Verðfall á markaði í Kína vekur ugg og athygli - stefnir í kreppu, eða mun þetta rugg markaða engu máli skipta?

Kína er áhugavert fyrir einn þátt, nefnilega að Kína hefur enn sem komið er, tekist að komast hjá kreppuvandræðum. Á hinn bóginn, veit ég ekki til þess, að nokkurt land í heiminum hafi gengið í gegnum efnahagsþróun - og sloppið alfarið við kreppu eða kreppur.

Manni hefur virst allra síðustu ár, vera margvíslegt til staðar í Kína, sem skapi - hættu á kreppu.

1. Sbr. gríðarlega hraðan vöxt skulda einka-aðila, en síðan 2008 skilst mér að þær hafi aukist um meir en 100% af landsframleiðslu. Það er gríðarlega hraður vöxtur skulda, og sögulega séð þegar svo hröð aukning er í gangi; þá hefur jafnan komið í ljós - að hlutfall fjárfestinga voru hæpnar eða lélegar.
2. Það hefur frést af því, að fjármálastofnanir hafa verið að lána mikið fé í gegnum, nokkurs konar - útboð á lánum, þ.s. fólk hefur getað lagt fé í púkk - sem síðan er lánað. En lítið eftirlit virðist hafa verið haft með slíkum lánum. Og tap í þeim, getur dreifst afar víða um hagkerfið, vegna þess að mikill fjöldi fjárfesta geti lent í tapi. Þannig gætu slík lán - haft svipuð áhrif innan kínv. hagkerfisins, og svokölluð -undirmálslán- í Bandaríkjunum höfðu, eftir að búið var að -vefja þau í afleiður- eða "derivatives" og selja til fjárfesta. Heyrst hefur að meirihluti lána í Kína til fyrirtækja, hafi verið á þessu formi, allra síðustu ár.
3. Gríðarlega mikið er byggt í Kína, og langt í frá allt af því er - nýtt. Þó verið geti að það nýtist síðar, ef vöxtur Kína heldur áfram.
4. Verðbréfamarkaðir í Kína, hafa 2-faldast að verðmæti, sl. 18 mánuði. Það hefur virst vera algerlega augljós - verðbóla.

• Í samanburði við þá 2-földun meðalverðs hluta, þá virðist ef til vill lækkun nú um 30% á nokkrum vikum - - ekki svo agaleg.

1. Á hinn bóginn, hafa kínv. stjv. nú gripið til afar harkalegra inngripa, þ.e. sölubanns verðbréfa fyrirtækja sem eru 6% af markaðinum eða meir, það bann gildi í 6 mánuði. Að auki mega forstjórar - framkvæmdastjórar og stjórnarmenn þeirra - sömu fyrirtækja. Ekki selja nein bréf í sinni eigu í sínum fyrirtækjum yfir sama tímabil. Og kínv. stjv. hafa látið vita, að brot á þessu banni muni mæta hörðum refsingum.
2. Áður voru 940 fyrirtæki eða um 1/3 fyrirtækja á skrá á markaði í Shensen og Sjanghæ, búin að loka á viðskipti með sína hluti.
3. Andvirði fyrirtækja á skrá á þeim mörkuðum, hefur lækkað um litla 3000 milljarða.$.

• Augljóst er af viðbrögðum kínverskra stjórnvalda - - að það ríkir nokkur paník.

• En áframhaldandi verðfall mun klárlega valda fjölda manns verulegu fjárhagslegu tjóni.

• Höfum að auki í huga, að Kínverjar eru ekki vanir - - stórum verðföllum á markaði, og því tjóni sem slíkir atburðir geta valdið.

• Þannig, að fyrir bragðið, má vera að sá skortur á lífsreynslu, skapi aukna hættu á -ofsahræðsluviðbrögðum.

Enginn í reynd veit, hversu alvarlegt áfall fyrir kínverska hagkerfið það verður - - ef þetta verðfall heldur áfram.

Lex hjá Financial Times: Telur að bannið við viðskiptum með hlutabréf stórfyrirtækja í 6 mánuði, muni hafa mjög skaðleg áhrif á kínverska markaðinn. Ekki síður, að stjórnarmönnum og æðstu yfirmönnum þeirra sé alfarið bannað að versla með bréf þeirra, á sama tíma.

En Lex telur, að þó verið geti að sú aðgerð, hjálpi við að stöðva núverandi verðfall - - muni það sennilega valda auknum boðaföllum næst. Því að þá muni aðilar sem grunar að kínv. stjv. endurtaki leikinn sennilega aftur, sennilega kjósa að selja sín bréf - fyrr í ferlinu en nú.

Þannig gæti bannið aukið líkur á að næsta verðfall, verði enn alvarlegra.

 

En ef um er að ræða atburð í líkingu við Wallstreet 1929

Þá má vera að stórt verðfall, geti verið upphafs atburður á þeirri kreppu, sem margir hafa reiknað með að verði í Kína. En þá væntanlega mundi verðfallið gera marga aðila er hafa átt í viðskiptum með verðbréf - gjaldþrota. Síðan mundi lækkandi verðmæti fyrirtækja, geta fært verðmæti a.m.k. hluta þeirra, undir verðmæti skulda þeirra.

Það heyrist, að margir almennir sparifjáreigendur í Kína - - hafi verið að fjárfesta í verðbréfum í seinni tíð. Það bendi til þess, að verðfallið geti bitnað sérdeilis harkalega á kínverskum fjölskyldum, þ.e. að margir tapi sínu sparifé að a.m.k. hluta, eða verulegu leiti.

• Þetta gæti leitt af stað hrinu gjaldþrota aðila í viðskiptum á markaði.
• Einnig orðið áfall fyrir fjölda einstaklinga, sem hafa verið að fjárfesta sitt sparifé í hlutabréfum - - því skapað högg fyrir neyslu.
• Og hugsanlega gert nokkurn fj. fyrirtækja gjaldþrota, þegar virði þeirra fer undir andvirði skulda þeirra.

