Forvitnileg krísa varðandi strandaða risaskipið í Súezskurði - sýnir einhverju leiti áhættuna af því veröldin er svo háð tveim skipaskurðum, Súez og Panama!

Skipið, Ever Given, er það stórt að umfangið er ekki auðvelt að gera sér í hugarlund, sbr. 224.000 tonn skipið sjálft, ber síðan 20.000 gáma er hver um sig getur borið á bilinu 10-20 tonn, m.ö.o. erum við að tala um mögulegan burð upp á 200.000 tonn.
Er gefur mögulegan heildarþunga vel yfir 400.000 tonn - ef allt er tekið með.

• Lengd: 399,94m.
• Breidd: 59m.
• Ristir: 15,7m.

Gerfihnattamynd!

Skipið sem sagt, þverar algerlega skurðinn - fremri 1/3 skips er fastur á grunni.
Meðan aftari 2/3 er fljótandi.
--Það skýrir björgunarplanið, sbr. stendur til að toga aftan og framan, samtímis.

Skemmtileg mynd er sást á mörgum miðlum!

Hersing af skipum býður eftir að sigla um skurðinn!

Ever Given séð frá öðru skipi!

Fréttir:

Fresh bid to dislodge stranded Suez Canal container ship gets under way

How are they trying to free the Ever Given?

1. Ef tilraun um helgina ber ekki árangur!
2. Yrði næst leitast við að fjarlæga gáma af Even Given.

Slík aðgerð yrði auðvitað tímafrek þ.s. líklega þarf þá að beita krönum á fljótandi prömmum, þ.s. á landi er mið eyðimörk þ.s. enginn er vegur akkúrat á þeim stað, né nokkur aðstaða til að koma fyrir gámum þar!

Það þíðir auðvitað, að þá þarf einnig hersingu af fljótandi flutninga-prömmum, svo unnt sé að taka við gámum af skipinu.

Talað er um í frétt, að fjarlægja gáma að framan-verðu, væntanlega vegna þess að skipið er fast á fremsta 1/3.

Heyrst hafa aðvaranir að aðilar þurfi að gæta sín á að búa til of mikið misvægi í þyngd, sbr. aðvaranir að það geti hugsanlega brotnað í tvennt.

En prinsippið er dæmigert er kemur að losun strandaðra skipa, þ.e. að létta þau svo þau fljóti ofar á sjónum og þar með auðveldara verði að koma þeim aftur á flot.

Prinsippið það sama, Ever Given aftur á móti er svo ótrúlega stórt skip.

 

Alls konar blaður hefur verið, að heimurinn eigi ekki vera þetta háður verslun!

Ég er a.m.k. algerlega viss, að það er fullkomlega ópraktískt -- að leitast við að brjóta upp þær gríðarlega flóknu viðskipta-keðjur er hafa byggst upp.

Vandinn er einfaldlega sá, of margir aðilar eru of háðir hverjum öðrum, þ.e. geta ekki sjálfir framleitt alla vöruna!
Þau viðskipti þurfa að fara heimshluta á milli.

Punkturinn er einfaldur, að höggva á keðjurnar - þíddi nánast fulla stöðvun.
Ekki bara smá kreppu - nær allt mundi stöðvast.

Financial Times sagði um daginn ótrúlega sögu um -- TSMC
how a Taiwanese chipmaker became a linchpin of the global economy

Þetta fyrirtæki framleiðir nærri 90% heims-framleiðslunnar af kísil-örtölvu-kubbum.
Sem hannaðir eru af öðrum aðilum!
M.ö.o. fyrirtækið sérhæfir sig í að framleiða fyrir aðra.

Sérhannaðir kubbar eru m.a. notaðir af bifreiða-framleiðendum.

1. Saga fyrirtækisins líkist um sumt sögu Google og FaceBook, þ.e. það hefur náð forskoti á alla keppi-nauta í sömu grein -- m.ö.o. náð slíku umfangi enginn getur keppt við það.
2. TSMC er alls ekki að yfirbjóða, málið er að kostnaður þess er lægri en allra keppi-nauta, m.ö.o. þ.e. samt rekið með hagnaði -- sýnir að stærðar-hagkvæmni er raunverulegt fyribæri.

En það eru margir að stinga saman nefjum um það, að kannski sé það óvarlegt að 90% heimframleiðslunnar á sérhönnuðum kísil-örtölvu-kubbum, sé á litlu svæði á Tævan!

