt lánsfé getur hvatt til mjög verulegrar neyslu umfram raunverulegar tekjur.

• Þetta sáum við á Íslandi, á Írlandi, á Spáni - - kannski þíðir það að skuldsetning húsnæðiseigenda er enn meiri í Danmörku en þeim löndum, að sami hluturinn hafi verið í gangi í Danaveldi. 

Ofurskuldsetning - - að sjálfsögðu er varasöm!

En hún þíðir, að hagkerfið verður gríðarlega viðkvæmt fyrir niðursveiflu!

Sem aftur beinir spurningunni að því - - af hverju þ.e. aukning í eftirspurn eftir eignum, í ástandi efnahagslegrar óvissu.

En efnahagsleg óvissa í samhengi ofurskuldsetningar, ætti einmitt - - að leiða til þess að aðilar halda að sér höndum. Nema um sé að ræða, eins og ég sting upp á, utanaðkomandi aðila! Sem hafi verið að flýja með sitt fé, til Danmerkur. Og séu að koma því í "skjól" sem þeir telja vera á danska fasteignamarkaðinum.

 

Niðurstaða

Ef einhver hefur þekkingu á því hvað er í gangi á fasteignamarkaði í Köpen, má sá eða sú, láta ljós sitt skína. En núverandi aðstæður í Evrópu virðist mér ekki veita mikil líkindi á því, að fólk sé allt í einu á því að snjallt sé að standa í stórri fjárfestingu akkúrat núna.

 

Kv.

Bankasamband ESB verður að sorglegum farsa!

Það var mjög áhugaverður fundur milli Angelu Merkel og François Hollande í París. Þ.s. leitast var við að marka samræmda stefnu þeirra á milli, eins og Merkel og Sakozy áður gerðu.

Það þarf vart að efa, að þetta er nýja línan frá París og Berlín!

1. Þessar "tillögur" sem örugglega eru í reynd nýja stefnan - - virðist mér ekki fela í sér, að rofið verði hið hættulega samband milli skulda aðildarríkja og stöðu innlendra bankakerfa.
2. En þ.e. einmitt hin stóra von, að bankasambandið rjúfi þann vítahring.

En það væri þá gert með því, að öflugur innistæðutryggingasjóður væri fjármagnaður, á sameiginlega ábyrgð. Slíkur fullfjármagnaður sjóður, myndi taka til starfa innan skamms!

En eins og sést af textanum að neðan, stendur ekkert slíkt til.

Heldur á að byggja baktryggingu banka á grunni starfandi kerfa þjóðanna sjálfra, og skv. prinsippinu að bankarnir fjármagni kerfið sjálfir. Þetta bendir því ekki til þess, að það standi yfirleitt að búa til sameiginlegan innistæðutryggingasjóð á nokkru formi. Heldur að byggja áfram eins og hingað til, á þeirri fjármögnun sem fæst frá bankakerfunum sjálfum, sem áfram verða á ábyrgð einstakra ríkja - eftir því sem ég best fæ séð! Sem er eiginlega - kerfið eins og það verið hefur!

Skv. því er "Sameiginlegt bankasamband" - einungis sameiginlegt eftirlit!

1. Sem er í sjálfur sér allt í lagi - - ef það væri ekki fjármálakreppa í dag.
2. Ef einstök aðildarríki, væru í reynd ekki - nærri því gjaldþrota, þar á meðal Frakkland.
3. Og ef það væri ekki svo, að ástæða er til að efast um getu innistæðutryggingakerfa einstakra landa, til að ráða við skuldbindingar sínar, ef allt fer á versta veg.

• Einungis er boðið upp á viðbótar stuðning af - "ESM" þ.e. frá björgunarsjóð evrusvæðis! 
• Sem er þá í reynd - - óbreytt staða miðað við sl. ár!

Franco-German challenge to eurozone bank rescue plan

Sjá einnig - - Press release!

-------------------------------------------------------

Strengthening Economic and Monetary Union

Financial market integration Progress towards a more integrated financial framework is urgently needed in order to contribute to restore normal lending, improve competitiveness and bring about the necessary economic adjustments. The Single Supervisory Mechanism is a major breakthrough in this respect and an essential building block to develop further elements of a banking union. The Single Supervisory Mechanism therefore needs to be implemented effectively with specific attention to be paid to the process of entry under ECB supervision.

The banking union needs to be implemented within the agreed tim e-table for the different workstreams:

• The Bank Recovery and Resolution Directive as well as the Deposit Guarantee Directive have to be concluded by the Council by the end of June 2013, to be followed by the approval by the European Parliament. We call on Member States to pursue rapid impleme n-tation into their national law.

• Main features for the operational criteria for direct banking recapi-talizat ion scheme should be decided until the end of June 2013 in parallel with the negotiations on the Bank Recovery and Resol u-tion Directive and the Deposit Guarantee Directive. As soon as these directives will be finalized with the European Parliament, the operational criteria for direct banking recapitalization scheme should be finalized as well. 