Þá mundi það verða áhugavert - - hver áhrif slíka gjaldþrota, yrðu þegar einnig mundi verða tap á þeim lánasamningum sem þau sennilega hafa tekið þátt í - - sbr. þá aðferð að bjóða út lán á markaði, sem gæti dreift tapi af lánum yfir verulegan hóp kínv. fjárfesta.

Það mundi þá koma í ljós - - hvort slík röð högga mundi duga til að skapa snögga kreppu í Kína.

 

Niðurstaða

Ef það mundi verða kreppa í Kína. Þá vegna þess hve Kína er nú gríðarlega mikilvægur kaupandi hráefna af mörgum svokölluðum - ný-iðnvæðandi löndum. Þá má vera að um Kína gildi það sama er oft hefur verið sagt um Bandaríkin. Að ef Bandaríkin hnerra þá fái heimurinn kvef. Í tilviki Kína gæti þetta gilt um hin svokölluðu ný-iðnvæddu lönd. Að mörg þeirra mundu sennilega skella beint í kreppu - - um leið og kreppa mundi hefjast í kínverska hagkerfinu.

Þó svo að slík kreppa mundi einungis standa í t.d. 2 ár. Gæti hún orðið mun erfiðari og langdrægari fyrir löndin sem hafa verið að byggja sig upp - - sem hráefnasala til Kína.

 

Kv.

Virðist enn veik von um samkomulag milli Grikkja og kröfuhafa

Eftir að tilkynnt var um leiðtogafund aðildarlanda evrusvæðis nk. sunnudag. Að Grikkir fái frest til nk. föstudags, til að koma fram með tillögur fyrir leiðtogafundinn. Þá virðist hafa að nýju vaknað - afar veikur vonarneisti um hugsanlegt samkomulag.

Ef þ.e. rétt skv. aðvörunum grískra bankamanna frá sl. viku, að grísku bankarnir klári lausafé í þessari viku - - þá verður virkilega hræðilegt efnahagsástand þegar fundurinn verður haldinn.

Og sennilega fullkomlega ljóst, að ef ekki tekst að finna nýjan samkomulags flöt á sunnudaginn nk., þá sé fullkomlega ljóst að Grikkland yfirgefi evruna.

Sjá af hverju Grikkland þarf að fara úr evrunni, án samkomulags: Manni virðist brotthvarf Grikkja úr evrunni nánast örugg útkoma.

Euro zone gives Greece until Sunday for debt deal

Greece given 5-day deadline to avoid bankruptcy

 

Ég met samt sem áður, líkur á samkomulagi, afar litlar

En ríkisstjórn Þýskalands, virðist ekki neitt hafa gefið eftir af kröfunum -- um harkalegan viðbótar niðurskurð í Grikklandi.

En gríska ríkið -ef það fer eftir þeim kröfum- þarf að skera ákaflega harkalega niður, til viðbótar við útgjaldaniðurskurð -sem þegar í dag er til muna harkalegri síðan 2010 en t.d. sá niðurskurður sem írska ríkið þurfti að framkvæma- t.d. telur Martin Wolf að slíkur niðurskurður - - mundi skapa umtalsverðan viðbótar efnahags samdrátt í Grikklandi.

Hann vísar til þess, að vegna deilunnar á þessu ári við nágrannalöndin, hafi orðið viðbótar efnahags tjón innan Grikklands - - sem í reynd þyngi verulega róðurinn, ef Grikkland á að standast kröfuna um 3,5% af þjóðarframleiðslu ríkisútgjaldaafgang 2018:

How I would vote if I were Greek

1. "Given the recent backsliding, it seems to demand a move from a primary fiscal balance (before interest) of close to zero this year to a surplus of 3.5 per cent of gross domestic product by 2018."
2. "Achieving this outcome might demand fiscal measures that would raise the equivalent of 7 per cent of GDP and shrink the economy by 10 per cent."

Ég sé enga ástæðu til að - draga hans mat í efa. Að sú niðurskurðarkrafa, mundi skapa slíkan umtalsverðan nýjan efnahags samdrátt.

Höfum í huga, að Grikkland hefur sennilega nú - - minnkað um ca. 30% síðan ca. apríl 2010.

Ef við bætist sá efnahags samdráttur þar ofan, sem Martin Wolf telur líklega afleiðingu, viðbótar niðurskurðarkröfu kröfuhafa - með ríkisstjórn Þýskalands í fararbrotti fylkingar.

Þá verði heildarsamdráttur gríska hagkerfisins síðan ca. apríl 2010 virkilega orðinn skuggalegur.

• Auðvitað - hafandi í huga, að Grikkland mundi þurfa enn frekari neyðarlán, ef halda á fast við það að Grikkland greiði af lánum sem fallin eru á gjalddaga frá 1-björgun Grikklands.
• Þá væri algerlega ljóst, að skuldastaða landsins mundi stefna hraðbyri í 200%.

Andstaðan við það að afskrifa skuldir Grikklands - virðist fyrst og fremst, stafa af eitraðri pólitík. Maður hefur heyrt þann málflutning einnig hérlendis, frá margvíslegum haukum - - sem taka undir hinn dæmigerða þýska málflutning, að ekki megi slaka hænufet á gagnvart Grikkjum.

Því þá mundi Grikkjum vera launað að vera að þeirra mati, liðleskjur við umbætur.

Sem auðvitað tekur ekkert tillit til þess mannlega þáttar, að líkur eru mjög miklar á sterkri andstöðu við aðgerðir sem kalla fram frekari samdrátt ofan í ástand sem þegar er orðið afar slæmt.

M.ö.o. að í stað þess að sú harkalega ósveigjanlega afstaða auki líkur á eftirgjöf Grikkja, þá þess í stað - - valdi hún reiði, minnki samkomulags líkur.

Því þá verður það svo pólitískt erfitt fyrir grísk stjórnvöld, að gefa eftir. Því í andrúmslofti reiði og pyrrings meðal grísks almennings, er stöðugt verði fátækari, þá sé slíkt túlkað sem svik - ekkert minna en það.

Erfitt að sjá vægari túlkun almennings í Grikklandi sem sennilega, ef grísk stjórnvöld - - mundu nk. sunnudag gefa allt eftir, sem þau hétu eigin löndum fyrir þjóðaratkvæðagreiðsluna sl. sunnudag.

