Af hverju gerir Pútín ekki nóg - til að hugsanlega hafa sigur í Úkraínu? Velti þessu upp, því Pútín hefur hafið nýja sókn í A-Úkraínu, samtímis benda rússneskir gagnrýnendur á þá líklegu staðreynd, liðssafnaður Rússa sé ónógur til sigurs í þeirri rimmu!

Ég hef vaxandi mæli sl. mánuði fylgst með áhugaverðri gagnrýni rússneskra bloggara á aðferðafræði Rússneska hersins í Úkraínu - framarlega hefur verið, Igor Girkin.
Sá maður hefur verið hluti af stríði Rússlands gegn Úkraínu síðan 2014.
Útgangspunktur Girkin, og annarra sambærilegra gagnrýnenda er sá!
Að yfirvöld Rússlands, séu ekki að gera nóg -- til að sigur geti unnist.
Bendi einnig á skrif Alexander Khodakovski, yfirmanns herafla Donetsk Peoples Republic.

1. Nokkrir rússneskir gagnrýnendur í skrifum sínum ganga það langt.
2. Að spá Rússlandi ósigri, nema -- gripið sé til þeirra aðgerða, þeir heimta.

Hvað vilja þeir? Sagt á ensku -- full mobilization, á íslensku -- fulla hervæðingu.

Igor Girkin, einnig þekktur undir nafninu, Igor Strelkov!

Hlekkur á færslu Girkin: Hlekkur. Byggt á viðtali við Girkin á rússn. veitu.

Without a new wave of mobilization, we will not be able to defeat Ukraine. At the same time, it is necessary to mobilize not only people, but also the rear (the economy, industry, etc., which has not yet been carried out). He also said that without mobilization - it would be better not to undertake - a new attempt at a major offensive. Because it - may turn out even worse - than the first one (which is "Kyiv in three days").

Alexander Khodakovsky, enn aftur með áhugaverða bloggfærslu!

Hlekkur: Hér!
Hafið í huga, að Khodakovsky - er yfirmaður herafla svokallaðs, Donetsk Peoples Republic.
Það gerir Khodakovsky sambærilegan við hershöfðingja í hinum almenna her Rússlands.
Það þíðir að sjálfsögðu, að ekki er hægt að efa hann veit hvað hann singur.
Þegar kemur að málum er tengjast stríði Rússlands gegn Úkraínu.

Alexander Khodakovsky Why do we climb to storm cities and towns, if there are impressive distances between them, and it is possible to break through the defenses in open areas and enter the operational space?
Because we do not know how to act there with the forces and means that we have.

There are not enough numbers, training and equipment to fill the space until the enemy is put in a passive position, in which he himself will need to think about saving and securing on new frontiers, which will give us the opportunity to deal with the “economy” that has fallen on our hands ". In this economy there will also be a bunch of settlements from which the enemy will not have time, or will not want to retreat, and which will need to be blocked by encirclement - that is, a bunch of such circles on the map in the rear of the new front, for which you need to have a lot of forces and means. The new front line itself, on which we have to burrow while the enemy comes to his senses .... Not only will all this require a resource - this resource will still need to be somehow managed in the process of developing an offensive, and this is the same as playing three-dimensional chess, keeping acrobatic combinations in mind.

That is why I said and continue to think that now it is more optimal to act from the defense on the held lines, accumulating and preparing the potential necessary for a full-scale offensive.

But being on the defensive is kind of like giving the initiative to the enemy. It looks non-cinematic from the outside, and then there are the successes in certain sections of the "private traders", abundantly accompanied on the air by accusations of various kinds against the military authorities ... How can one not attack here? Here we go, how we go.

But while we are advancing like this, we do not have time to accumulate the potential necessary for solving larger tasks. But not only the military is to blame for this technique - to a large extent, subjective factors influence their decisions today: competition, when they are provoked to unprepared actions, philistine expectations, when millions of consumers are waiting for good news, and when the army does not give them - the public mood is not formed the way you would like... And the conductor of all these currents and moods is the information space, which has divided itself and is at war with itself with varying degrees of success.

It is precisely this that today largely determines the nature of war, depriving military decisions of the necessary degree of rationality. So, when assessing what is happening, it is absolutely not correct to narrow the context only to military circumstances - the influence of multi-level politics on war today is stronger than ever.

1. Eins og ég skil færslu hans, telur Khodakovsky ekki rétta ákvörðun að hefja sókn á þessum punkti, af hálfu Rússlands -- vegna þess, hann bendir á, her Rússlands ráði einfaldlega ekki þessa stundina yfir nægum herafla.
2. Þess í stað, leggur hann til að -- her Rússa taki varnar-stöðu -- að slík skynsöm ákvörðun sé ekki tekin; kennir hann greinilega um, pólitík!
3. Hann telur ástæðu þess slík skynsemi nái ekki fram að ganga -- sé ekki einungis hernum að kenna; heldur ekki síður vaxandi áhrifum -- netsins í Rússlandi. Hann telur að netið í Rússlandi, hafi stöðugt vaxandi áhrif á ákvarðanatöku um aðgerðir hersins -- m.ö.o. hernaðarlega mikilvægar ákvarðanir séu vaxandi mæli, pólitískar -- því ekki teknar af þeirri yfirvegun og skynsemi sem til þurfi, svo árangur geti náðst!

Mér finnst þetta stór-athyglis-vert, að aðal-hershöfðingi uppreisnarmanna í Donetsk er styðja Rússa-her, og berjast með Rússa-her; telji að ákvarðana-taka um stríðið.
--Sé í vaxandi mæli, óskynsöm!

Samtímis, er ekki síður áhugavert, að hann greinilega reiknar ekki með árangri af núverandi sóknartilburðum Rússa.
--Sbr. orð hans, að lið Rússa sé ekki nægilega fjölmennt.

Ég verð að vera sammála herra Girkin og Khodakovsky!

1. Úkraína áætla að Rússa-her er nú sækir að þeim, sé ca. 500.000.
2. Úkraína til varnar, hefur a.m.k. ekki minni fjölda en 500.000.

• Almenna regla um stríð: Er að 3-falt ofurefli liðs þurfi til sigurs, gegn liði sem sé í varnarstöðu í víggyrtum vígum -- ef lið beggja er jafnt að gæðum og vopnatækni.

Rússland hefur í engu, forskot í hertækni yfir Úkraínuher.
Hermenn Rússa eru í engu betri, en hermenn Úkraínu-hers.

Sjá hlekk: MilitaryLandNet.

1. Þessa viku hafa verið mjög harðir bardagar Norðan við Bakhmut í A-Úkraínu, hart er sókt að bæ er heitir, Krasna-Hora.
   Ef Krasna-Hora fellur, yrði skammt þess að bíða, að sókn Rússa að Bakhmut frá Norð-Austri, nái að Bakhmut.
2. Næsti bær, heitir Yahidne - ca. eins nærri og t.d. Kópavogur er nærri Reykjavík.

ISW: Russian Offensive Campaign Assessment, February 11, 2023

Institute For Study of war -- telur að bærinn Krashna-Hora, hafi fallið um helgina.
Þannig, að Rússar séu þegar að stefna að -- Yahidne.

Úkraínumenn halda því fram -- í þessari viku hafi orðið, mesta mannfall Rússa á einni viku í gervöllu stríðinu!

A.m.k. hafa Rússar viðurkennt, að árás -- á Vuhledar í vikunni.
--Langt sunnan við Bakhmut.
Hafi verið -disaster- en Rússar hafa þó ekki samþykkt, fullyrðingar Úkraínu um mannfall Rússa um -- liðlega 1.000 hermenn þann dag.

Gagnrýni innan rússn. bloggheima hefur verið hörð, á þá aðgerð.
Sumir gengið svo langt, að krefjast þess, að yfirmenn hersins er staðið hafi fyrir þeirri aðgerð, verði handteknir og síðan réttað yfir þeim.

Birti hér blogg - Igor Girkin um þá árás, hann er vægt sagt harðorður: Hlekkur!

Since the defeat near Vuhledar is already widely known (many videos shot by drones of Kyiv partners are posted on the network), I will have to comment separately (I didn’t want to do this before, as well as report losses).

It seems that all the events of the past year passed by our generals. However, since some of them are (at least from the moment they entered military schools) complete cretins, all the mistakes that were made before were exemplarily repeated. The advance of tank and motorized columns along narrow roads along rare forest plantations on ideally flat terrain (since there are minefields on the sides), not covered from the air and by EW forces, ended in defeat. Part of the equipment was destroyed by ATGM strikes (launched from the high-rise buildings of Ugledar), part was shot by enemy artillery, which fired extremely accurately. More than 30 units of armored vehicles were lost (I will not give a breakdown by type), losses of "two hundred" only among tankers - many dozens. Marines, special forces and motorized riflemen died even more. And - most importantly - all these losses turned out to be "one-sided" - the ukry shot the attackers "like in a shooting range", our fighters could not inflict counter losses on them. The enemy again without much difficulty held his positions in the fortified area, which had already been repeatedly attempted to take in the spring and summer of last year (also "head-on").

At the same time, our military leaders (so as not to "get up twice") habitually sent for slaughter in the familiar area in the Donetsk "industrial complex" (they went on the assault dozens of times) to Avdeevka "renamed the Armed Forces of the Russian Federation" battalions of the former NM of the DPR and volunteer units. Without supporting them with either normal artillery fire (which was extremely inaccurate), or armored vehicles (which were "protected from mines", and it was not possible to clear the area for technical reasons). They killed two more companies of assault infantry with the same result as before - that is, to no avail.

In general, this was the end of the "offensive of the Russian army on the entire Donetsk front" widely announced over the network by "cheers-military corps". Complemented by the rebellion (refusal to take the position) of the battalion of Tuvinian nomads and not only (in principle, I do not report anything about this kind of events until they are "leaked" by someone into the network and become publicly available).

Ef marka má þá lýsingu Igor Girkin -- er mjög líklegt að Rússar hafi misst afar marga í þeirri hrakfalla-sögu sem sú árás greinilega varð að!
Girkin gengur svo langt í niðurlagi færslunnar - segja þetta ónýta sókn Rússa.

1. Flest bendir til að megin-sóknar-þungi Rússa, sé í Donetsk.
2. Þ.e. að Bakhmut og í grennd við þá borg.
3. Og gagnvart borginni, Vuhledar.

A.m.k. virðist ljóst, bardagar eru óskaplega harðir - á Bakhmut svæðinu.
Og við borgina, Vuhledar  -- langt sunnan við Bakhmut.

1. Bardagar um Bakhmut hafa nú staðið hátt á 7-mánuð.
2. Orrusta um, Vuhledar -- hófst fyrir ca. mánuð.

• Líklegt virðist að Úkraínumenn -- hörfi frá Bakhmut, innan nk. mánaðar.
• Ekki fyrir löngu síðan, sagði úkraínskur hershöfðingi -- Úkraínumenn hefðu úthald í ca. 2 mánuði í Bakhmut.

Það var áður en -- Rússar sendu nýjan liðsstyrk til þeirra bardaga!
Þannig að þeir bardagar hafa nú hitnað upp til mikilla muna!
--Síðan v. upphaf sl. viku.

1. Verður að telja líklegt að ný sókn Rússa sé hafin -- þar með.
2. Hún sé fókusuð á Donetsk hérað!

Bendi á að Bakhmut er ekki umkringd - þó ef Krashna-Hora hafi fallið
Jafnvel þó Yahidne væri einnig tekin, væri Bakhmut ekki umkringd.

1. Hinn bóginn, væru Rússar þá við Bakhmut á 3-hliðum!
2. Eini vegurinn til og frá Bakhmut í höndum Úkraínu, væri þá undir mjög harðri fall-byssu-skothríð.

M.ö.o. það væri líklega skynsamara fyrir Úkraínumenn, að hörfa frá Bakhmut.
En að halda áfram mikið lengur þar!

