Grískir bankar sagðir með niðurfærslu innistæðna í undirbúningi

Ef þessi frásögn er rétt, þá er þetta í minnir þetta á aðgerð sem framkvæmd var í kjölfar þess að bankakreppa hófst á Kýpur. Þegar ljóst var að vonlaust var að lána því landi fyrir fullri endurreisn banka þar. Þannig að þess í stað - var soðin saman sú lausn, að færa niður ótryggðar innistæður + lán sem ekki höfðu veðtryggingu + hlutafé.

-----------------------------

Greek banks prepare plan to raid deposits to avert collapse

1. "Greek banks are preparing contingency plans for a possible “bail-in” of depositors..."
2. "The plans, which call for a “haircut” of at least 30 per cent on deposits above €8,000..."
3. "“It [the haircut] would take place in the context of an overall restructuring of the bank sector once Greece is back in a bailout programme,” said one person following the issue. “This is not something that is going to happen immediately.”"

• "Greece’s banks have been closed since Monday, when capital controls were imposed to prevent a bank run..."
• "Two senior Athens bankers said the country had only enough cash to keep ATMs supplied until the middle of next week."

• "Greek deposits are guaranteed up to €100,000, in line with EU banking directives, but the country’s deposit insurance fund amounts to only €3bn, which would not be enough to cover demand in case of a bank collapse."
• "With few deposits over €100,000 left in the banks after six months of capital flight, “it makes sense for the banks to consider imposing a haircut on small depositors as part of a recapitalisation. . . It could even be flagged as a one-off tax,” said one analyst."

-----------------------------

Þetta eru eiginlega merkilegar upplýsingar.

Því samkvæmt þessu, eru allir stórir innistæðueigendur þegar farnir.

Á hinn bóginn eru þessar hugmyndir augljóst brot á reglum -innra markaðarins- um innistæðutryggingar, er gera ráð fyrir að innistæður upp að 100þ.€ séu öruggar.

Ég á smávegis erfitt með að sjá það út, hvernig aðildarlöndin mundu geta réttlætt, að fara á svig við hana - þó svo að Grikkland augljóst hafi ekki efni á að tryggja þessar innistæður.

En ef þau það gera, þá augljóst eru þau að veikja - traust innistæðueigenda ekki einungis í Grikklandi, á því regluverki er liggur að baki innistæðutryggingum.

 

Niðurstaða

Ég verð að segja að ef einhver flugufótur er fyrir þessum vangaveltum, um að færa niður innistæður hærri en 8.000€ sen er langt innan við 100.000€ viðmiðið sem skv. reglum -innra markaðarins- ber skilyrðislaust að tryggja. Og löndum ber nú skilda að standa straum af þeim kostnaði.

Þá sé það augljós vottur um örvæntingu aðila innan gríska bankakerfisins.

En það verður frekar augljóslega erfitt að finna lagagrundvöll innan ESB fyrir hugmynd af slíku tagi. Þó það sé augljóslega rétt samtímis - - að gríska ríkið getur ekki fjármagnað að tryggja innistæður meðan að gjaldmiðillinn evra er enn í gildi.

Lausnin er klárlega að skipta yfir í Drögmu, og þá getur Grikkland auðveldlega trygg innistæður - með prentunarvaldi.

 

Kv.

Úr magnaðri AGS skýrslu má lesa hve fullkomlega vonlaust gríska prógrammið hefur verið

Til þess að átta sig á þessu - - þarf dálítið að lesa milli lína. : PRELIMINARY DRAFT DEBT SUSTAINABILITY ANALYSIS. T.d. er mjög merkilegt að íhuga þær viðmiðanir um hagvöxt sem lágu að baki prógramminu - - - en það virðist gera ráð fyrir að Grikkland verði jafn skilvirkt hagkerfi og hagkerfi Írlands á örfáum árum. Annars gangi dæmið ekki upp.

• Virkilega - - tékkið á þessum orðum.

1. Bls. 9 "Medium - to long - term growth projections in the program have been premised on full and decisive implementation of structural reforms that raises potential growth to 2 percent." - - - > Takið eftir, þetta var viðmiðið. En síðan kemur sögulegur samanburður.
2. "...real GDP growth since Greece joined the EU in 1981 has averaged 0.9 percent per year through multiple and full boom - bust cycles and TFP growth has averaged a mere 0.1 percent per year." - - - > Takið eftir, krafan var að "total factor growth rate TPF" væri 2% annars mundi dæmið ekki ganga upp. Grikkland þurfti sem sagt, bara að ná fram hagvexti langt umfram þ.s. það hafði verið fært um fram að þessu.
3. "What would real GDP growth look like if TFP growth were to remain at the historical average rates since Greece joined the EU? Given the shrinking working - age population  (as projected by Eurostat) and maintaining investment at its projected ratio of 19 perc ent of GDP from 20 19 onwards (up from  11 percent currently), real GDP growth would be expected to average – 0.6 percent per year in steady state." - -  -> Takið eftir, að óbreyttu -ef skilvirkni gríska hagkerfisins er ekki aukin- áætla þeir framtíðar vöxt Grikklands neikvæðan. Þegar tekið er mið af fækkun á vinnumarkaði, vegna fólksfjöldaþróunar.
4. "If labor force participation increased to the highest in the euro area, unemployment fell to  German levels, and TFP growth reached the average in the euro area since 19 80, real GDP growth  would average 0.8 percent of GDP." - - - > Ef allir sem geta unnið, starfa - væri hagvaxtargeta Grikklands að óbreyttri skilvirkni, einungis 0,8%.
5. "Only if TFP growth were to reach Irish levels, that is, the best  performer in the euro area, would real GDP growth average about 2 percent in steady state." - - - > Ég fann þennan texta inni í greininni miðri. M.ö.o. þeir gerðu ráð fyrir að Grikkland á örfáum árum, mundi ná fram álíka skilvirkni og hagkerfið á evrusvæði með skilvirkasta mælda vinnumarkaðinn á öllu evrusvæði. Annars gat ekki dæmið gengið upp. En viðmiðið var einmitt - - að Grikkland næði meðal "TFP" vexti upp á 2%.

Þetta setur í áhugavert samhengi - - setningu sem kemur fram á síðu 1:

• "If the program had been implemented as assumed, no further debt relief would have  been needed under the agreed November 20 12 framework."

Einmitt - ef allar væntingar hefðu staðist.

En ef maður les á bls. 9, útskýringuna innan ramma, þ.s. gerð er grein fyrir muninum á því sem ákveðið var að miða við, og sögulegum vexti Grikklands fram að þessu.

Þá sést vel hveru arfa vitlaus sú áætlun var - - sem eiginlega segir, að hún hljóti að hafa verið pólitísk.

Það er reyndar skemmtileg setning á síðu 1:

• "However, debt sustainability risks were very significant, vulnerable in particular to shocks to growth and the primary surplus, and debt could not be considered sustainable with high probability."

