S-Evrópa er í hættu á því að enda í fátæktargildru!

Hugmyndin sem virðist vera uppi innan stofnana sambandsins er afskaplega einföld í reynd. En hún er sú að S-Evrópa skuli endurreisa samkeppnisgetu sína, með innri aðlögun þ.e. lækkun launa og samtímis auka skilvirkni. Skuldavanda skuli leysa með því að skera niður útgjöld, og endurgreiða skuldir.

Til þess að borga þann halla sem óhjákvæmilega skapast, þegar slík innri aðlögun á sér stað þ.e. launalækkanir draga úr eftirspurn og samdráttur ríkisútgjalda minnkar umsvif þess; þannig að heildarhagkerfið dregst saman.

Þarf þá að fá inn fjármagn einhvers staðar annars staðar að, þegar lokað er á leiðir eins og peningaprentun - - þannig að áherslan er á útflutning.

Þetta er í reynd "Þýska módelið" sem ætlast er til að öll Evrópa eða a.m.k. allt evrusvæði, api eftir og fylgi fram.

Martin Wolf er með áhugaverða grein um þetta atriði:

The German model is not for export

 

Gallinn við þýska módelið!

Á árunum 2000-2007 færði Þýskaland sig úr viðskiptahalla upp á 1,7% skv. Martin Wolf, yfir í afgang upp á 7,5%. Þannig tókst Þýskalandi þrátt fyrir aðhald í launum sem hélt niðri neyslu heima fyrir, að skapa nægilegan hagvöxt til þess að þýska hagkerfinu tókst að ná sér upp úr dívunni sem það lenti í. Við upphaf sl. áratugar og komast aftur til álna.

Takið eftir, að viðskipta-afgangurinn er í reynd aðferð, til þess að láta restina af heiminum borga fyrir þína efnahagslegu viðreisn!

Þú færð í gegnum hann, viðbótar hagvöxt sem er ekki í boði, ef þú ert eingöngu að treysta á innri eftirspurn.

---------------------------------

Það má einnig nefna Japan, en að mörgu leiti er Japan áhugaverðara dæmi, en Japan síðla haust 1989 lenti í mjög stóru bólukrassi, er risastór efnahagsbóla sprakk með látum. Og Japan lenti í djúpri efnahagslegri niðursveiflu.

Japan eins og Þýskaland er aftur á móti með mjög sterkt útflutningshagkerfi, og beitti í reynd sömu aðferð - - að senda reikninginn til heimsins.

Það með því að viðhalda margra prósenta viðskipta-afgangi, tókst að halda uppi nægum hagvexti til að halda sjó efnahagslega þrátt fyrir mjög alvarlega innri stöðu, þ.e. víðtæks skuldavanda sem var útbreiddur innan hagkerfisins ástand sem líkist því ástandinu innan evrusvæðis í dag

 

Stóra spurningin er - - getur evrusvæði sent heiminum reikninginn?

Ég á raun og veru við, getur heimurinn borið þann reikning. En menn eru að tala um það, að heimurinn geti ekki lengur borið uppi Kína sem risahagkerfi sem viðheldur stöðugum útflutningsafgangi.

En afgangur þíðir að einhver annar þarf að hafa viðskiptahalla á móti. 

Annars gengur dæmið ekki upp, en þjóðir með afgang ryksuga í reynd fjármagn til sín frá alþjóða kerfinu, þaðan sem það þarf þá að leita aftur með einhverjum hætti.

T.d. í dag eru Kínverjar mjög að kaupa upp eignir víða um lönd, alveg eins og Japanir voru að gera áratuginn milli 1980-krassins síðla árs 1989.

• Hver getur haft nægilega stórann afgang á móti, til þess að mæta tilraun evrusvæðis sem heild, til þess að fjármagna sína innri aðlögun með stórum viðskiptaafgangi við önnur svæði í heiminum?

Martin Wolf - "The eurozone as a whole is forecast to run a current account surplus of 2.5 per cent of GDP. Such reliance on balancing via external demand is what one would expect of a Germanic eurozone."

2,5% afgangur er ekki nægur, hann þyrfti að verða a.m.k. eins hlutfallslega stór og sá afgangur sem Þýskaland viðhélt á sl. áratug, þ.s. taka verður tillit til þess að efnahagstjón þ.s. Evrópa þarf að borga fyrir er í reynd miklu mun stærra, en þ.s. Þýskaland var að fjármagna á sl. áratug.

Hvað kom fyrir S-Evrópuþjóðirnar á sl. áratug er áhugavert að muna, meðan þær bjuggu með Þýskalandi innan sama gjaldmiðils.

Martin Wolf - "Between 2007 and 2009, the fiscal balance shifted from a surplus of 1.9 per cent of GDP to a deficit of 11.2 per cent in Spain, from a surplus of 0.1 per cent to a deficit of 13.9 per cent in Ireland, from a deficit of 3.2 per cent to one of 10.2 per cent in Portugal and from a deficit of 6.8 per cent to one of 15.6 per cent in Greece."

Skuldakreppan er mikið til einmitt tilkomin vegna skulda sem hlóðust upp, vegna þessa viðskiptahalla.

Takið eftir því, að allar þjóðirnar sem voru með stóran viðskiptahalla lentu í alvarlegri kreppu síðar, og náttúrulega heimtar sá sem veitti lánin Þýskaland peningana til baka. Með vöxtum takk fyrir.

Nefni einnig, að Eystrasaltlöndin voru ekki með minni halla á sl. áratug. Og þau einnig lentu í djúpri kreppu.

• Punkturinn er sá, að þið getir séð þessa sviðsmynd endurtekna fyrir heiminn allan, gersamlega fyrirsjáanlega, ef Evrópa myndi komast upp með að gera þessa tilraun.

• Hinn bóginn held ég, að Evrópa í reynd komist aldrei upp með þessa tilraun.

 
Fleiri vandamál við sviðsmyndina, innri aðlögun!

Vandinn er sá, að stefnan er alfarið á grunni hagsmuna ráðandi afla innan N-Evr. ríkjanna. Þeirra örfáu ríkja í ESB sem enn vegnar vel. En þau eins og Þýskaland, eiga skuldir v. S-Evrópu og löndin í vanda. Þó svo að Þýskaland sé langsamlega stærsti einstaki eigandi skulda.

S-Evrópuþjóðir eru ekki blindar frammi fyrir því atriði, þess vegna fer hatur á Þjóðverjum svo hratt vaxandi, en um leið "andúð" á stofnunum ESB - sem virðast haldnar þráhyggju um þýska módelið.

----------------------------------

Ekki síst að ég fæ ekki séð, að S-Evrópa geti enst mörg ár til viðbótar í því að fylgja fram innri aðlögunar módelinu!

1. Þýskaland og Japan gátu eflt sinn útflutnings svo stórfellt sem þau gátu. Vegna þess að aðstæður í alþjóða hagkerfinu voru hagstæðari en þær eru í dag. En ekki síst einnig vegna þess, að þessi 2-lönd áttu fyrir mjög öflug og gríðarlega samkeppnisfær útflutningsfyrirtæki.
2. Ef þú átt ekki slíkan öflugan útflutningsiðnað fyrir, vandast málið stórum. En þá bætist við vandamálið, að skapa slíkan iðnað samtímis því að þú ert í innri aðlögunarkreppu. Og að skapa iðnað frá "0" eða a.m.k. stækka stórfellt lítinn útflutningsiðnað gera lítinn að stórum, allt tekur tíma. Svo þá er búið líklega að lengja kreppuna um - - > A.m.k. áratug.
3. En ef þú færð enga aðstoð, til að fjármagna þann kostnað sem hagkerfið stendur frammi fyrir að utan, og samtímis þú ert með veikan útflutningsiðnað - - og þar ofan í hagkerfið er mjög skuldugt. Ekki síst stjórnvöld eru það einnig. Þá þarf ferlega djúpann niðurskurð alls þess sem heitir velferðarkerfi - í reynd stærstum hluta, afnám þess. Mikill fj. skuldara líklega verður gjaldþrota, sem veldur vandamálum í bankakerfinu. Og ríkið líklega einnig lendir í miklum vandræðum með sín eigin skuldamál. Sem líklega kallar fram kröfu eigenda skulda, um að það selji allt steini léttara til að greiða fyrir með.
4. Líklega rúllar bankakerfið fyrir rest, og öll S-Evr. endar í svipuðum vanda og Kýpur í dag. Og ílla mun eins og þar ganga, að endurreisa traust á fjármálakerfinu, meðan enn gengur ílla að skapa forsendur fyrir endurreisn úr efnahagslegu holunni sem landið er komið í.
5. Þá ertu kominn með þ.s. ég var að vísa til - - fátæktargildru. 

Við erum í reynd að tala um að færa S-Evrópu aftur í ástand af því tagi sem var til staðar á 4. áratugnum, þegar fátækir fengu í reynd nær enga aðstoð frá stjórnvöldum.

• Að vera fátækur þíddi að eiga ekki neitt. Ég meina, ekki neitt.
• Að vera atvinnulaus, þíddi að vera fátækur.
• Að vera ekki fær um að vinna, þ.e. t.d. fatlaður eða veikur, þíddi að vera fátækur.
• Að vera aldraður, ef þú hafðir ekki einhverra hluta vegna sparað nægilega til ellinnar, þíddi að vera fátækur. 

----------------------------------

Það þarf að muna, að á 4. áratugnum óðu upp alls kyns vafasamir karakterar, menn eins og Mussolini og fjöldi einræðisherra í Miðevrópu, það var borgarastyrjöld á Spáni.

1. En það þarf að muna, að fátækir hafa kosningarétt.
2. Að því leiti er tíminn frá 20. öld öðruvísi tímanum á t.d. 19. öld.

Eftir því sem fátækum fjölgar, því vex stuðningur við sjónarmið þeirra sem hafa ekki neitt að hverfa.

Og sjá enga vona, í núverandi stefnu.

Spurningin er þá einfaldlega um það, hvenær fátækir kjósendur ná meirihluta.

 

Í raun og veru er núverandi stefna stórhættulegt tilræði við framtíð Evrópu, en einnig heimsins alls!

Það verður í reynd mjög erfitt að skilja af hverju þetta er með þessum hætti, fyrr en maður skilur að Þýskalandi sjálfu er stjórnað af fámennri ofsalega ríkri elítu.

Prófessor Paul De Grauwe: Are Germans really poorer than Spaniards, Italians and Greeks?

Hana má einnig finna: Ágæt umfjöllun á Wall Street Journal - útskýrir ágætlega hversu villandi þessi greining er!

Figure 4. Wealth top 20% / wealth bottom 20%

Takið eftir, ríkustu 20% eiga 140 falt meira en 20% fátækustu innan Þýskalands.

Það er þessi 20% hópur sem virðist í reynd ráða öllu innan Þýskalands, og síðan í reynd óskaplega miklu einnig innan stofnana ESB.

Í reynd er þessi stefna ekki heldur þýsku þjóðinni í hag, heldur eingöngu sérhagsmunum 20% hópsins.

