Íberíuskaginn á leið í verðhjöðnun ef marka má gögn EUROSTAT

Hagstofa ESB þ.e. EUROSTAT birti í dag uppgjör verðbólgu í ESB og á evrusvæði í október. Það er áhugavert að skoða lokatölur. En fyrr í mánuðinum kom bráðabirgðaniðurstaða.

Sjá: Euro area annual inflation down to 0.7%

Ég er með tvær myndir, því þ.e. áhugavert að bera saman uppgjör október mánaðar við uppgjör september mánaðar.

Myndin að neðan sýnir uppgjör Eurostat á verðbólgu október mánaðar.

Er meðalverðbólga evrusvæðis mældist 0,7%.

Myndin að neðan sýnir uppgjör Eurostat á verðbólgu október mánaðar.

Þá mældist meðalverðbólgan 1,1%.

Á myndinni fyrir neðan má sjá feril yfir verðbólgu á evrusvæði, frá 2005 fram til í lok október 2013.

Weak Eurozone Inflation Outlook Raise Speculations Of Further ECB Easing

Eins og sést er mjög skír þróun til lækkunar, er virðist hafa hafist 2011, en síðan 2012 virðist lækkun verðbólgu hæg og að mestu stöðug, miðað við það hve þróunin er skír - - stefnir í verðhjöðnun.

Nema að til róttækra aðgerða verði gripið.

.lll

Íberíuskaginn á leið í verðhjöðnun?

Mér virðist þetta fréttin sem maður á að lesa úr tölum EUROSTAT, en lækkun verðbólgu á Spáni og í Portúgal í 0% úr 0,5% annars vegar og 0,3% hins vegar mánuðinn á undan - - getur þítt að lönd Íberíuskaga séu við það að sökkva inn í ástand verðhjöðnunar.

Hin áhugaverðu tíðindin eru þá, að Ítalía er enn ekki í bráðri hættu á verðhjöðnun, með mælda verðbólgu upp á 0,8%. En þ.e. mjög lítil breyting miðað við mánuðinn á undan.

Þar virðist því ekki vera hröð niðursveifla í verðbólguhraða.

Það þannig séð eru góð tíðindi fyrir evrusvæði þ.s. skuldir Ítalíu eru þegar ill viðráðanlegar við 133%. Verðhjöðnun mundi gera það ástand enn erfiðar viðureignar.

En á sama tíma er útlitið ekki bjart á Spáni, en þó skuldir ríkissjóðs Spánar séu ívið lægri þ.e. rétt undir 100%, þá er ríkissjóður Spánar með í reynd - - verra rekstrarhalla vandamál en ríkissjóður Ítalíu.

Þar sem að ríkissjóður Ítalíu hefur afgang af frumjöfnuði fjárlaga - bara ekki nógu stóran til að eiga fyrir öllum vaxtagjöldum nema slá lán því hækka enn skuldir ríkissjóðs Ítalíu.

En á sama tíma er ennþá halli á frumjöfnuði fjárlaga á Spáni, það þíðir að spænska ríkið þarf að slá lán fyrir eigin rekstri og á ekki neitt upp í vaxtagjöld - sambærilegur vandi við það ástand sem ríkissjóður Grikklands hefur verið að vandræðast með.

Skv. skýrslu AGS fyrr á árinu, var ekki útlit fyrir að þetta breyttist fyrir 2018. Auðvitað gæti tæknilega séð ríkisstjórn Marihano Rajoy beitt frekari útgjalda niðurskurði, en það verða þingkosningar veturinn 2015. Þannig að Rajoy þarf þá að hamra það stál á nk. ári, en vart sé að ætla annað en að fókusinn árið 2015 verði á annað en kosningarnar þá um veturinn.

Spánn gæti því lent í óþægilegri stöðu þ.e. verðhjöðnun + áframhaldandi halli á frumjöfnuði fjárlaga, að það vandamál væri enn óleyst fyrir kosningar.

• En með því áframhaldi gætu skuldir spænska ríkisins hratt náð skuldastöðu Ítalíu - - en ég bendi á að v. upphaf 2007 var skuldastaða spænska ríkisins rétt neðan við 40%.
• Ótrúlegt en satt.

