Bankaendurfjármögnun í Evrópu, getur í reynd gert íllt verra!

Það eru nefnilega nokkur erfið vandamál við banka-endurfjármögnun við núverandi aðstæður innan Evrópu. En grunnorsök núverandi vanda, er að sumu leiti lík "sub prime" krísunni. En þá hrundi verðgildi mikils magns afleiðusamninga sem áður voru taldir mjög traustir pappírar, og því keyptir af mörgum aðilum í miklu magni. Bankar notuðu slíka pappíra sem hluta af eiginfjármyndandi eign.

• Þegar undirláns-vandræðin hófust af krafti, skapaðist mikil óvissa um raunverulegt virði lánavafninga eða afleiða, sem leiddi til umtalsverðs verðfalls þeirra.

• Þetta leiddi til þess að eiginfé margra bankastofnana skrapp saman - og um tíma rambaði fj. bankastofnana á barmi gjaldþrots. 

Einungis með umsvifamikilli aðstoð ríkissjóða var víðtæku bankahruni forðað 2008. 

"Directorate General for Economic Affairs: : Quarterly Report" 2009 - samantekt sýnir kostnað aðildarríkja ESB sem hlutfall af landsframleiðslu, af bankabjörgun haustið 2008 og útmánuði 2009.

Austria             32,8

Belgium           79,2

Cyprus              0

Germany         23,2

Greece            11,4

Spain              12,1

Finland           27,7

France            18,1

Ireland        230,3

Italy                1,3

Luxemburgh  19,3

Malta               0

Netherlands  52,2

Portugal       12,5

Slovenia       32,8

Slovakia         0

Euro Area    24,6

EU 27          30,5%

Innan Evrópu var aðgerðin fjármögnuð af mörgum ríkjum með mikilli útgáfu skuldabréfa, sem bankar voru fengnir til að kaupa. Við þessa endurfjármögnun snarversnaði skuldastaða marga aðildarríkja ESB, sem átti örugglega sinn þátt í því að núverandi skuldakreppa aðildarríkjanna hefur verið svo erfið úrlausnar.

• Það sem hefur svo gerst eftir að evrukrísan hófst í apríl 2010, er að óvissa hefur skapast um raunvirði útgefinna skulda nokkur fj. aðildarríkja evrusvæðis - sem hefur leitt til raunverðfalls slíkrar skuldabréfa eignar.

• Það með svipuðum hætti og er vafningar/afleiður verðféllu - er að skapa sístækkandi holu í bókhaldi bankastofnana víða um Evrópu.

Í reynd eru krísurnar að víxlverka í nokkurs konar dauðadansi þ.e. í nokkrum tilvikum starfa svo hlutfallslega stórir bankar í aðildarríki evru, að fall banka getur leitt ríkissjóð viðkomandi lands í vandræði - eins og átti sér stað um Írland, en óttast er bankahrun á Spáni, Ítalíu, Belgíu og að auki Frakklandi.

Á hinn bóginn, eftir því sem efnahagslega niðursveiflan á evrusvæðinu heldur áfram að ágerast, dregur úr trúverðugleika getu nokkurra aðildarríkja til að standa undir eigin skuldbindingum, sem veldur frekara verðfalli þeirra skuldabréfa - sem svo stækkar enn frekar fjárhagslegu gjána innan bankakerfanna.

Ekki má gleima heldur, að þegar hægir á hagkerfunum - þá einnig verðfalla aðrar eignir bankastofnana - nettó niðurstaðan er að staða evr. bankastofnana fer hríðversnandi.

Ég bendi á áhugaverða grein George Soros og Sony Kapoor:

A routemap through the eurozone minefield

Wolfgang Münchau: Eurozone quick-fix will create political monster

German banks attack recapitalisation plan

Banks look to shrink their way out of trouble

 

Af hverju getur það verið mjög tvíeggjað fyrir aðildarríki evru - að endurfjármagna bankana?