Það má vera að Úkraínumenn þurfi ekki að taka slíka ákvörðun fyrr en eftir ca. mánuð!
Eftir allt saman, tekur það Rússa e-h tíma, að berjast í gegnum - Yahidne.

Hinn bóginn, á eftir að koma fram hvernig Úkraínumenn bregðast við - auknum liðsstyrk Rússa á svæðinu -- en Úkraínumenn, klárlega hafa þann valkost - að fjölga í eigin liði á svæðinu.

Lauslega hefur verið áætlað, Úkraína hafi ca. 50þ. til varnar í grennd og í Bakhmut.
Þannig, Rússar hljóta að vera -- afar fjölmennir á svæðinu!
Til að geta beitt þeim hörðu stöðugu árásum þeir nú viðhalda stöðugt!

Rússar sjálfir hafa viðurkennt að barist sé af mikilli hörku.
Þó þeir nefni sjálfir enga eigin mannfalls-tölu í núverandi rymmu.

 

Niðurstaða
Ég ætla að beita skoðunum þeirra Girkin og Khodakovski, fyrir vagn minn.
Þegar ég áætla að þeir líklega hafi rétt fyrir sér að styrkur liðs Rússa sé ólíklega nægur til þess að ná fram mjög miklum árangri með núverandi sóknar-aðgerð.

En líklega er stefnan að taka -- þann helming af Donetsk Úkraínumenn enn ráða.
Líkur virðast vaxa að Úkraínumenn hörfi frá Bakhmut!

Víglínan færðist þá Vestur til -- Chasiv Yar, og Dubovo-Vaylivka!
Nokkru þar fyrir Suð-Vestan, er borgin -- Konstantinivka.

Þarna er sem sagt -- þétt-býli, við þétt-býli.
Úkraínumenn geta - að virðist - alltaf hörfað að næsta, virki.

Með hvert virkið á eftir því næsta, er auðvelt að skilja.
Af hverju -- Khodakovski, og Girkin.
--Telja réttar að Rússar safni mun stærri her, en að ráðast nú fram með mun minna.

1. Spurningin stendur opin til þeirra er lesa.
2. Þ.e.: Af hverju fyrirskipar Pútín ekki, allsherjar-hervæðingu?

Þ.e. ekki eins og að -- það skorti raddir innan Rússlands, er hvetja hann til þess.
Og sumar af þeim röddum, ganga svo langt að spá Rússlandi ósigri!
--Ef og nema, Rússland hervæðist algerlega.

Ég held það sé klárlega rétt -- að án fullrar hervæðingar sé engin séns á heildar-sigri.
Ég er reyndar ekki á þeirri skoðun, Rússar hefðu sigur -- þó þeir hervæddust algerlega!

En a.m.k. er ég sammála þeim Girkin og Khodakovski, sigur hafist ekki klárlega án hennar.
M.ö.o. tek ég undir með þeim, að meðan Pútín heykist við að hrinda því í framkv.

Þá sé mun líklegar en hitt, að núverandi sókn Rússa kulni -- innan nk. 1-2ja mánaða.
Og það skapi Úkraínu, annað tækifæri sambærilegt því þeir fengu seint sl. sumar.
--Að ná fram góðum sóknum!

• Auðvitað þá verða þeir komnir með sennilega e-h nærri 150 vestræna skriðdreka.

 

Kv.

Mun sameiginleg aðgerð nokkurra stórra seðlabanka bjarga evrunni?

Þetta er reyndar smá "hyperbole" því í reynd hefur samfellt síðan í september sl. verið í gangi peningadæluaðgerð sömu seðlabanka, þ.e. :

• Seðlabanki Bandaríkjanna.
• Seðlabanki Bretlands.
• Seðlabanki Sviss.
• Seðlabanki Japans.

Það sem þeir hafa nú gert, er eitthvað sem mætti kalla tjúnnun á prógramminu, sem hafið var í september og þá skv. tilkynningum átti að ná fram til nk. áramóta.

Sjá: 15.9.2011 | 16:36 Helstu seðlabankar heimsins, koma Evrusvæði til aðstoðar!

Markets cheer bank liquidity move :"In a co-ordinated move with the other central banks the US Federal Reserve slashed the penalty rate that it charges them on dollar liquidity from 100 to 50 basis points."

1. Sem sagt, Seðlabanki Bandar. lækkar þóknun sína úr 1% í 0,5%, svo hinir Seðlabankarnir geti endurlánað dollara gegnt minni kostnaði..
2. Prógrammið er framlengt til 1. febrúar 2012 í stað þess að renna út 1. janúar 2012, eins og áður var áformað.

• "That's it" - þetta er nákvæmlega sama prógrammið og hófst í september sl. að öllu öðru leiti, þ.s. Seðlab. Bandar. afhendir dollara svo hinir Seðlab. geti endurlánað þá.

Sjá tilkynningu Federal Reserve: Release Date: November 30, 2011

• Það sem þessi aðgerð gerir, er að tryggja að til staðar sé nægt framboð af dollurum - svo bankar séu ólíklegri en annars að lenda í vandræðum með skuldbindingar í dollurum.

Það kemur sér auðvitað vel fyrir Seðlabanka Evrópu að fá þessa aðstoð Seðlab. Bandar. ásamt þátttöku hinna Seðlab. í prógramminu, þ.s. ECB getur auðvitað ekki prentað dollara, og ECB þá með þessu getur veitt neyðarlán 3. mánuði í senn skv. prógramminu.

Þetta eru auvitað klassísk neyðarlán - og þau hafa þá takmörkun að þau eru einungis veitt svo lengi sem viðkomandi bankastofnun hefur eignir sem ECB tekur góðar og gildar.

En þessi aðstoð er búin að vera í gangi síðan í september - og áhrif hennar fram að þessu á evrukrísuna hafa verið óveruleg!

• Þetta auðvitað gerir ekkert fyrir skuldastöðu landa í vanda.
• Ekkert heldur fyrir hallarekstur ríkissjóða.
• Né þann viðskiptahalla nokkurra þjóða, sem einnig er að valda stöðugri söfnun skulda.

• Og það eru í reynd þessir þættir sem eru bakgrunnur bankakrýsunnar í Evrópu, því vegna þess hve bankarnir eiga mikið af skuldum einstakra aðildarríkja, þá veldur það bönkunum mjög verulegu tjóni - þegar einstök ríki komast í vandræði, og óvissa skapast um greiðslugetu þeirra.
• Því þá verðfalla skuldabréf þeirra ríkja, þ.e. eign bankanna rýrnar að verðgildi, hún verður minna virði en upphaflegt kaupverð, sem er bagalegt fyrir bankastofnanir sérstaklega ef sú rýrnun skapar tap sem nemur verulegum upphæðum.

• Tap banka vegna verðfalls ríkisbréfa ríkja í vandræðum, er farið að framkalla verulega óvissu um - ekki einungis lausafjárstöðu, heldur hreinlega eiginfjárstöðu fj. bankastofnana.

Þá kemur einmitt að lykilvandanum, en neyðarlán stoða lítt nema vandræðin séu vegna skorts á lausafé - en ekki vegna þess að eiginfé viðkomandi stofnunar er á hröðu undanhaldi.

 

Af hverju hækkuðu markaðir svo mikið í gær?

Mér finnst það reyndar full mikil hækkun vegna tilefnisins, en ódýrari neyðarlán - er eðlilegt að hækki gengi hluta bankastofnana eitthvað.

En það virðist að baki hækkuninni liggi einnig orðrómur um það, að Seðlabanki Evrópu ætli sér að leggja meira til í sarpinn.

En það væri sosum ekki í fyrsta sinn að markaðurinn hleypur eftir orðróm!

• The Dow Jones is up 4.24pc - its biggest gain since March 2009 -
• the S&P 500 rose 4.33pc and
• the Nasdaq climbed 4.17pc.

• The FTSE 100 climbed 3.16pc,
• the CAC gained 4.22pc and
• the DAX rose 4.98pc.

 

Niðurstaða

Seðlabanki Evrópu getur nú veitt neyðarlán í dollurum til evr. banka í vandræðum, gagnvart vöxtum sem hér eftir verða 0,5% lægri - væntanlega.

Það hjálpar sjálfagt einnig eitthvað að sameieginleg aðgerð seðlabankanna sem hófst í september skuli nú framlengd um mánuð.

Ég sé þó ekki að þetta boði nokkra dramatíska breytingu.

Finnst viðbrögð markaða vera dálítið yfirdrifin - eignilega hysterísk.

 

Kv.

Eigum við að segja upp EES eins og Ögmundur Jónasson vill?

Ég get ekki skilið orð Ögmundar Jónassonar í viðtali á RÚV með öðrum hætti, en að hann vilji losna við EES samninginn sem allra fyrst. Sjá: Vill jafnar hömlur á fjárfestingar

"„Ég vil taka umhverfið allt til skoðunar með það fyrir augum að tryggja yfirráð þjóðarinnar yfir landi, víðernum landsins og auðlindum okkar lands," segir Ögmundur og þá gildi einu hvort útlendingar sem hér vilja fjárfesta séu frá Svíþjóð eða Singapúr."

Ég sé ekki hvernig þ.e. samrímanlegt við veru innan EES, að samræma reglur um eignaraðild útlendinga á landi hér, og samtímis triggja innlenda eignaraðild.

Því innan EES eða regluumhverfis ESB á sviði samkeppnisregla, gildir að útlendingar á EES eða frá ESB, hafa sama rétt og við Íslendingar til eignar á landi.

Svo ég get ekki gert ráð fyrir öðru en því, að Ögmni vilji EES samninginn burt!

Ágætt er að muna að regluumhverfið í heiminum er mjög breytt síðan EFTA samningurinn tók gildi 1971. En tollar í alþjóðaumhverfinu eru miklu lægri en þá. Þannig að tjónið er miklu minna í dag, þ.s. tollar á iðnvarning eru ekki nema á bilinu 4-10%, ekki lengur tugir prósenta. Sem meðlimir Heims Viðskiptastofnunarinnar/World Trade Organization (WTO) njótum við ákveðinnar verndar, t.d. sbr. regla um svokölluð bestu kjör - sem þíðir sem dæmi að Evrópa má ekki veita okkur verri kjör en Evr. veitir öðrum ríkjum sem starfa á grundvelli regla WTO. WTO rekur dómstól, og slík mál má kæra - og ESB er skuldbundið til að hlíta þeim úrskurðum.

Alþjóðlega reglu-umhverfið er allt annað í dag, sem í reynd dregur úr mikilvægi frýverslunarsamninga miðað við það mikilvægi er þeir áður höfðu.

Sem þíðir ekki að þeir hafi ekkert gildi!

 

Hvaða þíðingu hefði það að hafa ekki lengur EES samninginn?

1993 nr. 2 13. janúar Lög um Evrópska efnahagssvæðið

Tjón:

1. Án frýverslunarsamnings við Evrópu þurfa okkar útfl. aðilar að borga tolla, bæði af álinu og af fiski. Þetta væri á bilinu 4-10% skerðing útfl. tekna, sem væri bein lífskjaraskerðing.
2. Það gæti þurft kannski allt að 10% gengislækkun krónu til að vega upp á móti, skerðingu tekna fyrirtækjanna af tollum - svo viðskiptajöfnuður haldist jákvæður að nægilegu marki.
3. Að auki hafa okkar fyrirtæki ekki lengur sjálfvirka heimild til að starfa innan Evrópu, þurfa þá eins og bandar, kínv., S-kóreönsk, rússnesk o.flr. - að sækja um heimild frá ráðuneyti viðkomandi ríkis, til að hefja starfsemi í landi X.
4. Sama gildir um einstaklinga, þeir fá ekki lengur sjálfvirka heimild til að starfa innan Evrópu, verða að útvega sér atvinnuleyfi.