Því þýska þjóðin mun stórfellt tapa á því hatri sem er að byggjast upp gagnvart Þjóðverjum í S-Evrópu.

En þýska elítan stórgræðir á núverandi ástandi:

1. Lánskjör til þýskra fyrirtækja hafa aldrei verið hagstæðari.
2. Evran er mun gengislægri en þýska markið væri, og þar með eru launin sem elítan þarf að greiða raunverulega einnig minna virði, en annars væri. Meiri hagnaður og gróði.
3. Vaxandi fátækt og örbyrgð í S-Evrópu, er að auka samkeppnishæfni þýsku fyrirtækjanna, en t.d. á sl. ári streymdi yfir milljón manns í atvinnuleit til Þýskalands frá ríkjum í efnahagsvanda þ.e. frá S-Evr. og A-Evr. Það þíðir, að þýska efnahagsvélin hefur aðgang að hæfu verkafólki á lágum launum, en það eru engin lágmarklaun í þýskalandi. Eingöngu lágmarkslaun stéttarfélaga, en ef þú ert ekki hluti af því þá ertu ekki á þeim lágmarklaunum. Hæfir verkamenn frá S-Evr. og A-Evr. eru að falbjóða sig á undirverði. Þetta auðvitað þíðir, að hæfa fólkið streymir frá löndunum í vanda.
4. Þó svo að Þýskaland sé að tapa mörkuðum í S-Evr., vegna hratt minnkandi eftirspurnar þar. Þá hefur samkeppnisstaða þýsku iðnvélarinnar aldrei verið betri, gagnvart fyrirtækjum utan við Evrópu. Það er til samkeppni við Japan, Bandaríkin og Kína. Sem þýska iðnvélin í reynd horfir.

Í dag hefur 20% hópurinn nánast enga hagsmuni gagnvart S-Evr. en þá, að fá peningana til baka með vöxtum, og að fá eignir fyrir lítið - sbr. krafa um brunaútsölur eigna ríkissjóða S-Evr.

S-Evr. sé afskrifuð að öðru leiti, þannig séð.

-----------------------------------------

Það er sem sagt málið, að evrusvæði er í reynd að haga stefnu sinni skv. sérhagsmunum þröngs hóps, ofsaríkra einstaklinga sem hafa yfir að ráða óskaplega miklu fjármagni.

Þeir eru eingöngu að hugsa um eigin rass!

Ekki um hagsmuni þjóðanna, ekki einu sinni - eigin þjóðar.

• Ef menn skilja þetta ekki, verður stefnumörkunin, óskiljanleg. 
• En verður skiljanlegri, þegar þetta skilst! 

Þessi hópur virðist einfaldlega hafa frekar þrönga sýn - - það er hag sinna fyrirtækja - punktur.

Þeim virðist slétt sama um þá sem minna mega sín. Eða einstakar þjóðir.

Á 19. öld voru kreppur alltaf leystar þannig, að laun voru lækkuð - - það varð alltaf mikið atvinnuleysi í kreppum - - þær voru alltaf mjög djúpar - - það var ekkert velferðarkerfi - - skattar voru lágir - - ríkisvaldið gegndi einungis sínu klassíska hlutverki.

• Á þessum tíma, var kosningaréttur einnig takmarkaður við eign!
• Svo fátækir gátu ekki kosið.

Draumur elítunnar virðist alltaf vera að fara aftur á 19. öld, hvað samfélagsuppbyggingu varðar.

1. En eins og 4. áratugurinn sýnir, í ástandi þ.s. fátækir geta kosið, munu kjósa.
2. Þá velja fátækir fyrir rest, þá sem lofa þeim að hverfa frá ríkjandi stefnu!

-----------------------------------------

Hættan er með öðrum orðum, að það verði endurtekning 4. áratugarins, þegar síðast var haldið fram sambærilegri stefnumörkun, þ.e. hinna klassísku íhaldssömu hagfræði.

Að beita innri aðlögun - - samtímis því að ofuráhersla er lögð á lága verðbólgu.

Engin tilraun gerð til að hindra - - verðhjöðnun.

Hættan fyrir heiminn, er í því ástandi sem getur skapast innan Evrópu.

En það þarf að hafa í huga, að innan Evrópu áttu sér upphaf báðar heims styrjaldirnar.

En þ.e. einnig í því djúpa efnahagshruni sem getur átt sér stað.

Evrópa er í dag - - langsamlega mesta kerfislega hættan, fyrir heimshagkerfið. En einnig fyrir peningakerfi heimsins.

• Það er í reynd verið að keyra fram stefnu sem getur ekki gengið upp.
• Og mun enda með ósköpum, ef hún er ekki stöðvuð í tíma.

Niðurstaða

Vandamálið er "per se" ekki evran sem slík. Heldur sú efnahagsstefna sem fram er haldið á evrusvæði. Og virðist eingöngu henta sérhagsmunum 20% hópsins innan Þýskalands. Og einhverra tiltölulega ríkra innan þröngs hóps ríkja. En 20% hópurinn í Þýskalandi er sá sem ræður. Hinir eru fylgisveinar.

Það væri unnt að stjórna evrusvæði með afskaplega ólíkum hætti, þ.e. meir í átt við þá hagstjórn sem ástunduð er í Bandaríkjunum. 

Þ.s. stöðugt var með virkum hætti barist við þá niðursveiflu er átti sér stað. Og enn er verið að berjast með mjög virkum hætti, við afleiðingar þess hruns sem átti sér stað fyrir nokkrum árum.

Af því leiddi, er að í dag eru Bandaríkin sem heild búin í að lyfta sér upp fyrir þann topp, sem þau voru stödd á. Áður en kreppan hófst.

• Þ.e. í reynd stefna 20% hópsins sem er að keyra S-Evr. niður í svaðið.
• Og mun fyrir rest valda niðurbroti evrunnar, ef stefnunni er ekki hrundið á bak aftur.
• Valda óskaplegu efnahagstjóni fyrir heiminn allan, þegar það niðurbrot á sér stað, með uppreisn almennings í S-Evr. Þegar hún loks kemst yfir þann hjalla, að yfirvinna það gríðarlega tak sem hin ofsaríka elíta hefur á stofnunum ESB sem og stærstu fjölmiðlum.

-----------------------------------------

Sú hugmynd að S-Evr. þjóðirnar fylgi fordæmi þýska módelsins, með því að gervallt evrusvæði fari í útflutningsdrifinn vöxt - eiginlega eingöngu.

Því meðan skuldakreppan ágerist, er stöðugt verið að drepa innri eftirspurn. 

Getur ekki gengið upp í dag, hefði líklega ekki heldur getað gengið upp í gær, en evrusvæði sem heild er hagkerfi svipað að stærð og hagkerfi Bandaríkjanna.

Það þíðir eiginlega, að það stefnir líklega í viðskiptastríð.

Ef raunverulega er leitast við að beita þeirri stefnu, en Bandaríkin eru bún að fá nóg af viðskiptahalla gagnvart Kína. Þau munu ekki sætta sig við að fá sambærilegan halla við Evrópu.

Né sé ég nokkrar líkur þess, að Kína sé til í að gerast nettó kaupandi í miklum mæli á varningi frá Evrópu, en hingað til hefur það haft þá stefnu að halda Evrópu sem nettó kaupanda á varningi frá Kína.

Ekki ætlar Japan að gerast slíkur nettó kaupandi heldur, en ný stjórn ætlar að efla japanska hagkerfið - takk fyrir.

Ekki getur Afríka eða S-Ameríka sýnist mér, tekið af sér hlutverk nettó kaupanda.

• Það myndi soga til sín fé frá Afríku og frá S-Evr., með sama hætti og Þýskaland á umliðnum áratug sogaði til sín fé frá S-Evr.
• Afleiðing, S-Evr. í kreppu í dag.
• Afríka og S-Ameríka myndi lenda í sambæril. skuldakreppu v. skuldakreppu S-Evr. einnig á ca. áratug.

Það þíðir - að engin leið verður fyrir Evrópu að byggja upp nægilega stóran afgang.

Til að búa til vöxt, meðan að innri aðlögunarferlið heldur áfram.

Sem segir eiginlega það, að S-Evr. sé nánast fordæmd til kreppunnar löngu, meðan að S-Evr. heldur sér innan evrunnar, svo lengi sem evrusvæði er stjórnað af 20% hópnum þýska.

Ef S-Evr. getur ekki tekið stjórnina á evrusvæði yfir til sín, þá þarf S-Evr. að fara út úr evru.

Flóknara er það ekki, að svo lengi sem stefna 20% hópsins er viðhaldið, á S-Evr. ekki sér viðreisnar von innan evrunnar!

Kv.

Viðskiptastríð að skella á milli Kína og ESB?

Evrópusambandið hefur ákveðið að skella á háum tollum á kínversk framleiddar sólar-rafhlöður. Mig grunar að ekki sé unnt að leiða hjá sér samhengi kreppunnar í Evrópu. En eitt af því sem evrópsk stjórnvöld hafa verið að skera niður. Eru styrkir til evrópskra framleiðenda sólarhlaða, og samtímis einnig minnkað niðurgreiðslur á kostnaði við uppsetningu hlaða. Evrópskir framleiðendur hafa  í seinni tíð margir hverjir orðið gjaldþrota vegna taprekstrar. En þeir eru í harðri samkeppni við kínverska framleiðendur, sem sagðir eru njóta margvíslegra fríðinda frá kínverskum stjórnvöldum, sem hafa stöðugt einnig verið að keyra niður verðlag á sólarhlöðum - verðsamkeppni sem evr. framleiðendur viðrðast ekki vera að standast, þegar þeir á sama tíma eru að lenda í niðurskurði evr. stjórnvalda.

Kínversk stjórnvöld hafa umliðinn áratug eins og þau evrópsku, einnig litið á sólarhlöður sem strategíska framtíðar framleiðslu, mikilvægt að efla Kína sem mest á því sviði.

Innan Evrópu hefur grænn iðnaður ekki síst framleiðsla og uppsetning sólarhlaða, verið "hæpaður" sem ný von, ný hátæknigrein sem Evrópa geti haslað sér völl innan. Pólitískar áherslur á svokallaða "græna tækni" hafa notið vinsælda. Evrópa hefur viljað skapa sér samkeppnisforskot á því sviði. Framleiðendur í Evrópu, hafa notið þess að uppsetning sólarhlaða hefur verið styrkt víða um aðildarlönd Evrópusambandsins, á sama tíma og sjálf framleiðslan einnig hefur notið margvíslegra fríðinda.

• En í kreppunni í síðustu tíð, eru allir þessir styrkir á undanhaldi.
• Og allt í einu, óttast menn að evrópskir framleiðendur verði undir - hreinlega.

• Hvað með framtíð græns iðnaðar, sem pólitíkin hefur verið að halda á lofti seinni árin?
• Þá kemur, klassísk "protectionism" stemming!