• The establishment of a Single Resolution Mechanism for countries participating in the Single Supervisory Mechanism has to build upon this with a view to adoption by the end of this parliamentary term. It should be established on the basis of the current treaties and on the basis of the following principles:

1. A single resolution board involving national resolution authorities and allowing quick, effective and coherent decision-making at the central level.
2. The single resolution mechanism should be based on contributions by the financial sector itself, thus pre-financing over time an appropriate and effective private backstop arrangement building on national private backstop arrangements.
3. With private backstop elements growing in importance over time, the ESM should play the role of an additional public backstop both through lending facilities to Member States or direct recapitalization based on the oper a-tional criteria still to be decided .
4. Looking ahead, we could explore the possibility to bring together the Single Resolution Mechanism and the ESM.

------------------------------------------------------- 

 

Hvað felst þá í þessu bankasambandi?

1. Samræmt eftirlit - - virðist megin atriðið! Það verði - "óháður aðili" sem meti ástand banka í einstökum aðildarlöndum, felli mat á þeirra "raunstöðu."
2. Síðan verði einhvers konar samræming á milli innistæðutryggingakerfa einstakra aðildarríkja á aðgerðum, en þó er ekkert sem bendir til annars en þess - að innistæðutryggingakerfi einstakra landa beri einungis ábyrgð á því að baktryggja þá banka sem það aðildarland sem það starfar undir ber ábyrgð á!

Svo hvað vinnst með þessu?

Það helst virðist mér, að hugsanlega í framtíðinni - - sé eftirlitið ekki eins pólitískt litað!

Það verði kannski - fyrr brugðist við, þegar halla fer undan fæti í bankakerfi aðildarlands.

Þannig að innistæðutryggingakerfi aðildarlands - - sé þá kannski frekar fært að ráða við slíkan vanda, ef í tíma er við brugðist.

-----------------------------------------

Sem er fínt þannig séð - - ef það væri ekki í dag einmitt alvarleg fjármálakreppa!

Alvarleg skuldakreppa - - og bankakerfin augljóst á brauðfótum, ekki síst innistæðutryggingakerfi einstakra landa, ekki hafin yfir vafa.

Vandi framtíðarinnar er leystur - - án þess að leysa kreppu samtímans! Það má hafa gaman af þessu!

 

Hver á þá að redda ef allt fer til andskotans?

Í raun virðist mér staðan algerlega óbreytt frá því sem hún var sumarið 2012 - um þetta atriði, en þegar "ESM" tók til starfa, var honum einnig falið það hlutverk að vera "bakstuðningur" við bankakerfi evrusvæðis.

1. Og viti menn, hugmyndin er að "ESM" verði áfram í því hlutverki!
2. Þetta sé hinn eini sameiginlegi tryggingasjóður sem í boði sé.
3. Og þ.s. meira er, sá eini sem verði í boði.

• Síðast er ég vissi, hafði "ESM" ca. 500ma.€ til umráða!
• Þó "ESM" sé sagður stærri, er það "leiktjöld" því hann tók yfir öll lán eldra björgunarsjóðs, sem fræðilega teljast "asset" en þ.e. ekki fé sem til staðar er til útlána.

Til sbr. þá skulda ríkissjóður Spánar einn og sér, meira fé en þetta. Og Ítalía meir en 2-falt það.

Bankakerfi ESB er risastórt, eða rúmar 3-þjóðarframleiðslur ESB í heild að umfangi. Ef allt er lagt saman.

6 stærstu bankar Frakklands eru rúmar 3 þjóðarframleiðslur Fakklands að umfangi. 

• Það á eftir að útfæra það hvernig "ESM" myndi lána beint til banka í einstökum aðildarríkjum, ekki virðist felast í þessari yfirlýsingu skuldbinding þess efnis, að frá slíku ákvæði verði gengið né hvenær það verður.

• Þannig að enn virðist vera til staðar óbreytt sú staða sem flestir sérfræðingar hafa talið þá mestu ógn sem að evrunni stafar, þ.e. tengslin milli stöðu einstakra ríkissjóða og bankakerfa viðkomandi lands.

1. Þ.e. að þegar staða ríkissjóðs lands versnar, hefur það slæm áhrif á stöðu bankakerfa þess sama lands.
2. Og öfugt, að ef staða ríkissjóðs viðkomandi lands versnar, hefur það slæm áhrif á stöðu banka í því landi.

• Bankarnir og ríkissjóðirnir eru eins og tveir drukknandi einstaklingar er hanga á sama rekaldinu, þ.e. saman sökkva þeir eða saman fljóta þeir.

Vandinn er að jafnvel þó gengið væri frá slíku ákvæði - - er "ESM" einfaldlega of lítill, til að ráða við stórfellt útbreidda fjármálakreppu.

Hann líklega ræður við kreppu í smærri löndunum, en ekki við það ef bankakerfi lands að umfangi á við Spán - leggst á hliðina.