1. Ef ríkissjóðir Evrópu dæla fé í evr. banka, þá hækka skuldir viðkomandi ríkja - nettó vandamálið er því ekkert betra, því skuldakreppa aðildarríkjanna versnar - sem veldur enn frekara verðfalli skuldabréfa þeirra og þannig því að hola myndast á ný innan bankanna.
2. Ef þetta er gert með þeim hætti, að ríkisstjórnirnar láta sameiginlega stofnun sem þeir sömu ríkissjóðir bera ábyrgð á, sjá um þá endurfjármögnun - þá í reynd verður útkoman lítt eða ekkert betri. En ég sé ekki að ríkissjóðir Evrópu komi skár út eða að ráði skár út, ef skulda-aukning er vegna ábyrgða til sameiginlegs sjóðs er síðan veitir lán. En ég get ekki séð að sú skuldaaukning er þá verður hjá viðkomandi ríkissjóðum - sé neitt síður raunveruleg. Ég bíst því við því, að markaðurinn muni einnig verðfella skuldir aðildarríkjanna vegna þeirrar skuldaaukningar. Þannig, að eins og í 1. skapist á ný hola innan bankakerfanna.
3. Síðan ef ætlast er til að bankarnir sjái að mestu um það sjálfir að stækka sitt eiginfjárhlutfall. Þó skv. hótun helstu bankstjóra Evrópu, er líklegast að bankarnir þá bregðist við með því: A)Draga saman útlán - þannig safna fé í gegnum eigin starfsemi. Galli að þetta - sérstaklega ef margir bankar beita þessu úrræði - mun hafa mjög mikil samdráttaráhrif innan hagkerfa Evrópu. B)Ástæður þess að bankastjórar segjast munu fara þá leið, sé að markaðs-aðstæður geri eiginfjáraukningu með sölu bréfa sérstaklega erfiða og að auki séu verð mjög léleg. Vænlegra sé því fyrir hvern og einn banka, að draga saman seglin - selja eignir. Ná með þeim hætti að standa við hinar nýju kröfur.

Bæði George Soros og Sony Kapoor benda á vanda nr. 3, en þeir leggja til sitt hvora lausnina.

1. Soros telur vænlegt að ríkissjóðir einfaldlega - lýsi yfir fullri ábyrgð á starfsemi evr. banka. Engin eiginleg endurfjármögnun fari fram að sinni. En Soros telur of varasamt fyrir ríkissjóði að beita sér með slíkum hætti við núverandi aðstæður. Svo hann mælir gegn þeirri áætlun sem virðist standa til innan Evrópu, að setja af stað.
2. Á meðan Kapoor leggur í reynd til, að bankakerfi Evrópu fái fulla bakábyrgð Seðlabanka Evrópu. Sem þíðir peningaprentun.

Niðurstaða

Áhugavert er að nú koma fram hinir og þessir, og vara við hugmyndum um endurfjármögnun banka innan Evrópu. Þetta er umdeilt mál meðal hagfræðinga.

En mér sýnist sjálfum að rökrétt sé, að fyrst að svo er að núverandi bankakrísa sé að stærstum hluta komin til fyrir tilverknað skuldakrísu einstakra aðildarríkja evru.

Og auk þess, að ljóst er að endurfjármögnunar-aðgerð mun annað af tvennu, auka skuldir ríkjanna beint eða óbeint, sem skilar sömu niðurstöðu í reynd, því gera skuldakrísu þeirra sjálfra verri - þannig í reynd ekki skila bættri útkomu; eða auka samdrátt þegar bankar losa sig við eignir og draga úr útlánum, og þá verður það samdráttur sem gerir skuldakrísuna verri, sem mun aftur verðfella skuldabréf ríkja í vanda og því framkalla á ný fjármögnunarholu innan bankanna.

Að sennilega sé það rétt sem bent er á, að banka-endurfjármögnunaraðgerðin hver leiðanna 3-ja er valin, muni ekki draga úr kreppunni á evrusvæðinu.

---------------------------

Niðurstaðan er að, það er sjálf skuldakrísa aðildarríkjanna sem er vandinn. Ef hún leisist hverfi bankavandinn einnig að stórum hluta.

 

Kv.

Athugasemdir

[Júlíus Björnsson, 14.10.2011 kl. 03:46]

Fækka bönkum og skera niður fjármálageirann í EU er það sem er að gerast. Millibanka skuldir - eignir= 0 . Skiptir engu máli þótt falli niður nema þá fyrir suma economists. VSK tekjur er það sem skapar raunverulegt fjármagn. Þegar þær dragast saman vegna framleiðslu samdráttar minnar grunnur fjármálauppsetningarinnar.  Því fyrr sem vaxta skattarnir minnka því hægari verður framleiðslusamdrátturinn í EU.  Mörg ríki í EU fór sér offari í uppbyggingu á fjármálageira án þess að hafa fyrir honum grundvöll. Einnig þegar öll ríki nota evru þá vilja allir fjármálatengdir  óháð Meðlima-Ríki hafa sömu evrutekjur og þeir í ríkustu ríkjunum. Miðstýring  Brussel er að skera niður fjármagnskostnað í óstöndugu ríkjum EU. Þetta verður að gerast hægt.