Solar power installations fall in Europe as PV market shifts

EU To Impose Tariffs on Chinese Solar Panels

EU Plans Tariffs of Up to 67.9% on Chinese Solar Panels

Europe on verge of trade war with China over cheap solar panels

• The tariffs, which will come into effect by June 6, will range from 37.3% to 67.9%, according to the document, drafted by the European Commission.
  
• Some of the largest Chinese manufacturers will face duties on the higher end of that range.

• "Dozens of European manufacturers have shut production or gone out of business as solar-panel prices have plummeted; the industry says unfairly priced imports from China are the cause."
• The commission document portrays an industry that managed to expand in recent years despite rising Chinese imports but was particularly hard hit by Chinese competition starting in the middle of 2011.

• "The price of Chinese solar panels imported into the EU fell nearly 75% between 2009 and last year."
• "Solar-panel equipment has grown to become a significant chunk of China's exports to the EU, which is the world's largest solar market."

• "The amount of new solar power installed in Europe fell sharply for the first time in more than a decade last year...New installation fell from 22.4GW in 2011 to 17GW in 2012, taking Europe’s share of new capacity down from 74 per cent to 55 per cent in what the solar industry said was a “turning point in the global PV [photovoltaic] market that will have profound implications in coming years”."

 

Evrópskir framleiðendur virðast hafa lent milli tveggja elda!

Eins og fram kemur í frétt Financial Times, varð viðsnúningur 2012 í uppsetningu nýrra sólarhlaða í Evrópu. Þeim fækkaði!

Þar ræður örugglega miklu, lækkun niðurgreiðslu kostnaðar við uppsetningu - samtímis því að kjör neytenda hafa verið í hnignun vegna kreppunnar.

Það má fastlega gera ráð fyrir því, að umtalsverðar verðhækkanir á sólarhlöðum í Evrópu sem tollarnir munu framkalla, muni valda frekari samdrætti í nýuppsetningum sólarhlaða.

Evrópsk fyrirtæki virðast hafa lent í verulegum taprekstri ca. frá og með 2011, og síðan það ár virðist fjöldi fyrirtækja hafa rúllað eða að móðurfélög hafa hætt framleiðslu sólarhlaða.

• Líklega munu kínversk fyrirtæki, koma sér upp framleiðslulínum í löndum utan Kína.
• Til að komast framhjá tollverndinni.

Og þá örugglega, í einhverju öðru láglaunalandi - t.d. Víetnam. Þannig, að líklega sé sú vernd sem evrópskir framleiðendur fá - skammlíf.

• Niðurstaðan sé líklega sú, að enn eina ferðina sé Evrópa að verða undir, í samkeppninni við Asíu.
• Þær vonir sem gerðar voru um uppbyggingu græns iðnaðar, sem nýrra framtíðarhátæknigreina, sé líklega að bregðast.

 

Niðurstaða

Evrópa virðist standa frammi fyrir brostnum vonum eina ferðina enn, en áður hefur Evrópa gert tilraun til að keppa í hátæknigreinum í tölvugeiranum, en Asía er í dag nærri algerlega dóminerandi í framleiðslu á tölvubúnaði - fyrir utan að Bandaríkin enn hafa töluverðan iðnað í Kaliforníu.

Grænn iðnaður var mjög "hæpaður" á umliðnum árum, sem hin nýja von. Framtíðargrein sem gæti vaxið án takmarkana - þ.s. augljóst virðist að heimurinn þurfi í vaxandi mæli á því að halda, að framleiða hærra hlutfall af sinni orku með meir umhverfisvænum aðferðum.

Mikið fjármagn hefur verið lagt í stuðning við uppbyggingu framleiðslu sólarhlaða. Ekki síst, fjármagni verið varið til að niðurgreiða kostnað við uppsetningu.

En enn eina ferðina, stefnir í það að asískir framleiðendur verði yfirsterkari.

Enn ein iðngreinin flytjist til Asíulanda!

Ef þetta heldur áfram, er erfitt að sjá hvernig Evrópa kemst hjá verulegu hrapi lífskjara fyrir rest. En þegar það dugar ekki framleiðendum að vera skilvirkir - því keppinautarnir eru það einnig, þá verður samkeppnin að beinni samkeppni um launakostnað.

Og þá tapar Evrópa óhjákvæmilega!

 

Kv.

Neyðist David Cameron að halda þjóðaratkvæðagreiðslu um aðild Bretlands að ESB fyrir þingkosningar 2015?

Það er búin að eiga sér stað atburðarás í Bretlandi undanfarnar 2-vikur sem verður að líkja við pólitískan jarðskjálfta.

Ég virkilega velti fyrir mér því sem möguleika, að Bretar ákveði að yfirgefa ESB fyrir þingkosningarnar 2015.

 

Fyrst er stórsigur "United Kingdom Independence Party" eða "UKIP" í sveitastjórnarkosningum sem haldnar voru fyrir rúmri viku.

En skv. lauslegri áætlun, virðist UKIP hafa fengið um 23% atkvæða landið vítt, Íhaldsflokkurinn 25% og Verkmannaflokkurinn um 29%. Þetta sé talin sérdeilis léleg kosning beggja stóru flokkanna.

Local election results are good for Ukip, not so good for Labour

"Ukip did well, though they came nowhere near winning a county outright. There were surges in Kent (+17 seats), Lincolnshire (+16), Norfolk (+14), Cambridgeshire (+11), Hampshire (+10) and West Sussex (+10). The party looks on course to win over 140 seats, well above any expert prediction. They will be the biggest opposition party in a number of places."

Skv. þessu er UKIP orðinn 3-stærsti flokkur landsins á sveitastjórnarstiginu. Fylgi Frjálslynda flokksins virðist hafa hrunið, samstarfsflokks Íhaldsflokks í ríkisstjórninni.

Þessi sigur virðist hafa komið mönnum í opna skjöldu, meira að segja Nigel Farage sjálfum skv.:

Ukip election success changes face of local government in England

""I don't know what's going on," he told his press officers after emerging at 11.30am from the sixth or seventh TV interview of the morning. "How many seats? Are we losing seats?" He had to break off from his interview schedule to go and check out of his hotel, having apparently failed to anticipate that he would be in such demand."

Síðan talaði hann nokkuð digurbarkalega í viðtali eftir að úrslitin voru ljós:

Farage calls for EU referendum 'before next election'

Einnig er áhugavert, að 100 þingmenn Íhaldsflokksins hafa lýst yfir stuðningi við kröfuna um, þjóðaratkvæðagreiðslu fyrir þingkosningar 2015.

Rattled Tories talk up EU 'in-out' referendum to keep UKIP at bay ahead of 2015 election

Viðbrögð David Cameron voru áhugaverð, en fyrir kosningarnar var hann dónalegur við fylgismenn UKIP en eftir að kosningarnar voru afstaðnar, kvað við töluvert annan tón.

Anti-EU party shakes British PM's Conservatives in local vote

• "Cameron...dismissed UKIP as "a bunch of fruitcakes, loonies and closet racists", and a senior Conservative minister called the party "a collection of clowns" before the vote."
• "Speaking after the vote, Cameron changed his tone, saying it was "no good" to insult a party that people had voted for and had contributed to his own party losing 335 council seats." - ""We need to show respect for people who've taken the choice to support this party and we're going to work really hard to win them back," he said."

Tjón Íhaldsflokksins var mikið eins og sést, 335 töpuð sæti í sveitastjórnum. En Íhaldsfl. tapaði einnig sætum sem UKIP vann ekki, út á það að UKIP tók atkvæði frá Íhaldsflokknum. Svo að Verkmannaflokkurinn tók sætið í staðinn.

Það er eiginlega atriði sem fjöldi Íhaldsmanna er farinn að óttast.

Að UKIP veiki stöðu Íhaldsflokksins í þingkosningunum 2015, jafnvel þó að UKIP fái fáa eða jafnvel engan þingmann.

En skv. greiningu þarf UKIP ca. 24% atkvæða á landsvísu til að vera líklegur að ná inn á þing.

Lord Nigel Lawson: There is no way there will be a UKIP govenment in 2015

"“We see that UKIP only gets its first few MPs at 24 per cent. 

 

Jarðskjálfti 2, Nigel Lawson leggur til að Bretland yfirgefi ESB!

Nigel Lawson - I’ll be voting to quit the EU

En Lawson er ekki hver sem er, heldur var hann Fjármálaráðherra Thatcher stjórnarinnar í 6 ár. Hann studdi inngöngu Bretlands í ESB á sínum tíma. Hann studdi á sínum tíma stefnu, þ.s. breska pundið var tengt við þýska markið í tilraun til að lækka verðbólgu í Bretlandi. Tilraun sem hrundi fyrir rest, þegar Soros eins og frægt er - felldi breska pundið. En hann talaði ávallt gegn hugmyndinni um evru, taldi evruna slæma hugmynd og samtímis barðist gegn hugmyndum um evruupptöku Bretlands.

Í lesendagrein í blaðinu Times sem hlekkjað er á að ofan, þá segir Lawson fullum fetum, að Bretland eigi að yfirgefa ESB.

Skrif Lawson í Times vöktu auðvitað athygli annarra fjölmiðla:

Lord Lawson’s declaration throws EU rejection in spotlight

Nigel Lawson calls for UK exit from EU

Britain should quit European Union - former finance minister

Former Chancellor Nigel Lawson calls for UK to leave European Union

Með þessu er þungavigtarmaður innan Íhaldsflokksins kominn í raðir þeirra sem hafa þ.s. yfirlíst markmið, að Bretland skuli yfirgefa ESB.

Lord Lawson, virðist skv. skrifum sínum, álíta að Bretland myndi ekki nettó tapa á því að yfirgefa ESB, vegna þess hve lamandi hönd ESB regluverks sé orðin yfirgripsmikil.

Hann segir ólíklegt að áætlun Camerons, að semja við ESB um eftirgjöf valds sem Bretland hafi fært yfir til ESB, muni ganga upp. Bretar muni sjá í gegnum hvaða hálfbakað samkomulag sem gert verði, og kjósa - Nei.

Hann segist hafa kosið inngöngu 1975 en muni kjósa útgöngu 2015.

 

Niðurstaða

Það sem liggur að baki þessu er tvennt, þ.e. auðvitað kreppan í Evrópu. Afskaplega slök framtíðar hagvaxtartækifæri Evrópu. 

En ekki síst, þ.s. Bretar upplifa sem atlögu stofnana sambandsins að fjármálahverfinu í London, þ.e. "City."

Þar getur legið að baki, sú hugsun að Bretland muni eiga betri tækifæri utan við ESB, með fókus á restina af heiminum. En fræðilega getur Bretland alveg tekið slíka stefnu. 

Þ.s. eftir allt saman er ekki nema tæpur helmingur viðskipta Breta við Evrópu. Þá veðji Bretland á vöxt viðskipta sinna utan Evrópu.