• EES samningurinn er uppsegjanlegur með árs fyrirvara - sem gefur væntanlega aðilum tíma til að útvega sér starfsheimildir eða starfsleyfi, sem í flestum tilvikum ætti að ganga, enda yfirleitt ekki nein veruleg tregða til þess að veita slík leyfi - þó auðvitað slíkt geti einnig brugðist.
• Flestir þeir Íslendingar er starfa erlendis, eru innan Norðurlanda - og langflestir þeirra ættu að geta fengið starfsleyfi, svo þ.e. ekki sérlega líklegt að við værum að tala um að þetta 40þ. eða svo myndi vera hrakið heim, heldur myndi það fólk langflest halda hindrunarlaust áfram sínum störfum.
• Enda Norðurlönd yfirleitt ekki óvinsamleg Íslendingum.

Tjón fyrirtækja er þó nokkuð t.d. Marels, Össurar og CCP - þ.e. þau geta ekki lengur sjálfvirk flutt starfsm. milli landa, starfsleyfi geta verið tafsamt ferli og því fylgir e-h kostnaður v. óhagræðis.

Þau þurfa þaðan í frá, að útvega sér starfsleyfi fyrir starfsemi sína í Evrópu, geta ekki sjálfvirkt sett upp sjoppu í Evrópulandi X. Því fylgir e-h óhagræði, þó svo að slík leyfi séu ekki með þeim hætti að þau séu íllfáanleg, þá tekur þetta alltaf e-h tíma.

Síðan þurfa þau þá að fara í gegnum tollskoðun með varning frá Ísl. til Evr. héðan í frá, bendi þó á að þ.e. sama kvöð sem er til staðar í tilviki starfsemi í Bandar. Þetta er einhver kostnaður - sem getur komið ef þau eru að flytja varning milli landa, en má vera að þau geti fengið slíkann toll endurgreiddann, ef þetta er innan fyrirtækisins. Ég held reyndar að það séu reglur um slíkt.

Það sem fer, er ákveðið kostnaðarforskot sem þau fyrirtæki hafa á keppinauta í löndum utan Evrópu, en þá auðvitað þaðan í frá eru þau að starfa í sama umhverfi og fyrirtæki frá Bandar., S-Kóreu, Japan, Rússlandi, Kína - sem starfa að einhverju leiti innan Evrópu.

Hvort þ.e. lykilatriði að missa það forskot - að sjálfsögðu munu forsvarsmenn þeirra berjast um hæl og hnakka gegn slíkri breytingu; en vel rekin fyrirtæki eiga að geta búið við þetta, fyrst að vel rekin fyrirtæki frá Bandar., S-Kóreu, Japan og víðar, það geta.

 

Lykilatriðið er eiginlega, rekstrarumhverfi hér innanlands!

Hvort þ.e. samkeppnisfært v. rekstrarumhverfi í þeim löndum! Því miður hefur ríkisstjórnin einmitt verið að vinna stórfellt tjón á rekstrarumhverfi ísl. fyrirtækja - með skattalagabreytingum sem auka rekstrarkostnað, gera það dýrara að hafa fólk í vinnu, auka kostnað v. fjármögnun o.s.frv.

• Það væri einmitt lykilatriðið, að ef ákvörðun væri tekin um að yfirgefa EES - þá yrði að bæta okkar fyrirtækjum það upp hér í innlendu skattalegu umhverfi sem og regluumhverfi.

• Ef Ísland er skattalega og í laga og reglu-umhverfi, algerlega samkeppnisfært við - Japan, S-Kóreu, Bandar. o.flr., þá þarf ekki að kvíða afleiðingum þess að hætta í EES.

Þær afleiðingar verða þá ekki umfram - þá tekjuskerðingu sem tollarnir valda. Kannski um 10% lífskjaraskerðing heilt yfir.

En ef áfram verður haldið á þeirri vegferð að skerða hér starfsumhverfi fyrirtækja, síðan er bætt því þar á ofan að yfirgefa EES - gætu efnahagslegar afleiðingar orðið verulega alvarlegar.

 

Hvað vinnst hugsanlega á móti?

Það er eiginlega að losna við bannið við því að mismuna erlendum aðilum á kostnað innlendra.

• Við munum eftir Impregilo, en þaðan í frá gæti ekki erlendur verktaki komið með starfsm. sína hingað, eða reiknað með því að geta komið hingað með sína starfsm.
• Erlendar ferðaskrifstofur geta þá ekki lengur sjálfvirkt hafið samkeppni hér v. okkar innlendu ferðaskrifstofur, flutt starfsm. sína með sér - þá getum við látið okkar ferðaskrifst. að mestu einoka ferðamannaiðnaðinn, og ísl. starfsm.
• Útlendingar hafa ekki lengur rétt til þess að kaupa hér land, þ.e. jafnan rétt til þess og Íslendinga. Við getum því ef við kjósum svo - komið í veg fyrir það að land sé selt til útlendinga.
• Ef erlendir aðilar vilja fjárfesta hér, er þá unnt að krefjast þess að innlendir verktakar, íslendingar - fái störfin. Nema auðvitað að ekki sé þá þekkingu að fá hérlendis.

Það væri hentugast að settar verði almennar reglur um það, hvenær má koma hingað með erlenda starfsmenn - svo það liggi fyrir, ekki sé sú kvöð að þurfa sérheimildir.

Reglur séu sem sagt gegnsægjar.

 

Mun þetta hindra erlenda fjárfestingu?

Það efa ég reyndar. Ég held að stærra atriði sé stöðguleiki í innlendu laga og reglu-umhverfi, en hvort við það eru tollar á okkar útflutning á bilinu 4-10%. Það má ekki vera þannig að því umhverfi sé raskað á 4. ára fresti. Heldur verður að vera samstaða um það - hvernig það skal vera, og það verður að vera - af fyrsta klassa:

• Ferðamenn koma hingað vegna þess að þeir eru að sækjast eftir Íslandi sjálfu.

• Fyrirtæki sem vilja nýta orku, eru að sækjast eftir henni - tollar þíða einflaldega að við tökum þá tekjuskerðingu ekki fjárfestirinn.

• Vel rekin fyrirtæki í Bandaríkjunum, S-Kóreu, Japan - hafa verið að hefja starfsemi út um heim, þó þau þurfi að búa við það að tollar séu til staðar, og að þau geti ekki flutt viðstöðulaust starfsm. milli landa.

1. Gott skattaumhverfi.
2. Gott lagaumhverfi.
3. Skilvirk stjórnsýsla.

• Þetta eru stærri atriði - að mínu viti.

 

Niðurstaða

Tek fram að ég er ekki endilega að mæla með uppsögn EES. En því fylgja ekki eingöngu ókostir að losna út úr því lagaumhverfi sem þar ríkir. Afleiðing algerlega óhjákvæmilega væri nokkur lífskjaraskerðing - ofan á þá skerðingu lífskjara sem þegar er orðin.

En þetta gerir ekki Ísl. að Kúpu norðursins. Þetta hindrar ekki sókn til lífskjara.

Þetta myndi þó gera enn stífari kröfur til okkar um það að hafa samkeppnisumhverfið hér í lagi - því með uppsögn EES væri það samkeppnisforskot innan Evrópu fyrir bý, sem sá samningur gefur okkar fyrirtækjum umfram fyrirtæki sem hafa lönd utan Evrópu sem heimaland.

Ef við gerum okkar laga-, reglu- og skattaumhverfi samkeppnisfært á við þ.s. best gerist annars staðar, þá er engu að kvíða.

En ef við segjum upp EES í því samhengi, að haldið sé áfram jafnharðann þeirri vegferð að skerða starfsumhverfi fyrirtækja hér innanlands, þá verður tjónið af uppsögn EES hugsnlega verulegt!

 

Kv.

Vaxandi spenna í samskiptum Bretlands v. meginlandið!

Það eru nú nokkur deilumál, sú sem hefur lengst verið í gangi, um innleiðingu Tobin skatts, þ.e. skatt á fjámagnstilfærslur, sem aðilar á evrusvæði í þeirri örvæntingu sem þar ríkir, virðast líta á sem einhvers konar lausn, eða hluta að lausn á þeim vanda sem þar ríkir.

En töluvert er um það, að fjármálamörkuðum sé einfaldlega kennt um, menn hjá einstaklingum sem vilja ekki kannast við það að nokkuð sé að evru hugmyndinni sem slíkri, eða að þeir vilja kannast við að nokkurt landa evrusvæðis sé í reynd í raunverulegum vanda, fyrir utan Grikkland.

Kenningin er þá, að Grikkir séu í vanda vegna þess að þeir svindluðu, hegðuðu sér ílla - en restin af löndunum sé einfaldlega saklaus fórnarlömb - einhvers "evil scheme" markaða, þ.s. engilsaxar ráði mestu. Sumir ganga jafnvel svo langt að segja, að þetta sé ekkert annað en engilsaxneskt tilræði, skipulega verið að reyna að drepa evruna, sem engilsaxar hafi alltaf hatað.

Má segja að Tobin skatturinn sé hluti af hugsuninni, þetta er þeim að kenna, og nú á að refsa fjármálamörkuðum, með því að skattleggja hverja einustu færslu sem á sér stað: 

Tobin tax - Wikipedia, the free encyclopedia

• Bretar óttast ekki síst að slíkur skattur fæli fjármagns-starfsemi í burtu, og einnig fjármagnið sjálft, þ.e. aðilar kjósi að eiga viðskipti sín þ.s. enginn skattur er til staðar, sem er þá alls staðar annars staðar en innan Evrópu.
• Að skatturinn fæli fjármagn í burtu, nema að ef hann gildir alls staðar svo hvergi sé unnt að flíja hann - er auðvitað í reynd mjög hættuleg ráðstöfun, þegar bankakerfi Evrópu í vaxandi mæli rambar á brún, hruns. 
• Sýnir eiginlega - hve þeir sem ráða innan Þýskalands og Frakklands, virðst vera að fá bandvitlausa hagfræði ráðgjöf.

 

Afstaða Breta sem harðneita að samþykkja Tobin skattinn, nýtur ekki samúðar stjv. Þýskalands eða Frakklands, en þ.e. ekki síst Frakkar er hafa beitt sér fyrir þeirri skattheimtu.

En fleiri deilur eru uppi - en tillögur Breta, ítrekaðar þess efnis að Þjóðverjar eigi að heimila peningaprentun, hefur ekki gengið vel í Þjóðverja - og pirringur vegna þess sem séð er sem hroka Breta, fer vaxandi.

Svo hefur Merkel fengið þá hugmynd, sem þarf samþykki allra aðildarlanda ESB, þar með að sjálfsögðu Bretlands, að innleiða aukið yfirþjóðlegt vald - þannig að yfirþjóðleg stofnun geti gefið einstökum ríkjum fyrirmæli um tiltekinn niðurskurð á fjárlögum, eða hafnað fjárlögum sem þau þykja vera of slök; sem sagt að fjárlög ríkja þurfi alltaf yfirlestur og fyrirfram stimpil.

• Einhvern veginn sé ég ekki Breta sætta sig við að slíkt vald sé skipað yfir þá, en þó hugsanlega geti þeir sæst á að, slíkt ríki innan Evrusvæðis - sem þeir eru ekki meðlimir af.

Ekki síst, þ.e. krafa uppi um að Bretar, auk annarra ríkja utan evrusvæðis, leggi fram fjármagn í nafni samstöðu aðildarríkja ESB, því áframhald evru sé þeim einnig í hag.

Sjá video af David Cameron á blaðamannafundi:

http://www.telegraph.co.uk/news/politics/david-cameron/article8899180.ece#ooid=tiZDExMzodV0Qqx0fipgZZf6zKCgR7OM

 

Fundur Angelu Merkel og David Cameron

Eins og reiknað var með, töluðu þau bæði hástemmt um vinskap þjóðanna, en Cameron stóð við andstöðu við Tobin skattinn - sem myndi bitna harkalega á Bretum, vegna þess að efnahagslíf Bretlands er svo háð fjármálalífinu þar.