 

Niðurstaða

Niðurstaða Merkelar og Hollande virðist fljótt á litið - sigur fyrir Angelu Merkel. En hún hefur algerlega "consistently" hafnað því að samþykkja að kostnaður sé lagður á þýska skattgreiðendur. Nú dregur að kosningum í Þýskalandi, en þessi stefna hefur stuðning þýskra kjósenda. Og af hverju ætti svo ekki vera? Þjóðverjar hafa það betur nú en fyrir kreppu, nánast einir af löndum Evrópu. Þegar tekið er tillit til gróða Þýskalands af því að borga lægri vexti en nokkru sinni, þar á meðal njóta þýsk fyrirtæki og almenningur þess ástand einnig. Þá virðist mér Þjóðverjar í nettó gróða hingað til af kreppunni.

Og ekki síst, Merkel er ólíkleg til að skipta um skoðun eftir kosningar.

En hún er langlíklegust til að vera kanslari áfram, en ef stjórn hennar tapar meirihluta er líklegasti möguleiki B að hún myndi stjórn með þýskum krötum, og haldi áfram að vera kanslari.

• En þ.e. þó óhætt að segja, að þessi útkoma hlýtur að vera mjög sár vonbrigði fyrir áhugamenn um evru!
• En það hafa nærri því allir verið sammála því, að það verði að búa til ekki bara sameiginlegt eftirlit heldur einnig sameiginlegan innistæðutryggingasjóð; annars sé áfram til staðar hættan af hinu hættulega samhengi milli skulda aðildarríkja og trúverðugleika stöðu innlendra bankakerfa.
• Og þ.e. einmitt sá vandi, sem getur mögulega, snöggdrepið evruna!

Merkel ver hagmuni þýskra skattgreiðenda!

En hún fórnar á sama tíma - hagsmunum evrunnar!

 
Kv.

Kannski verður ekki af þessu álveri!

Ég er ekki beint að tala gegn nýju álveri. Heldur benda á aðstæður í heiminum í dag virðast merkilega líkar þeim sem voru til staðar við upphaf 10. áratugarins, þegar síðast var rætt um álver á Reykjanesi og helsti frammámaður var þáverandi iðnaðarráðherra. Jón Sigurðsson - - skemmtileg gömul frétt í sögulegu ljósi - ekki liggur enn fyrir staðsetningin "Keilisnes: Jón Sigurðsson iðnaðarráðherra: Frumvarp um nýtt álver ef kannanir verða.

Eins og ef til vill einhver man eftir, þá var efnahagsástand í heiminum í vissri lægð fyrstu ár 10. áratugarins, í kjölfar hrunsins í Japan haustið 1989. 

Ekki beint heimskreppa, en það var enginn sérstakur hagvöxtur heldur - lægð í honum, og eftirspurn eftir hráefnum var því einnig tiltölulega léleg - - því verð lág.

Málið er, að einmitt mjög svipað ástand ríkir, miðað við fréttir sem ég hef safnað saman, eftir smávegis netleit!

Álverð hefur farið lækkandi síðan mitt ár 2011, og þ.e. til staðar í heiminum, offramboð á álverum!

• Punkturinn er sá, að undir Viðeyjarstjórninni, þá skorti ekki vilja stjv., það var álfyrirtækið sjálft sem hætti við.

 

Hvernig er ástandið á álmörkuðum?

Lex:FT - Aluminium: bent out of shape

"But there remains a supply glut. Outside China there are 10m excess tonnes of capacity." - "After a 1 per cent increase in the first quarter, it has since fallen an average 8 per cent to $1,886 per tonne." - "Indeed, as much as a fifth of total global production outside China remains lossmaking on a cash cost basis."

Líklega munu eldri og minna hagkvæm ver - tína tölunni. 

En þetta ástand, þ.e. 7% verðlækkun á árinu.

Og framboð 10 milljón tonn umfram eftirspurn.

Er kannski ekki vísbending þess, að það sé endilega góður tími - - til að reisa nýtt álver.

Auðvitað er það svo að álver taka nokkur ár í byggingu, svo álfyrirtæki leitast þá við að veðja á framvindu næstu ára, frekar en akkúrat dagsins í dag.

En þ.e. einmitt vandinn, að ekkert sérstakt bendir til þess að hagvöxtur á hnettinum sé líklegur til að aukast að ráði - - á allra næstu árum.

Kreppan í Evrópu sé líklegur dragbítur áfram, en vandinn er ekki síst sá - - að Kína sjálft er að nálgast hratt, og hraðar en margir halda. Endimörk hraðs hagvaxtar: Mun snarlega hægja á hagvexti í Kína eftir 2020! Fólksfjölgunartímasprengjan er að springa nú þegar!.

Í því bloggi - - vitna ég í mjög áhugaverða skýrslu AGS. Sem beinlínis spáir því að það verði vinnuaflsskortur innan Kína á næsta áratug. 

-----------------------------------

Chronicle of a Decline Foretold: Has China Reached the Lewis Turning Point?