Á sama tíma, líklega kallar kreppan í Evrópu - - sem virðist stefna í það að vera langvarandi, hvort sem er á aukinn fókus Bretlands á aðrar heimsálfur á næstu árum, ef skapa á þann hagvöxt sem Bretland þarf á að halda til að komast út úr eigin vandræðum. En ekki virðist sérdeilis líklegt að Evrópa verði uppspretta vaxandi tækifæra á viðskiptasviðinu á næstunni.

Bretland hefur alltaf verið alþjóðlega sinnað, hafandi í huga lélegar framtíðar hagvaxtar forsendur Evrópu, er það ekki neitt útilokað að hagnaður Breta af aðild. 

Sé við það að hverfa - ef hann sé ekki þegar horfinn. En þó svo að Bretar fari út, er ekki eins og að þá rofni öll viðskiptatengsl. Bretar verða enn meðlimir að Heims-Viðskiptastofnuninni, ásamt flestum aðildarríkjum ESB. Í gegnum þann klúbb, er áfram til staðar gagnkvæmur aðgangur. Þó sá sé ekki tollfrír. Þó er það lágtollaumhverfi.

 

Kv.

Ný ríkisstjórn verður að hefja verk á umfangsmiklum björgunaraðgerðum!

Þetta er í reynd sannleikurinn að baki þjóðsögunni um hinn meinta árangur ríkisstjórnarinnar. En skv. nýlega útkomnu riti Seðlabanka Fjármálastöðugleiki þá stöndum við Íslendingar frammi fyrir mjög krefjandi verkefni.

Sem er það - - að koma í veg fyrir yfirvofandi lífskjarahrun!

En það er yfirvofandi - - nema að ný ríkisstjórn taki til hendinni, svo um munar.

• Takið eftir - - framreiknaður kostnaður af skuldum er 5½%, en áætlaður gjaldeyrisafgangur yfir sama tímabil, einungis 3%.

• Þetta þíðir einfaldlega að öllu óbreyttu, að gengisfall er yfirvofandi og þar með lækkun lífskjara. 

Á hinn bóginn er enn tími til stefnu. En ekki mikill tími.

Þann tíma þarf að nota vel - - þ.e. að semja um þær skuldir.

Nokkurs konar nauðasamningaleið, eða slá ný lán til að borga upp gömul sem hefðu hagstæðari kjör.

 

Tekið úr ritinu Fjármálastöðugleiki:

1. "Á árunum 2014-2017 er áætlað að afborganir innlendra aðila annarra en ríkissjóðs og Seðlabankans af erlendum lánum muni á hverju ári nema að meðaltali um 5½% af landsframleiðslu."
2. Til samanburðar má geta þess að undirliggjandi viðskiptaafgangur,
   þ.e. það sem í raun var til ráðstöfunar af tekjum þjóðarinnar til að greiða niður
   erlend lán, nam rétt liðlega 3% af landsframleiðslu á síðasta ári.
3. "Vandinn gæti aukist við það, að
   óbreyttu, að horfur eru á því að þessi afgangur fari minnkandi á næstu árum þar sem þjóðhagslegur
   sparnaður nær ekki að halda í við aukna fjárfestingu." 

• "...ljóst að koma þarf til endurfjármögnunar á þessum skuldum ef forðast á umtalsverðan þrýsting á gengi krónunnar."
• "Hún fæli í sér að skuldirnar yrðu greiddar niður á lengri tíma, annaðhvort með samningum við núverandi kröfuhafa eða með nýjum og lengri lánum."

 

Svo má líka álykta það, að Seðlabanki Ísland sé að segja - - Landsbanka Íslands Hf í reynd vera ógjaldfæran?

En ef ekki er nægur gjaldeyrir fyrir hvort tveggja í senn ríkið og Landsbanka, þá auðvitað tryggir ríkið sjálft sig. Lætur LB sitja eftir.

Það getur því vel verið, að LB geti ekki tryggt sér nægan gjaldeyri til að standa undir þeirri skuld.

Atriði sem þingmenn Framsóknarfl. bentu á í nokkur skipti á umliðnu kjörtímabili - - man ég.

Sem betur fer, eru neyðarlögin enn í gildi, þannig ef allt fer á versta veg - getur ríkið látið FME taka LB yfir, og ríkið getur þá sjálft séð um að endursemja um það lán.

Enda fellur það hvort sem er á ríkið, ef LB fer í þrot. Sem raunverulega virðist ástæða að ætla að geti gerst.

 

Tekið úr ritinu Fjármálastöðugleiki:

1. Áætlaðar afborganir fara úr 87 ma.kr. árið 2014 í 128 ma.kr. árið 2015 þegar afborganir af skuldabréfum milli gamla og nýja Landsbankans hefjast af fullum þunga.
   
2. Til samanburðar er áætlað að undirliggjandi viðskiptaafgangur ársins 2012 hafi verið 52 ma.kr.
3. Verði viðskiptaafgangur á næstu árum svipaður og hann hefur verið á sl. árum, um 3-3,5% af landsframleiðslu, þurfa aðrir aðilar en ríkissjóður og Seðlabanki að endurfjármagna sem nemur um 265 ma.kr. fram til ársins 2018.
   

• Afborgunarferill skuldabréfa Landsbankans er of þungur fyrir hagkerfið í heild.
  
• Lengja verður í bréfunum eða endurfjármagna þau.
  
• Án lengingar eða umtalsverðrar endurfjármögnunar er ljóst að ekkert svigrúm er til þess að nýta viðskiptaafgang í því skyni að hleypa út krónueignum erlendra aðila á næstu árum.
  
• Samspil losunar hafta og endurgreiðslna á erlendum lánum er helsta áhættan í kerfinu.

 

Þetta ástand sýnir einnig hve brjáluð hugmynd það var, að ætlast til að Ísland borgaði Icesave.

En ekki síst, færir það okkur heim sanninn um - - popúlisma ríkisstjórnarinnar.

Því var einfaldlega trekk í trekk, þverneitað að nokkuð væri að óttast - - fyrirspurnum þingmanna Framsóknarfl. t.d. um stöðu Landsbanka, var ávallt svarað á þá leið. 

Að staða LB væri traust.

Ég tek þó fram, að ofangreindur sannleikur hefur ekkert verið falinn í þeim skilningi að enginn hafi vitað af honum, þeir sem fylgdust vel með. Vissu af þessu.

Hafa vitað þetta aum töluverðan tíma.

En vandinn er sá, að almenningur veit þetta ekki - - hefur verið fylltur af ranghugmyndum um stöðuna. Og því, röngum væntingum um framvindu mála næstu misserin.

Það er yfirvofandi, að mikið verði þrýst á hækkun lífskjara - - en á sama tíma, er algerlega augljóst skv. tölum Seðlabanka, að engin - alls engin, forsenda ennþá er fyrir slíkri hækkun.

Í reynd, þ.s. ný ríkisstjórn þarf að fara í, er hrein varnaraðgerð.

Til þess að verja núverandi stöðu!

 

Niðurstaða

Staðan er mjög dökk. En hún er ekki vonlaus. Ný ríkisstjórn stendur frammi fyrir mjög krefjandi verkefni. Sem er það, að semja um lækkun greiðslubyrði erlendra gjaldeyrislána.

Þá þarf að taka með í reikninginn, gjaldeyrisþörf allra aðila sem tengjast ríkinu eða hinu opinbera beint eða óbeint, þá á ég við aðila eins og LB og OR.

OR er í gjörgæslu Reykjavíkurborgar, en ríkið þarf í reynd að taka á vanda LB samtímis því, að það tekst á við sinn eigin.

Það á ekki að hika við að taka LB yfir, ef það gerir leiðina að markmiðinu greiðfærari.

----------------------

Hvað með loforðið um lækkun lána? Ég held að ljóst sé að bíða þurfi með að greiða út til lánþega það fé sem hugsanlega semst við eigendur 800ma.kr. lausafjár hérlendis að afskrifa, þar til í ljós kemur hvernig gengur að semja um endurfjármögnun lána ríkisins.

Á hinn bóginn liggur á að afgreiða öll þessi mál - - rétt að stefna að því að klára þau öll á fyrsta starfsárinu.

En ef tekst vel til, verður unnt að afnema höft - án umtalsverðra boðafalla.

Þá ætti vel vera hægt, að greiða út það fé sem lagt verður væntanlega inn á lán einstaklinga sem til stendur, að lækka að hlutfalli.

• Málið er einnig að þegar höftin verða komin af, þá er svo margt í því framhaldi sem verður mögulegt.
• Sú aðgerð er eiginlega forsenda þeirrar atvinnu-uppbyggingar sem ný stjv. þurfa að ráðast í.

 

Kv.

Vaxandi lántökukostnaður smáfyrirtækja, getur verið einn helsti drifkraftur kreppunnar í Suður Evrópu!

The Economist er með tvær mjög áhugaverðar greiningar. Sem ég ætla að vekja athygli á:

1. Broken transmission 
2. Mend the money machine

Vandamálið er það, að þó svo að Seðlabanki Evrópu hafi lækkað vexti í dag, alla leið í 0,25%. Hefur það ekki lengur sjáanleg áhrif til lækkunar vaxta í S-Evrópu.

Eins og sjá má vinstra megin á þessari mynd, sem sýnir virkni vaxtaákvarðana Seðlabanka Evrópu, þá hafa útlán ekki orðið ódýrari á Ítalíu þvert á móti eins og sjá má fer sá kostnaður vaxandi, á sama tíma og lán í Frakklandi hafa lækkað í verði eftir því sem "ECB" lækkar vexti.

Takið eftir, að það kostar kringum 6% að fá lán á Ítalíu í dag. Fyrir lítil og meðalstór fyrirtæki. Þessi kjör eru enn óhagstæðari í löndum sem standa verr en Ítalía.

Hægra megin á myndinni, má sjá þróun í magni veittra lána til smárra sem og meðalstórra fyrirtækja, eins og sjá má er mikill samdráttur í veitingu lána á Spáni, og sífellt vaxandi samdráttur. 

Þetta gefur vísbendingu um alvarlega og versnandi stöðu smárra sem og meðalstórra fyrirtækja á Spáni, en skv. þessu hljóta þau í vaxandi mæli að vera að halda að sér með allar nýfjárfestingar - - en í Evrópu fjármagna smá og meðalstór fyrirtæki sig einkum með lánsfé.

 

Ofan á bætist, eins og fram kemur í The Economist:

"Half of America’s jobs are in small and medium-sized firms (SMEs). In Europe such firms play a far bigger role. In France SMEs employ 60% of workers, in Spain the figure is 67%—and in Italy, 80%."

Þannig, að vaxandi aðhald smáfyrirtækja á Spáni, eru slæmar fréttir fyrir Spán.

Á Ítalíu, er einnig samdráttur í lánum til smáfyrirtækja, sem einnig er vísbending þess að þau séu að halda við sig í fjárfestingum, fókusa á niðurgreiðslu lána - - en eins og sjá má á myndinni, er sá samdráttur þó ekki nærri eins mikill eins og á Spáni.