Eins og ég sagði, virðist mér samkomulagslíkur afar litlar.

 

Niðurstaða

Þó svo að blásið hafi verið til nýs leiðtogafundar nk. sunnudag, þ.s. tæknilega væri mögulegt að ná fram stóru samkomulagi aðildarlanda evru og gríska ríkisins. Virðist mér það afar ósennilegt að sá fundir skili samkomulagi. Og að fundurinn valdi sennilega því einu - - að fresta því um einhverja daga, að Grikkland yfirgefi evruna.

 

Kv.

Manni virðist brotthvarf Grikkja úr evrunni nánast örugg útkoma

Stóra vandamálið í Grikklandi þessa stundina, er lokun bankanna sem enn er í gildi, síðan eru þröngar skorður við úttektum úr hraðbönkum. Auk þess, hafa grískir bankamenn varað við því - að sennilega klárist lausafé í miðri þessari viku: "Two senior Athens bankers said the country had only enough cash to keep ATMs supplied until the middle of next week.". - Frá sl. viku.

Germany Maintains a Hard Line on Greece Debt After Vote

Germany, France press Greece to make credible proposals

 

Þetta veldur óskaplegum vandræðum í gríska hagkerfinu

Munum eftir því að á Íslandi voru bankarnir ekki lokaðir, einn einasta dag. Enda gat Ísland í krafti seðlabanka er getur prentað sinn eigin gjaldmiðil - tryggt lausafé í bönkum og fjármálastofnunum, auk þess að unnt var að tryggja allar innistæður að fullu, þannig tryggja að þeim fullan óhindraðan aðgang. Þetta var algert lykilatriði í því að draga úr efnahagstjóni vegna bankahrunsins, að það tókst að halda bankaþjónustu gangandi og viðhalda fullum aðgangi að reikningum.

• Ástæða þess að bankarnir verða vera lokaðir á Grikklandi, er að Seðlabanki Evrópu hefur síðan mánudag í sl. viku - - neitað að hækka heimild þeirra til neyðarlána.

• Það þíðir einfaldlega, að ef ekki væru strangar takmarkanir á úttektum af reikningum, mundu allir grísku bankarnir hrynja eins og þeir íslensku, nánast samstundis.

1. Og það er afar fátt sem bendir til þess, að þeir geti opnað að nýju.
2. Nema að Grikkland, taki aftur upp Drögmu.

En meðan aðgangur að reikningum er takmarkaður. Þá geta fyrirtæki ekki greitt birgjum, eða af lánum, eða laun -nema að litlum hluta. Þannig að vörur fer mjög fljótlega að skorta. Auk þess að þau geta ekki útvegað sér, nægar rekstrarvöru. Þau fara því að loka unnvörpum, mjög fljótlega.

Síðan lendir þetta á almenningi með þeim hætti, að fá ekki laun greitt nema að litlum hluta, geta ekki greitt af lánum, neysla hlýtur að vera í algeru lágmarki auk þessa -vegna þess að sennilega hefur almenningur varla næga peninga fyrir brýnustu nauðsynjum, hvað þá öðru.

Þetta ástand á eftir að versna til mikilla muna. Þegar lausafé klárast alfarið í bönkunum.

Það er ekki flóknara - að allt hagkerfið nemur staðar.

Ég er ekki viss um að Grikkland haldi út vikuna, án þess að hætta í evrunni.

 

Niðurstaða

Það er forvitnilegt að fylgjast með lausafjár kreppunni á Grikklandi sem nú geisar. Í ljósi þess að pínulitla Ísland, gat auðveldlega forðað því að lenda í sambærilegum vanda. En það getur Grikkland ekki - - eftir að Seðlabanki Evrópu hefur lokað á landið. Og "ECB" opnar vart aftur dyrnar, fyrr en samist hefur að nýju milli aðildarlanda evru og Grikklands.

En slíkt samkomulag virðist - afar ósennilegt, úr því sem komið er.

Skv. fréttum, virðast þýsk stjórnvöld í óða önn, að undirbúa brotthvarf Grikklands úr evru.

Það virðist afar fátt geta forðað þeirri útkomu.

 

Kv.

Nei virðist hafa unnið í kosningunum á Grikklandi! Alveg burtséð frá úrslitum er Grikkland í alvarlegum vanda statt

Breyti færslunni í samræmi við nýjustu fréttir: En nei virðist hafa forskot upp á 63,5% þegar 95% atkvæða hafa verið talin, og nánar tiltekið hafi -Nei- unnið í öllum kjördæmum Grikklands.

Það á eftir að koma í ljós hvað akkúrat - sigur "nei" þíðir! Tsipras talaði í kosningabaráttunni, eins og það þíddi ekki endilega - út með evru. Heldur að með sigri -nei- hefði hann nýtt vopn fyrir frekari viðræður við aðildarríkin.

Á hinn bóginn vorðast fyrstu viðbrögð t.d. þýskra stjórnvalda afar neikvæð. Eitthvað á þá leið, að Grikkir hefðu sagt sig úr lögum við Evrópusambandið.

Greeks defy Europe with resounding referendum 'No'

No vote puts Greece’s euro future in doubt

------------------------Restin af færslunni sú sem ég skrifaði fyrr í dag

Skv. fréttum eru Grikkir spurðir um álit á -úrslitakostum kröfuhafa- eins og þeir lágu fyrir áður en slitnaði úr samningaviðræðum fyrir sl. helgi. Á hinn bóginn liggur sá valkostur ekki endilega fyrir akkúrat með þeim hætti - þ.s. m.a. það "tilboð" fól í sér að gengið væri frá samkomulagi við Grikkland -áður en 2-björgunarprógramm Grikklands mundi renna úr- sem það gerði sl. þriðjudag.