Bls. 14

• "China’s excess supply of labor has peaked in 2010 and is on the verge of a sharp decline:

1. "from 151 million in 2010"
2. "to 57 million in 2015,"
3. "and 33 million in 2020"

Sjáið á myndinni tekin úr skýrslunni hve hratt er að draga úr vinnuafls púlíunni í Kína. Og þegar á næsta áratug verður skortur!

-----------------------------------

En þessarar þróunar er þegar farið að sjálfsögðu að gæta, og þ.e. hinn hraði samdráttur í umframvinnuafli, sem er ekki síst að skapa kínv. vinnuafli nú á allra síðustu árum. Bætta samkeppni gagnvart vinnuveitendum, svo að laun eru á uppleið innan Kína.

1. Punkturinn er sá, að hagvöxtur í Kína mun klárt dragast saman á allra næstu árum!
2. Og því muni aukning eftirspurnar í Kína, vera mun minni - - en bjartsýnismenn hafa verið að vonast eftir.
3. Sem þíðir að sjálfsögðu, að hnattrænn hagvöxtur verður ekki neitt til að hrópa húrra fyrir, meðan að Evrópa er hemill og Bandaríkin eru ekkert á neinu blússi. 

Þannig að mér virðist blasa við, að álfyrirtæki sem er að skoða "medium term trend" muni álykta, að ef til vill sé ekki rétti tíminn til að byggja nýtt álver.

Nema auðvitað, að viðkomandi fyrirtæki, eigi slatta af óhagkvæmum álverum sem það vill afleggja, og vill nýtt á móti til að halda markaðshlutdeild. 

En það þíddi þá væntanlega - - mjög veika samningsstöðu, gagnvart verðum á seldu rafmagni.

 

Fréttir af ALCOA!

FT - Alcoa debt downgraded to junk

Bloomberg - Alcoa Cut to Junk by Moody’s as Aluminum Price Declines

Reuters - Moody's downgrades Alcoa, sees headwinds for primary metals

Reuters - UPDATE 2-Moody's cuts Alcoa to junk on tough primary metals market

Reuters - UPDATE 3-Alcoa considering aluminum production cuts

• "“The aluminum price has been in a downward decline since reaching post-recession highs in 2011,” Moody’s said in the statement. Strength in the automotive and aerospace industries isn’t sufficient for a “significant” recovery in profitability and Alcoa won’t achieve investment-grade metrics within Moody’s rating horizon, Moody’s said."

• "This month Alcoa said it will shut two production lines at its Baie-Comeau smelter in Quebec and postpone a new line at the plant until 2019."

• ""Because of persistent weakness in global aluminum prices, we need to review every option to maintain Alcoa's competitiveness," said Chris Ayers, president of global primary products at Alcoa, in a statement."

• Alcoa said it would consider everything from halting plant refurbishments to permanent shutdowns, and also review its alumina refining operations "to reflect any curtailments in smelting as well as prevailing market conditions."

• ""I'm not surprised, but what we need is to see the Chinese cut back. Alcoa can't do it all on its own," said Ed Meir, metals analyst at futures brokerage INTL FCStone."

• "But in a recent Reuters poll, analysts forecast an aluminum surplus of 782,250 tonnes this year, widening to 896,000 tonnes next year."

• "In March, United Company Rusal PLC, the world's largest aluminum producer, announced plans to shrink output for at least three years to curb market oversupply."

Þetta er þ.s. ég meina, ég hef ekki séð svo dökka framvindu á þessu sviði í mörg ár!

Fyrirtækin munu á næstu misserum, leggja af verksmiðjur eða loka þeim tímabundið, til að draga úr uppsöfnuðum birgðum - sem eins og sjá má, eru orðnar töluverður slatti.

Og á sama tíma, er Kína stöðugt að fara dýpra og dýpra inn í það ástand sem í stefnir, að það hægi raunverulega - umtalsvert þar á hagvexti.

Það er ekki bara árið í ár sem ekki lítur vel út, heldur að auki þau næstu þar á eftir!

 

Ráðlegging til hinnar nýju ríkisstjórnar Íslands?

Ekki treysta á álið!

Ríkisstjórnin þarf að hefja umfangsmikla atvinnu-uppbyggingu. En miðað við ofangreindar upplýsingar, verð ég að lýsa yfir efasemdum um fyrirhugað álver! 

En málið er, að rétti tíminn til að semja við það fyrirtæki sem hefur verið með þau áform, var á sl. kjörtímabili. 

En sérstaklega 2010 var gluggi, þegar það hefði sennilega verið unnt að fá fram bindandi samning við þann erlenda aðila, um það nýja álver. 

En álverð fór upp frá ca. 2010. Og það var um hríð nokkur bjartsýni. Álverð hélt áfram að stíga fram á mitt ár 2011. En þá hófst viðsnúningur ESB í aðra kreppu! Og fátt bendir nú til þess að seinni kreppunni sloti í bráð.

Á sama tíma, sína allra hagtölur þ.e. í Bandaríkjunum og Kína, veikari hagvöxt en bjartsýnisfólk var að vonast eftir, og hagtölur virðast gefa ákveðnar vísbendingar þess efnis. 