Sem ég get ekki séð nema - að þar sé viðurkennt, að afar sennilegt væri að áætlunin mundi reynast tóm tjara - eins og kom á daginn.

Hvað með einkavæðinguna, sem áætlað var?

• Bls. 4 "However, given the very high and rising levels of nonperforming loans in the banking system that in turn will require setting aside the bank recapitalization buffer as a potential backstop, it is highly unlikely that these proceeds will materialize."

Sem útleggst þannig, að vegna þess að bankarnir eru í vandræðum - - eru bréfin í þeim í reynd einskis virði. Og þíðingarlaust að búast við tekjum af sölu bréfa í þeim.

Þannig var helmingurinn af upphæðinni er átti að ná fram með sölu eigna í eigu ríkisins - - fokinn út í veður og vind.

Restin, hefur mætt pólitískri andstöðu innan Grikklands - - sem vitað var fyrirfram að gæti endað með þeim hætti.

Hver er þá niðurstaða AGS?

• Bls. 10 "Financing needs add up to  over €50 billion over the three - year period  from  October 2015 to end – 2018."
• "Using the thresholds agreed in November 2012, a haircut  that yields a reduction in debt of over 30 percent of GDP would be required to meet the November 2012 debt  targets." - - - > Þarna er AGS loksins að segja Evrópu, að Grikkland þurfi niðurskurð skulda. Þetta er þó án nokkurs vafa varlega áætlað. Því í framhaldinu segja þeir.
• "....any  further  deterioration in growth rates or in the  medium - term  primary  surplus relative to the revised baseline scenario discussed here  would result in  significant increases in debt and gross financing needs....This points to the high vulnerability of the debt dynamics..." - - -> Svo meira að segja þetta álit, viðurkenna þeir að sé afar viðkvæmt. Em þeir eru í því áliti - - enn án vafa að vísa til þeirra viðmiða að Grikkland eigi að ná "TFP" vexti sambærilegan við Írland. Sem virðist afar - afar fjarstæðukennt viðmið.

---------------------------------

Peter Spiegel hjá Financial Times - IMF: 3rd Greek bailout would cost €52bn. Or more? - bendir á að þessi skýrsla AGS - sé gerð áður en björgunaráætlun ESB gagnvart Grikklandi var leyft að renna út - án endurnýjunar. Sem þíðir að fjármagn sem enn var eftir að láta Grikkland fá. Stendur Grikklandi ekki lengur til boða.

Þá bætist við viðbótar fjárvöntun: "The new IMF debt sustainability analysis...assumes the money in the EU bailout...would be used to cover Greek needs through October. That cash, about €16.3bn, is now gone. So the total price tag could go up to close to €70bn."

---------------------------------

• Svo kemur þessi ályktun í skýrslu AGS - - "Given the fragile debt dynamics, further concessions are necessary to restore debt sustainability"

Svo starfsmenn AGS leggja í reynd ekki til skv. þessu gagni, að viðmiðunum frá 2012 sé áfram framfylgt.

• Bls. 12 "As an illustration, one option for recover ing sustainability would be to extend the grace period to 20 years  and the amortization period to 40 years on existing EU loans and to provide new official sector loans to cover financing needs falling due on similar terms at least through 2018."

1. Akkúrat - - 20 þ.s. Grikkland greiðir einungis vexti.
2. Lengja lánin í 40 ár. Sem væntnalega þíðir, Grikkland greiði seinni 20 árin af höfuðstól.

Þarna er loks komin athyglisverð hugmynd.

• Bls. 13 "If grace periods and maturities on existing European loans are doubled and if new fin ancing is provided for the next few years on similar concessional terms, debt can be deemed to be  sustainable with  high  probability."

Ég held að a.m.k. sé ekki unnt að fullyrða, að ef Grikkir eingöngu greiða vexti - - sem mér skilst að séu ca. 2% af þjóðarframleiðslu per ár.

Að það sé augljóslega ekki sjálfbært - - en ég held að Grikkland eigi að geta höndlað þá greiðslubyrði.

 

Niðurstaða

Það verður forvitnilegt að fylgjast með fréttum nk. daga af viðbrögðum aðila innan stofnana ESB, ríkisstjórnar Þýskalands og annarra aðildarlanda - - sem margir hafa tekið frekar stórt upp í sig - - - við hinni nýju áætlun AGS á skuldaþoli Grikklands.

En þetta er virkilega athyglisvert plagg.

 

Kv.

Seðlabanki Svíþjóðar lækkar stýrivexti í - 0,35%

Jamm, þið lásuð þetta rétt - - mínus 0,35%. Seðlabanki Svíþjóðar elsti seðlabanki í heimi - er að herða róðurinn í baráttu gegn verðhjöðnun í Svíþjóð. Þetta þíðir auðvitað að peningar í Sviþjóð eru til boða á kjörum, sem eru hreint einstök.

1. En er þetta hættuleg stefna?
2. Þetta leiðir til þess að bankar geta boðið lán á gríðarlega lágum vöxtum - - en samt viðhaldið nægilega miklum vaxtmun.

• Punkturinn er sá, að því ódýrari sem lán eru, því meiri er eftirspurnin eftir þeim.

Sweden takes interest rates deeper into negative territory

 

Það þíðir að þessi stefna er alls ekki án áhættu

1. "House prices and household debt have been increasing in Sweden — and in neighbouring Denmark and Norway where rates are also at record lows — raising fears of an housing bubble."
2. "Some economists are concerned about the effects of such low interest rates on the economy, which the Riksbank expects to post gross domestic product growth of 2.9 per cent this year."

Augljósa hættan er að sjálfsögðu - - lánabóla.

Lánabólur búa gjarnan til verðbólur - - fasteignabólur er fremur klassísk afleiðing.

En fasteignir er ekki það eina sem lánabóla getur haft áhrif á. En últra lágir vextir hvetja einnig til fjárfestinga, sem getur sannarlega verið gott. Á móti kemur, að reynslan er gjarnan af bóluvexti sú að mikið er af röngum fjárfestingum.

Menn gjarnan fara að - spekúlera út á lánsfé.

Þegar vextir eru -rosalega lágir- þá geta lán orðið aðlaðandi fyrir aðila sem vilja verða auðugir fljótt :

1. Ég er að tala um - verðbólur einnig í hlutabréfum, sem aðra klassíska afleiðingu. Því það er freystandi að slá lán til að kaupa hlutabréf. Og þá að sjálfsögðu freystast menn til að kaupa mun meir en þeir hafa efni á að tapa. Og þ.s. þetta laðar að "get rich quick" týpur - þá er gjarnan keypt í áhættusömum bréfum er bjóða háa ávöxtun.
2. Últra lágir vextir, geta ekki síður leitt til þess - að hlutabréf hækka í verði umfram það sem raunverulega er grundvöllur fyrir.
3. En að þeir leiða fram - fasteignaverð umfram efnahagslegan grundvöll. Og skuldsetningu fasteignaeigenda - einnig umfram raun efnahagslegan grundvöll.