1. Punkturinn er sá, að ef Grikkir segja -já- þá mun þurfa að búa til nýtt samkomulag um skuldamál Grikklands, á nýjum grunni sem kröfuhafar mundu þurfa að búa til. Því eftir allt saman, er margt breitt síðan -tilboð- kröfuhafa var lagt fram með -Grikkjum sagt að samþykkja eða hafna.-
2. En þá mundi þurfa að búa til -nýtt björgunarprógramm- sem mætti nefna, 3-Björgun Grikklands. Vegna þess að 1)gríska hagkerfið er nú í frjálsu falli vegna peningaskorts innan hagkerfisins, eftir að allar bankainnistæður voru frystar, 2)og það þíðir náttúrulega, að skuldaklafi Grikklands hækkar enn miðað við landsframleiðslu vegna hins nýja samdráttar, og ekki síst 3)vegna þess að 2-Björgun Grikklands rann út, þá sárvantar Grikkland það fé sem eftir var í þeirri áætlun -en ekki lengur stendur til boða- því að Grikkland getur ekki fjármagnað greiðslur af lánum frá 1-Björgun Grikklands, lán sem þegar eru farin að falla á gjalddaga. Þess vegna skulda Grikkland nú AGS greiðslu frá sl. mánaðamótum, og að óbreyttu mun skulda aðra greiðslu eftir rúma viku, og síðan síðar í mánuðinum enn stærri greiðslu af láni í eigu Seðlabanka Evrópi.
3. M.ö.o. menn voru farnir að lána Grikklandi til að greiða af lánum frá 1-Björgun. Til þess að kóróna vitleysuna.

• Ef við ímyndum okkur -já- þá mun þurfa að verja tíma til að búa til 3-Björgun Grikklands.
• Það mun alveg pottþétt taka verulegan tíma, en fyrir liggur ný skýrsla frá AGS þess efnis - - að lagt er til að skuldir Grikklands verði afskifaðar um 30% af þjóðarframleiðslu + að lán verði fryst um 20 ár + lán verði lengd í 40 ár sem ég reikna með að þíði að AGS geri ráð fyrir að Grikkland greiði bara vexti fyrri 20 árin, en vexti + af höfuðstól hin seinni 20.
• Hingað til hafa Þjóðverjar alls alls ekki tekið í mál, að skera formlega af höfuðstól skulda. Þannig að ljóst er - - að ef aðildarlöndin vilja fá AGS með - áfram. Þá liggja fyrir erfiðir samningar milli aðildarlandanna og AGS, um fyrirkomulag hinnar nýju björgunaráætlunar. Ef af verður.
• Í því spili reikna ég fremur með að grísk stjórnvöld væru -áhorfendur- frekar en beinir þátttakendur. Enda væru þau að taka við -fyrirmælum- fremur að þau raunverulega væru jafnrétthár aðili að samningum. Ef við gerum ráð fyrir - já- útkomu.

Allan tímann væri gríska hagkerfið í frjálsu falli, á meðan. Því að án samkomulags vill Seðlabanki Evrópu ekki lyfta frekar heimildum grísku bankanna, um neyðarlán. Og þá fá grísku bankarnir ekki frekara lausafé. Og lausafjárvandræði innan gríska hagkerfisins - þá ágerast sífellt. Með sífellt og hratt versnandi afleiðingum fyrir atvinnuástand og almennt ástand efnahagsmála. Sem mundi að sjálfsögðu flækja málin enn frekar.

Ástandið á Grikklandi mundi fyrir bragðið geta orðið mjög herfilega slæmt. Ef samningaviðræður þær dragast umtalsvert á langinn.

1. En menn hafa verið að vara við afleiðingum þess - - ef Grikkland kúplar yfir í drögmu.
2. En ég held að -já- geti haft töluvert verri afleiðingar, ef maður tekur tillit til þess, að það mun þurfa að búa til nýtt samkomulag aðildarríkjanna og AGS - - og allan tímann meðan þær viðræður standa yfir, mun óhjákvæmilega standa yfir hratt versnandi lausafjárkreppa í gríska hagkerfinu. Sem þíðir -hraðan og sífellt hraðari samdrátt.
3. Auðvitað samtímis, gríðarlegan rekstrarvanda alls hins opinbera á Grikklandi, hratt vesnandi auk þessa. Hagkerfið gæti farið að leita í barter.

 

Ef Grikkir segja -nei- dettur mér ekki að halda fram, að þá drjúpi smjör af greinum: En með snöggri upptöku Drögmu er a.m.k. unnt að forða -lausafjárkreppu- í gríska hagkerfinu. Og þeim gríðarlega lamandi áhrifum á hagkerfið sem hún mundi skapa. Sem og þeirri bylgju af nýju atvinnuleysi sem slík lausafjárkreppa mundi valda. Ekki síst, þeim mikla samdrætti í skatttekjum og úrsvarstekjum sem ríki og sveitafélög munu verða fyrir - - og kalla á ákaflega grimman niðurskurð útgjalda --- > Og því sennilega, mikla aukningu á fátækt í landinu.

Þá á ég við að ég vil meina að áfallið fyrir fátæka yrði sennilega verra, en af 50% gengisfellingu.

Því við erum að tala um niðurskurð - bótakerfa.

• Til samanburðar við afleiðingar lausafjárkreppu.
• Tel ég gengisfall, jafnvel þó það væri svo slæmt sem 50% - - tiltölulega milda afleiðingu.

Seðlabanki Grikklands á eins og Seðlabanki Íslands í reynd gerði, að geta tryggt allar innistæður innan Grikklands. Þannig öllum fullan aðgang af öllu sínu fé.

1. Rétt að nefna, að afar ósennlegt er að ef haldið væri áfram með evru, að innistæðugeigendur fái allt sitt fé.
2. En innistæðutryggingasjóður Grikklands er augljóst ónógur, og samtímis ræður ríkið ekki við að greiða tryggingar í peningum sem það ekki getur látið prenta. Svo þetta er alveg eins og var með Ísland, þegar það var í vanda með að greiða lágmarks tryggingu til erlendra innistæðueigenda.
3. Þetta er - - enn eitt atriðið sem aðildarríkin þurfa að takast á við- - ef Grikkir segja já.