Það sem ekki síst hindrar spænska ríkið, er að það hefur mikilvægar samfélagslega skyldur - en með nærri 27% atvinnuleysi, þá er til staðar mikill fjöldi einstaklinga og fjölskylda, sem eru háðir/háðar að öllu leiti stuðningi ríkis og héraða, borga og bæja.

Það eru einhver takmörk við því, hve mikið er unnt að lækka bætur, áður en samfélagslegar hörmungar fara að valda raunverulegu neyðarástandi.

Hin eiginlega von spænska ríkisins virðist vera - að hagvöxtur lagi stöðuna.

Vonin að áætlunin virki, þ.e. niðurskurður í bland við umbætur á vinnumarkaði, einföldun regla - endurreisi áhuga fjárfesta á Spáni. Og skili ekki síst, auknum útflutningi.

Nokkur aukning útflutnings hefur verið í gangi, en vandi að útflutningshagkerfið við upphaf þessa árs var einungis 35% af heildarhagkerfinu, meðan að aðrir þættir þess eru annaðhvort í samdrætti eða stöðnun, þá líklega dugar ekki stækkun útflutningshagkerfisins nema fyrir mjög litlum hagvexti í besta falli.

Það sé líklega hvers vegna AGS sá ekki að hallinn spænska ríkisins mundi minnka að ráði fyrir 2018.

 

Niðurstaða

Íberíuskagi í mjög raunhæfri hætti á að detta niður í verðhjöðnun, meðan að Ítalía a.m.k. ekki enn virðist á þeirri brún. 

Á hinn bóginn er ákveðin ný þróun í gangi í sambandi við Ítalíu - en í dag þá sendi Framkvæmdastjórn ESB aðvörun til Ítalíu, þess efnis að nýtt fjárlagafrumvarp ríkisstjórnarinnar væri ekki ásættanlegt.

EU Commission warns Italy on 2014 budget

EU uses new budget powers to demand more austerity in Italy and Spain

En skv. svokölluðum Stöðugleika Sáttmála, hefur ESB í dag rétt til að koma með slíkar athugasemdir við fjárlög áður en þau hafa verið samþykkt af þingum viðkomandi aðildarríkja. Tæknilega getur Framkvæmdastjórnin farið lengra með málið - beitt sektum, jafnvel lagt inn kæru til Evrópudómstóls. En það má vera, að Framkvæmdastjórnin ákveði að beita ekki úrræðum sem fram til þessa hafa ekki verið notuð. En með Stöðugleika Sáttmálanum, getur Framkvæmdastjórnin samt beitt miklum þrístingi.

Skv. viðbrögðum fjármálaráðherra Ítalíu - virtist ekki vera útlit fyrir að hann mundi gera breytingar á fjárlagafrumvarpinu: ""We could have taken even more restrictive measures to reduce our public spending, but I imagine there would be even more cries of pain. I believe our approach is balanced," he said. "It is not necessary to change the budget.""

Það getur verið áhugavert að fylgjast með þessu, hvort það sprettur upp deila milli Ítalíu og Framkvæmdastjórnarinnar - - en ef Ítalía er þvinguð til viðbótar niðurskurðaraðgerða, þá gæti það aukið snarlega líkur á því að ítalska hagkerfið falli einnig í ástand verðhjöðnunar.

Og ef Ollie Rehn beitir spænsk stjv. sambærilegum þrístingi, en eftir allt saman er meira hallarekstrarvandamál á Spáni eins og ég benti á, þá gæti Spánn súnkað dýpra í þá líklegu verðhjöðnun sem virðist þar nú framundan.

 

Kv.

Stutt í að Seðlabanki Evrópu fari að prenta? Skv. EUROSTAT mældist hagvöxtur einungis 0,1%

Í dag kom fram fréttatilkynning frá EUROSTAT þess efnis, að hagvöxtur á evrusvæði hafi einungis verið 0,1% á 3. ársfjórðungi 2013, það þíðir að vonir um að hagvöxtur mundi glæðast með haustinu hafa brostið. Þess í stað hefur hægt á aftur eftir að vöxtur mældist 0,4% yfir sumarmánuðina. Þetta kemur sjálfsagt ekki á óvart, en mig grunaði að þetta hefði að umtalsverðu leiti verið góð ferðamannavertíð, þarna á 2. ársfjórðungi, og að síðan mundi vöxtur minnka aftur.