Að hagvöxtur verði líklega í veikari kantinum næstu árin!

-----------------------------------

Ríkisstjórnin, þarf því að vara sig á því að leggja of mikið undir, þegar kemur að því að stefna á þetta álver. Verða ekki nánast að atlægi eins og Jón Sigurðsson, er í tíð ríkisstjórnar Davíðs og Jóns B. stöðugt lofaði álverinu á Keilisnesi sem aldrei kom.

Ég meina, að það megi ekki vera meginfókusinn í atvinnu-uppbyggingu. Heldur þurfi sá meginfókus að vera á almennar aðgerðir. Sem stuðla að lyftingu atvinnulífsins - almennt.

• Þ.e. ekki síst það, að jafnvel þó svo að fyrirtækið sem á í hlut, geti hugsað sér að reisa það, þá er auðvitað svo að aðilinn í ljósi aðstæðna, mun keyra mjög á "lágt orkuverð."
• En LV verður að lágmarki, að fá fyrir orkuna sem stendur undir lántökukostnaði + kostnaði v. rekstur hinnar nýju virkjunar eða virkjana.
• Annars versnar heilt yfir rekstrarleg staða LV. Og því staða LV gagnvart lánveitendum. 

Það þarf að vera "Plan B" - "Plan C" - "Plan D" o.s.frv.

Því flr. járn í eldinum, því betra.

 

Niðurstaða

Ég skil mæta vel af hverju álverið höfðar til ríkisstjórnarinnar. En Ísland stendur frammi fyrir mjög sérstökum erfiðum vanda, þeim að skv. Seðlabanka Ísland fram yfir 2018 verður kostnaður af gjaldeyrisskuldum, 5,5% af þjóðarframleiðslu. Meðan að afgangur sl. 2-ja ára var ca. 3%. Að auki spáir Seðlab. að jöfnuðurinn muni frekar en hitt minnka - - sem gæti leitt til þess að landið færi í það að lifa á AGS lánunum. Sem væri ekki sjálfbær staða augljóslega.

Því myndi það bersýnilega koma sér óskaplega vel. Mun betur en vanalega, að fá eina stóra gjaldeyrisinnspýtingu í hagkerfið, einmitt þau ár.

Þarna er því sterk freisting - - en eins og ég bendi á, virðist mér aðstæður á alþjóðamörkuðum óskaplega svipaðar í ár og þær voru fyrstu ár 10. áratugarins. 

Sem leiddi til þess, að álverið sem Jón Sigurðsson þáverandi iðnaðarráðherra, er átti að vera á Keilisnesi á Reykjanesi, kom aldrei. Sem var vegna ákvörðunar álfyrirtækisins - en ekki vegna skorts á áhuga stjv.

-----------------------------------

Þess vegna beini ég því til hinnar nýju ríkisstjórnar, að hafa þ.s. meginfókus - > Almennar aðgerðir.

Auka skilvirkni atvinnulífs, hjálpa því til að minnka kostnað, stuðla að fjárfestingu, einfalda skattkerfi, einfalda reglur ef þarf; og að sjálfsögðu. 

Afnema höftin innan næstu 2-ja ára!

En þá hefur stjórnin 2-ár þar á eftir, til að ná fram lágri verðbólgu fyrir lok kjörtímabils.

 

Kv.

S-Evrópulöndin eiga greinilega langt í land miðað við spá OECD

OECD var að gefa út nýja spá, sjá: Global Outlook. Umfjöllunin um Evrusvæði hefst á bls. 79. Það sem mér varð þó mest starsýnt á er á bls. 79. Ef skannmynd sést nægilega vel.

Takið eftir því hve skv. myndinni til hægri, löndin í vanda eiga enn langt í land með að ná að leiðrétta þær launakostnaðarhækkanir sem gengu yfir þau á sl. áratug.

Eins og sést, er launakostnaður í lækkun, en enn á langt í land að þau vinni niður glataða samkeppnishæfni, miðað við svokölluð "kjarna ríki evru" sjá neðstu línuna.

Þ.s. þetta segir er, að enn sé framundan hjá þeim, viðbótar ár samdráttar þ.s. löndin munu leitast við að áfram, pína niður launakostnað.

Önnur mynd!

Þessi er einnig tekin úr umfjöllun OECD. 

Hún er ekki síður áhugaverð því þar kemur fram áhrif mismunandi þátta til aukningar eða minnkunar landsframleiðslu - - eins og sést.

• Samdráttur í fjárfestingum.
• Samdráttur í neyslu.
• Samdráttur í einkaneyslu.

Að magna upp samdrátt - - meðan að aukning innflutnings vinnur e-h á móti. En ekki nægilega.

Miðað við það hve langt löndin eiga enn í land með að jafna "launakostnað" er ljóst - - að neysla mun áfram dragast saman næstu ár, og lífskjör lækka. Það mun einnig að líkindum draga frekar úr fjárfestingum sem og minna einkaneyslu.