En Bretar óttast eðlilega, að skatturinn myndi fæla fjármagn frá Bretlandi, og auðvitað evrusvæði einnig - - þess vegna segja þeir einungis sætta sig við slíkann skatt ef hann gildir heiminn vítt.

• Það er einmitt stóra hættan við það, að Evrópa setji slíkann skatt einhliða!
• Einmitt þegar, fyrstu kláru merki um flótta fjármagns frá Evrópu liggja fyrir - er það enn varasamara en vanalega.

Fyrir fundinn höfðu ummæli eins áhrifamesta þingmanns Þýskalands, og náins bandamanns Merkelar, farið mjög ílla í Breta - sjá:

German Politician Upsets British with Comments

'Now Europe Is Speaking German': Merkel Ally Demands that Britain 'Contribute' to EU Success

Fyrir fundinn á föstudag, sama dag og hann fór fram, sagði hann eftirfarandi:

Dr Michael Fuchs: Printing money is not a good way. We have to get the countries first to do their home work of why they are in a mess. They spent too much money and have to clear out their budgets first. If the ECB starts spending where is the pressure for countries to do these reforms.

We don't want to run Europe, but if we have a currency union we have to have a certain fiscal union. It can't be that one country has 200pc deficit and another is only 60pc."

•  Þessi ummæli sýna að Þjóðverjar virkilega - ná þessu ekki!

 

Dæmisagan um Ítalíu

Takið eftir þessari áhugaverðu reiknivél, þ.s. hægt er að setja inn forsendur, og fá svo fram hve mikinn afgang Ítalía þarf af ríkisútgjöldum: Reiknivél!

• Í dag er Ítalía með cirka 4% fjárlagahalla, en skv. útreikningum hagfræðingsins Gavin Davies þarf Ítalía 5,5% afgang ef vextir haldast yfir 5% á nýjum lánum, enn hærri auðvitað ef vextirnir eru verri.
• Ég er alveg viss um að afstaða Fusch er afstaða sem ríkir innan þingflokks Merkelar, sem setur eiginlega Ítalíu í fullkomið "catch 22" aðstöðu.
• En eins og hann segir, er krafan að löndin komi jafnvægi á ríkisfjármál - áður en til greina kemur að veita þeim sérstakar ívilnanir.

Innan Þýskalands er sú míta ríkjandi að Þýskaland hafi verið svo passasamt um eigin fjárlög, en samt var það Þýskaland sjálft sem rauf 3% regluna um leyfilegann ríkishalla á fyrri hluta sl. áratugar - sem setti mjög slæmt fordæmi, og sem Þjóðverjar að sjálfsögðu kjósa að muna ekki nú.

Að auki ríkir sú míta, að það að þeim skuli hafa tekist að framkalla viðsnúning í eigin efnahagsmálum á fyrri hl. sl. áratugar - sýni að hin ríkin geti það einnig.

Vandinn er að þetta tekur ekkert tillit til þess - að þegar Þjóðverjar voru að taka til heima fyrir, ríkti allt annað og mun vænlegra ástand í alþjóðahagkerfinu: en sl. áratugur var uppangstími, þ.s. eftirspurn fór stöðugt vaxandi eftir Þýskri framleiðslu til útflutnings, og það innstreymi fjármagns svo sannarlega, veitti smyrsl á sárin meðan Þjóðvejrar unnu sína heimavinnu.

Ath. Ítalía þarf að framkalla viðsnúning, á leið inn í hagkerfissamdrátt, þ.s. minnkandi umsvif draga úr tekjum af veltusköttum - og þegar hagvöxtur, og vöxtur eftirspurnar er að dragast saman í alþjóðakerfinu; þannig að Ítalía getur ekki veitt hagkerfinu sínu smyrsl á sárið með hratt vaxandi útflutningstekjum.

Síðast en ekki síst, að Ítalía hefur dregist langt eftir úr í samkeppnishæfni miðað við kostnað per framleidda einingu, skv. Gavin Davies þarf Ítalía að lækka þann kostnað um cirka helming, til að ná fullri samkeppnishæfni við stöðu Þýskalands í dag. Sem sannarlega að einhverju marki er unnt að ná fram með bættri skilvirkni, endurskipulagningu - en að stórum hluta mun verða að ná fram með beinum lækkunum launa. En slíkar beinar launalækkanir valda einnig minnkandi umsvifum í hagkerfinu.

• Ég sé ekki betur en að Þjóðverjar hafi ekkert lært af því hvernig hefur gengið í Grikklandi, þeir ætla sér að endurtaka prógrammið nokkurn veginn fullkomlega eins á Ítalíu.
• Ítalía hefur nú verið sett undir "ríkisstjóra"/"governor" frá Brussel - sem mun fylgja þeirri forskrift - og ég sé enga ástæðu til annars en að hún muni virka mjög svipað - - þ.e. samanlög samdráttaráhrif launalækkana, endurskipulagningar (en framan af er hún meir samdráttarvaldandi), útgjaldaniðurskurðar - muni auka hraðan á þeim samdrætti sem Ítalía er nú á leið í; sem skila muni því alveg eins og á Grikklandi, að aukinn hraði samdráttar orsaki það ástand að útgjaldavandi ríkisins leysist ekki - því hratt vaxandi samdráttur minnki tekjur jafnvel enn hraðar en næst að skera niður.

• Vandinn er að þ.s. þetta er Ítalía en ekki Grikkland, og Ítalía skuldar svo miklu - miklu meira en Grikkland, reynd svo mikið að Evrópa hefur ekki efni á að bjarga Ítalíu; þá mun hratt vaxandi skuldahlutfall miðað við landsframleiðslu, alveg eins og á Grikklandi, skapa hratt minnkandi tiltrú fjárfesta.
• Því miður, þ.s. það kosta svo mikið að halda Ítalíu uppi, mun Ítalía þurrausa björgunarsjóð Evrusvæðis áður en næsta ár er hálfnað - ef sá á að taka við þeim kaleik af Seðlabanka Evrópu, að kaupa bréf Ítalíu, svo markaðurinn haldi áfram að taka við þeim.

• Engin trúverðug áætlun liggur fyrir um stækkun þess björgunarsjóðar.
• Ekkert bendir til þess, að slík trúverðug áætlun sé á leiðinni.

• Ef Þjóðverjar halda áfram að koma í veg fyrir að Seðlabanki Evrópu prenti peningar fyrir kostnaðinum, við það að kaupa bréf Ítalíu - þurfa Þjóðverjar á einhverjum tímapunkti nk. ár, að stöðva þau kaup - því þ.e. þeirra Seðlabanki er starfar innan ECB sem í reynd kaupir, því þar er fjármagnið innan seðlabankakerfis Evrópu, svo þau bréf liggja að mestu leiti á bókum Bundesbank sem er baktryggður af Þýskjum skattgreiðendum. En einhverntíma munu þeir krefjast að þau kaup hætti - og ríkissj. Þýskalands hefur ekki heimilað stækkun Björgunarsjóðsins í reynd, og önnur aðildarlönd Evru treysta sér ekki til að leggja frekar fram fé. Þannig, að rökrétt er að þau kaup taki enda þegar upphæðin á reikningum Seðlab. Evr. nái cirka þeirri upphæð sem lögð hefur verið til björgunarsjóðsins. En annars eru kaup Seðlabanka bakdyraleið að þeirri niðurstöðu, sem þeir hafa hafnað með því að hafna frekari stækkun björgunarsjóðsins - að því að Þjóðverjar haldi Ítalíu uppi.

Meðfram því að þetta gengur allt á, vegna þess hve skuldir Ítalíu eru ógnarstórar - þá mun hræðslan um stöðu evr. banka fara hratt stigmagnandi! En mjög margir evr. bankar eiga það stórar upphæðir af ítölskum skuldabréfum, að þeir þyrftu aðstoðar við frá eigin stjv. - ef verðgildi þerra lækkar verulega umfram núverandi verðgildi.

• Stóra hættan fyrir evruna - endutek það eina ferðin enn, er bankahrun!

Og evr. bankar eru sérlega viðkvæmir, því eiginfjárhlutfall þeirra er að meðaltali lægra en í Bandar. eða Bretlandi, þ.e. milli 5-6%. (Ath. fyrirmæli um aukningu í 9% er ekki enn kominn til framkv. þó svo fyrirmælin séu virk, þá fengu bankarnir frest til miðs nk. árs til þess að hrinda því í verk).

Þannig, að lækkun hluta eigna getur hratt gert fjölmarga banka í Evrópu raungjaldþrota.

Það er bankahrun - ef og þegar það verður - sem þá bindur enda á tilvist evunnar.

 

Sjá hvernig ég tel þetta geta endað - "comment á vef Telegraph.co.uk.

"My scenario for the end of the Euro is the following:

I reckon crunch time is in mid-December through January.

That as it becomes increasingly clear that there is a recession in the  South, tensions will mount rapidly about Italy and Spain - the ECB being  overwhelmed, due to continued refusal by Germans to allow printing.

The crush event being a bank collapse in early January.

After which the Euro shall be Dead Walking, so to speak. The different Euro  zone countries having been forced to impose controls on movement of  capital, on the heels of the bank collapse.

At that point, the  Euro shall soon seize to exist except in Germany, when the Bundesbank  pulls the plug, i.e. ending the flow of liquidity through the central  Bank system.

But following a collapse, Germant itself shall be  much worse off, after itself having had to rescue it's banks, and at the same time being in the process of enduring a massive collapse in exports.

In that atmosphere, it shall become politically impossible in Germany, to continue to maintain the flow of liquidity.

In short, the Euro zone shall end like the Rouble zone ended, when the German/Russian central bank pull the plug, the other countries need to introduce currencies of their own.

That process might take some time, but I'd expect it to be fully over by 2013."

 

Niðurstaða

Ég sé ekki betur en að afstaða Þjóðverja nokkurn veginn gulltryggi að hrun evrunnar raunverulega verði. Mín spá hefur verið, öðru hvoru megin við nk. áramót.

 

Kv.

Timothy Geitner - lagði til að Evrópa, myndi heimila björgunarsjóði Evrópu að skuld- /veðsetja sig!

Fjármálaráðherra Bandaríkjanna, er þess dagana á Evrópuferðalagi - en hann mætti á fund fjármálaráðherra Evrusvæðis sem haldinn var á föstudaginn.

Þetta sýnir eiginlega að Bandaríkin eru komin á þá skoðun, að evrurkýsan þessa stundina sé mesta ógnin við þeirra eigið hagkerfi.

En um það þarf ekki að efast, að tilraunir Timothy Geitner, til að tala um fyrir fjármálaráðherrum Evrópu, reyna að íta undir einhverskonar sættir - er vegna ótta ríkisstjórnar Bandaríkjanna um það, að evrukrýsan sökkvi bandaríska hagkerfinu!

-------------------------------------------------

Debt crisis: live

"Reportedly, he will be pressing them to leverage the funding already agreed in the €440bn European Financial Stability Facility (EFSF), which Germany and other nations are unwilling to increase.

Analysts said some EFSF money could be used to make partial guarantees against losses on eurozone government debt bought by the European Central Bank, which would make the money go further than by using the EFSF to buy up bonds directly.

Mr Geithner has apparently not been more specific about how this leveraging should be done."

------------------------------------------------- 

• Þetta er í fyrsta sinn sem ég sé þessa hugmynd nefnda.

• En Geitner hefur sennilega legið yfir mögulegum lausnum, ásamt hugmyndasmiðum í Washington.

• En mér sýnist þetta eiginlega vera blöff - - en í mesta lagi væri það "face saving" þ.e. ef Þjóðverjar ákveða að gefa eftir í deilunni um það, hve stór björgunarsjóður Evrusvæðis á að vera.

• En ríkin sem eiga sjóðinn - eru skuldbundin sjálfkrafa ef sjóðurinn skuldbindur sig fyrir hærri upphæðum en þeim, sem ríkin hafa lagt fram í sjóðinn.