Þetta getur sloppið, ef hagvöxtur í Sviþjóð í framhaldinu verður góður.

En ef ekki, þ.e. ef lánin skapa verðbólgu í hlutabréfum og fasteignum, og hagvöxtur verður verulega undir væntingum - - yrði leiðrétting óhjákvæmileg.

Þá meina ég í hvoru tveggja, verðfall hlutabréfa og í fasteignum.

Í kjölfarið sennilega yrðu margir spekúlantar í hlutabréfum og þeir húsnæðiseigendur sem mesta áhættu tóku - gjaldþrota.

• Þannig að þetta er í reynd veðmál hjá -Riksbank.

Vonandi tapar hann því ekki.

 

Niðurstaða

Eins og kemur fram í enska textanum vitnað til - er það ekki bara í Svíþjóð þ.s. getur verið að blása í verðbólur vegna rosalega lágra vaxta. Vextir eru einnig gríðarlega lágir í Noregi, og í Danmörku. Mér skilst t.d. af einstaklingi sem býr í Noregi - - að sá sem á þar húsnæði hafi rétt til að draga kostnað vegna lánavaxta frá skatti.

Ef vextir að auki eru mjög lágir, þá er það nánast fullkomin uppskrift af verðbólu á fasteignamarkaði, og lánabólu samtímis.

Þá er eins gott að olíuverð lækki ekki frekar en orðið er.

En það virðist alveg hugsanlegt að Norðurlön eigi bankakreppu hina síðari framundan.

 

Kv.

Gæti hrun Grikklands út úr evrunni haft neikvæð áhrif á heimshagkerfið?

Sjálfsagt mundi einhver segja að land sem sé einungis 3% af heildarhagkerfi evrusvæðis, geti ekki haft slík áhrif. En punkturinn er sá að þegar og ef Grikkland hverfur úr evrunni er í reynd búið að gerast grundvallarbreyting á evrukerfinu.

1. Þá er búið að ónýta þá grunnreglu að ekki sé unnt að yfirgefa evruna.
2. Þá breytast reikningar aðila á markaði, og menn fara að horfa til þess - hvaða land hugsanlega hverfur út úr evrunni næst.

Ég er ekki að halda því fram, að brotthvarf Grikkland leiði til þess að evrukrefið óhjákvæmilega muni hrynja.

• En það sannarlega setur það undir - varanlegan þrýsting, sem ekki var fyrir áður.
• Og sá þrýstingur mun hafa afleiðingar.

 

Það sem ég á von á að gerist er, að Seðlabanki Evrópu muni þurfa að auka verulega seðlaprentun

En það verður enn mikilvægara atriði fyrir trúverðugleika evrunnar - - staða þeirra landa sem eftir verða, sem eru skuldug - ekki síst Ítalíu.

M.ö.o. þá verði Seðlabanki Evrópu að tryggja -beint eða óbeint- að þessi lönd geti fjármagnað sig með nægilega ódýrum hætti, svo að fjármögnun skulda þeirra sé viðráðanleg - haldist svo.

M.ö.o. er ég að segja, að Seðlabanki Evrópu muni neyðast til, að í vaxandi mæli -þá einnig miðað við það sem þegar er orðið- að miða peningastefnu sína við hagsmuni skuldugu landanna innan evrunnar.

• Þá meina ég ekki endilega að Seðlabanki Evrópu muni fara endilega nú þegar í stað í villta aukningu á seðlaprentun, heldur að minnsti kvittur um stöðu landa sem eftir verða í evrunni.
• Muni neyða hann til þess.

Það þíði, að gengisþróun evrunnar sennilega verði á leiðinni - niður.

Ég er ekki endilega halda því fram, að gengið falli stórt um leið og Grikkland fer út, heldur að segja að þróun nk. ára verði með þeim hætti - að gengi Evrunnar muni þurfa að miðast við þarfir skuldugu landanna; frekar en hinna betur settu.

1. Því það sé hættan af næsta "-exit" sem sé ógn.
2. Þá sé það staða skuldugra landa, sem einna helst leiði fram slíka hættu.

 

Afleiðing gæti orðið til þess að leiða fram gjaldmiðlastríð

En augljóslega, yrði útflutningsstaða Þýskalands gríðarlega sterk við slíkar aðstæður. Sem mundi ýta undir Japan til að - prenta enn meir af jenum, til að halda við Þjóðverja á útflutningsmörkuðum.

Í Bandaríkjunum, er þegar farið að gæta þrýstings, vegna þess aukning hefur orðið í innflutningi og hækkandi gengi dollars hefur sett útflutning undir þrýsting.

• Vaxandi áhersla á lággengi evru - - og líklegt kapp Seðlabanka Japans við Seðlabanka Evrópu, um viðhald lággengisástands.

Gæti leitt til nýrrar seðlaprentunar í Bandaríkjunum.

Ef það gerist, þá mundi ganga erfiðlega fyrir "ECB" að tryggja stöðu skuldugu landanna innan evru, nema enn sé gefið í með prentun - - það sé því viss hætta á stigvaxandi prentun, keppni milli seðlabankanna um að halda genginu niðri.

1. Þ.s. ég er að tala um, sem nettó útkomu.
2. Er fyrirbærið - verðbólga.

Að á endanum í stað þeirrar verðhjöðnunar sem verið hefur víða í Evrópu, takist að prenta nægilega mikið þannig að verðbólga vegna prentunar verði. Það sama gerist í Japan og jafnvel í Bandaríkjunum.

Þannig að eins og á 8. áratugnum. Taki við tímabil þegar verðbólga er hærri en menn eiga að venjast. Og það standi yfir um nokkra hríð - kannski áratug.

• Á endanum eyðir prentunin virði gjaldmiðlanna nægilega, til þess að skuldirnar - virðisminnka.

 

Niðurstaða

Ég er að segja að kannski leiðir Grexit óbeint fram atburðarás - sem skilar gjaldmiðlastríði. Vegna þess að Grexit breytir grunn eðli evrusvæðis. M.ö.o. að evran sé ekki um aldur og æfi. Þess í stað, mun í sérhvert sinn land kemst í vanda - - spurningr um næsta "-exit" vakna.

Það vil ég meina að leiði fram það ástand. Að Seðlabanki Evrópu, sem hefur það hlutverk að tryggja stöðugleika gjaldmiðils kerfisins sem slíks. Komist að þeirri niðurstöðu - - að eina leiðin til að viðhalda þeim stöðugleika.

Sé að berjast við - - væntingar um "-exit."

Það geri hann hvert sinn sem slíkar væntingar vakna, með frekari prentun. Áhersla á lágt gengi muni einnig aukast, sem einnig stuðli að vaxandi prentun.