En á móti kemur, að smáfyrirtæki til meðalstór, eru ennþá hærra hlutfall atvinnulífs á Ítalíu, þ.e. skapa enn hærra hlutfall starfa.

Þannig, að þó aðhald sé hlutfallslega minna en á Spáni, er þetta þó líklega einnig að auka á samdrátt á Ítalíu - íta undir atvinnuleysi.

 

The Economist bendir á eina aðferð, sem "Bank of England" hafi gripið til:

"a new tool, the Funding for Lending scheme (FLS), was created in 2012. Banks first swap their assets, including bundles of SME loans, with the central bank. In return they get ultra-safe treasury bills. Banks can then offer this good collateral as security when they borrow. Because the bank’s creditor gets the safe assets if the bank defaults, this form of funding is cheap."

En Englandsbanki hafi tekið eftir því, að þó svo að vextir væru 0, væru bankar samt sem áður að halda í við sig við útlán eða ekki bjóða nægilega hagstæð kjör.

Englandsbanki, ákvað þá að eiga skipti á eignum við banka þ.e. í reynd taka yfir verðminni eignir sem voru að auka eigin áhættu þeirra banka, gera þá trega til að lána; í staðinn láta þá fá verðmeiri eign.

Ef skiptin eru hagstæð fyrir bankann, þ.e. verðmeiri eignin er látin yfir á sama andvirði og í reynd sú verðminni, er staða viðkomandi banka styrkt.

Og viðkomandi banki, getur aftur á ný boðið lægri vexti.

------------------------------------

Englandsbanki hefur stöðugt verið með inngrip inn á markaðinn í Bretlandi, til þess að tryggja það að vextir væru lágir innan hagkerfisins.

Það er reyndar ekki mjög einfalt fyrir Seðlabanka Evrópu að endurtaka þann leik, en Englandsbanki hefur látið bankstofnun sem hann vildi styrkja til að auka útlán í té ríkisbréf sem Englandsbanki hafði áður keypt af ríkinu.

En þ.e. ekkert sambærilegt sameiginlegt ríkisskuldabréf til fyrir "ECB".

Og ég efa það, að Angela Merkel myndi vera til í að láta "ECB" dreifa þýskum ríkisbréfum út um allt.

• Ríkin þyrftu eiginlega að heimila útgáfu sameiginlegra ríkisbréfa - - til þess að gera þessa aðferð sem Englandsbanki hefur beitt með árangri, til að halda niðri lántökukostnaði til smárra og meðalstórra fyrirtæka á Bretlandseyjum; mögulega.
• Síðan virðist vilji ríkjanna ekki enn vera fyrir hendi.
• Og einnig, Mario Draghi sagði um daginn - Mario Draghi, President of the ECB -  "Secondly, the ECB cannot clean banks’ balance sheets. And third, the ECB is not in the business of monetary financing, i.e. buying government bonds."

 

Niðurstaða

Vandi smáfyrirtækja er viðbótar vandi fyrir ríkin í S-Evr. En eins og við þekkjum, hafa þau verið að beita sig hörðu þ.e. lækka laun - skera niður hjá sér. En samt sem áður, neita hagkerfi S-Evr. að snúa við úr því kreppuástandi sem er til staðar.

Mér virðist líklegt, að hækkandi útlánavextir í S-Evr. ráði miklu um það. En það skapar viðbótar samdráttaráhrif, ofan á niðurskurð stjórnvalda og ofan á áhrif launalækkana.

En þó svo að The Economist horfi þarna á vanda smáfyrirtækja og meðalstórra, þá er almenningur einnig að verða fyrir þessu. Og hækkandi bankavextir og vaxandi útlánatregða, er einnig að skapa viðbótar samdrátt neyslu ofan á þann samdrátt - sem niðurskurður ríkisins og launalækkanir skapa.

Þegar öllum þessum vandamálum er slegið saman, fáum við þann stöðuga og líklega meiri þetta ár en síðasta ár, samdrátt hagkerfa S-Evrópu. Ásamt vaxandi atvinnuleysi.

Ég sé enga snögga leið til að draga úr lántökukostnaðarvandanum, sem ekki væri framkvæmdur með því að beita Seðlabanka Evrópu. En ef maður les svör Mario Draghi, en hann svaraði ýmsu. Þá kemur einnig fram í þeim svörum. Að Seðlabankinn vonast eftir því - - að sameiginlegt bankasamband muni leysa vandann.

En því miður hafa Þjóðverjar hingað til sett góðan tappa í, en þeir náðu inn klausunni "no legacy costs." Þ.e. að bankasambandið, taki ekki tillit til áður fallins kostnaðar. Heldur eingöngu til framtíðar kostnaðar sem til verði, eftir að því er komið á fót.

Þetta minnir mig á deiluna milli "ECB" og ríkisstjórna Evrusvæðis árin 2010 og 2011 og fram á mitt ár 2012 þ.s. "ECB" vildi statt og stöðugt að ríkisstjórnirnar redduðu með því að stækka björgunarsjóðinn, á endanum um mitt sl. ár, gafst ECB upp og veitti loforð um kaup án takmarkana.

Spurning hvort þetta sé upphaf að annarri slíkri þ.e. "ECB" vilji að aðildarríkisstjórnirnar leysi útlánavanda S-Evr. með "bankasambandi" en á endanum, verði það niðurstaðan að kaleikurinn endi hjá "ECB" fyrr rest, því samstaða stjv. evrusvæðisríkja muni ekki nást - um næganlega virkar aðgerðir.

Spurning hvort að evran hafi tíma til að bíða eftir því - að aðildarríkin og ECB taki þá deilu.

En, ef engar aðgerðir koma fyrr en segjum síðla árs 2015. Hvert verður ástandið þá?

 

Kv.

Er til hagkvæm lausn á brennisteinsmengun frá gufuvirkjunum?

Eins og ef til vill margir sáu, þá var áhugaverð grein á forsíðu Morgunblaðsins sl. föstudag, þ.s. fram kom að fyrirtækið Carbon Recycling International. Sem er reyndar íslenskt hátæknifyrirtæki. Hefur lagt það til við Orkuveitu Reykjavíkur. Að Carbon Recycling reisi verksmiðju við hlið Hellisheiðarvirkjunar, sem muni hafa það verkefni, að nýta brennisteininn sem í dag fer beint út í andrúmsloftið frá Hellisheiðarvirkjun. Til þess að framleiða metanól og brennisteinssýru.

Skv. fréttinni er áætlað útflutningsverðmæti 4ma.kr. per ár, af afurðum verksmiðjunnar miðað við magn það af brennisteini sem losað sé ár hvert af Hellisheiðarvirkjun.

Kostnaður við verkmiðju, á bilinu 6-7ma.kr. skv. frétt, væntanlega skv. áætlun Carbon Recycling. En fyrirtækið á eina slíka verksmiðju fyrir þ.e. í Svartsengi á Reykjanesi, en áður var rekin tilraunaverksmiðja í mjög smáum stíl í samvinnu við OR. Þannig að líklega þekkja þeir til þess, hvað kostar að reisa eina slíka.

• Á vefsíðu fyrirtækisins er einnig frétt um málið Converting pollution into billions of value. Þar kemur fram að slík verksmiðja þurfi 45 mw af orku. Og þar muni líklega 45 manns starfa.
• Á vef OR kemur fram að Hellisheiðarvirkjun framleiðir 303 MW. Svo verksmiðjan þarf tæp 1/7 af raforkuframleiðslu Hellisheiðarvirkjunar.

 

Er þetta lausnin á því að losna við brennisteininn úr útblæstri gufuvirkjana?

Menn hafa eðlilega haft nokkrar áhyggjur af umhverfisáhrifum gufuvirkjana, út af þessum brennisteinsútblæstri. Þó það sé ekki eina vandamálið við gufuvirkjanir.

1. Það væri óneitanlega gagnlegt, að hreinsa brennisteininn úr útblæstrinum.
2. En ennþá sniðugra, ef sá nýtist til að framleiða verðmæta afurð á sama tíma. 

• En auðvitað spurning um hvert það verðmæti sé.

En rætt er um þetta í tengslum við svokallað "biofuel" eða lífrænt eldsneyti, en töluvert hefur verið í sókn á seinni árum, að blanda hlutfall af ræktuðu eldsneyti við venjulegt bensín eða dísil.

Talað þá um "lífeldsneyti" - "lífdísil." 

Fræðilega, væri unnt að íblanda metanóli í bifreiðar hérlendis í litlu magni, t.d. 5%. Og lækka a.m.k. eitthvað, gjaldeyriskostnað við eldsneytisbrennslu hérlendis.

Okkar metanól í þessu tilviki, væri þá ekki talið vera "lífeldsneyti."

-------------------------------------

Rétt er þó að halda til haga, að erlendis er mun algengara að nota etanól til íblöndunar í eldsneyti á bifreiðar, en metanól er samt - nothæft.

Eldsneyti með etanóli heitir gjarnan nafni er hefst á E, t.d. E10 sbr. 10% íblöndun.

Eldneyti íblandað með metanóli, hefur þá nafn er hefst á M, t.d. M5 fyrir 5%.

Common ethanol fuel mixtures

Methanol

Metanól er enn töluvert notað í Bandaríkjunum, tengslum við kappakstur og kvartmílu. 

En þekkt er að menn bæti við metanól innsprautun í vélar, til að gefa þeim aukið afl. Gamalt trix.

Ekki ráðlegt þó í nútíma vélum, nema þær séu gerðar til að þola metanól. En þ.e. víst töluvert tærandi sérstaklega fyrir vélar úr áli. Alls ekki ráðlegt að nota það, ef bíll er með vél sem hefur blokk úr áli.

Svo má ekki gleyma að metanól eða tréspíritus er eitrað efni! Sannarlega er bensín ekki hollt til neyslu né dísil.

En það er líklega samt meginástæða þess, að menn kjósa að nota frekar etanól. Eða venjulegt alkóhól.

-------------------------------------

Vegna þess hve miklu mun algengara er að etanól sé notað, þá má líklega hafa einhverjar efasemdir um raunverðmæti slíkrar framleiðslu.

En vélar í dag eru framleiddar a.m.k. í Evrópu, til að þola etanól. En þ.e. ekki endilega víst, að það þíði að þá einnig þoli þær metanól.

Þó líklega séu það efnafræðilega séð efni sem hafa líka eiginleika.

 

Hvað með afgangsvatnið?

Við þekkjum að það hefur ekki verið vinsælt af Hvergerðingum, að OR skuli dæla vatninu aftur niður í borholur á Hengilssvæðinu. En gætt hefur smáskjálfta af þess sökum, þegar vatnið leikur um sprungur og losar um spennu. Hefur víst verið töluvert um þá í Hveragerði og nágrenni.

Fljótt á litið virðist það áhugaverð leið, til þess að losna við afgangsvatnið sem gjarnan er nokkuð mengað af efnum sem eru íblönduð, sem blandast hafa við vatnið neðanjarðar.

---------------------------

En fræðilega er unnt að gera fleiri hluti við það - - en um er að ræða töluvert mikið magn af heitu vatni.