Sannarlega hefur verið aukning í útflutningi í S-Evr. upp á síðkastið, en vandi er að flest þau lönd eru með svo lítið útflutningshagkerfi miðað við heildarhagkerfið - - að aukning þess megnar ekki að vinna upp samdráttaráhrif.

 

Með þetta í huga er áhugavert að Framkvæmdastjórn ESB hefur ívið slakað á klónni!

"Six countries have been given more time to bring their deficits under 3% of GDP: Spain, France, Poland and Slovenia get two more years, while the Netherlands and Portugal get a year each.

• Belgium has also been given another 12 months to correct its deficit, but will not be fined despite the lack of any 'effective action' in the past

• Five countries are being released from the Excessive Deficit Procedure having mended their ways: Hungary, Italy, Latvia, Lithuania and Romania.

• An Excessive Deficit Procedure is being opened on Malta, which will take the total number of countries under a EDP to 16."

Það er einnig áhugavert að skoða: Country-specific Recommendations 2013

Þetta eru skilyrði Framkvæmdastjórnarinnar - í raun og veru. Síðan að langflest aðildarlöndin samþykktu svokallaðan "Stöðugleika Sáttmála" þá er ráðlegging Framkvæmdastjórnar í reynd fyrirmæli.

Frakkar hafa örugglega ekki verið neitt ofsaskátir: France.

• "...however there is room for further action, for example by lowering employers' social security contributions.
• The increase in the minimum wage in July 2012 went against the 2012 Council recommendation."
• "France should take further action to combat labour-market segmentation and undertake a reform of the unemployment benefit system to ensure adequate incentives to work."

• "Longer term pressures on public finances could be eased if France accelerates its planned pension reform and increases cost-effectiveness in the healthcare sector."

Það getur sérstaklega verið áhugavert að fylgjast með, því ef Hollande leitast til að "hækka eftirlaunaaldur" eins og hann hefur neyðst til að lofa Framkvæmdastjórninni.

En á síðasta kjörtímabili, þá urðu miklar mótmælaaðgerðir á strætum og torgum er Sarkosy hækkaði aldurinn um 2 ár, sem Framkvæmdastjórnin taldi of lítið - - svo þrýst er á Hollande að ganga lengra.

Hafandi í huga hve óvinsæll Hollande er þegar orðinn - - getur það reynst vera svo að hann hafi lítið pólitískt "capital."

 

Þíðir tilslökun Framkvæmdastjórnarinnar líklega stefnubreytingu?

Ég stórlega efa það, minn megin grunur er sá - - að þ.s. að Framkvæmdastjórnin skv. "Stöðugleika Sáttmálanum" ber nú eiginlega nánast skilda til að sekta lönd, sem ekki standa við sitt.

En sektin nemur 0,3% af þjóðarframleiðslu, sem er mikið í reynd.

Þá sé það ekki síst að baki ákvörðun að gefa 6 ríkjum lengri frest, að forðast þá pólitískt stóreldfimu pillu, að sekta þau ríki.

En með réttu hefði Holland átt að fá sekt, eftir að Holland fór yfir sett markmið á sl. ári, án þess að hafa fengið nokkur vilyrði um það að komast upp með það.

Belgía að auki, átti sekt skilið - - skv. formsreglum. En það hefði reyndar verið frekar ósanngjarnt, miðað við það hve löng stjórnarkreppan í Hollandi var á sl. ári.

--------------------------------------

Með öðrum orðum - - Framkvæmdastjórnin óttist pólitíska krísu innan sambandsins, ef Framkvæmdastjórnin fer að sekta lönd eins og Frakkland.

En síðan - vita embættismennirnir einnig af því, hve óvinsælar aðhaldsaðgerðirnar eru orðnar, svo þeir gefa eftir fingurnögl, í von um að stjv. þeirra ríkja geti náð þeim vægari markmiðum fram, þrátt fyrir mikla andstöðu.

 

Niðurstaða

Þ.e. ekki glæsileg framtíð í Evrópu miðað við tölur OECD. En hafandi í huga hve mikinn samdrátt löndin í S-Evr. enn eiga eftir. En skv. nýlegri greiningu Gavyn Davies, þá hafa löndin þar neyðst til að nota atvinnuleysi, til þess að minnka neyslu. Til að ná að stöðva viðskiptahalla. En ljóst er af því að laun hafa ekki lækkað nóg, svo að samkeppnishæfnisgatinu sé lokað. Að viðskiptahalli þeirra þjóða myndi koma strax aftur. Ef atvinnuleysið minnkaði að ráði.

Það þíðir eiginlega, að áfram um sinn - sennilega nokkur ár, þarf að viðhalda því nær óbreyttu. Í von um að það þjóni þeim tilgangi, að pína laun niður.

Svo að einhverntíma, nái löndin að klára sína innri aðlögun.

• En spurning hverjar skuldir þeirra þá verða?
• En með áframhaldandi samdrátt, og í besta falli sókn upp í ca. stöðnun.
• Og áfram mikið atvinnuleysi, mun halli ríkissjóðanna halda áfram.
• Og skuldirnar stöðugt fjarlægjast frekar sjálfbært ástand.