Það verður skemmtileg lagaflækja, því augljóst getur ríkissjóður Grikklands ekki greitt, nemað að lánað sé fé sem gríska ríkið aldrei sennilega mun greiða, sem þíðir að aðildarríkin mundu fjármagna greiðslur til innistæðugeigenda - - raunverulega.

Ef þau eru ekki til í það, þá mundi stefna í að -brjóta gildandi reglur um innistæðutryggingar- þær nýju sem voru sett í kjölfar Icesave máls Íslendinga.

Sem mundi hafa áhugaverðar - - lagalegar afleiðingar. Sérstaklega hafandi í huga, að mjög líklega mundu innistæðueigendur geta höfðað mál á hendur gríska ríkinu - - til að fá þá peninga.

M.ö.o. erfitt að sjá, hvernig aðildarríkin mundu komast hjá því að fjármagna greiðslur lágmarks trygginga. Þannig að ef til vill, er það í reynd skárri útkoma fyrir aðildarríkin sjálf, að Grikir segi - nei.

-------------------------

Ég vil m.ö.o. meina, að upptaka Drögmu - valdi minna efnahags tjóni, en ef Grikkland rembist áfram við að halda sér innan evru - - nú eftir að bankakerfið gríska er að fótum fram komið, búið meira eða minna klára nothæf veð, getur því ekki fengið frekari lausafjárslán nema að einhvers konar samkomulag kröfuhafa hafi náðst - - - > Sem getur tekið verulegan tíma, fyrir kröfuhafa að berja saman sín á milli; þanni að á meðan geysi hratt versnandi lausafjárkreppa í gríska hagkerfinu.

Ég á ekki von á neinum umtalsverðum hagvexti í Grikklandi, enda hefur komið fram hjá AGS að síðan 1981 hafi hagvöxtur í Grikklandi verið - - arfa slakur: "...real GDP growth since Greece joined the EU in 1981 has averaged 0.9 percent per year through multiple and full boom - bust cycles and TFP growth has averaged a mere 0.1 percent per year."

En ég tel að hagkerfið hafi betri möguleika til að ná jafnvægi.

Þannig að það hætti að dragast saman frekar.

 

Niðurstaða

Niðurstaða grískra kjósenda virðist vera - - ákveðið "nei."

Mín skoðun öfugt við skoðun margra er sú. Að snögg skipti yfir í Drögmu muni skapa Grikklandi mun minna efnahags tjón en að rembast við að halda í evruna áfram. Þar kemur til það ástand er hefur nú skapast. Að lauaafjárkreppa þegar geysar í landinu. Sem ekki getur sennilega tekið endi - nema að aðildarríkin og AGS nái nýju samkomulagi sín á milli um lausn fjármögnunarvanda Grikklands. En fyrr mun Seðlabanki Evrópu vart vera tilbúinn til þess - - að heimila að nýju frekari aukningu lausafjárlána til grísku bankanna.

Við sáum síðast alvarlega lausafjárkreppu í Argentínu rétt upp úr 2000. Áður en Argentína framkvæmdi gjaldmiðilsskipti og tók að nýju upp hefðbundið form eigin lögeyris ásamt seðlabankaprentunarvaldi. Þá fyrst fór argentínska hagkerfið aftur að rétta við sér.

Á hinn bóginn er Grikkland ekki eins og Argentína - auðugt af auðlindum. Í reynd er Grikkland með afar dapran útflutning - - því í besta falli sé ég fyrir mér, að gríska hagkerfið nái jafnvægi.

Síðan taki við sá dæmigerði hægi hagvöxtur sem Grikkland hefur haft. Enda ef Grikkland á að hafa verulegan hagvöxt - - þarf að skapa þar í landi nýja atvinnuvegi, ef þar á í framtíðinni að vera verulega aukinn hagvöxtur.

 

Kv.

Grískir bankar sagðir með niðurfærslu innistæðna í undirbúningi

Ef þessi frásögn er rétt, þá er þetta í minnir þetta á aðgerð sem framkvæmd var í kjölfar þess að bankakreppa hófst á Kýpur. Þegar ljóst var að vonlaust var að lána því landi fyrir fullri endurreisn banka þar. Þannig að þess í stað - var soðin saman sú lausn, að færa niður ótryggðar innistæður + lán sem ekki höfðu veðtryggingu + hlutafé.

-----------------------------

Greek banks prepare plan to raid deposits to avert collapse

1. "Greek banks are preparing contingency plans for a possible “bail-in” of depositors..."
2. "The plans, which call for a “haircut” of at least 30 per cent on deposits above €8,000..."
3. "“It [the haircut] would take place in the context of an overall restructuring of the bank sector once Greece is back in a bailout programme,” said one person following the issue. “This is not something that is going to happen immediately.”"

• "Greece’s banks have been closed since Monday, when capital controls were imposed to prevent a bank run..."
• "Two senior Athens bankers said the country had only enough cash to keep ATMs supplied until the middle of next week."

• "Greek deposits are guaranteed up to €100,000, in line with EU banking directives, but the country’s deposit insurance fund amounts to only €3bn, which would not be enough to cover demand in case of a bank collapse."
• "With few deposits over €100,000 left in the banks after six months of capital flight, “it makes sense for the banks to consider imposing a haircut on small depositors as part of a recapitalisation. . . It could even be flagged as a one-off tax,” said one analyst."

-----------------------------

Þetta eru eiginlega merkilegar upplýsingar.

Því samkvæmt þessu, eru allir stórir innistæðueigendur þegar farnir.

Á hinn bóginn eru þessar hugmyndir augljóst brot á reglum -innra markaðarins- um innistæðutryggingar, er gera ráð fyrir að innistæður upp að 100þ.€ séu öruggar.

Ég á smávegis erfitt með að sjá það út, hvernig aðildarlöndin mundu geta réttlætt, að fara á svig við hana - þó svo að Grikkland augljóst hafi ekki efni á að tryggja þessar innistæður.

En ef þau það gera, þá augljóst eru þau að veikja - traust innistæðueigenda ekki einungis í Grikklandi, á því regluverki er liggur að baki innistæðutryggingum.