1. Hugsa sér má stórfellda ylrækt þ.e. upphituð gróðurhús. Ylrækt gerð að stóriðju. Við þurfum hvort sem er að auka útflutning héðan til þess að bæta lífskjör.
2. Búa til sambærileg lón eða laugar við Bláa Lónið fræga, heit böð - potta, fyrir ferðamenn. Einhvers konar heilsuferðamennska. 

• Spurning hvort unnt er að nýta þ.s. til fellur frá gufuvirkjununum, og þannig lágmarka umhverfisáhrif þeirra?
• Auðvitað eru borholurnar enn til staðar, raskið frá þeim, pípur til að leiða heita vatnið, stöðvarhúsin, vegir þessu tengt - raflínur o.s.frv.

Niðurstaða

Ég set fram spurninguna á vefinn til þeirra sem telja sig hafa vit á þessu. Hvort það sé gagn af hugmyndum Carbon Recycling að taka brennisteininn út úr útblæstri gufuvirkjana. Framleiða metanól, til m.a. íblöndunar í eldsneyti?

En það mun alltaf kosta að hreinsa brennisteininn út, ef þ.e. unnt að gera samtímis því að framleitt sé verðmæt afurð, þá virðist mér fljótt á litið það geta verið áhugaverð leið.

Síðan má ef til vill hugsa gufuvirkjanir í tengslum við nýtingu á heitu vatni ofanjarðar, vegna galla sem komið hafa fram með dælingu á vatninu aftur niður í jörðina.

En hugmyndir hafa komið fram um stóriðju á sviði ylræktar, sem væntanlega þarf nokkuð af heitu vatni, auk þess að krefjast rafmagns til lýsingar. En Ísland eins og þekkt er, þarf á auknum gjaldeyristekjum að halda á næstu árum.

Síðan, er ein hugmynd sem heyrst hefur um svokallaða heilsuferðamennsku, en þ.e. ekki svo að það sé eingöngu unnt að búa til Blá Lón á Reykjanesi.

En kannski má slá nokkrar flugur samtímis! Auka tekjur af orkuframleiðslunni með því að framleiða vörur til útflutnings sbr. ylrækt - metanól, jafnvel - heilsuferðamennska. 

 

Kv.

Kreppa í Evrópu, hagvöxtur í Bandaríkjunum!

Áhugavert að bera saman fréttir frá Bandaríkjunum og Evrópu. En Framkvæmdastjórn ESB birti nýja efnahagsspá Spring 2013 forecast. Magnað eiginlega, en spáin minnir mann á spána frá sl. ári, en þá var einnig spáð uppgangi seinni part árs og samfelldum hagvexti árið eftir - sem hefði verið þetta ár. Það er engin sérstök ástæða fyrir slíkum viðsnúningi - - hvergi sjáanleg nokkur hin minnstu teikn slíks. Þvert á móti, virðist niðursveiflan stöðug eða lítið eitt á verri kantinn.

Til samanburðar í Bandaríkjunum, er frétt vikunnar Job Gains Calm Slump Worries. Einmitt, það fjölgar störfum í Bandaríkjunum - ekki með ógnarhraða, en nægum dampi til að samsvara hægum en öruggum hagvexti í stað hægrar en öruggrar kreppu í Evrópu.

Þessi mynd tekin af síðu Wall Street Journal sýnir þetta vel, eins og sjá má hafa komið tímabil þ.s. störf voru að tapast, en síðan seinni part 2010 hefur fjölgun starfa verið stöðugt til staðar, á ca. sama hæga dampinum.

1,5-2% hagvöxtur er mun betri staða en það ástand sem Evrópumenn eru að glíma við.

Myndina að neðan má sjá í skírslu Framkvæmdastjórnarinnar, en eins og sjá má þá er Frakkland í kreppu, þ.e. skv. áætlun Framkvæmdastjórnar, í 0,1% samdrætti þetta ár. Þýskaland á að haldast í 0,4% hagvexti, sem er þó minni vöxtur en skv. fyrri spá. 

Svo má sjá draumana um hagvöxt næsta árs, en þá skv. þeirri draumsýn verður nærri því eins mikill vöxtur í Evrópu, eins og menn reikna með að verði í Bandaríkjunum þetta ár.

Að sjálfsögðu er það - "draumsýn."

En án þess að veruleg stefnubreyting verði, þá sé ég ekki skv. hvaða forsendum sé nokkur hinn minnsti möguleiki á slíkum viðsnúningi.

Eins og fram kemur í frétt Wall Street Journal - EU Suggests More Time for Deficit Reduction.

Hefur Framkvæmdastjórnin ákveðið að heimila nokkrum löndum að slaka á í niðurskurði, þannig er Frakklandi gefin 2-viðbótar ár til að ná sínum halla niður, Spáni aftur gefið 1 viðbótar ár, Hollandi einnig en skv. spánni mun hagkerfið í Hollandi dragast saman um 0,8% í ár og Slóvenía einnig verið gefið 1 viðbótar ár.

En Framkvæmdastjórnin er væntanlega að mæta með þessu, vaxandi þrýstingi frá löndum í vanda, um það að slaka á klónni um útgjaldaniðurskurð - - en sem dæmi, er alls óvíst að niðurskurður sl. árs hafi í reynd skilað minni ríkishalla á Spáni. Skv. nýjustu spá stjv. þar var halli sl. árs 6,4% meðan skv. spá Framkv.stj. fyrr á þessu ári, er spáð að sá halli hafi verið 6,7%. Hann gæti endað í 7%.

Pólit. þrýstingur hefur skapast vegna þess, hve andstaða innan aðildarlandanna frá almeninningi, hefur vaxið. 

Takið eftir myndinni hægra megin, en þarna sést heildarsamdráttur í nokkrum löndum frá því að kreppan hófst.

Evrusvæði sem heild eins og sést, er einnig neðan við stöðuna v. upphaf árs 2008.

Ítalía og Spánn á mjög svipuðu róli. En Portúgal er greinilega að fara frekar skarpt niður samfellt frá miðju ári 2010.

Írland hefur e-h rétt við sér, en er ennþá vel fyrir neðan 2008.

Grikkland í ákveðnum sérflokki, en þó á ég von á því að Kýpur eigi eftir að lenda með hraði a.m.k. ca í þeirri stöðu.

----------------------------------------

 

Áhugavert er að taka eftir hratt minnkandi vinsældum Hollande forseta Frakklands sbr. French Leader François Hollande's Woes Fan European Fears.

Ég hef sagt það áður, en það myndi ekki koma mér á óvart, ef Marine Le Pen verður næsti forseti Frakklands.

En hún fékk 17% atkvæða ca. í kosningunum fyrir ári.

Það eru auðvitað nokkur ár enn í næstu kosningar.

En Frakkland er í mjög slæmum málum, með húsnæðisbólu sem er að byrja að springa, samtímis því að neysla er í frjálsu falli sl. rúmlega hálft ár, og iðnframleiðsla hefur frekar en hitt einnig dregist saman.

Ég er því ekki hissa að Frakkland mælist í samdrætti heilt yfir - - eina þ.s. ég er hissa á, er að tölurnar yfir þann samdrátt séu ekki hærri.

En mig grunar að þegar lengra fram líður á árið, þá verði tölurnar fyrir Frakkland reiknaðar frekar niður.

 

Af hverju munar svo miklu á Bandaríkjunum og Evrópu?

Munum að Bandaríkin einnig hafa einn sameiginlegan gjaldmiðil. Það er ekki endilega málið að til sé staðar sameiginlegur gjaldmiðill.

Þarna ræður að verulegu leiti, röng efnahagsstefna í Evrópu. Tel ég.

En mjög stórt atriði sem ég tel vera mjög samdráttaraukandi nú í Evrópu, er sú staðreynd að bilið milli vaxta sem fyrirtækjum og einstaklingum stendur til boða í Evrópu. 

Hefur verið að breikka - - skv. nýlegri skýrslu Deutche Bank er meðalvaxtamunur milli Þýskalands og Ítalíu/Spánar. Milli 3,5-4%.

• Þetta er munur sem skiptir verulegu máli.
• Ég tók eftir því að Mario Draghi hafnaði því að beita "QE."

Sjá vef Seðlabanka Evrópu: Mario Draghi, President of the ECB.

Mario Draghi - "Secondly, the ECB cannot clean banks’ balance sheets. And third, the ECB is not in the business of monetary financing, i.e. buying government bonds."

Þetta er einmitt þ.s."ECB"þyrfti að vera að gera!

En ef Seðlabanki Evrópu myndi hefja stófellda kaup aðgerð sbr. "QE" þ.s hann myndi akkúrat hreinsa út slæmar eignir í S-evr. bönkum.

Þá væri unnt að stöðva þann vítahring sem er í gangi, og stöðugt magnar niðursveifluna í S-Evr., að bankavextir eru á uppleið.

Að auki, þá væri það mjög gagnleg aðstoð v. ríkissjóði í skuldavanda, ef "ECB" eins og Japansbanki hefur ákveðið að gera, myndi kaupa með beinum hætti ríkisbréf ríkja í vanda - - þannig tryggja þeim "ódýrustu" fjármögnun sem möguleg er.

1. Með því að lækka vaxtakostnað almennings, myndi hægja á jafnvel stöðvast samdrátturinn í neyslu sem er í gangi, að auki fækka gjaldþrotum og vanskilum húsnæðiseigenda.
2. Að auki myndi það sama gerast í atvinnulífinu, að gjaldþrotum fækkar, fyrirtæki þurfa minna að skera niður; færri störf tapast.
3. Ef ríkið einnig fær ódýrari fjármögnun, þá einnig þarf það minna að skera niður og færri störf tapast.

• Til samans, minni samdráttur jafnvel stöðvun samdráttar, þíðir betri skatttekjustöðu ríkisins en ella, sem aftur leiðir til minni niðurskurðar og færri tapaðra starfa. Að auki því að hallarekstur þess verður viðráðanlegri, því skuldir lægri.

 

Niðurstaða

S-Evr. þarf öfluga aðstoð til að brjóta upp þann vítahring sem hún er stödd í. En ákveðin neitun Draghi sýnir þó að líklega mun evrusvæði ekki í neinni náinni framtíð, læra af vanda Japans- - sem hefur nýlega ákveðið að umpóla sínum kúrs. Og taka upp hagvaxtarhvetjandi stefnu.

Það hve augljóst virðist, að fátt bendir til þess að gripið verði til aðgerða sem geta virkað innan nytsams tímaramma, til að brjóta niður vítahring þann sem S-Evr. er stödd í.

Er stór ástæða þess, hvers vegna ég er þess fullviss. Að meintur viðsnúningur næsta árs sé tálsýn.

En ég er þess fullviss, að stór ástæða munarins á Evr. og Bandar, sé vegna ólíkrar stefnu Seðlabanka Evrópu og Seðlabanka Bandaríkjanna. 