• Þannig, að nánst það eina sem ég sé við þessa hugmynd, er sem feluleikur gagnvart kjósendum - þ.e. að fela fyrir þeim, að skuldbindingar hafi raun verið auknar.

• Af viðbrögðum fjármálaráðherra Þýskalands að dæma, er ekki að sjá að líkindin séu mikil um það - að þessi leið verði farin!

 

Eftirfarandi virðist benda til að hann hafi raunverulega rætt þetta: "Mr Geithner urged the finance ministers to increase the size of the €440bn (£385bn) European Financial Stability Facility (EFSF) via a complex plan involving backing by the European Central Bank (ECB)."

Þetta kvá vera bein tilvitnun: "What's very damaging is not just seeing the divisiveness in the debate over strategy in Europe but the ongoing conflict between countries and the central bank. Governments and central banks need to take out the catastrophic risk to markets."

• Afskiptum Geitner var ekki vel tekið af öllum.

"Wolfgang Schaeuble, the German finance minister, argued that expanding the EFSF would put too much of a burden on taxpayers. Austria's delegate, Maria Fekter, said that Mr Schaeuble had called for the US to participate in the bail-out fund too, which Mr Geithner "ruled out emphatically"."

"Didier Reynders, the Belgian finance minister, told Reuters: "I'd like to hear how the US will reduce its deficits ... and its debts.""

Um hugmynd Geitners: "A "senior euro zone official" spoke to Reuters." - "It has not been rejected, and it has not been endorsed - it is being discussed. But the priority is the implementation of the current EFSF reform."

 

Niðurstaða

Ég held að ríkisstjórn Bandaríkjanna sé orðin logandi hrædd við þróunina í Evrópu. Það sem gerðist á fimmtudaginn, er seðlabankar Japans, Bandaríkjanna, Bretlands og Sviss - samþykktu að veita Seðlabanka Evrópu aðstoð, við það verkefni að fjármagna dollaraeignir evrópskra banka.

Sýnir að auki svo ekki verði um villst - að mjög alvarleg bankakrýsa geysar í Evrópu.

Sjá:Helstu seðlabankar heimsins, koma Evrusvæði til aðstoðar!

En ég held að sú hugmynd að skuld-/veðsetja björgunarsjóðinn - sé ekki vænleg.

En Þjóðverjar voru klárt ekki ginnkeyptir fyrir henni - enda sé ég ekki að slíkt væri nokkuð annað en tilraun til að fela viðbótar skuldbindingu fyrir kjósendum.

En innan Þýskalands er mjög hörð andstaða við frekari stækkun björgunarsjóðs Evrusvæðis. En, að skuldsetja eða veðsetja það fjármagn sem til staðar er í sjóðnum - til tryggingar töluvert stærri upphæðum; væri í reynd viðbótar skuldsetning þeirra ríkja sem eiga sjóðinn.

Ég reikna með að vibrögð fjármálaráðherra Þýskalands, sýni að hann hafi skilið að svo væri - alveg um leið.

Eiginlega barbabrella!

 

Kv.

Guðmundur Steingrímsson - ég skora á þig að stofna þann nýja aðildarsinnaða flokk, sem þig dreymir um!

Ég vona að Guðmundur Steingrímsson - og nýlegur hópur útlaga frá Framsóknarflokknum, ásamt einhverjum hluta ungliðahreyfingar Framsóknarflokks. Láti slag standa, og stofni flokk.

Best væri að á sama tíma, stofni Guðbjörn Guðbjörnsson, einnig sinn flokk. En ég hallast þó að því, að sá hópur fyrrum Sjálfstæðismanna og fyrrum Framsóknarmanna, séu líklegir til að slá sér saman.

Að auki, held ég að vel myndi koma sér, að ofan í þetta komi Besti sér inn í landsstjórnmálin.

Bloggið hans Guðbjarnar: Bjarna Benediktssyni svarað

Bloggið hans Guðmundar: Úrsögn mín

 

Klofningur andstæðinganna er vatn á myllu okkar!

Til að fólk átti sig á því hvert ég er að fara, þá tel ég slíka þróun jákvæða fyrir Framsóknarflokkinn og almennt, baráttuna gegn ESB aðild. En þetta snýst um þá hugsun að klofningur andstæðinganna, því meiri - því betra. 

• Flokkur sem aðhyllist ESB aðild getur ekki tekið fylgi frá flokki, sem er andvígur ESB aðild.

Um þetta snýst málið, að því fleiri ESB sinnaðir flokkar sem eru stofnaðir, og bjóða sig fram - því betra.

Þá falla fleiri atkvæði andstæðinga okkar til ónýtis - heildarfylgi aðildarsinna nýtist síður.

---------------------------

Um daginn lýsti Össur því yfir að samningur myndi verða lagður fyrir þjóðina, fyrir næstu Alþingiskosningar. Það var reyndar vitað nokkru fyrr, að Samfóar myndu leggja samning fyrir áður en kosið verður til Alþingis.

Það hefur þær afleiðingar - að miðjan mun nær hverfa þegar kemur að afstöðu af eða á um ESB aðild, eftir því sem nær dregur því að kosið verði um samninginn.

Enginn flokkur mun komast upp með að taka ekki hreina afstöðu - af eða á. Það er einfaldlega of mikið undir fyrir okkur Íslendinga.

Ég á við að ESB aðildarspurningin verði klofnings öxull sambærilegur við hægri vs. vinstri. Flokkar geti síðan verið hægri eða vinstri sinnaðir ESB sinnar eða hægri eða vinstri sinnaðir sjálfstæðissinnar. Eða hófsamir miðjusæknir aðildarsinnar vs. það sambærilega fyrir sjálfstæðissina.

Að þessu leiti sambærilegt við Færeyjar þ.s. eru 2 - klofninsmiðjur þ.e. með eða móti aðskilnaði við Danmörku og síðan hægri vs. vinstri skiptin.

Þetta er það sem Sigmundur Davíð er búinn að sjá.

En þó að aðildarinnar tali um að það ráðist af samningnum - þá virðist manni ljóst að líkur séu mjög verulegar á því, að hátt hlutfall þeirra muni finnast væntur samningur þess virði að segja já við. Ég einhvern veginn, á mjög erfitt með að trúa því, að margir þeirra segi "nei". Að í reynd, sé afstaða aðildarsinna skýr "já". Það sé ekki samningurinn sem ráði. Þeir vilji aðild - punktur.

---------------------------

Veðmál Sigmundar Davíðs er síðan, að fylgis púlía andstæðinga aðildar verði stærri heldur en fylgis púlía fylgismanna aðildar.

Reyndar tel ég að heildarfylgi ísl. aðildarsinna nái ekki 40%, það hangi milli 35-40%. Þetta fylgi kann þó að hafa minnkað eitthvað undanfarið.

Vegna aðstæðna erlendis þ.e. evrukrýsunnar og um leið skuldakrýsunnar innan Evrópusambandsins, er þá veðmálið að Framsóknarflokkurinn muni hafa mun meir upp úr krafsinu, með því að standa gegn aðild.

Hann þarf þá að taka fylgi frá VG - að einhverju leiti. En tækifæri er til þess einmitt, vegna stjórnarþátttöku VG sem hefur minnkað vinsældir þess flokks.

---------------------------

Ég held síðan að mjög klárt sé, að nýr flokkur Guðmundar Steingríms - skoðana hans vegna, sé augljós ógnun við Samfylkingu. En, þaðan virðist mér klárt flokkurinn hans vera líklegastann til að sæka sér fylgi, ef myndaður verður.

En ímynd Guðmundar er mjög jákvæð meðal flokksmanna Samfylkingar, og má nánast segja að orð hans séu klæðskerasniðin til að höfða einmitt til Samfylkingarliða.

 

Guðmundur Steingrímsson - kastar Grímunni

Ég verð að segja, að Guðmundur veldur mér vonbrigðum. En ég þekkti föður hans, mjög mætann mann. En, orð Guðmundar passa ekkert við þá ímynd hófsemi -sbr. orð þess efnis að hann vilji ný stjórnmál- sem hann vill draga upp af sér.

Heldur, sprettur þarna fram ljóslifandi mjög svo dæmigerður Samfylkingar hroki og fyrirlitning á skoðana andstæðingum sínum.

"Annars vegar blasir við ofuráhersla á þjóðernishyggju og afturhvarf til einangrunar, með tilheyrandi skertu frelsi einstaklinga og undirtökum þröngra hagsmunaafla. Hins vegar blasir við leið alþjóðasamvinnu sem felur í sér viðurkenningu á því að stærstu úrlausnarefni samtímans eru þjóðum sameiginleg."

Takið eftir þeim myndum sem hann dregur upp af þeim sem ekki vilja ESB aðild:

• Einangrunarsinnar.
• Þjóðrembur.
• Vilja skerða frelsi?
• Fulltrúar meintra íllra hagsmuna-afla.

Þarna dúkka upp nánast allir standard ungliða Samfóa frasarnir - þetta með frelsis skerðingu þarf hann þó aðeins að útskýra, því sú fullyrðing kemur mér spanskt fyrir sjónir.

Með þessu afhjúpar hann sig sem skoðanabróðir Samfóa, og ég sé þarna ekki nokkurn mun á málflutningi en á dæmigerðum Samfóa.

Það sem fer alltaf vert í mínar fínustu - er þessi óskaplega neikvæða afstaða til þjóðernishyggju.

Þeir einfaldlega gera engann greinarmun - láta eins og þjóðernishyggja, sé jafnt og öfgar.

Í þeirra augum, er ekki unnt að vera hófsamur þjóðernissinni, að því er virðist.

Hann tekur sérstaklega fram, að þjóðernishyggja - sé andstaða frjálslyndis.

Ég verð að segja eins og er - að þetta koma mér ekki fyrir sjónir sem hófsöm viðhorf.

Þvert á móti, upplifi ég slík viðhorf gagnvart þjóðernishyggju, þ.s. enginn stigsmunur virðist viðurkenndur - sem ákaflega öfgakennda sýn.

Slíkur maður - sé alls - alls ekki, hófsamur!

 

Niðurstaða

Ég verð að segja, að eftir að ég hef lesið bréf Guðmundar Steingrímssonar, þá lít ég hann allt öðrum augum en áður. En fyrir mér er eins og að úlfurinn hafi stigið fram, varpað af sér sauðagærunni.

Guðmundur - þessi orð verða ekki fyrirgefin í bráð. Héðan í frá ertu andstæðingur.

Þetta á ekki við Hall - en hann hefur mér virst hingað til, passað sig á því hvernig hann talar til fólks sem hann er ekki sammála.

---------------------------

Svo að hvatning mín til Guðmundar um flokksstofnun er ekki vinsamleg. Heldur vegna þess, að ég tel að með því muni hann skaða Samfylkingu miklu meir, en nokkuð það nánast annað sem fyrir Samfylkingu getur komið.

En að mörgu leiti hafa Samfylkingarliðar blekkt sjálfa sig í gegnum eigin áróður, þ.e. þeir séu svo frjálslyndir og miðjusæknir. Þeir hafa svo lengi skilgreint sína stefnu sem hófsama og frjálslynda, að þeir eru farnir að trúa því sjálfir. Einnig því, að stefna sem sé andstæð þeirra stefnu - sé þá það andstæða við frjálslyndi og hófsemi.

Þessi svart hvíta mynd, er dregin upp af innlendri pólitík - í algerri blindni mjög bersýnilega fyrir því, hve ofstækisfull sú svart hvíta sín í reynd er. 

Vegna þess að þeir hafa blekkt sjálfa sig, aðrir aðildarsinnar virðast einnig aðhyllast mikið til sömu sýn - þá stórfellt ofmeta þeir líklegt eigið fylgi; vegna þess að flestar mælingar í alþóðlegu samhengi sýna fram á að flestir kjósendur eru jafnan nærri miðju.