 

Kv.

Hugmyndir í Berlín um efnahagsaðstoð til Spánar!

Það hefur gætt nýs tóns í Berlín undanfarið, kannski er þetta bara það að stutt er í kosningar sem fara fram nk. haust, en skv. Der Spiegel eru þeir Wolfgang Schäuble og Philipp Rösler að baki hugmyndum um hugsanlega efnahagsaðstoð til Spánar, þ.e. ráðherrar Fjármála- og Efnahagsmála.

German Government to Gamble on Stimulus

Hér að neðan á þessari nettu mynd sem sýnir atvinnuleysi í ESB.

Er unnt að sjá, af hverju ríkisstjórn Merkelar, hefur áhyggjur af Spáni!

En Spánn er líklega það af stóru löndunum í ESB í alvarlegustu vandræðunum.

Því - veiki hlekkurinn!

-------------------------------------------------

• "...the finance and economics ministries are jointly responsible for the government-owned KfW development bank.
  
• The Frankfurt-based institution is to play a key role in the German growth concept that experts from both ministries have started drafting for Spain.
  
• Spanish companies suffer from the fact that the country's banks are currently lending at only relatively high interest rates.
  
• But since it is owned by the German government, the KfW can borrow money at rates almost as low as the government itself. Under the Berlin plan, the KfW would pass on part of this benefit to the ailing Spanish economy.

1. "First, the KfW would issue a so-called global loan to its Spanish sister bank, the ICO.
   
2. These funds would then enable the Spanish development bank to offer lower-interest loans to domestic companies.
   
3. As a result, Spanish companies would be able to benefit from low interest rates available in Germany."

• "Under the plans, Germany could also invest in a €1.2 billion ($1.6 billion) venture capital fund that could be used to support new business activities. "
  
• "Madrid hopes that the program will generate a total of €3.2 billion in new investment."

• "The agreements with Spain are intended to serve as a blueprint for similar aid to Portugal and possibly even Greece. How high the payments to these countries will be has yet to be determined.
  
• "It will be nothing to sneeze at," say Finance Ministry officials. The German government envisions spending a total in the single-digit billions on the program. Schäuble plans to fill in the budget committee in the German parliament, the Bundestag, next week."

• "This is necessary because the KfW is supposed to serve as an agent of the federal government rather than act on its own account. For this reason, the federal government will back up the KfW program with guarantees, which require parliamentary approval."

-------------------------------------------------

Þetta eru áhugaverðar hugmyndir!

En í raun og veru er þetta "dropi í hafið." 

En þetta er í rétta átt, kannski ein fyrsta vísbending þess að menn séu innan ESB að byrja að átti sig á því, að löndin í S-Evrópu, virkilega ráða ekki við þetta hjálparlaust.

En ég hef nefnt það í fjölda skipta, að S-Evr. sé í mjög mikilli þörf fyrir - hreina efnahagsaðstoð.

• Því miður bendir ekkert til þess, að til standi að gefa eftir greiðslur af opinberum skuldum.

Heldur sé þetta meir í átt við það, að skapar þann hagvöxt sem til þarf.

Svo unnt sé að halda áfram að greiða.

En lán þó þau séu ódýrari en í dag eru fáanleg innan Spánar, eru þetta samt lán - sem verða væntanlega endurgreidd. Ekki beint gjaf fé.

-------------------------------------------------

Fram kemur enn fremur í Spiegel, að þessar tillögur komi fram nú í kjölfar útgáfu mjög dökkrar skýrslu um ástandið í S-Evrópu, sem samin var eftir athugun þýskra embættismanna á ástandinu eins og það er.

"In their report, they painstakingly documented that debt-ridden countries, especially those that have not taken advantage of EU bailout programs, have hardly made any progress in terms of needed reforms."

• En skv. hugmyndum Schäuble og Rösler, verður aðstoðin ekki án skilyrða!

• Hugmyndin virðist vera að bjóða upp á styrkina sem - gulrót.

• En hingað til hefur Þýskaland beitt refsivendinum til að fá ríki í S-Evrópu, til að framkvæma þær breytingar, sem Þjóðverjar telja nauðsynlegt.

• En nú, á þeim ríkjum sem standa við sitt - -skv. mati Þýskra stjv., að standa til boða, að fá aðgang að lánum frá Þróunarbanka þýskra stjórnvalda.

Með öðrum orðum, sé stefnubreyting þýskra stjórnvalda, meir í ætt við - - nýja taktíska nálgun.

Frekar en stefnubreytingu.

Svo sem bónus - - geti "rausn" Þýskalands, stuðlað að ímyndarlagfæringu í S-Evrópu á sama tíma.

En útflutningsríkið Þýskaland sé líklega ekki alveg laust við áhyggjur af því hver ímynd Þýskalands er innan landa sem hafa verið mikilvægir markaðir fyrir þýskar vörur.