En það að tryggja lága vexti innan hagkerfisins, er gríðarlega mikilvægt - - þegar mikil skuldsetning er útbreitt vandamál.

Við slíkar aðstæður, geta hækkandi vextir skapað mjög erfiða hagkerfishjöðnun - - í reynd hættulegan sjálfmagnandi spíral, er getur orðið að dauðaspíral.

Þessi veiki er að breiða út í Evrópu - hún er ekki í rénun.

Án öflugra inngripa í ákvarðanir markaðarins, óttast ég það versta. En ein útleið ríkja er að yfirgefa evruna, taka áhættuna á líklegu greiðsluþroti.

Það þó greinilega mun mikið þurfa til, svo það gerist - miðað við það að enn er Grikkland inni.

En meðan vítahringurinn malar og malar, magnast upp andstaða almennigs, og fylgi öfgaflokka.

Það er því hættulegt - að heimila því ástandi að grassera, þegar í reynd er ákaflega auðvelt að brjóta upp þann vítahring.

Viljinn er allt sem þarf - - og þ.e. einmitt þann vilja sem virðist skorta.

Uppbrot evrunnar ef verður - - væri óþörf tragedía.

 

Kv.

Erlendir kröfuhafar til í viðræður - - eins og Sigmundur Davíð hefur haldið fram!

Ég skal viðurkenna, að lítil rödd hefur nagað mig varðandi þá fullyrðingu Sigmundar Davíðs, að kröfuhafar væru óþolinmóðir, og vildu losna héðan. Þeir hefðu meira að segja verið að þrýsta á stjórnvöld hérlendis, um að hefja viðræður við þá. Þó ekkert hafi gengið.

 

Svo það er viss léttir - - þegar Financial Times segir frá viðbrögðum kröfuhafa, sem eiga 800ma.kr. krónueign hérlendis!

Iceland’s creditors braced for losses

"A person close to the creditors said: “The foreign creditors are organised, the banks have not been able to distribute their money for four years, and clearly there is a negotiation to be had between the creditors and whoever forms the new Icelandic government. The eyes of the international financial community will be on that negotiation.”"

Þessi aðvörun, er eiginlega fremur hlægileg. 

En ég bendi fólki á, að Evrópusambandið sjálft gerði mjög sambærilegan hlut fyrir rúmu ári, þegar það neyddi kröfuhafa Grikklands til að afskrifa þ.s. áætlað er 70% framreiknaðs andvirðis skulda Grikklands í eigu einka-aðila.

Evrópusambandið, lagði þá fram kröfu um 50% afskrift áður en "svokallaðar" viðræður hófust. 

Það var undirliggjandi hótun, þ.e. gjaldþrot Grikklands.

Kröfuhafar gáfu eftir, ferlið tók innan við 6 mánuði.

--------------------------------

Alþjóða samfélagið mun yppa öxlum.

Þarna er um að ræða peningalegar eignir - - sem augljóst geta ógnað gengi krónunnar, ef þeim er hleypt öllum út í einu. 

Sem einmitt þíðir, að þær eru í reynd minna virði en núverandi gengi gefur til kynna.

Már Guðmundsson, hefur einnig ítrekað áréttað nauðsyn þess að afskrifa þetta fé!

 

Haft er eftir Má Guðmundssyni: Iceland Lacks Currency for Easy Exit of Krona Creditors

"“A speedy release of those assets, e.g. in relation to composition agreements, can only take place” if creditors agree on a “considerably lower” rate than the current onshore exchange rate, he said."

Þetta er tekið úr ritinu Fjármálastöðugleiki!

1. "Að sama skapi liggur ljóst fyrir að gjaldeyrir til að losa úr landi krónueignir gömlu bankanna og núverandi kvikar krónueignir erlendra aðila getur ekki komið af gjaldeyristekjum þjóðarinnar og krefst því annars gjaldeyrisinnstreymis. "
   
2. "Hröð losun þessara eigna, t.d. í tengslum við nauðasamninga, getur þannig ekki átt sér stað nema verðlagning og viðskiptagengi krónu gagnvart erlendum gjaldmiðlum feli í sér verulega lækkun frá mælingu þessara eigna nú í erlendum gjaldmiðlum miðað við bókfært verð þeirra og álandsgengi krónunnar. "
   
3. "Takist vel til varðandi þetta gæti eftirleikurinn við losun fjármagnshafta orðið mun auðveldari fyrir vikið. "

 

Annað sem kemur fram í Fjármálastöðugleika:

Már Guðmundsson, er að segja okkur að gjaldeyristekjur okkar standi ekki undir núverandi gjaldeyrisskuldum!

Það þurfi að endurfjármagna þær.

Eða fara fram á nauðasamninga við eigendur þeirra skulda!

1. "Á árunum 2014-2017 er áætlað að afborganir innlendra aðila annarra en ríkissjóðs og Seðlabankans af erlendum lánum muni á hverju ári nema að meðaltali um 5½% af landsframleiðslu."
2. Til samanburðar má geta þess að undirliggjandi viðskiptaafgangur,
   þ.e. það sem í raun var til ráðstöfunar af tekjum þjóðarinnar til að greiða niður
   erlend lán, nam rétt liðlega 3% af landsframleiðslu á síðasta ári.
3. "Vandinn gæti aukist við það, að
   óbreyttu, að horfur eru á því að þessi afgangur fari minnkandi á næstu árum þar sem þjóðhagslegur
   sparnaður nær ekki að halda í við aukna fjárfestingu." 

• "...ljóst að koma þarf til endurfjármögnunar á þessum skuldum ef forðast á umtalsverðan þrýsting á gengi krónunnar."
• "Hún fæli í sér að skuldirnar yrðu greiddar niður á lengri tíma, annaðhvort með samningum við núverandi kröfuhafa eða með nýjum og lengri lánum."

--------------------------------------

Það sem Már er að segja okkur er að staðan sé ákaflega slæm, við eigum ekki fyrir skuldunum - þegar tekjustreymið er reiknað fram.

Nema að gengið lækki verulega - - þetta er þ.s. t.d. Þorsteinn Pálsson hefur bent á, og varað við yfirvofandi lággengi krónunnar.

Boðskapurinn að baki því, var sá að það þurfi nýjan gjaldmiðil.

En ég sé þó ekki hvernig það væri lausn á þeim grunnvanda sem er í gangi, að það eru tekjurnar sjálfar sem eru ónógar.

Sigmundur Davíð hefur einmitt nefnt þörfina fyrir því að endurfjármagna skuldirnar, en vaxtabyrðin er ákaflega þung af erlendum gjaldeyrislánum.

Ef hægt væri að lækka vaxtagjöld þau sem ríkið þarf að standa straum af ár hvert, þá um leið minnkar þörf ríkisins fyrir afgang af gjaldeyri.

Sem mun minnka pressuna á gengi krónunnar.

Það þíðir einnig lægri verðbólgu - - en fólk hefur örugglega veitt því athygli hvernig gengið reis sl. sumar og lækkaði svo aftur sl. haust, en lækkun þess var örugglega v. stöðu ríkissjóðs.

En gengið getur í reynd ekki verið hærra en svo, að ríkissjóður sé ekki gjaldþrota, þannig hefur Þorsteinn á sínum Kögunarhól rétt fyrir sér að vissu marki!

 

Niðurstaða

Sannleikurinn er sá að staða Íslands er enn ákaflega þung. Þetta var einmitt hvers vegna Ísland varð að hafna Icesave. Sjálfs sín vegna. En þið sjáið nú ákaflega vel miðað við aðvaranir Seðlabankastjóra, hve fjarstæðukennt það var. Að Íslandi væri mögulegt að bæta við sig umtalsverðum viðbótar gjaldeyrisskuldum.

Við rétt svo höldum sjó - hingað til. Staðan er langt í frá vonlaus. En hún krefst nærgætni meðan verið er að sigla þessu skipi úr því brimróti sem það enn er fast í.

Einn mikilvægur þáttur verður einmitt að losa höftin, en samningar við kröfuhafa um losun eigna þeirra og afskrift sem hæst hlutfalls hinna 800ma.kr. lausafjár sem þeir eiga hérlendis. 

Verður mikilvægur þáttur í þessu.

Næsti þáttur á eftir, verður að vera að vinda sér í að endurfjármagna gjaldeyrisskuldir ríkisins.

En eins og sjá má af aðvörunum Más, er ekki möguleiki að greiða þær hratt niður -- eins og sumir vilja.

Við getum einungis gert það á lengri tíma!

--------------------------------

Ps:  Seðlabanki Evrópu lækkaði stýrivexti í 0,25% úr 0,5%.

Sjá vef Seðlabanka Evrópu: Mario Draghi, President of the ECB.

Vandi fyrir evrusvæði er að sú lækkun mun nærri því engu máli skipta.

En evrusvæði er skipt í Suður/Norður í dag. Virkar ekki sem heild. Þetta gerir ekkert fyrir þann alvarlega vanda, að vaxtakostnaður atvinnulífs í S-Evr. fer vaxandi. Kostnaður v. lánsfjármögnun er enn á uppleið í S-Evr. meðan að fyrirtæki í N-Evr. geta enn útvegað sér ódýrt lánsfé.

Þetta er örugglega stór þáttur í því, að ekkert gengur eða rekur með það að snúa kreppunni í S-Evr. við.

Sjá einnig grein Wall Street Journal: ECB Eases as Downturn in Europe Spreads

 

 

Kv.

Skuldavandi heimila í Hollandi!

Ambrose Evans-Pritchard vakti athygli á þessu, og ég endurflyt þ.s. hann hefur fram að færa. En ég hef einnig verið að veita Hollandi athygli. En þ.e. vegna þess að í Hollandi var húsnæðisbóla eins og víða á sl. áratug innan Evrópu. En meðan við erum hneyksluð á 90% lánum, þá mátti lána 110% í Hollandi.

Ég hef verið að fylgjast með þessu vegna þess að skv. Eurostat eru hollenskir íbúðahúsnæðiseigendur ótrúlega skuldseigir!

Að auki, hefur Holland verið í samdrætti nú samfellt rúmlega hálft ár, og þ.e. rökrétt þegar saman fer samdráttur og gríðarl. skuldsetning - - þá leiði það til skuldakreppu!

Debt-crippled Holland falls victim to EMU blunders as property slump deepens

EuroStat - Gross debt-to-income ratio of households

Tölur frá 2011.

Þar kemur fram að skuldugustu íbúðaeigendur eru í:

1. Danmörku: 267,67%
2. Hollandi: 250,46%

Til sbr. skulda íbúðaeigendur í:

1. Ítalíu: 65,19%
2. Spáni: 125,45%
3. Portúgal: 126,46%
4. Írlandi: 205,86%

Þessar tölur koma ef til vill fólki á óvart - - þetta sýnir hvað ég á við!

Myndin sem Brósi hefur á sinni síðu segir svipaða sögu, sem er þá að húsnæðiseigendur í Hollandi séu ótrúlega skuldseigir!