Þannig, að vegna þess að þeir sjá sig sem hina eiginlegu fjálslyndu miðju sbr. tal um skort á pólit. miðju á Íslandi, sem fer nú rauðum ljósum meðal aðildarsinna á Íslandi, þ.s. þeir leitast við að sannfæra sig um að þarna úti sé fullt af ótöppuðu fylgi, sem þeir bara þurfa að stofna viðeigandi flokk til að sækja - geti verið að þeir láti þá sjálfsblekkingu leiða sig í ógöngur.

Þeir skilgreina andstæðinga að því er virðist hugsunalítið sem einhvers konar form af öfgum.

Svo vegna þess að þeir eru öfgar, eðlilegt er að kjósendur leiti frá öfgum - leiti til hófsemi og frjálslyndis - og þegar andstæðingar til hægri hafa tekið ákveðnari afstöðu gegn þeirra megin átrúnaði; þá halda þeir að nú skorti miðjuflokk. 

Auðvitað vegna þess að þ.e. ekki mögulegt, að miðjuflokkur geti verið þjóðernissinnaður. Það er barasta ekki hægt, því þjóðernishyggja er jafnt og öfgar. 

Einhvern veginn í þessari þokukenndu hugsun, er til staðar sá möguleiki - að innlendir aðildarsinnar blekki sjálfa sig, til að skjóta sig íllilega í fótinn. Með stofnun flokka - sem allir munu keppa í reynd við Samfylkingu um nokkurn veginn sömu takmörkuðu fylgispúlíu.

---------------------------

Spurning hvort andstæðingarnir fyrir rest, enda með því að verða brjóstumkennanlegir.

 

Kv.

Báðar deildir Bandaríkjaþings hafa nú staðfest samkomulag Obama forseta, við leiðtoga Demókrata og Repúblikana, um lyftingu skuldaþaks á bandarísku alríkisstjórninni!

Ég sá þessa frétt á "breaking news" á FT.com vefnum. En samkvæmt því klofnaði meirihluti Repúblikana og 66 þeirra greiddu atkvæði á móti, en nægilega margir Repúblikanar og Demókratar kusu með málinu, til þess að úrslitin urðu 261 á móti 161.

Þannig liggur nú fyrir staðfesting beggja þingdeilda Bandaríkjaþings, fyrir lausn þeirri sem um samdist um helgina við Obama forseta.

Svo alríkisstjórnin á ekki að eiga það í hættu að vera greiðsluþrota, út kjörtímabilið. Enda, skuldaþakinu lyft einmitt út kjörtímabil Obama forseta.

Sjá frétt Bloomberg fréttaveiturnnar: House Passes $2.1 Trillion U.S. Debt Ceiling Plan

Undirskrift Obama er vart annað en formsatriði - en samkomulagið verður þá að lögum.

 

Strembið prógramm!

"The measure would raise the debt ceiling in two installments, sufficient to serve the nation’s needs into early 2013. The framework would cut $917 billion in spending over a decade, raise the debt limit initially by $900 billion and assign a special congressional committee to find another $1.5 trillion in deficit savings by late November, to be enacted by Christmas."

"Because any spending cuts would be delayed until 2013, timed to coincide with the expiration of the Bush tax cuts, Republicans would have an added incentive to agree to overhaul taxes, which Democrats want to use for raising revenue." 

 

Sennilega stærsta fréttin við samkomulagið, fyrir utan að Obama fær að nýta 900ma.$ í nafni alríkisstjórnarinnar - að tekið er fyrir skattahækkanir!

Það er ekki 100% öruggt, en Demókratar neyddust til að gefa eftir allar slíkar hugmyndir, að sinni a.m.k., og mjög ólíklegt er að Repúblikanar myndu samþykkja hærri skatta síðar.

Svo fókusinn er á sparnað!

Þær sparnaðaraðgerðir sem nefnd skipuð fulltrúum beggja flokka frá báðum þingdeildum, á að ná saman um, koma ekki til framkvæmda fyrr en 2013 - skv. frétt.

Demókrötum virðist hafa tekist að blokkera framkvæmd mjög umsvifamikilla sparnaðaraðgerða, þangað til að nýtt kjörtímabil Obama væri hafið v. upphaf árs 2013 - þ.e. ef Obama nær endurkjöri.

Til að þetta gangi upp skv. frétt, þá þarf það að virka þannig, að þó svo gengið sé frá samkomulagi um viðbótar sparnað í nóvember, þá komi aðgerðirnar samt ekki til framkvæmda fyrr en þá.

Spurning hvort fréttamenn hafi örugglega tekið þetta rétt niður!

Þá vitum við sennilega eitthvað um hvað verður deilt um, þegar keppst verður um forsetaembættið í það skiptið.

 

"If Congress met that deadline and deficit target, or voted to send a balanced-budget constitutional amendment to the states, Obama would receive another $1.5 trillion borrowing boost."

"In the case of Congress failing to take either step, or not producing debt savings of at least $1.2 trillion, the plan allows the president to obtain a $1.2 trillion debt-ceiling extension. That would trigger automatic spending cuts across the government -- including in defense and Medicare -- to take effect starting in 2013."

 

Þarna er svipan. En ég reikna með að Obama þurfi þennan viðbótar pening svo að alríkisstjórnin lendi ekki í vandræðum, áður en kjörtímabilið er búið.

En Obama á það á hættu, að fá nokkru minna fé þ.e. 1.200ma.$ í stað 1.500ma.$ ef þingmönnum gengur ílla á ná samkomulagi um viðbótar sparnað.

En, mjög líklega verður mjög mikið rifist um hvaða hlutar af kerfinu eiga að verða fyrir mestum niðurskurði.

Obama vill t.d. skera 325ma.$ af hermálum, sem myndi vera mjög tilfinnanlegur niðurskurður á því sviði.

Svo mikill niðurskurður hermála er líklegur til að verða mjög umdeildur meðal Repúblikana sem munu leggja til meiri niðurskurð "MedicAid" og "MedicCare" þjónustu kerfanna, en Demókratar eru í reynd tilbúnir til.

Má reikna með sögulegum deilum um svo mikinn útgjalda niðurskurð.

------------------------

Eitt er þó víst að Alríkisstjórnin fær takmarkaðri "discretion spending" heimildir, en Obama örugglega vildi upphaflega.

Svo, sennilega þíðir það fé sem Obama stjórnin fær úthlutað, að aðhald þarf að vera verulegt hjá Alríkisstjórninni, þá við hennar athafnir aðrar en þær sem viðkoma stóru prógrömmunum, sem hafa sérstakar fjárveitingar á grundvelli samþykktra fjárlaga.

 

Niðurstaða

Stóru þræðirnir:

1. Greiðsluþroti alríkisins forðað út kjörtímabilið.
2. Alríkið verður tilneytt til að taka upp aðhald og sparnað.
3. Hækkanir skatta eru sennilega ekki inni í myndinni.

Mér sýnist að þetta sé þó eftir allt saman nær vilja Repúblikana en Demókrata, miðað við upphaflega stöðu deilenda.

Repúblikanar geti litið á þetta sem sigur fyrir sitt prógramm!

Þó svo að Teboðshreyfingin muni verða annarrar skoðunar og væntanlega brigsla þeim Repúblikönum um svik, sem greiddu atkvæði sitt með samkomulagspakkanum sl. mánudagskvöld.

------------------------

Fyrir heiminn er stóra málið að gríðarlegu ruggi er forðað, Bandaríkin eiga útistandandi mesta magn skuldabréfa í heiminum.

Margar fjármálastofnanir eiga slík bréf, og mynda þau mikilvægann hluta af grunni eignasafns sbr. eiginfé. Auðvitað einnig mýgrútur einstaklinga - sjóða þá ekki síst lífeyris.

Svo er ekki að gleyma, að nokkur fj. ríkja á einnig mikið magn bandar. ríkisskuldabréfa, sem þau hafa verið að nýta til að ávaxta fé í sjóðasöfnun hvort sem það eru svokallaðir "sovereign" söfnunarsjóðir eða að jafnvel þeirra seðlabankar hafa nýtt þetta, til forðasöfnunar enda þessi bréf mjög auðinnleysanleg öllu að jafnaði.

---------------------

Það hefði því haft óskapleg áhrif á alþjóðakerfið, ef Bandaríkin hættu að greiða af þessum bréfum - og þau myndu verðfalla verulega.

Ég treysti mér ekki að fullyrða, að slíkt dygði til að taka alþjóða fjármálakerfið alveg niður.

Við erum samt að tala um mikið rugg, verulega stærra mál en þegar Lehmans bankinn fór í þrot.

Það þyrfti mjög víðtækar aðgerðir til að bjarga alþjóðar fjármála-kerfinu, og síðast var það Bandar. sem áttu mestann þátt í því að forða því frá falli.

---------------------

Svo þetta er klassíska dæmið um að ef Bandar. fá kvef fær heimurinn flensu, o.s.frv.

Svo geta menn skalað það upp!

 

Kv.

Moody's fellir Portúgal í rusl!

Þetta er glæný frétt sem fer nú hamförum á helstu fréttavefjum. Fyrstu viðbrögð markaða þegar komin fram, þ.e. Evran sem hefur verið í hækkunarferli gegn dollar síðan sl. helgi, féll aftur til baka gegn dollar. Svona virðist dollar og evra jó-jóa eftir því, hvort erfiðleikar í Bandar. eða Evrópu, eru meir áberandi í fréttum þá stundina.

Wall Street Journal - Moody's Downgrades Portugal to 'Junk'

Bloomberg - Euro Extends Decline Versus Greenback After Moody’s Cuts Portugal to Junk  

Bloomberg - Portugal Ratings Cut to Junk by Moody’s

Bloomberg - Euro Weakens as Moody's Cuts Portugal's Credit Rating; Yen Recoups

Reuters - Moody's downgrades Portugal

 

Eins og ég skil áhyggjur Moodie's manna, þá einfaldlega óttast þeir að eins og var reyndin með Grikkland, þá takist ekki að fylgja niðurskurðar og kostnaðarlækkunarprógrammi fram, að því marki sem ráð er fyrir gert.

• Þannig að eins og kom í ljós þetta sumar, höfðu ekki áætlaðar aðgerðir verið framkvæmdar nema að hluta. 

Síðan óttast þeir, eins og reynslan hefur verið með Grikkland fram að þessu, að samdráttur landsframleiðslu reynist meiri en fyrirfram var ráð fyrir gert, og það einnig grafi undan prógramminu.

Að lokum, virðist þetta prógramm vera uppsett eins og hin fyrri, þ.e. prógrammið er undirfjármagnað - gert er ráð fyrir að ríkið fari á markað til að sækja sér pening.

Í tilviki Portúgals eins og fram kemur, er það 2013 eða ári seinna, en ætlast var til að Grikkland myndi sækja sér frekari fjármögnun á markaði fyrir skuldabréf.

Moodie's óttast sem sagt, endurtekningu að í ljós komi að Portúgal muni ekki geta sókt sér fé á markað, og þurfi því frekari björgun.

 

---------------------------------------------------Moody's

The following drivers prompted Moody’s decision to downgrade and assign a negative outlook:

1. The growing risk that Portugal will require a second round of official financing before it can return to the private market, and the increasing possibility that private sector creditor participation will be required as a pre-condition.

2. Heightened concerns that Portugal will not be able to fully achieve the deficit reduction and debt stabilisation targets set out in its loan agreement with the European Union (EU) and International Monetary Fund (IMF) due to the formidable challenges the country is facing in reducing spending, increasing tax compliance, achieving economic growth and supporting the banking system.

RATINGS RATIONALE

The first driver informing today’s downgrade of Portugal’s sovereign rating is the increasing probability that Portugal will not be able to borrow at sustainable rates in the capital markets in the second half of

2013 and for some time thereafter. Such a scenario would necessitate further rounds of official financing, and this may require the participation of existing investors in proportion to the size of their holdings of debt that will become due.