 

Niðurstaða

Ég verð að segja að ef einhver flugufótur er fyrir þessum vangaveltum, um að færa niður innistæður hærri en 8.000€ sen er langt innan við 100.000€ viðmiðið sem skv. reglum -innra markaðarins- ber skilyrðislaust að tryggja. Og löndum ber nú skilda að standa straum af þeim kostnaði.

Þá sé það augljós vottur um örvæntingu aðila innan gríska bankakerfisins.

En það verður frekar augljóslega erfitt að finna lagagrundvöll innan ESB fyrir hugmynd af slíku tagi. Þó það sé augljóslega rétt samtímis - - að gríska ríkið getur ekki fjármagnað að tryggja innistæður meðan að gjaldmiðillinn evra er enn í gildi.

Lausnin er klárlega að skipta yfir í Drögmu, og þá getur Grikkland auðveldlega trygg innistæður - með prentunarvaldi.

 

Kv.

Úr magnaðri AGS skýrslu má lesa hve fullkomlega vonlaust gríska prógrammið hefur verið

Til þess að átta sig á þessu - - þarf dálítið að lesa milli lína. : PRELIMINARY DRAFT DEBT SUSTAINABILITY ANALYSIS. T.d. er mjög merkilegt að íhuga þær viðmiðanir um hagvöxt sem lágu að baki prógramminu - - - en það virðist gera ráð fyrir að Grikkland verði jafn skilvirkt hagkerfi og hagkerfi Írlands á örfáum árum. Annars gangi dæmið ekki upp.

• Virkilega - - tékkið á þessum orðum.

1. Bls. 9 "Medium - to long - term growth projections in the program have been premised on full and decisive implementation of structural reforms that raises potential growth to 2 percent." - - - > Takið eftir, þetta var viðmiðið. En síðan kemur sögulegur samanburður.
2. "...real GDP growth since Greece joined the EU in 1981 has averaged 0.9 percent per year through multiple and full boom - bust cycles and TFP growth has averaged a mere 0.1 percent per year." - - - > Takið eftir, krafan var að "total factor growth rate TPF" væri 2% annars mundi dæmið ekki ganga upp. Grikkland þurfti sem sagt, bara að ná fram hagvexti langt umfram þ.s. það hafði verið fært um fram að þessu.
3. "What would real GDP growth look like if TFP growth were to remain at the historical average rates since Greece joined the EU? Given the shrinking working - age population  (as projected by Eurostat) and maintaining investment at its projected ratio of 19 perc ent of GDP from 20 19 onwards (up from  11 percent currently), real GDP growth would be expected to average – 0.6 percent per year in steady state." - -  -> Takið eftir, að óbreyttu -ef skilvirkni gríska hagkerfisins er ekki aukin- áætla þeir framtíðar vöxt Grikklands neikvæðan. Þegar tekið er mið af fækkun á vinnumarkaði, vegna fólksfjöldaþróunar.
4. "If labor force participation increased to the highest in the euro area, unemployment fell to  German levels, and TFP growth reached the average in the euro area since 19 80, real GDP growth  would average 0.8 percent of GDP." - - - > Ef allir sem geta unnið, starfa - væri hagvaxtargeta Grikklands að óbreyttri skilvirkni, einungis 0,8%.
5. "Only if TFP growth were to reach Irish levels, that is, the best  performer in the euro area, would real GDP growth average about 2 percent in steady state." - - - > Ég fann þennan texta inni í greininni miðri. M.ö.o. þeir gerðu ráð fyrir að Grikkland á örfáum árum, mundi ná fram álíka skilvirkni og hagkerfið á evrusvæði með skilvirkasta mælda vinnumarkaðinn á öllu evrusvæði. Annars gat ekki dæmið gengið upp. En viðmiðið var einmitt - - að Grikkland næði meðal "TFP" vexti upp á 2%.

Þetta setur í áhugavert samhengi - - setningu sem kemur fram á síðu 1:

• "If the program had been implemented as assumed, no further debt relief would have  been needed under the agreed November 20 12 framework."

Einmitt - ef allar væntingar hefðu staðist.

En ef maður les á bls. 9, útskýringuna innan ramma, þ.s. gerð er grein fyrir muninum á því sem ákveðið var að miða við, og sögulegum vexti Grikklands fram að þessu.

Þá sést vel hveru arfa vitlaus sú áætlun var - - sem eiginlega segir, að hún hljóti að hafa verið pólitísk.

Það er reyndar skemmtileg setning á síðu 1:

• "However, debt sustainability risks were very significant, vulnerable in particular to shocks to growth and the primary surplus, and debt could not be considered sustainable with high probability."

Sem ég get ekki séð nema - að þar sé viðurkennt, að afar sennilegt væri að áætlunin mundi reynast tóm tjara - eins og kom á daginn.

Hvað með einkavæðinguna, sem áætlað var?

• Bls. 4 "However, given the very high and rising levels of nonperforming loans in the banking system that in turn will require setting aside the bank recapitalization buffer as a potential backstop, it is highly unlikely that these proceeds will materialize."

Sem útleggst þannig, að vegna þess að bankarnir eru í vandræðum - - eru bréfin í þeim í reynd einskis virði. Og þíðingarlaust að búast við tekjum af sölu bréfa í þeim.

Þannig var helmingurinn af upphæðinni er átti að ná fram með sölu eigna í eigu ríkisins - - fokinn út í veður og vind.

Restin, hefur mætt pólitískri andstöðu innan Grikklands - - sem vitað var fyrirfram að gæti endað með þeim hætti.

Hver er þá niðurstaða AGS?

• Bls. 10 "Financing needs add up to  over €50 billion over the three - year period  from  October 2015 to end – 2018."
• "Using the thresholds agreed in November 2012, a haircut  that yields a reduction in debt of over 30 percent of GDP would be required to meet the November 2012 debt  targets." - - - > Þarna er AGS loksins að segja Evrópu, að Grikkland þurfi niðurskurð skulda. Þetta er þó án nokkurs vafa varlega áætlað. Því í framhaldinu segja þeir.
• "....any  further  deterioration in growth rates or in the  medium - term  primary  surplus relative to the revised baseline scenario discussed here  would result in  significant increases in debt and gross financing needs....This points to the high vulnerability of the debt dynamics..." - - -> Svo meira að segja þetta álit, viðurkenna þeir að sé afar viðkvæmt. Em þeir eru í því áliti - - enn án vafa að vísa til þeirra viðmiða að Grikkland eigi að ná "TFP" vexti sambærilegan við Írland. Sem virðist afar - afar fjarstæðukennt viðmið.