 

Kv.

Bankar verða lokaðir alla vikuna á Grikklandi

Skv. frétt Reuters: Greece in shock as banks shut after creditor talks break down. Þá segja grísk stjórnvöld nú, að bankar verði lokaðir fram yfir þjóðaratkvæðagreiðslu þann 5/7 eða nk. sunnudag, þannig að þeir opna ekki fyrr en mánudag eftir viku - kannski.

"The Greek government will keep banks shut at least until after July 5, the date of the referendum, and withdrawals from automated teller machines -- which are shut on Monday -- will be limited to 60 euros a day when they reopen on Tuesday. The stock exchange will also stay shut. "

Ég sá tilvitnun í áhugaverða greiningu Moodys:

"We estimate that private-sector deposits have declined by around €44 billion since the end of last November to approximately €120 billion today. Outflows in the last two weeks alone were in excess of €8 billion."

Þetta virðist ríma við aðra greiningu sem ég las nýverið, að svo mikið hafi flætt út af innistæðufé sl. 6 ár, að 60% innistæðna fyrirtækja sé nú varðveitt erlendis - og að grískar fjölskyldur eigi nú meir af fé erlendis heldur en skulbindingum.

Skv. þeirri greiningu, ef Grikkland tekur upp Drögmu, gengið fellur 30% miðað við evru, þá mundi verða gengisgróði af því innistæðufé í eigu fyrirtækja og fjölskyldna um 5% af þjóðarframleiðslu.

• Þetta ætti að minnka verulega mikið líkur á, að grísk fyrirtæki lendi í vanda með erlendar skuldbindingar - - auk þess kvá skv. greiningu 80% skulda þeirra vera innan grískra banka innan Grikklands; sem verða þá Drögmur ef skipt er yfir í drögmu, þannig að þær þá gengisfalla.
• Þannig að virðist að grísk fyrirtæki hafi að verulegu leiti tryggt sig frá tjóni.

Þetta hefur auðvitað gerst þrátt fyrir stjórnmálin - þarna hefur hver um sig, þ.e. fyrirtæki sem fjölskylda - verið að hugsa um eigin hagsmuni, tryggja sig fyrir óvissunni.

Auðvitað eru samt margir sem ekki hafa verið forsjálir - - þess vegna hafa verið langar raðir við hraðbanka í grískum borgum síðan á laugardag.

Nokkur óróleiki varð á mörkuðum, sérstaklega varðandi virði banka, en vart að kalla það "hræðslu": European banks, bonds shaken by Greek turmoil.

Sumir eru greinilega bjartsýnir - - > "I think Greece will vote to remain in the euro, and the market seems to agree with me," said Lex van Dam, a hedge fund manager at Hampstead Capital. "I was a buyer on the initial dip this morning in both the euro as well as the European stock markets, and continue to remain constructive."

Ekki skal ég fullyrða að ef þetta er algeng skoðun aðila á markði að þeir hafi rangt fyrir sér, en þetta kemur í ljós nk. sunnudag.

 

Niðurstaða

Rás atburða virðist vera á þann veg sem menn reiknuðu með, er fréttir bárust um þjóðaratkvæðagreiðslu nk. sunnudag - að það þíddi að algeru lágmarki takmarkanir á úttektir úr bönkum, það þurfti ekki endilega að þíða að þeir væru lokaðir -lokun getur bent til þess að grísk stjórnvöld hafi ekki verið búin að undirbúa "Plan B" sem er þá áfellisdómur fyrir Syriza - því þessi möguleiki hefur blasað við um nokkurn tíma.

T.d. rámar mig í að stjórnvöld á Kýpur hafi verið töluvert sneggri í snúningum.

Það verður svo að ráðast af útkomu þjóðaratkvæðagreiðslu - hvað gerist. Eitt í því, er að margir Grikkir gætu kosið "já" að halda -björgun Grikklands áfram- ef Syriza er ekki fært að útfæra fyrir kjósendum "Plan B" með hætti sem kjósendum finnst nægilega trúverðugt.

Syrisa hefur þessa viku.

 

Kv.

Stefnir í ævintýralega atburðarás í Grikklandi í nk. viku

Rás atburða virðist hafa tekið á rás, eftir nokkur ár af því sem virst hefur - endurtekning án enda. En á laugardag á fundi, höfnuðu kröfuhafar Grikklands því -formlega- að framlengja 2-björgunarprógramm Grikklands: Greek Debt Crisis Intensifies as Extension Request Is Denied.

Án endurnýjunar rennur prógrammið á enda nk. þriðjudag, og það fjármagn sem eftir er í því sem Grikkland hefur ekki enn fengið - - verður þá ekki afhent. Þar af leiðandi virðist fullkomlega ljóst, að Grikkland er ekki að greiða af skuld við AGS þ.e. greiðslur af 1-björgunarpakka sem fallin er á gjalddaga, þegar sá gjalddagi rennur upp lokadag júnímánaðar.

• Erlenda pressan segir gjarnan að þá sé Grikkland "default" þ.e. greiðsluþrota, en málið er ekki alveg þetta einfalt, vegna þess að AGS er ekki viðskiptabanki.
• AGS er neyðarlánastofnun fyrir ríki í skuldavanda, og AGS hefur fleiri sjónarmið til viðmiðunar, en einungis - - akkúrat hvaða dag greiðsla barst ekki.

AGS virðist hafa þá venju, að flýta sér hægt við það, að lísa lán formlega í vanskilum.

Sú ákvörðun virðist tekin - þegar starfsmenn stofnunarinnar, meta að ekki sé lengur nokkur von á greiðslu, frekar en að miðað sé endilega akkúrat við - gjalddagann sjálfan. Lönd hafa komist upp með að greiða seint, ekki algengt en það eru til fordæmi.

Ég á því von á að AGS bíði a.m.k. fram yfir þann dag, þegar gríska þjóðin kýs um það hvort landið lísi sig greiðsluþrota eða ekki.

En ef almenningur hafnar því, að halda áfram björgun Grikklands, þá fyrst er komin sú stund, að AGS geti með réttu, ályktað að engin von sé um greiðslu.

Þá er rökrétt, að stjórnendur AGS ákveði að lán sé í vanskilum, og þá fyrst verði hinn svokallaði "credit event."

Gríska þingið samþykkti á laugardag, að halda þjóðaratkvæðagreiðsluna - með drjúgum meirihluta.

Greek parliament backs bailout referendum :"The ruling leftwing Syriza party and its rightwing coalition partner, Independent Greeks, won a roll-call ballot by 178 votes for to 120 against."

• Þingmenn stjórnarflokkanna, og þingmenn grískra nýnasista í Gullinni Dögun - - studdu frumvarpið um þjóðaratkvæðagreiðslu þann 5/7 nk.