 

Niðurstaða

Þetta er örugglega "snjallari" nálgun að því, að leitast við að fá S-Evr. þjóðirnar, til að kyngja þeim aðgerðum, sem þýsk stjv. telja rétt að sé gripið til. Svo möguleiki sé á viðsnúningi til vaxtar. En sú nálgun, að beita refsivendinum eingöngu.

Nú er það meir í ætt við "good cop" / "bad cop."

 

Kv.

Nýstárleg hugmynd - getur vegklæðning verið risastór sólarhlaða?

Fljótt á litið virðist þetta ekki getað staðist. En ég rakst á þessa frétt á vef Der Spiegel: Solar Road Panels Offer Asphalt Alternative. En í textanum kemur fram, að bandarísk hjón hafa verið að gera tilraunir með nýja tegund af vegklæðningu. Hafi fengið fjárveitingu fyrir "Pilot Project" sem á að sanna að þetta sé praktískt.

Vegur búinn til úr gleri - - en sjálfsagt er þetta tæknilega mögulegt. Og getur líklega vel verið nægilega sterkt, að auki slitsterkt!

1. "It had to be textured to the point that it provides at least the traction that current asphalt roads offer -- even in the rain,"
2. At the development stage, that was one of the most important requirements for the upper layer of the panels."

• "They managed to develop such a glass, which is as hard as steel but not at all smooth."
• "We hesitate to even call it glass, as it is far from a traditional window pane, but glass is what it is, so glass is what we must call it,"

Þetta virðist flókið, en sjálfsagt væri fræðilega unnt að framleiða þetta allt saman í verksmiðju í fyrirframtilbúnum einingum!

Og síðan leggja þær hver við aðra, ekki ólíkt því að hellur eru lagðar nema þessar næðu þvert yfir veginn, sennilega þyrfti hver að vega nokkur tonn, en maður getur séð hvernig steyptir vegir eru steyptir í einingum. Þetta gæti líklega verið svipað að stærð og slíkar steyptar einingar.

• "The composition of a panel is always the same and consists of three parts:"

1. "on top, a hard glass layer containing the solar panels, LED lights and heating."
2. "Then comes the second layer, which contains the controller, where a microprocessor unit activates the lights and communicates with the road panels."
3. "Finally, the bottom layer ensures that the electrical current collected from above makes it to homes and charging stations for electric cars."

• " In addition, there is space for other cables, such as television or telephone lines."

• "And the Brusaws have thought even further ahead. Along the sides of the modules are canals that collect water drainage for filtering. That way the water isn't wasted and can be used to water fields, for example."

Það væri óneitanlega galli, að hafa veginn sem heild eina einingu, þannig að það þyrfti jafnvel að henda öllu klabbinu vegna eins jarðskjálfta - - einnig rétt að halda til haga, að frost og funi, getur einnig sprengt yfirborð sem er ósveigjanlegt sem gler - óneitanlega er.

Svo mig grunar, að ef þetta er smíðað úr fyrirfram tilbúnum einingum, er næðu þvert yfir veginn, og væru að auki nokkrir metrar á lengd. Þá væri þetta praktískt. En þá væri unnt að ganga frá því þannig, að unnt væri að skipta um einingar.

Skiptingin milli eininga, gæti leyft einhvern sveigjanleika.

• "But what happens in the event of an earthquake?...Basically, any such force that could destroy an asphalt or concrete road would have a similar result with a Solar Roadway," says Scott Brusaw."
• "But if one solar road panel is broken, it can simply be replaced, because all of the elements connect to create an intelligent street network, which can even use LED lights to alert drivers to dangers around the next curve."

Ég hefði reyndar átt von á því að þetta væri hlutfallslega miklu dýrara.

Þetta er samt líklega ekki að gerast alveg strax.

• "There's just one catch: Currently the solar road panels cost about three times as much as conventional roads, the Brusaws say."

En kannski getur þá vegurinn sjálfur framleitt næga orku, fyrir lýsingu. En hugsa má sér, að ljósin séu tengd við rafhlöður, sem vegurinn hleður þegar er góð birta.

Má jafnvel vera, að við og við geti verið staurar - - svo rafbílar geti fengið hleðslu.

-------------------------

Hugsanlega getur þetta einna helst verið praktískt á götum innan bægja! Og borga.

 

Niðurstaða

Það mun örugglega taka flr. ár að þróa þessa tækni að fullu. Miðað við greinina í Der Spiegel, virðast þau ekki vera að hugsa í fyrirfram tilbúnum einingum. Heldur væri t.d. bílastæði lagt sem ein heild.

Það má vera að slíkt sé praktískt fyrir bílastæði. En vart fyrir heilu vegina.

Þá líklega þarf að þróa einingar sem unnt væri að framleiða í verksmiðju í miklum fjölda, og síðan leggja á veg. Þær gætu verið svipaðar að stærð og þær einingar eru að umfangi, sem eru til staðar þegar vegur er steyptur. 

Þetta gæti gert rafbílavæðingu mun praktískari möguleika!

Ég get séð fyrir mér, borgir gera tilraunir með þetta kannski innan næstu 10 ára.

 

Kv.