Það verður síðan forvitnilegt hvort samdráttur mælist að nýju lokamánuði ársins, en ég stakk einnig upp á þeim möguleika, þegar vöxtur mældist 0,4% skv. skv. tölum fyrir 2. fjórðung.

Málið er að það voru einnig ýmsar aðrar vísbendingar komnar fram, ekki síst að verðbólga á evrusvæði hafi súnkað niður í 0,7% eða skv. mælingu á svokallaðri kjarnaverðbólgu, í 0,8%.

Það var vísbending þess, efnahagsleg umsvif væru líklega í kólnun - einnig.

Ekki síst, voru komnar fram tölur frá Spáni er sýndu 0,1% vöxt einungis.

Eurostat - Euro area GDP up by 0.1%

 

Er stutt í að Seðlabanki Evrópu fari að prenta?

Það var mjög forvitnilegt viðtal í Wall Street Journal í gær við einn af meðlimum stjórnar Seðlabanka Evrópu, nánar tiltekið Peter Praet.

ECB's Praet: All Options on Table

En hann var spurður nánar út í það af blaðamanni WSJ hvað Mario Draghi átti akkúrat við, er hann um daginn, þegar vaxtaákvörðun stjórnar Seðlabanka Evr. var kynnt - sagði að ráðið mundi halda áfram að fylgjast með málum, og það réði yfir þeim tækum sem til þyrfti ef ástandið versnaði.

"The balance-sheet capacity of the central bank can also be used," - "This includes outright purchases that any central bank can do."

Þetta eru án vafa merkilegustu ummælin, en þetta er svokallað "Asset Purchasing" gjarnan kallað "QE - Quantitative easing" frasi sem Bernanke notaði, meðan hann var yfirmaður "US Federal Reserve." 

Ég hef nefnt það um töluvert skeið, að Seðlabanki Evr. þurfi einmitt að hefja sambærilegt "kaupa" prógramm, og Seðlabankar Bandar. og Bretlands hafa verið að ástunda nú í nokkur ár samfleytt.

Málið er að ég sé ekki með hvaða hætti öðrum, losað verði um stífluna innan bankakerfis S-Evr.

En stór hluti vandans þar, er að bankarnir eiga of mikið af lélegum eignum - - þannig að þeir hafa neyðst til að skrúfa fyrir útlán, hækka vexti á ný lán, og innkalla eftir getu eldri lán. Til þess að fjármagna þá miklu afskriftir sem þeir hafa búið við.

Þetta auðvitað ýtir undir samdráttartilhneigingar í ríkjum S-Evr.

Seðlabanki Evrópu er í reynd eini aðilinn sem getur leyst þann vanda.

Því einungis Seðlabanki Evrópu, getur keypt upp allt verðlausa draslið sem stíflar útlánagetu banka í S-Evr., neyðir þá til að halda uppi vöxtum á útlán - - sú aðstoð mundi hjálpa verulega hagkerfunum í S-Evr.

Því þá gætu lán aftur orðið ódýrari, bankar gætu orðið sveigjanlegri við viðskiptavini í greiðsluvanda, og ekki síst - gætu aukið framboð af lánsfé.

• En þ.e. algerlega óhjákvæmilegt, að þessi aðgerð sé framkvæmd með seðlaprentun að vopni, en þó að "ECB" mundi prenta til að kaupa verðlausar eignir.
• Þá þarf það ekki að vera verðbólguvaldandi við núverandi aðstæður, því eins og var í Bandar. er "US Federal Reserve" hóf prentun, var hætta á þróun yfir í verðhjöðnun.
• Þ.s. verðbólguáhrif prentunarinnar mundu gera, væri að halda henni uppi við 2% mörkin, eins og gert hefur verið í Bandar. - reyndar þrátt fyrir prentun hefur verðbólga í Bandar. oft mælst undir 2% í núverandi kreppu, þó ekki langt undir eins og mælingar á verðbólgu á evrusvæði sýna.