• Hinn bóginn, ef fyrirtækið væri brotið upp - yrðu kubbarnir dýrari.
• Vegna þess, að þ.e. ekki að hindra samkeppni með nokkrum öðrum hætti en þeim, að enginn ræður við að framleiða á þeim verðum sem þeir geta boðið.
  --Samt eru þeir með mikinn hagnað per ár.

Það sem ég bendi á er, að þ.e. ekki lýgi - að sérhæfing fyritækja er verður möguleg, með opnum viðskiptum heiminn vítt - skapi aukna hagkvæmni.
M.ö.o. þ.e. ekki lýgi, að opin hnattræn viðskipti skapi hærri lífskjör.

Vegna þess að í mun minna hagkvæmu fyrirkomulagi, yrði allt mun dýrara.
Auðvitað er ekkert fyrirkomulag galla-laust.
Hinn bóginn, hafa hnattræn lífskjör mannkyns aldrei sögulega séð verið hærri.

• Þ.s. menn hnýta í, eru minniháttar gallar.
• M.ö.o. kjör fólks á Vesturlöndum, hækka ekki lengur eins hratt og þau áður gerðu, m.ö.o. stöðnun í launaþróun -- hinn bóginn, erum við að njóta ótrúlegt aðgengis að sífellt hraðari tækni-þróun sem borin er uppi af hnattrænum risa-fyrirtækjum.
  --Það fer enginn að segja mér, þó laun hafi ekki hækkað eins hratt sl. 20 ár og 20 árin þar á undan, að gríðarlegar tæknibyltingar sl. 20 ár hafi ekki bætt líf fólks.

Ef menn í pyrringi leitast við að brjóta upp heiminn eins og hann virkar.
Yrðu fyrstu megin áhrifin - ef það tækist, gríðarlegt kjara-hrap -- hin, atvinnuleysi í stærðum er ekki hafa sést síðan ca. 1930.
Þ.e. vegna þess, að þ.e. mun auðveldara að skemma en byggja upp - en nýja framleiðslu í staðinn, tæki óhjákvæmilega langan tíma að byggja upp - kjarahrapið væri líklega varanlegt því þá væri einnig svissað yfir í mun óhagkvæmara fyrirkomulag.

Ég er ekki alveg að sjá þó launa-kjör hafi verið stöðug tiltölulega að það sé slæmt.
Kjör eru ekki bara laun!
--Ekki einungis tækni-bylting hefur orðið.
--Muna einnig, bæði verðbólga og vextir eru lægri í dag.
Í því að borga fyrir lægri verðbólgu + lægri vexti, felast raunverulegar kjarabætur.

• Ath. hærra húsnæðisverð -- er rökrétt afleiðing lægri verðbólgu ásamt lægri vöxtum.
  Lægri vaxtagjöld þíða, menn hafa efni á stærra láni!
  Það þíðir hærra húsnæðisverð - því menn hafa efni á að bjóða meir.
  Er allur markaðurinn það gerir - þá eðlilega hækkar verðið.

--Já ég skil, það einnig þíðir hærri leigu. Það fylgist að við hærra húsnæðisverð.

• Húsnæðisverð og leiga hefur því rökrétt  hækkað á öllum vesturlöndum.
  Þ.s. verðbólga og því vaxtagjöld hafa lækkað seinni ár jafnt og þétt.
  Þetta rökrétt helst í hendur, eins og útskýrt.

Mikið af óánægjunni virðist tengjast þessu!
Tæknilega getum við lækkað húsnæðisverð aftur með að keyra upp verðbólgu og þar með vaxtagjöld.

1. Þ.e. auðvitað smávægileg kaldhæðni, sbr. margir vilja lægri vexti.
2. En samtímis, leiða lægri vaxtagjöld óhjákvæmilega til hærra húsnæðisverðs -- þar með dýrari leigu.

--Megin ábendingin er hve flókin keðja lífið oft er. Einnig að þó það séu einhverjir gallar, ættum við að fara varlega í það að íhuga að brjóta þær keðjur niður.

 

Niðurstaða

Það verður forvitnilegt að fylgjast áfram með því hvort og hvenær tekst að koma risaskipinu aftur á flot. Líklega er það nærri eða alveg óskemmt vegna þess að aðstæður á strandstað virðast sendnar ekki gríttar, þar fyrir utan gætir flóðs og fjöru - en í skurðinum virðast skipin alfarið varin fyrir öllum áhrifum af öldu. Þannig séð fer líklega vel um skipið, m.ö.o. það sé ekki beint í hættu á strandstað. Á móti kemur að strandið eru stórar búsifjar fyrir mjög marga aðra aðila er lenda í vanda ef ekki fljótlega leysist úr málum!

 

Kv.