---------------------------------

Peter Spiegel hjá Financial Times - IMF: 3rd Greek bailout would cost €52bn. Or more? - bendir á að þessi skýrsla AGS - sé gerð áður en björgunaráætlun ESB gagnvart Grikklandi var leyft að renna út - án endurnýjunar. Sem þíðir að fjármagn sem enn var eftir að láta Grikkland fá. Stendur Grikklandi ekki lengur til boða.

Þá bætist við viðbótar fjárvöntun: "The new IMF debt sustainability analysis...assumes the money in the EU bailout...would be used to cover Greek needs through October. That cash, about €16.3bn, is now gone. So the total price tag could go up to close to €70bn."

---------------------------------

• Svo kemur þessi ályktun í skýrslu AGS - - "Given the fragile debt dynamics, further concessions are necessary to restore debt sustainability"

Svo starfsmenn AGS leggja í reynd ekki til skv. þessu gagni, að viðmiðunum frá 2012 sé áfram framfylgt.

• Bls. 12 "As an illustration, one option for recover ing sustainability would be to extend the grace period to 20 years  and the amortization period to 40 years on existing EU loans and to provide new official sector loans to cover financing needs falling due on similar terms at least through 2018."

1. Akkúrat - - 20 þ.s. Grikkland greiðir einungis vexti.
2. Lengja lánin í 40 ár. Sem væntnalega þíðir, Grikkland greiði seinni 20 árin af höfuðstól.

Þarna er loks komin athyglisverð hugmynd.

• Bls. 13 "If grace periods and maturities on existing European loans are doubled and if new fin ancing is provided for the next few years on similar concessional terms, debt can be deemed to be  sustainable with  high  probability."

Ég held að a.m.k. sé ekki unnt að fullyrða, að ef Grikkir eingöngu greiða vexti - - sem mér skilst að séu ca. 2% af þjóðarframleiðslu per ár.

Að það sé augljóslega ekki sjálfbært - - en ég held að Grikkland eigi að geta höndlað þá greiðslubyrði.

 

Niðurstaða

Það verður forvitnilegt að fylgjast með fréttum nk. daga af viðbrögðum aðila innan stofnana ESB, ríkisstjórnar Þýskalands og annarra aðildarlanda - - sem margir hafa tekið frekar stórt upp í sig - - - við hinni nýju áætlun AGS á skuldaþoli Grikklands.

En þetta er virkilega athyglisvert plagg.

 

Kv.

Seðlabanki Svíþjóðar lækkar stýrivexti í - 0,35%

Jamm, þið lásuð þetta rétt - - mínus 0,35%. Seðlabanki Svíþjóðar elsti seðlabanki í heimi - er að herða róðurinn í baráttu gegn verðhjöðnun í Svíþjóð. Þetta þíðir auðvitað að peningar í Sviþjóð eru til boða á kjörum, sem eru hreint einstök.

1. En er þetta hættuleg stefna?
2. Þetta leiðir til þess að bankar geta boðið lán á gríðarlega lágum vöxtum - - en samt viðhaldið nægilega miklum vaxtmun.

• Punkturinn er sá, að því ódýrari sem lán eru, því meiri er eftirspurnin eftir þeim.

Sweden takes interest rates deeper into negative territory

 

Það þíðir að þessi stefna er alls ekki án áhættu

1. "House prices and household debt have been increasing in Sweden — and in neighbouring Denmark and Norway where rates are also at record lows — raising fears of an housing bubble."
2. "Some economists are concerned about the effects of such low interest rates on the economy, which the Riksbank expects to post gross domestic product growth of 2.9 per cent this year."

Augljósa hættan er að sjálfsögðu - - lánabóla.

Lánabólur búa gjarnan til verðbólur - - fasteignabólur er fremur klassísk afleiðing.

En fasteignir er ekki það eina sem lánabóla getur haft áhrif á. En últra lágir vextir hvetja einnig til fjárfestinga, sem getur sannarlega verið gott. Á móti kemur, að reynslan er gjarnan af bóluvexti sú að mikið er af röngum fjárfestingum.

Menn gjarnan fara að - spekúlera út á lánsfé.

Þegar vextir eru -rosalega lágir- þá geta lán orðið aðlaðandi fyrir aðila sem vilja verða auðugir fljótt :

1. Ég er að tala um - verðbólur einnig í hlutabréfum, sem aðra klassíska afleiðingu. Því það er freystandi að slá lán til að kaupa hlutabréf. Og þá að sjálfsögðu freystast menn til að kaupa mun meir en þeir hafa efni á að tapa. Og þ.s. þetta laðar að "get rich quick" týpur - þá er gjarnan keypt í áhættusömum bréfum er bjóða háa ávöxtun.
2. Últra lágir vextir, geta ekki síður leitt til þess - að hlutabréf hækka í verði umfram það sem raunverulega er grundvöllur fyrir.
3. En að þeir leiða fram - fasteignaverð umfram efnahagslegan grundvöll. Og skuldsetningu fasteignaeigenda - einnig umfram raun efnahagslegan grundvöll.

Þetta getur sloppið, ef hagvöxtur í Sviþjóð í framhaldinu verður góður.

En ef ekki, þ.e. ef lánin skapa verðbólgu í hlutabréfum og fasteignum, og hagvöxtur verður verulega undir væntingum - - yrði leiðrétting óhjákvæmileg.

Þá meina ég í hvoru tveggja, verðfall hlutabréfa og í fasteignum.

Í kjölfarið sennilega yrðu margir spekúlantar í hlutabréfum og þeir húsnæðiseigendur sem mesta áhættu tóku - gjaldþrota.

• Þannig að þetta er í reynd veðmál hjá -Riksbank.