Moody’s notes that European policymakers have grown increasingly concerned about the shifting of Greek debt held by private investors onto the balance sheets of the official sector. Should a Greek restructuring become necessary at some future date, a shift from private to public financing would imply that an increasingly large share of the cost would need to be borne by public sector creditors. To offset this risk, some policymakers have proposed that private sector participation should be a precondition for additional rounds of official lending to Greece.

Although Portugal’s Ba2 rating indicates a much lower risk of restructuring than Greece’s Caa1 rating, the EU’s evolving approach to providing official support is an important factor for Portugal because it implies a rising risk that private sector participation could become a precondition for additional rounds of official lending to Portugal in the future as well. This development is significant not only because it increases the economic risks facing current investors, but also because it may discourage new private sector lending going forward and reduce the likelihood that Portugal will soon be able to regain market access on sustainable terms.

The second driver of today’s rating action is Moody’s concern that Portugal will not achieve the deficit reduction target — to 3% by 2013 from 9.1% last year as projected in the EU-IMF programme — due to the formidable challenges the country is facing in reducing spending, increasing tax compliance, achieving economic growth and supporting the banking system. As a result, the country may be unable to stabilise its debt/GDP ratio by 2013. Specifically, Moody’s is concerned about the following sources of risk to the budget deficit projections:

1) The government’s plans to restrain its spending may prove difficult to implement in full in sectors such as healthcare, state-owned enterprises and regional and local governments.

2) The government’s plans to improve tax compliance (and, hence, generate the projected additional revenues) within the timeframe of the loan programme and, in combination with the factor above, may hinder the authorities’ ability to reduce the budget deficit as targeted.

3) Economic growth may turn out to be weaker than expected, which would compromise the government’s deficit reduction targets. Moreover, the anticipated fiscal consolidation and bank deleveraging would further exacerbate this. Consensus growth forecasts for the country have been revised downwards following the EU/IMF loan agreement. Even after these downward revisions, Moody’s believes the risks to economic growth remain skewed to the downside.

4) There is a non-negligible possibility that Portugal’s banking sector will require support beyond what is currently envisaged in the EU/IMF loan agreement. Any capital infusion into the banking system from the government would add additional debt to its balance sheet.

Moody’s acknowledges that its earlier concerns about political uncertainty within Portugal itself have been largely resolved. Portugal’s national elections on 5 June led to the formation of a viable government, both components of which had campaigned on the basis of supporting the EU-IMF loan agreement negotiated by the previous government. Moody’s also acknowledges the policy initiatives announced at the end of June demonstrate the new Portuguese government’s commitment to the programme.

However, the downside risks (as detailed above) are such that Moody’s now considers the government long-term bond rating to be more appropriately positioned at Ba2. The negative outlook reflects the implementation risks associated with the government’s ambitious plans.

WHAT COULD CHANGE THE RATING UP/DOWN

Developments that could stabilise the outlook or lead to an upgrade would be a reduction in the likelihood that private sector participation might be required as precondition for future rounds of official support or evidence that Portugal is likely to achieve or exceed its deficit reduction targets.

A further downgrade could be triggered by a significant slippage in the execution of the government’s fiscal consolidation programme, a further downward revision of the country’s economic growth prospects or an increased risk that further support requires private sector participation.

-----------------------------------------Moody's

 

Niðurstaða

Ég held að áhyggjur Moodie's manna séu algerlega réttmætar. En, ef þeir óttast um það hvort Portúgal komist á markað 2013. Hvað þá með Írland sem enn er ráðgert eins og var reyndin með Grikkland, að muni sækja sér fé á næsta ári.

En, ég stórefa að Írar muni ná því í ljósi mjög hárrar vaxtakröfu sbr. 10 ára bréf á bilinu milli 10-11%.

Þetta mál reikna ég með að gjósi upp á næstu vikum eða mánuðum. 

-------------------------

Síðan má ekki gleyma snilldinni, að nýtt björgunarplan Grikklands hefur nú endurskoðun á 3. mánaða fresti þ.e. næst í september nk. Þá má í hvert sinn reikna með nýju drama þ.e. - fær Grikkland peninginn greiddann út eða verður það greiðsluþrota?

Svona skemmtileg stöðug spenna sem er framundan, sérdeilis í ljósi þess hve óskaplega krefjandi það er, en Grikkland þarf að spara cirka heil fjárlög af útgjöldum næstu 3. árin.

 

Kv.

Evruaðild, framkallar þann raunverulega möguleika, að markaðir geti keyrt þig í greiðsluþrot - skv. prófessor Paul de Grauwe við háskólann í Leuven

Ég rakst á mjög áhugaverða grein eftir prófessor Paul de Grauwe við háskólann í Leuven, og heitir greinin The Governance of a Fragile Eurozone , hann er ómyrkur í máli svo sannarlega, þegar kemur að því að lísa þeim göllum sem fylgir að vera innan Evrusvæðis, eins og þ.e. skipulagt í dag. En, þ.e. einmitt punktur Grauwe að, því sé mjög nauðsynlegt að breita í ímsum grunnatriðum.

Sjá einnig: Managing the eurozone’s fragility

• Hann tekur dæmi um 2. lönd, annað utan við Evrusvæðið Bretland og hitt innan þess Spán!
  
• Hann bendir á, að þó fjárlagahalli hafi verið síst minni í Bretlandi, opinberar skuldir séu meiri, bankakerfið einnig viðkvæmt og fallvalt; þá sé vaxtakrafan sem bresk stjórnvöld standa frammi fyrir verulega lægri.

• Hann útskýrir fyrir okkur, af hverju markaðir meta áhættusamara að lána Evrulandi, þó það skuldi minna.

• Síðan bendir hann okkur á þá viðbótar áhættu sem fylgir því fyrir lönd, að tilheyra Evrunni, einmitt vegna þess að starfa með Evruna, er eins og að hafa erlendann gjaldmiðil, sérstaklega bendir hann á þá viðbótar áhættu sem fylgir því, að geta ekki sjálfur prentað þinn gjaldmiðil.

 

The UK scenario

• Let’s first trace what would happen if investors were to fear that the UK government might be defaulting on its debt.
• In that case, they would sell their UK government bonds, driving up the interest rate.
• After selling these bonds, these investors would have pounds that most probably they would want to get rid of by selling them in the foreign exchange market.
• The price of the pound would drop until somebody else would be willing to buy these pounds.
• The effect of this mechanism is that the pounds would remain bottled up in the UK money market to be invested in UK assets.
• Put differently, the UK money stock would remain unchanged.
• Part of that stock of money would probably be re-­‐invested in UK government securities.
• But even if that were not the case so that the UK government cannot find the funds to roll over its debt at reasonable interest rates, it would certainly force the Bank of England to buy up the government securities.
• Thus the UK government is ensured that the liquidity is around to fund its debt.
• This means that investors cannot precipitate a liquidity crisis in the UK that could force the UK government into default.
• There is a superior force of last resort, the Bank of England.

 

Land með eigin seðlabanka, hreinlega geti ekki orðið greiðsluþrota, í skuldbindingum sem eru í þeim gjaldmiðli, sem það land hefur til umráða.

En, eins og hann nefnir, geti slík lönd spilað sama leikinn eins og Bandaríkin, að láta eigin seðlabanka prenta peninga og nota þá til að kaupa ríkisbréf sem ríkið gefur út til að fjármagna eigin halla.

Áhættan sem tekin er, er viðbótar verðbólga og gengisfall; en aldrei greiðsluþrot.

 

The Spanish scenario

• Things are dramatically different for a member of a monetary union, like Spain.
• Suppose that investors fear a default by the Spanish government.
• As a result, they sell Spanish government bonds, raising the interest rate.
• So far, we have the same effects as in the case of the UK.
• The rest is very different.
• The investors who have acquired euros are likely to decide to invest these euros elsewhere, say in German government bonds.
• As a result, the euros leave the Spanish banking system.
• There is no foreign exchange market, nor a flexible exchange rate to stop this.
• Thus the total amount of liquidity (money supply) in Spain shrinks.
• The Spanish government experiences a liquidity crisis, i.e. it cannot obtain funds to roll over its debt at reasonable interest rates.
• In addition, the Spanish government cannot force the Bank of Spain to buy government debt.
• The ECB can provide all the liquidity of the world, but the Spanish government does not control that institution.
• The liquidity crisis, if strong enough, can force the Spanish government into default.
• Financial markets know this and will test the Spanish government when budget deficits deteriorate.
• Thus, in a monetary union, financial markets acquire tremendous power and can force any member country on its knees. 

 

Þetta er nefnilega sú hætta sem við hefur blasað sl. ár eftir að krýsan í Grikklandi hófst, og það virtist sem land eftir land, stefndi í greiðsluþrot.

En, með því að afnema eigin gjaldmiðil, og treysta á utanaðkomandi seðlabanka sem þú hefur ekki vald yfir, er sá raunverulegi möguleiki fyrir hendi að land geti orðið fyrir peningaþurrð - leiftursnöggt - orðið greiðsluþrota eins og banki sem hrynur eftir að lenda í lausafjárvandræðum.

Gott er að muna að vegna þess að ríkisbréf allra Evrusvæðisríkja eru gefin út í Evrum eru þau keypt af þegnum hinna ímsu ríkja Evrusvæðis - ekkert endilega mikið frekar af eigin þegnum, en þetta magnar einnig hættuna á snöggri sölu að við skulum selja dreifist eins og eldur um sinu, enda nóg af bréfum annarra landa sem hægt er að kaupa í staðinn. 

Nákvæmlega þetta höfum við einmitt séð ítrekað gerast á sl. ári.

Feður Evrunnar á sínum tíma sáu þetta fyrir þ.e. að Evra yrði að innibera nokkurs konar sameiginlegann gjaldeyrissjóð sambærilegann við AGS, sem gæti lánað ríki í skammtíma fjármagns vandræðum - með skömmum fyrirvara.

Því miður var slíkum ekki komið á fót á sínum tíma, en á sl. ári eftir að Evrukrýsan hófst, hefur verið komið á neyðarsjóði.

En, hann er einmitt nauðsynlegt mótvægi við þá hættu sem skapast, við það að afnema eigin gjaldmiðil og seðlabanka.

 

• Members of a monetary union are very susceptible to liquidity movements.

1.  When investors fear some payment difficulty (e.g. triggered by a recession that leads to an increase in the government budget deficit), liquidity is withdrawn from the national market (a “sudden stop”).
2. This can set in motion a devilish interaction between liquidity and solvency crises.
3. Once a member country gets entangled in a liquidity crisis, interest rates are pushed up.
4. Thus the liquidity crisis turns into a solvency crisis.
5. Investors can then claim that it was right to pull out the money from a particular national market.
6. It is a self-­‐fulfilling prophecy: the country has become insolvent because investors fear insolvency. 

• What I am arguing is that in a monetary union countries become vulnerable to self-­‐fulfilling movements of distrust that set in motion a devilish interaction between liquidity and solvency crises.
• This interaction between liquidity and solvency is avoided in the “stand-­‐alone” country, where the liquidity is bottled up in the national money markets (there is no “sudden stop”), and where attempts to export it to other markets sets in motion an equilibrating mechanism, produced by the depreciation of the currency.
• Thus, paradoxically, distrust leads to and equilibrating mechanism in the UK, and to a potentially disequilibrating mechanism in Spain.

 

Því miður hafa talsmenn Evruaðildar verið tregir að ræða hina augljósu galla Evrusvæðisins, þeirra hugmyndar að afnema eigin gjaldmiðil - eigin peningastjórnun og seðlabanka.

Menn hafa látið sem svo, að slík aðgerð hafi enga galla - bara kosti.

En, á sl. ári komu ókostirnir í ljós í formi þeirrar viðbótar gjaldþrotshættu, sem þeirri aðgerð fylgir.

 

Það eru til leiðir til að minnka þessa áhættu

I. Það verður að vera til staðar sameiginleg stofnun á við AGS, þ.e. lánveitandi til þjóða sem komast í skyndileg fjárhagsvandræði. Neyðarsjóð var komið á fót á sl. ári. 