Afleiðingarnar létu ekki á sér standa, en á laugardag hófst áhlaup á alla hraðbanka -  almenningur óttast að bankarnir opni ekki á mánudag.

Greeks rush to cash machines after referendum call :"“For us this is the last chance to get money,” said Eleni, a 35-year old high school teacher. “There is despair, there is panic,” she said. “It is almost certain that the banks will be closed on Monday and stay like that for the week.”"

Ég hugsa að ótti -gagnfræðaskólakennarans- sé á rökum reistur, að afar sennilegt sé að bankarnir verði allir lokaðir á mánudag, jafnvel eins og hún óttast - út vikuna.

Höft virðast nú fullkomlega örugg.

Afar sennilegt, að ef bankarnir opna, en þ.e. rétt að segja "ef" að þá verði það undir þeim formerkjum, að strangar takmarkanir hafi verið settar á úttektir. Höft sambærileg við þau er voru á Kýpur.

Á hinn bóginn, þá virðist mér einnig afar sennilegt, að höft á tilfærslur á fjármagni til útlanda, verði samtímis tekin upp - - þ.e. höft sambærileg við þau sem hafa verið hér.

1. Bæði höftin eru sennilega nauðsynleg, þegar í nk. viku.
2. En óvíst hvort þau detti inn þegar á mánudag, spurning hve snör ríkisstjórnin og þingið er í snúningum.

• Með þeim hætti, getur Grikkland lafað inni í evrunni, meðan að þjóðin tekur hina afdrifaríku ákvörðun - - af eða á um gjaldþrot, sem þíðir auðvitað brotthvarf úr evru.

En Seðlabanki Evrópu mun örugglega ekki framlengja svokallað "ELA" þ.e. neyðarlán til grísku bankanna, nú þegar ljóst er að björgun Grikkland er ekki endurnýjuð í tæka tíð áður en hún rennur formlega út á þriðjudag.

 

Niðurstaða

Sunnudag eftir viku ræðst það hvort að Grikkland velur gjaldþrot, sem þíðir afar sennilega að Grikkland krassar út úr evrunni. En þ.e. ljóst nú að þjóðaratkvæðagreiðslan verður haldin, eftir að drjúgur meirihluti gríska þingsins samþykkti að hún fari fram.

Þann 5/7 verða enn nokkrir dagar til stefnu, áður en næsta greiðsla af skuld við AGS í júlí rennur á gjalddaga. Og ca. 2-vikur í að greiðsla af láni í eigu Seðlabanka Evrópu rennur á gjalddaga.

Þannig að þ.e. sennilega tæknilega mögulegt, ef þjóðin segir -já- við því að halda áfram með björgun Grikklands, að taka þráðinn upp að nýju. Ég á von á að AGS bíði með að gjaldfella lánið þó að ljóst sé að Grikkland greiði ekki nk. þriðjudag; þar til niðurstaða atkvæðagreiðslunnar liggur fyrir.

------------------------

Ps: Eins og fram kom í fjölmiðlum, ákvað Seðlabanki Evrópu í kringum hádegi sunnudag, að loka á frekari "ELA" eða neyðarlán til grískra banka: ECB freezes emergency loans to Greek banks at €89bn:"The European Central Bank has refused to grant more emergency loans for Greek banks..."

Þetta er ákvörðun sem kemur alls ekki á óvart í ljósi rásar atburða er hófst, þegar forsætisráðherra Grikklands lýsti yfir þjóðaratkvæðagreiðslu nk. helgi, ákvörðun sem þing landsins staðfesti á laugardag - - þannig að fyrir liggur að grískur almenningur fær einstakt tækifæri til að taka sögulega ákvörðun um framtíð síns lands.

------------------------

Ps2: Seinni partinn í dag barst sú frétt út, að grísk yfirvöld hafi ákveðið að setja upp höft: Greece imposes capital controls. - Greece to shut banks, stock exchange on Monday.

"Greece has moved to close its banks and impose capital controls to prevent financial chaos following the breakdown of bailout talks with its international creditors."

"Greek banks and the stock exchange will be shut on Monday..." - "The head of Piraeus Bank, one of Greece's top four banks, speaking after a meeting of the country's financial stability council, said banks would be shut on Monday while a financial industry source told Reuters the Athens stock exchange would not open."

Fréttir virðast enn óljósar - t.d. akkúrat hvernig höft verða útfærð.

Bankar a.m.k. opna ekki á mánudag, verða kannski lokaðir fram eftir virkunni.

Og verðbréfamarkaður Grikklands verður einnig lokaður.

 

Kv.

Alexis Tsiprast - ætlar að setja það í þjóðaratkvæði hvort Grikkland velur gjaldþrotsleiðina eða samþykkir úrslitakosti kröfuhafa

Ég held þetta sé ágæt lausn, en þ.e. alveg sama hvaða flokkur mundi samþykkja úrslitakosti kröfuhafa. Það yrðu alltaf brigsl um svik - - auðvitað enn frekar í tilviki Syriza flokksins, er lofaði fyrir þingkosningar að leita hófana um að semja Grikkland að einhverjum hluta frá skuldunum - og draga úr þeim niðurskurðaraðgerðum sem hafa gengið yfir Grikkland.

1. Rétt er að halda á lofti, að gríska hagkerfið hefur dregist saman ca. um 1/4 síðan kreppan hófst - - það þíðir að útgjaldaniðurskurður hefur verið gríðarlegur.
2. Menn láta gjarnan eins og að grísk stjórnvöld, hafi ekkert að hafst - - en þarna hefur í reynd verið framkvæmdur, mun dýpri útgjaldaniðurskurður en t.d. var framkvæmdur á Írlandi, eða Spáni.
3. En það verður að hafa í huga, að þegar hagkerfið minnkar um 1/4, þá enda fjárlögin ekki endilega í plús. Þó mikið hafi verið af þeim skorið.

Tsipras announces referendum on creditors’ bailout demands

"In a televised address to the nation after a late-night meeting of his cabinet, Mr Tsipras announced that the plebiscite would be held on July 5, a week on Sunday."

 

Ég held það geti verið ágæt lasn að halda þessa atkvæðagreiðslu

Það er sannarlega rétt, að atkvæðagreiðslan mundi fara fram - - eftir að mánaðamót júní/júlí eru liðin. Sem mundi líklega þíða, að Grikkland væri orðið seint með greiðslu til AGS.

Á hinn bóginn, þá fer atkvæðagreiðslan þá fram í tæka tíð, áður en greiða á síðan næst af láni AGS, og síðan einnig fram - áður en greiða þarf af skuld í eigu Seðlabanka Evrópu.

• Ég held það sé langsamlega líklegast, að AGS sýni biðlund á meðan.

Enda er venja hjá AGS - að láta gjarnan a.m.k. mánuð líða, áður en lán er skilgreint í vanskilum; til að gefa landi í greiðsluvanda - frekara tækifæri til að greiða.