Vonandi tapar hann því ekki.

 

Niðurstaða

Eins og kemur fram í enska textanum vitnað til - er það ekki bara í Svíþjóð þ.s. getur verið að blása í verðbólur vegna rosalega lágra vaxta. Vextir eru einnig gríðarlega lágir í Noregi, og í Danmörku. Mér skilst t.d. af einstaklingi sem býr í Noregi - - að sá sem á þar húsnæði hafi rétt til að draga kostnað vegna lánavaxta frá skatti.

Ef vextir að auki eru mjög lágir, þá er það nánast fullkomin uppskrift af verðbólu á fasteignamarkaði, og lánabólu samtímis.

Þá er eins gott að olíuverð lækki ekki frekar en orðið er.

En það virðist alveg hugsanlegt að Norðurlön eigi bankakreppu hina síðari framundan.

 

Kv.

Gæti hrun Grikklands út úr evrunni haft neikvæð áhrif á heimshagkerfið?

Sjálfsagt mundi einhver segja að land sem sé einungis 3% af heildarhagkerfi evrusvæðis, geti ekki haft slík áhrif. En punkturinn er sá að þegar og ef Grikkland hverfur úr evrunni er í reynd búið að gerast grundvallarbreyting á evrukerfinu.

1. Þá er búið að ónýta þá grunnreglu að ekki sé unnt að yfirgefa evruna.
2. Þá breytast reikningar aðila á markaði, og menn fara að horfa til þess - hvaða land hugsanlega hverfur út úr evrunni næst.

Ég er ekki að halda því fram, að brotthvarf Grikkland leiði til þess að evrukrefið óhjákvæmilega muni hrynja.

• En það sannarlega setur það undir - varanlegan þrýsting, sem ekki var fyrir áður.
• Og sá þrýstingur mun hafa afleiðingar.

 

Það sem ég á von á að gerist er, að Seðlabanki Evrópu muni þurfa að auka verulega seðlaprentun

En það verður enn mikilvægara atriði fyrir trúverðugleika evrunnar - - staða þeirra landa sem eftir verða, sem eru skuldug - ekki síst Ítalíu.

M.ö.o. þá verði Seðlabanki Evrópu að tryggja -beint eða óbeint- að þessi lönd geti fjármagnað sig með nægilega ódýrum hætti, svo að fjármögnun skulda þeirra sé viðráðanleg - haldist svo.

M.ö.o. er ég að segja, að Seðlabanki Evrópu muni neyðast til, að í vaxandi mæli -þá einnig miðað við það sem þegar er orðið- að miða peningastefnu sína við hagsmuni skuldugu landanna innan evrunnar.

• Þá meina ég ekki endilega að Seðlabanki Evrópu muni fara endilega nú þegar í stað í villta aukningu á seðlaprentun, heldur að minnsti kvittur um stöðu landa sem eftir verða í evrunni.
• Muni neyða hann til þess.

Það þíði, að gengisþróun evrunnar sennilega verði á leiðinni - niður.

Ég er ekki endilega halda því fram, að gengið falli stórt um leið og Grikkland fer út, heldur að segja að þróun nk. ára verði með þeim hætti - að gengi Evrunnar muni þurfa að miðast við þarfir skuldugu landanna; frekar en hinna betur settu.

1. Því það sé hættan af næsta "-exit" sem sé ógn.
2. Þá sé það staða skuldugra landa, sem einna helst leiði fram slíka hættu.

 

Afleiðing gæti orðið til þess að leiða fram gjaldmiðlastríð

En augljóslega, yrði útflutningsstaða Þýskalands gríðarlega sterk við slíkar aðstæður. Sem mundi ýta undir Japan til að - prenta enn meir af jenum, til að halda við Þjóðverja á útflutningsmörkuðum.

Í Bandaríkjunum, er þegar farið að gæta þrýstings, vegna þess aukning hefur orðið í innflutningi og hækkandi gengi dollars hefur sett útflutning undir þrýsting.

• Vaxandi áhersla á lággengi evru - - og líklegt kapp Seðlabanka Japans við Seðlabanka Evrópu, um viðhald lággengisástands.

Gæti leitt til nýrrar seðlaprentunar í Bandaríkjunum.

Ef það gerist, þá mundi ganga erfiðlega fyrir "ECB" að tryggja stöðu skuldugu landanna innan evru, nema enn sé gefið í með prentun - - það sé því viss hætta á stigvaxandi prentun, keppni milli seðlabankanna um að halda genginu niðri.

1. Þ.s. ég er að tala um, sem nettó útkomu.
2. Er fyrirbærið - verðbólga.

Að á endanum í stað þeirrar verðhjöðnunar sem verið hefur víða í Evrópu, takist að prenta nægilega mikið þannig að verðbólga vegna prentunar verði. Það sama gerist í Japan og jafnvel í Bandaríkjunum.

Þannig að eins og á 8. áratugnum. Taki við tímabil þegar verðbólga er hærri en menn eiga að venjast. Og það standi yfir um nokkra hríð - kannski áratug.

• Á endanum eyðir prentunin virði gjaldmiðlanna nægilega, til þess að skuldirnar - virðisminnka.

 

Niðurstaða

Ég er að segja að kannski leiðir Grexit óbeint fram atburðarás - sem skilar gjaldmiðlastríði. Vegna þess að Grexit breytir grunn eðli evrusvæðis. M.ö.o. að evran sé ekki um aldur og æfi. Þess í stað, mun í sérhvert sinn land kemst í vanda - - spurningr um næsta "-exit" vakna.

Það vil ég meina að leiði fram það ástand. Að Seðlabanki Evrópu, sem hefur það hlutverk að tryggja stöðugleika gjaldmiðils kerfisins sem slíks. Komist að þeirri niðurstöðu - - að eina leiðin til að viðhalda þeim stöðugleika.

Sé að berjast við - - væntingar um "-exit."

Það geri hann hvert sinn sem slíkar væntingar vakna, með frekari prentun. Áhersla á lágt gengi muni einnig aukast, sem einnig stuðli að vaxandi prentun.

 

Kv.