Það er að vísu það, að ef Seðlabanka Evr. mundi með prentun takast að koma meðalverðbólgu evrusvæðis í um 2%, þá væri hún á sama tíma nær 4% í Þýskalandi.

------------------------------------

Það verður forvitnilegt að fylgjast með vaxtaákvörðunum Seðlabanka Evrópu það sem eftir er af árinu, en miðað við nýjustu hagtölur og þróun verðbólgu á evrusvæði.

Væri ekki spurning að Bernanke hefði sett seðlaprentvélar á útopnu, ef hann væri við stjórn Seðlabanka Evrópu.

En það hefur verið harður kjarni innan bankaráðs Seðlabanka Evrópu með Þjóðverja í forystu, er hafa staðið fyrir hugmyndir sem upphaflega kenndar eru við svokallaðan Austurríkis hagfræði skóla, en sem Seðlabanki Þýskalands síðar meir tók upp á sína arma - og er meir kennt við Þýskaland í dag.

Sá skóli er alfarið á móti prentun, leggur höfuð áherslu á lága verðbólgu og í reynd er ekki andvígur verðhjöðnun, mikill fókus á það að "peningar haldi verðgildi sínu" en þessar hugmyndir virðast njóta töluverðra vinsælda meðal bankamanna á meginlandi Evr. - sem ætti ekki að koma á óvart.

Þ.s. bankar eru gjarnan með mikla peningasjóði í spilum, eru því rökrétt hallir undir hagfræðilega hugmyndafræði er predikar - sem stöðugast verðgildi peninga.

Sá skóli virðist ekki andvígur atvinnuleysi eða efnahagssamdrætti, eða sá vill ekki beita peningastjórnun til að berjast við slíka þætti, heldur treystir á að hagkerfið rétti við sér - þegar það geri það að sjálfu sér.

Mikil áhersla á að ríkið gæti að sér við skuldasöfnun, mikil trú á niðurskurð - halla eigi alltaf að mæta með niðurskurði, með öðrum orðum - - alveg þveröfug hugsun við Keynesíska hagfræði.

•  Vandinn er að þetta er hugmyndafræðilegur ágreiningur - - þýsku hagfræðingarnir telja prentun aldrei réttu leiðina, þá meina ég virkilega, aldrei.

Það má gera ráð fyrir því að ágreiningurinn innan bankaráðsins muni fara vaxandi á næstunni.

Það verður forvitnilegt að sjá, hvernig andstæðingar prentunar bregðast við - þegar þeir standa frammi fyrir henni, t.d. við upphaf nk. árs.

Það gæti það alveg gerst, að meirihluti myndist innan bankaráðsins fyrir - "QE."

Undir lok þessa árs.

• Hversu vitlausir verða Þjóðverjar, ef Draghi hefur fulla prentunaraðgerð?

 

Niðurstaða

Vonir um það að hagtölur sumarsins í Evrópu sýndu að evr. hagkerfið væri við það að taka a.m.k. á loft í lágflug, virðast vera að bregðast. Miðað við mælingu EUROSTAT upp á 0,1% vöxt fyrir evrusvæði fyrir - júlí, ágúst, september.

Í þessu ljósi er þróun verðbólgu evrusvæðis áhugaverð, það að hún hefur falli skarpt í haust og í vetur. Það bendir til þess, að þessi sama þróun að það hægi á sé enn í gangi í október, þegar síðasta verðbólgumæling kom fram. Líklegt að nóvember sýni það sama.

Mario Draghi tók í desember 2011, dramatíska ákvörðun. En þá var hann nýtekinn við sem yfirmaður "ECB." Þ.e. svokallað "LTRO" sem voru lán til banka á evrusvæði til 3-ára með mjög vægum skilyrðum og ekki nema um 1% vöxtum. A.m.k. hluti af því lánsfé var prentað.

Spurning hvort að Draghi taki aftur dramatíska ákvörðun í desember 2013?

 

Kv.