Ég hugsa líka, að AGS mundi vilja sýna þennan velvilja í verki - einnig til að hafa áhrif á gríska kjósendur.

Ef kjósendur samþykkja - úrslitakosti kröfuhafa.

Þá auðvitað er ekki unnt að ásaka nokkurn stjórnmálamann um svik, ekki núverandi stjórnarflokka heldur.

Tsipras segir munu hlíta niðurstöðu þjóðarinnar, hver sem hún verður.

• Augljóslega þíðir -Nei- að Grikkland hrökklast úr evru.

Þannig að þjóðin er þá að velja - - að halda evrunni, og halda áfram þeirri vegferð sem Grikkland er í, að vera - - > Stjórnað stórum hluta af vilja kröfuhafa.

1. En ef haldið er áfram með björgun Grikklands - > Þá er vitað að Grikkland stendur frammi fyrir 3-björgunarprógramminu.
2. Enda er vitað að Grikkland í reynd ræður ekki við að greiða af útistandandi lánum, svo það þarf að lána Grikklandi til að greiða af lánum sem fallin eru á gjalddaga, af 1-björgunarprógrammi.
3. Þ.e. sjálfsagt fyrirsjáanlegt, að síðar verði 4-björgun Grikkland, þegar lán af 2-prógramminu fara að falla á gjalddaga.
4. Kannski verður síðan á einhverjum enda, 5-prógrammið þegar lán frá 3-björgunarpakka falla á gjalddaga, o.s.frv.

• Endlaus eltingaleikur við eigið skott - - skuldaánauð.

 

Niðurstaða

Auðvitað er það ákveðið form af uppgjöf hjá Tsipras að setja málið í þjóðaratkvæðagreiðslu. En með því er hann sjálfsagt að viðurkenna, að honum hafi mistekist. Enda ljóst nú, að tilraun grískra stjórnvalda til að ná fram - lækkun lána Grikklands, og þar með verulegri lækkun greiðslubyrði. Hefur gersamlega mistekist.

Aðildarþjóðir -með Þýskaland í forystu- hafa afar lítið gefið eftir, einungis verið til í að lengja í greiðsludögum, en Merkel hefur algerlega hafnað því að lækka höfuðstól skulda gríska ríkisins.

Þó það blasi við öllum, að ef haldið er áfram með -björgun Grikklands- þá stefni í 3-björgun Grikklands, vegna þess að Grikkland ræður ekki við að greiða af 1-lánapakka sem þegar er farinn að falla á gjalddaga. Þannig að það þarf að lána fyrir greiðslum, af eldri björgunarlánum. Sem gerir allt málið af augljósri endaleysu.

Þá hefur ekki myndast vilji til eftirgjafar gagnvart gríska ríkinu. Sú andstaða virðist fyrst og fremst - pólitísk. Þ.e. neitunin gagnvart afskriftum. Hafi með að gera innanlandspólitík í hverju landi fyrir sig.

• M.ö.o. ef þ.e. afskrifað, þurfa pólitíkusar hinna aðildarlandanna, að viðureknna formlega að hafa tapað fé skattgreiðenda - - þ.e. greinlega pólitískt slæmur leikur í þeirra augum; svo frekar er haldið áfram með augljóslega vonlaust skuldaprógramm Grikklands.

 

Kv.

Kínversk fjárfesting skapar deilur í Rússlandi, minnir á Nupo málið á Íslandi

Ef einhver man enn eftir Huang Nupo, þá ætlaði hann að kaupa Grímssstaði á Fjöllum, stærstu jörð á Íslandi, þá jörð á Íslandi sem nýtt er sem einna hæst er frá sjó og einnig einna lengst frá sjó - - jörð mjög vel staðsetta fyrir aðila, sem fókusar á hálendis túrisma.

• Mín einkaskoðun var allan tímann, svo fremi sem unnt væri að ganga úr skugga um það - hvort að aðilinn hefði nægt fjármagn að baki; en á því atriði brást Nupo - það var ekki unnt að staðfest að hann gæti staðið undir þeim áætlunum er hann lagði fram.
• Þá væri hugmyndin sem slík - á vetur setjandi, þ.e. að reist væri túristahótel þarna, með fókus á kínverska túrista. Þó það væri rekið af erlendum aðila, þá taldi ég það ekki endilega - varasamt, þegar í hlut átti jörð þetta langt frá sjó og í þetta mikilli hæð yfir sjó. En það gerir það að verkum, að það land er ekki til margs annars nýtilegt, en þess sem yfirlýst var að ætti að nýta það fyrir.

En fjárfesting kínverskra aðila í fátæku héraði í A-Síberíu er allt allt annars eðlis.

Outcry in Russia over China land lease

 

Höfum í huga að íbúatala Kína er 10-föld íbúatala Rússlands, og héröðin í A-Síberíu auk þess eru afar strjálbýl samt auðlindarýk

"The government of Zabaikalsky Krai, one of the country’s poorest regions, signed a preliminary agreement earlier this month under which Hua’e Xingbang, a private Chinese company, would gain control of more than 1,000 square kilometres of idle land bordering China on a 49-year lease for Rbs24bn ($440m)."

1. Akkúrat, héraðsstjórnin í Zabaikalsky Krai ætlar að leigja í 49 ár stóra landspildu til kínversks aðila.
2. Að sögn kínverska aðilans, stendur til að rækta kartöflur fyrir kínverska neytendur, og nota til þess - kínverskt vinnuafl.

• Mundu einhverjar varúðarbjöllur klingja hér á landi, ef kínverskur aðili mundi koma hingað með áætlun af sambærilegu tagi?

Rússneskir þjóðernissinnar eru þegar farnir að gagnrýna málið.

Igor Lebedev, a deputy speaker of the Duma, Russia’s lower house of parliament: “This deal poses huge political risks, particularly to Russia’s territorial integrity,” - “The contract must not be signed.” - “They will bring in scores of Chinese. Then 20 or 30 years from now the Chinese government will demand those lands be given to China because all those Chinese people live there,”

Ég hef einmitt bent á þessa hættu - að kínverskir fjárfestar verði ráðandi fjármagn í A-Síberíu, vegna þess - - hve gríðarleg spilling er til staðar í Rússlandi.

Sjá færslu: Að halla sér að Kína getur verið leikur að eldinum fyrir Rússland

En sú spilling rússn. embættismanna, þekkt er frá gamalli tíð, versnar því fjær dregur Mosvu. Svo slæm, að svo virðist að fjársterkir aðilar geti nánast farið á svig við hvaða reglur sem er, með því að múta embættismönnum - - reglurnar séu fyrir þá sem ekki eiga næga peninga.