Næsta mynd hjá Brósa segir síðan aðra sögu, nefnilega þá að kreppan í Hollandi sé farin að bíta - - þ.e. neysla sé að hrynja saman.

Þá getur vart verið annað en að, slæmir hlutir séu einnig að gerast á húsnæðismarkaðinum.

Ég bendi fólki á, að fyrir hrunið á Írlandi og Spáni, skuldaði bæði írska og spænska ríkið vel innan við það hámark sem mest má skulda skv. reglum um evruna.

Að auki voru báðir ríkissjóðir reknir með afgangi á árunum fyrir hrun.

Sama má segja um ríkissjóð Íslands, einnig lága skuldastöðu fyrir hrun.

1. "“The Netherlands bears striking resemblance to Spain and Ireland two or so years ago,” says Stephen Jen from SLJ Macro Partners.
   
2. Holland has a fat current account surplus of 8.3pc of GDP and a savings rate of 26pc, but Mr Jen says such “virtues” did not prevent Japan succumbing to the after-shocks of its housing crash."
3. "Dutch house prices have fallen 18pc, leaving a quarter of all mortgages “onder water”"

Það áhugaverða er, að þó svo að hollenskir bankar séu ekki risastórir miðað við hagkerfið eins og þeir íslensku voru, þá virðist skv. neðangreindu að þeir séu að fjármagna sig að miklu leiti með lánum af millibankamarkaði.

Hættan er sú, að ef þeir lenda í því sem ísl. bankarnir lentu í eftir litlu kreppuna 2006 er erlendir bankar hættu að veita þeim ný lán, að þá lendi þeir í lausafjárvanda.

Sérstaklega þegar á sama tíma, að útlánatöp eru í hraðri aukningu.

1. Dutch banks are up to their necks in mortgage portfolios. They face a huge “funding gap”.
   
2. The loan-deposit ratio (LTD) is 183pc, compared with roughly 70pc in the US and Japan, 100pc in Germany or 120pc in Britain.

Við erum ekki endilega að tala um það, að Holland verði allt í einu nærri því greiðsluþrota eins og Írland varð, enda hollensku bankarnir miklu hlutfallslega minni.

En, skuldir hollenska ríkisins munu samt örugglega fara upp yfir hið skilyrta 60% hámark, tja eins og í einu landi enn, þ.e. Slóvakíu. En þar hefur verið hæg bankakreppa í gangi, en það land hefur reddast án neyðarlána vegna þess, að bankakerfið hefur ekki verið risastórt og áður en kreppan hófst skuldaði ríkið lítið.

• En Holland getur lent inn í sambærilegum hægum dauðaspíral eins og Spánn.
• En skuldir ríkisins hafa verið að hækka hvert ár á Spáni, þ.e. ekki fyrr en eftir 4 ár í kreppu að landið er nálgast 100% í skuldastöðu.

En þegar heimilin í landinu verða gjaldþrota!

Getur nútímahagkerfi sem er mikið háð innlendri neyslu, ekki þrifist.

Að sjálfsögðu getur ríkið þá ekki heldur komist hjá skakkaföllum.

Ég stórfellt efa það - - að ríkið komist hjá því að bjarga almenningi.

Áhugavert að nákvæmlega sama deila er í gangi á Íslandi, sem mér virðist alveg blasa við að Holland er að fara einnig að lenda í.

 

Niðurstaða

Mig grunar að ástand mála í Hollandi sé við það að enda ílla. En hingað til hafði Holland ekki lent í vandræðum vegna þess að hagvöxtur hafði viðhaldist þrátt fyrir allt sem á hefur gengið, en á miðju sl. ári fór hollenska hagkerfið yfir í samdrátt. Síðan þá, hefur sá samdráttur verið nærri því samfelldur.

Þá þegar fór ég að hafa áhyggjur af stöðu heimila í Hollandi. Því ég hafði í skoðun á upplýsingum um stöðu heimila innan Evrópu. Rekið augun í svakalega stöðu heimila innan Hollands.

 

Kv.

Er evrusvæði að stefna í verðhjöðnun?

Tvær áhugaverðar tilkynningar komu í gær frá EUROSTAT þ.e. um hratt lækkandi verðbólgu og hin um aukið atvinnuleysi:

1. Euro area annual inflation down to 1.2%
2. Euro area unemployment rate at 12.1%
   

Ambrose Evans-Pritchard fjallaði um þetta á sinn hátt: Eurozone risks Japan-style trap as deflation grinds closer

En hann kemur með áhugaverðan punkt -

1. "The region’s core inflation rate – which strips out food and energy – fell to 1pc in March."
2. "...the current figure is distorted by the one-off effects of VAT increases and levies linked to austerity. Adjusting for these taxes, the rate is now running at 0.4pc"

Hann segir að svokölluð "kjarna" verðbólga, sé einungis 0,4%.

Síðan greinilega ræddi hann við mann sem við þekkjum:

Lars Christensen, a monetary theorist at Danske Bank: “The eurozone is tracking the experience in Japan in mid-1990s. there is a very high risk of a slide into deflation,”

Þið munið eftir honum Lars, sem varaði við hruninu hér - nokkrum mánuðum áður en það varð!

• Vandinn við verðhjöðnun er sú mögnun á samdrætti sem hún getur framkallað.
• Því hún hvetur fólk til að hætta að eiða peningum, varðveita þá þess í stað - - en þó vextir séu lágir, þá er samt hagstæðara að eiga peninginn ef verðin eru lægri á morgun.
• Þetta á einnig við þá sem eru áhugasamir hugsanlega um fjárfestingar - - þeir bíða frekar eftir því að eignirnar lækki frekar.

Það eru einnig vísbendingar um það, að samdráttur í efnahagsmálum sé á allra síðustu mánuðum, að ná til þeirra landa sem hingað til hafa ekki verið í samdrætti.

Það eru skýrar vísbendingar um samdrátt í neyslu t.d. innan Þýskalands nú fyrri hl. þessa árs. Þegar greinilega hefur verið að draga úr pöntunum til þýskra iðnfyrirtækja á sama tíma. Er vel hugsanlegt að þýska hagkerfið sé við það að enda röngu megin við núllið.

---------------------------------------

Það þarf vart að koma á óvart að enn eina ferðina er atvinnuleysi að aukast:

• 19,211 milljón manns eru atvinnulausir á evrusvæði.
• 24.0% ungmenna eru án atvinnu. 

Áhugavert er að skoða töfluna á hlekk Eurostat, en þar kemur fram að atvinnuleysi er:

• 8,4% í Svíþjóð.
• 8,2% í Finnlandi.
• 7,2% í Danmörku.

Áhugavert hve mikið atvinnuleysið er á Norðurlöndum. En þau eru ekki eylönd í þeim skilningi, að þau óhjákvæmilega verða fyrir barðinu á kreppunni í Evrópu.

Þau skv. því sem ég hef heyrt eru ekki í samdrætti, en vöxtur er kominn vel niður fyrir 1%. Það virðist helst útflutningur út fyrir Evrópu sem heldur löndum eins og Norðurlöndum enn uppi. 

Mesta og minnsta atvinnuleysið i ESB.

"Among the Member States, the lowest unemployment rates were recorded in Austria (4.7%), Germany (5.4%) and Luxembourg (5.7%), and the highest in Greece (27.2% in January), Spain (26.7%) and Portugal (17.5%)."

Til samanburðar, atvinnuleysi ungs fólks.

"In March 2013, the lowest rates were observed in Germany and Austria (both 7.6%) and the Netherlands (10.5%), and the highest in Greece (59.1% in January 2013), Spain (55.9%), Italy (38.4%) and Portugal (38.3%)."

 

Til samanburðar var frétt í dag í Financial Times:

Japanese shoppers loosen purse strings

En þar kemur fram að prentunaraðgerð Seðlabanka Japans er farin að virka, þ.e. Japanir eru aftur farnir að eyða peningum.

Neysla er með öðrum orðum í aukningu, síðan hafa verð á hlutafjármörkuðum í Japan hækkað mikið. 

1. "...share prices of the biggest Japanese companies have risen more than 60 per cent."
2. "Data released on Tuesday showed that household spending rose 5.2 per cent in March, its highest year-on-year growth in nine years."
3. "Excluding the effects of a tax increase in 1997 and the 2011 earthquake, sales at large retailers posted their biggest gain in 20 years, rising 2.4 per cent."

• "Hajime Takata, chief economist at the Mizuho Research Institute in Tokyo - “In a deflationary environment, delaying spending was wise. Now, people are starting to think that things will no longer get cheaper,”

Þetta sýnir hvað það getur verið afskaplega öflugt - - að stýra væntingum!

Með því að tilkynna um massífa prentunaraðgerð, með það að markmiði að auka verðbólgu úr ástandi kyrrstöðu til verðhjöðnunar, í verðbólgu upp á 2%.

Hefur hinn nýi seðlabankastjóri Japans - - breytt hegðunarmynstri Japana á nánast einni nóttu.

Áður varðveittu menn peninginn, því væntingar voru ríkjandi um það að vörur og/eða eignir yrðu ódýrari á morgun.

• En með því að auka verðbólgu!
• Með því að kaupa í hlutabréfasjóðum.
• Með því að kaupa í sjóðum sem eiga og versla með fasteignir.

Er Japansbanki að stýra hinu áður kyrrstæða fjármagni í Japan, einmitt í það að fjárfesta í fasteignum - hlutabréfum og ekki síst - - hreinni neyslu.

 

Niðurstaða

Japan er nýlega búið að gefast upp á meir en 20 árum af efnahagslegri kyrrstöðu og doða. En megnið af þeim tíma hefur verðlag ýmist verið nærri kyrrstöðu eða í hjöðnun. Þessi litla verðbólga er einmitt talin hafa haft mikið að gera með það kyrrstöðuástand sem ríkt hefur í Japan.

En af hagfræðingum þeim sem ráða í N-Evr. mætti ætla, að ekkert ástand sé eins gott og lág verðbólga.

Maður heyrir hina og þessa jafnvel halda því dómadagskjaftæði fram, að helsta hlutverk gjaldmiðla sé að varðveita verðmæti.

Þá auðvitað er verðhjöðnun hreint frábær - - því þá eykst sífellt raunvirði þess penings sem þú átt.

En þú ert þá alltaf að bíða með að eiða honum eða nota hann til að fjárfesta, því meðan það ástand varir að verðmæti peningsins er alltaf meira á morgun því eignaverð fellur og sama gerir verðlag; þá sýnir ástand mála í Japan sl. 20 ár að slíkt ástand þegar það er komið af stað á annað borð getur verið langvarandi.

Í reynd var ekkert sérstakt sem benti til þess að það myndi hætta af sjálfu sér - - er Japansbanki hóf prentun nýverið. Hefði allt eins getað staðið 20 ár til viðbótar.

• Spurning hvort Evrópa getur lært af reynslu Japans.
• Eða hvort að Evrópa verður sjálf að upplifa 20 ár af stöðnun, áður en hún kemst að sömu niðurstöðu og Japan.

 

Kv.