1. Reyndar tek ég ekki endilega undir orða Lebedev, að þetta land renni til Kína eftir 20 - 30 ár.
2. Frekar að kínverskir aðilar verði svo valdamiklir í gegnum fjárhagslegt vald og spillingu embættismanna í héraðsstjórnum - - að þeir komi til að ráða mun meira um stjórnun þeirra svæða, en stjórnvöld í Moskvu.
3. M.ö.o. að áhrifavald Moskvu yfir fjarlægari svæðum Rússlands, muni þynnast út smám saman - - ég er að tala um ferli ekki ólíkt því er varð í Kína sjálfu eftir 1850.
4. Svæðin hættu ekki formlega að tilheyra Kína, en á tímabili voru stór svæði undir stjórn útlendinga, þó þau tilheyrðu Kína áfram. Rússland gæti lent í sambærilegu, að stór svæði verði undir það sterkum áhrifum frá kínverskum aðilum, að þau verði "de facto" undir þeirra stjórn.

Þ.e. samt alveg hugsanlegt, að ef á reyndi í framtíðinni - krísa í samskiptum við Kína. Þá gætu slík svæði -snögglega- lent formlega innan Kína.

Pútín, með því að halla Rússlandi vísvitandi að Kína, leita eftir kínverskum fjárfestingum í Rússlandi - - getur verið að bjóða mun stærri hættu heim fyrir Rússland; en þeirri sem hefði hugsanlega fylgt því ef samskiptin við Evrópu og Vesturveldi hefðu haldið áfram með þeim hætti er þau voru áður en deilan um Úkraínu gaus upp.

 

Niðurstaða

Ég held, eins og ég hef áður sagt, að Pútín sé að leika sér af eldinum með framtíðar hagsmuni Rússlands, með ákvörðun sinni að - halla Rússlandi að Kína. En svo gríðarlega fjársterkt er Kína í dag, meir en 10-stærra hagkerfi en Rússlands. Að kínverskir fjárfestar gætu auðveldlega eignast nær allar auðlindir Rússlands - - ef þeim er hleipt lausum.

Einhver gæti spurt - hver er munurinn á þessu, og að hleipa vestrænum fjárfestum að?

Munurinn er sá, að kínverski valdaflokkurinn, hefur stjórn á þessum fjárfestingum - með því að kínverskir aðilar verða fyrst að fá opinbera blessun, til að geta yfirleitt fjárfest erlendis.

Það þíðir, að fjárfestingar kínv. aðila eru hætta á allt öðrum skala - - því þá ertu beinlínis að bjóða valdaflokknum kínv. að eignast áhrif í þínu landi.

• Hafandi í huga, að Rússland á 3000km. landamæri að Kína, og héröðin næst Kína eru afar stjálbýl - samtímis að efnahagur Rússlands er í hnignun.
• Þá virðist mér hættan fyrir Rússland vera, gargandi augljós.

Að hefja deilu við Vesturlönd á þessum tímapunkti, gæti átt eftir að reynast herfileg strategísk mistök fyrir stjórnendur Rússlands. Sem í stað þess að -verja landið fyrir hættu- séu að bjóða henni heim.

 

Kv.

Sáttatilraunir í deilunni um skuldir Grikklands, virðast runnar út í sandinn

Þetta virðist niðurstaða fundar Alexis Tripras og fulltrúa kröfuhafa á miðvikudag. En skv. fréttum þá höfnuðu fulltrúar ríkisstjórna evrusvæðis og AGS - sáttaboði ríkisstjórnar Grikklands sem lagt var fram sl. mánudag. Þó höfðu fulltrúar stofnana ESB litið á tilboð ríkisstjórnar Grikklands - - sem samningsgrundvöll.

• En í staðinn, lögðu kröfuhafa fram móttilboð.
• Sem afar erfitt er að sjá, að ríkisstjórn Syriza flokksins geti sætt sig við.

Því virðist ljóst að stefni í greiðsluþrot Grikklands!

Greek debt talks stumble before EU leaders gather

Hopes dashed for quick Greek bailout deal

 

Styrr stendur sérstaklega um lífeyriskerfið á Grikklandi

Tsipras bauð að hallinn á kerfinu væri lagaður með því að hækka framlög greiðenda - skipt ca. 50/50 milli einstaklinga er greiða og á mótframlag vinnuveitanda.

Rétt að nefna, að meðalgreiðslur úr kerfinu skv. frétt eru við 700 evrur eða 103.530kr. Skv. sönu frétt, eru fátæktarmörk í Grikklandi við 670 evrur eða 99.093 kr. á mánuði.

Rétt að nefna að greiðslur úr sjóðakerfi Grikklands til lífeyrisþega, hafa þegar verið verulega lækkaðar síðan kreppan á Grikklandi hófst - - þannig að það telst varla lengur vera rausnarlegt miðað við önnur Evrópulönd.

Þó enn sé það svo, að menn hafi heimild til að - fara fremur snemma á lífeyri. En Tsipras bauð að lífeyrisaldur væri hækkaður í skrefum í 67 ár, og að hvatir byggðar inn í kerfið til fólks að hætta snemma - væru afnumdar.

• Það virðist algert rautt strik hjá Syriza flokknum, við lífeyrismál.

M.ö.o. hafi Tsipras ekki treyst sér til að - bjóða lækkun greiðsla.

En það sé einmitt þ.s. kröfuhafar heimta!

"“We are not much further along than we were on Monday,” said Wolfgang Schäuble, the German finance minister..."

• Fjölmennur þinghópur meðal hægri manna á þýska þinginu, krefst þess að Grikkland leiði í lög - allar kröfur kröfuhafa óþynntar, áður en til greina komi að afhenda síðustu greiðslu úr neyðarlánapakka Grikklands.
• Og Angela Merkel, hefur útilokað - - afskriftir skulda Grikklands.

Meira að segja AGS - bendir á þörf fyrir afskrift.

En á móti, viðhefur AGS harðlínuafstöðu í deilunni um lífeyriskerfið.

Miðað við þetta - - virðast líkur á samkomulagi minnka!

1. En Syriza flokkurinn, var þegar í uppþoti innbyrðis, vegna tillagna forsætisráðherra sl. mánudag, sem mörgum innan flokksins fannst ganga of langt.
2. Það virðist nánast útilokað, að Tsipras geti boðið meira.
3. Á sama tíma, sé ég ekki hvernig hann á að geta - - gefið eftir kröfuna um "afskrift skulda." Sem Merkel hafnar alfarið. Sum önnur lönd, hafa einungis gefið það út, að íhuga málið - - eftir að Grikkland hafi uppfyllt allar kröfur kröfuhafa.

 

Niðurstaða

Mér virðist líkur á samkomulagi vera að fjara út, en þær virtust nokkrar á mánudag. Þegar fulltrúar stofnana ESB höfðu tekið vel í tillögur Alexis Tsipras.

En fulltrúar aðildarríkja, og AGS - - hafa alfarið hafnað þeim. Og lagt sínar fyrri kröfur fram að nýju.

Miðað við afstöðu kröfuhafa, virðast litlar líkur á eftirgjöf skulda.

Þannig að eins og staðan lítur út - - virðist mér afar fátt fyrir Grikkland að semja.

 

Kv.

Enn á ný gera menn tilraun til að feta í spor Malthusar

Hugmyndir um framtíðar hungursneyðir dúkka upp við og við. Einhverjir eldri í hettunni, muna ef til vill eftir kenningum þess efnis frá 8. áratugnum. Þegar mannfjöldaspálíkön voru að spá jafnvel fjölgun Jarðarbúa í 20 milljarða. En síðan þá hefur þróun mannfjölda tekið breytingum - - og seinni tíma spár gera ekki ráð fyrir nærri þetta miklum mannfjölda.

Nýjustu tilraunir til að spá fyrir hungur - virðast byggja tvennu:

1. Menn spá fyrir því að hlínun valdi vanda.
2. Og þ.e. bent á að hagvöxtur í fjölmennum löndum í Asíu, sé að auka eftirspurn eftir fiski og kjöti, sem krefjist meira landrýmis að framleiða.

• Þegar þetta fari saman, þá sé vaxandi hætta á útbreiddri hungursneyð.

Þessi grein kom í "The Independent - Society will collapse by 2040 due to catastrophic food shortages, says Foreign Office-funded study"

• Aðilar á vegum "Global Sustainability Institute" virðast standa fyrir plaggi, þ.s. keyrt er reiknilíkan - og það spáir alvarlegum vandræðum ca. 2040 ef ekki eru gerðar stórfelldar breytingar.

• Að sjálfsögðu, þá eru þeir aðilar að berjast fyrir þeim tilteknu breytingum.

 

Þetta er ímyndað gróðurhús nokkurra hæða, íbúðir sitt hvoru megin

Lóðrétt ræktun / Vertical farming

Þetta er hugmynd sem hefur í nokkra áratugi verið rædd og rannsökuð - án þess að vera hrint í framkvæmd. En í grófum dráttum felur hún í sér þá hugmynd, að færa ræktun inn í borgirnar.

En þ.e. ekkert tæknilega ómögulegt við það, að byggja gróðurhús á mörgum hæðum, jafnvel reisa skýjakljúfa sem mundu taka tilteknar hæðir frá fyrir ræktun, neðst gæti verið bílastæðakjallarar - einhverjar hæðir, nokkrar hæðir teknar fyrir ræktun, og svo íbúðarhæðir þar fyrir ofan: Vertical farming

1. Það er kannski ekki undarlegt - að margra hæða gróðurhús hafa ekki notið vinsælda fram að þessu, þó þau spari land - þá sennilega þarf lýsingu til að rækta við slíkar aðstæður.
2. Það þíðir, að takmarkandi þátturinn - er orka.

• En ef unnt er að leysa það vandamál, þá er ekkert tæknilegt vandamál við það, að gera ráð fyrir því að borgir rækti að stórum hluta sína fæðu.

Ef maður hefur í huga þann gríðarlega fjölda skýjakljúfa sem til eru í heiminum, þá er ljóst - - að ef hver þeirra væri notaður að hluta fyrir ræktun.

Væri mjög sennilega unnt að auka stórfellt fæðuframleiðslu, án þess að - ganga á landrými.

• Það má vera, að hagkvæmara sé, að reisa sérstaka skýjakljúfa fyrir ræktun - þeir standi innan um aðra er væru fyrir íbúðir.

 

Ef þessi hugmynd kemst nokkru sinni á framkvæmdastig!

Þá væri ástand sem skýrsluhöfundar gefa sér - þ.e. að matvælaframleiðsla í heiminum hafi ekku undan. Þannig að matvælaverð fari stig hækkandi.

Einmitt þær aðstæður er gætu leitt menn inn á slíkar brautir, sem að færa matvælaframleiðslu inn í borgir. En sú lausn væri alltaf - kostnaðarsöm.

1. Þ.e. ódýrara að rækta fyrir berum himni, ef nóg er af ræktarlandi. En um leið og þ.e. farið að skorta, gefum okkur að vandræði séu með ræktar land.
2. Gefum okkur að auki, að loftslag sé komið í umtalsverð vandræði, hitun sé að leiða til þess að - ræktunarsvæði séu að færast til.

Þá gæti einmitt það höfðað til landa, að færa ræktun að verulegu leiti - inn í verndað umhverfi. En augljóslega, er ræktun í lokuðu umhverfi, algerlega vernduð fyrir vandræðum sem geta verið til staðar vegna loftslags.

1. Það gæti að auki verið leið til að spara vatn - en uppgufun eðlilega er minna vandamál inni fyrir, en undir berum himni.
2. Svo eru borgir sumar hverjar a.m.k. farnar að endurnýta vant að verulegu leiti, í skóplhreinsikerfum, þ.e. vatn aftur gert drykkjarhæft. En þá er það einnig nýtilegt til ræktunar aftur.

• Takmarkandi þátturinn er - orka.

En ef unnt er að tryggja næga orku.

Eru engin eiginleg takmörk önnur.

Sumir hugmyndasmiðir lóðréttrar ræktunar, hafa lagt hana til - sem umhverfisvæna lausn frá þeim útgangspunkti. Að með því væri verið að draga úr landnotkun.

En það mætti einnig hugsa hana, sem lausn - - ef vandræði eru með ræktarland, m.a. vegna gróðurhúsaáhrifa. Eða vegna þess, að kröfur mannkyns um aukið fæðuframboð, leggja of mikið álag á ræktarland.

 

 

Niðurstaða

Ég hef almennt séð ekki verulega áhyggjur af framtíðar fæðuframboði í sæmilega auðugum samfélögum. En auðug samfélög munu hafa getu til þess að tryggja eigið fæðuframboð - nánast fullkomlega óháð því hvað gerist með loftslagið á hnrettinum.

Áhættan sé frekar í fjölmennum fátækum samfélögum.

Ef loftstlagsvandi leiði til þess, að vandi skapast um framboð fæðu í sumum fjölmennum en fátækum löndum, er alveg hugsanlegt að slík samfélög mundu leysast upp. Gríðarlegur flóttamannavandi skapast - - miklu meiri en sá sem er í dag, þó sögulega mikill sé.

Auðugu löndin mundu sennilega slá skjaldborg um sjálf sig, vernda sitt fólk.

Mundi það ekki þá valda stríðum? Kannski, en ef við erum að tala um raunverulega fátæk samfélög sem ráða ekki við vandann - - en þróuð samfélög það geti. Þá sé ósennilegt að hættan sé stærri en sú sem felist í niðurbroti slíkra samfélaga, þar verði kaos.

Sómalíum fjölgi - - slík lönd hafi ekki burði til að ógna þeim auðugu.

 

Kv.