En, fyrirkomulag þeirrar stofnunar hefur þó marga galla, verstir þeirra er sú stefna að veita neyðarlán á alltof háum vöxtum.

• Háu vextirnir auka hættu nefnilega á greiðsluþroti viðkomandi ríkis, sem eftir allt saman er í vanda - því þeir gera fjármagnskostnað af lántöku mikla.
• Á sama tíma, gefa hin dýru lán þau skilaboð til markaða, að ríkin sem veita þau lán treysti ekki lánþegum, sem auðvitað magnar enn vantraust markaða á þeim löndum.

• Við höfum séð afleiðingar þessarar stefnu í því, að í stað þess að róa markaði hefur hver lánveiting þess í stað, skapað meiri óróa - því hinir háu vextir á nýtt stórt lán sannfæra markaðina um að gjaldþrotshætta viðkomandi lands hafi aukist, sem sést á því að í stað þess að lækka hefur vaxtakrafa þeirra hækkað í kjölfar veitingar neyðarláns og hefur síðan áfram síðan farið stig hækkandi.
• Það þíðir að fjárfestar í vaxandi mæli fara að horfa á hvaða lönd innan svæðisins og/eða bankar eru líkleg(ir) til að verða fyrir tjóni, þegar það gerist - og afleiðingin er að auka vantraust þeirra á þeim löndum sem það tjón er talið líklegt að lenda á.

Myndast sem sagt "contagion effect" eða "spill over effect" algerlega að óþörfu, þ.e. í stað þess að róa/draga úr krýsunni; magnar sjóðurinn hana þess í stað.

Gagnlegur sjóður verður í staðinn, að nýju og erfiðu vandamáli.

Þessa dellu þarf að binda enda á sem fyrst!

• Þ.e. lán eiga að vera á sömu vöxtum, og löndin sem veita neyðarlánið, sjálf geta fjármagnað sig skv. - þ.e. á bilinu 3-4%, ekki nærri 6% sbr. Írland.
• Þ.e. þeim í hag að hafa það þannig, því tilgangur lánanna á eftir allt saman að vera sá, að hindra að vandamál sem þau sjálf geta beðið skaða af, blási út og verði að vanda fyrir allt svæðið.

II. Útgáfa sameiginlegra skuldabréfa, þ.s. ríkin öll veita ábyrgð; væri öflugasta skammtíma aðgerðin sem hægt væri að veita.

• Þ.e. ekki flóknara, að með henni væri unnt að stöðva krýsuna.

• Ríki í vanda, skipta út skuldum fyrir þessi bréf.
• Þau eru á lágum vöxtum vegna hinnar sameiginlegu ábyrgðar.
• Lækkaður vaxtakostnaður, dregur mjög úr fjármögnunarvandræðum ríkja í skuldavanda. 

• Að sjálfsögðu er eðlilegt að setja skilyrði fyrir því að ríki geti fengið, að gefa út skuldabréf með sameiginlegri ábyrgð.
• Hugmyndir eru uppi um, að ríki geti það allt upp að 60% sem hlutfall af þjóðarframleiðslu þakinu.
• Skuldir umfram það þak, yrðu að vera gefnar út á eigin ábyrgð ríkis.
• Þetta myndi komast hjá svokölluðum "moral hazard" vanda, því þetta ástand myndi skapa mjög öflugann hvata til þess, að lækka sem hraðast þær skuldir sem eru umfram 60%, svo allar verði á hinum lágu vöxtum.

III. Síðan hin eiginlega langtíma-lausn, sameiginleg fjárlög!


Niðurstaða

Ísland er auðvitað í verri stöðu en Bretland, vegna þess að hinar miklu erlendu gjaldeyrisskuldir skapa hættu á greiðsluþroti okkar gagnvart skuldbindingum í öðrum gjaldmiðlum en krónu.

En, þ.e. einnig mótpunkturinn að krónan skapar ákveðið skilrúm eða "buffer" milli innlendra og erlendra skuldbindinga.

Þannig að eins og fyrir Argentínu, að ef allt fer á versta veg og landið verður greiðsluþrota gagnvart erlendum skuldbindingum, þá er landið ekki í bráðri hættu á því að fara á vonarvöl - meðan Ísland hefur enn sinn eigin gjaldmiðil, fulla stjórn á honum og eigin seðlabanka með full réttindi til að prenta það peningamagn sem þarf hér innanlands.

En málið er einfalt, að ríkið getur ekki orðið greiðsluþrota inn-á-við, þ.e. gagnvart krónuskuldbindingum, alveg með sömu rökum og koma fram að ofan að Bretland getur ekki orðið greiðsluþrota gagnvart skuldbindingum í pundum.

Auðvitað, er ekki endilega sniðugt að setja seðlaprentvélar alveg á útopnu, því þá verður til frekara verðfall á okkar gjaldmiðli + frekari verðbólga.

Á hinn bóginn, er það þó til mikilla muna minna alvarleg hætta, en greiðslufall innan eigin hagkerfis. 

En sú hætta er fyrir hendi innan Evru, að verða ekki einungis greiðsluþrota gagnvart erlendum skuldbindingum, heldur að auki gegn innlendum - en eftir allt saman þá ræður hvert ríki innan Evrusvæðis einungis yfir tilteknu peningamagni og getur ekki aukið það fyrir eigin rammleik, heldur þarf að leggjast á hnén og biðja allra náðasamlegast um meiri peninga.

En innlent greiðsluþrot væri mjög nastí atburður, þ.e. að ef ríkið sjálft gæti ekki greitt laun - bætur til bótaþega - ellilífeyri, af skuldum til innlendra banka o.s.frv.

Fræðilega séð, gæti sjálft ríkið einfaldlega hrunið! Alger upplausn samfélags tekið við.

Auðvitað er óðaverðbólga ekki heldur þægilegur vandi við að glíma. En þarna á milli er samt raunverulegur munur í alvarleik.

Þannig, að greiðsluþrot fyrir okkur út á við, þarf ekki að leiða til neinna verulegra vandamála hér inn-á-við, svo fremi sem ríkið og sveitarfélög passa upp á að viðhafa ekki mjög stórann halla - svo það myndist ekki verðbólguskrúfa.

En, stjórnlaus útgjöld ríkisins myndu akkúrat leiða til samsvarandi hömlulítillar verðbólgu. Svo, agi í útgjöldum ríkisins, eftir að greiðslufall væri skollið á - væri lykilatriði í því að triggja að greiðslufalli fylgdi ekki nein veruleg vandamál fyrir almenning.

Ef slíkt útgjalda-aðhald hins opinbera myndi takast, þá myndi slíkt ekki leiða til verri útkomu fyrir landslýð - svo fremi sem landslýður passar sig í launakröfum svo að þar myndist ekki önnur verðbólguskrúfa. En, sama gildir - stjórnlausar launahækkanir = stjórnlaus verðbólga.

------------------------

Ekki að segja að við eigum að sækjast eftir greiðsluþroti gagnvart erlendum skuldbindingum. En, krónan ásamt auðlindum okkar, þíðir að slíkt þarf ekkert að hafa voðalegar afleiðingar.

 

Kv.

Við verðum að lækka fjármögnunarkostnað í krónuhagkerfinu!

Það er gríðarlega alvarlegt mál, ef ekki tekst að lækka þá raunvexti er bjóðast á Íslandi til útlána, úr þeim cirka 6% eins og nú er, og verið hefur sl. 10-15 ár.

 

Lykilatriði í sjálfbærni innlends peningahagkerfis

Ég er þess fullviss, að þetta er ástæða þeirrar miklu og stöðugu eftirspurnar sem er hér innanlands, eftir erlendu lánsfé - þannig að ef ekki tekst að lækka þennan kostnað þá er hætta á því, að sagan frá sl. áratug endurtaki sig, er höftum er aflétt og hagvöxtur kemst af stað.

Þá á ég við, að fyrirtæki sæki sér lánsfé í miklum mæli erlendis frá, og eftir því sem hagvöxtur kemst frekar á legg þá aukist hraðinn á þeirri gjaldeyris-skuldauppsöfnun hagkerfisins; þar til - segjum áratug seinna, endurtaki sagan sig er næst dynur efnahagslegt áfall yfir og lán stórhækki í verði í krónum talið - ný skuldakreppa eigi sér stað.

• Í reynd má segja, að svo lengi sem þetta ástand viðhelst, sé í reynd einungis hægt að fjárfesta í því sem eigi að skapa gjaldeyri - það verður að vera lærdómur sl. áratugar.

• Að vísu, er þörf á auknum útflutningi - þannig að slíkt kemur ef til vill ekki alvarlega að sök fyrsta kastið.

En, fyrir aðra aðila, þá sem ætla sér að eiga viðskipti innanlands og selja til Íslendinga sjálfra - þá er þetta stóralvarlegt mál!

• Mig grunar, að þessi óskaplegi fjármagnskostnaður sé jafnvel meginástæða hins mjög svo tíða kennitöluflakks er viðgengst meðal viðskipaaðila á innanlandsmarkaði.

En, aðilar bregðist við óviðráðanlegum fjármagnskostnaði með því að gera beinlínis út á gjaldþrot.

Þetta snúist ekki endilega um það að ísl. viðskiptaaðilar séu öðrum fremur óheiðarlegir, heldur um það að svo lengi, sem fjármögnunarkostnaður er svo óskaplega hár sem hann er, þá sé nánast ómögulegt að reka hér nokkurn skapaðann hlut á grundvelli lánsfjármögnunar í íslenskum krónum.

 

Á flokksþingi Framsóknarflokksins:

Því miður var tillaga mín felld, af aðilum sem mæltu tillögu minni mót.

En, ég lagði til að stefnt yrði að því að lækka raunvexti í boði til útlána hérlendis um allt að 2%.

Þetta er mjög vel gerlegt, ekki akkúrat í dag, heldur í tengslum við endurskoðun og hagræðingu innan lífeyriskerfisins annars vegar og hins vegar endurskoðun og hagræðingu innan bankakerfisins.

Það er nefnilega klárt, að lífeyrissjóðirnir hafa ekki sl. 20 ár verið að fá 3,5% raunávöxtun - eftir óskapleg töp þau er þeir hafa orðið fyrir. Í reynd er raunávöxtunarkvöðin sem byggð er inn í kerfið, ósjálfbær með öllu fyrir okkar litla hagkerfi. Að auki, er klárt að eftir gríðarlegt tap við hrunið vantar stórfé í kerfið, svo það í reynd eigi fyrir skuldbindingum.

Vandinn er sá við raunávöxtunarkröfuna, að hún sjálf skapar hættu á stórfelldum töpum, því þá eru sjóðirnir bundnir við að kaupa áhættusöm hlutabréf - víxla og önnur verðbréf, ásamt skuldabréfum - sem bjóða þá ávöxtun að lágmarki. En, þumalfingursrelga er að því hærri ávöxtun því meiri hætta á tapi.

Þetta er þveröfug stefna þeirri sem gildir sem dæmi um evrópska lífeyrissjóði, sem almennt er einungis heimilt að fjárfesta í "A-rated" skuldabréfum þ.e. gefnum út af aðilum er hafa fyllsta traust. Vanalega fylgist að, að traustir aðilar vegna þess að þeir njóta trausts býðst lág ávöxtunarkrafa á markaði - þannig að vanalega helst það í hendur að bréf traustustu aðilanna bjóða lægstu vaxtakröfuna. En, í Evrópu gildir vanalega sú regla, að Þegar aðilar sem njóta fyllsta trausts verða fyrir áfalli þannig, að þeirra traust hrapar úr A flokki og um leið þeirra bréf, þá eru sjóðir skildugir til að selja slík minna traust bréf hið fyrsta. Þannig gerðist það sem dæmi, að ein ástæða þess hve hratt virði hluta okkar banka hrundi er hrun nálgaðist var þegar erlendir lífeyrissjóðir seldu skuldabréf þeirra á einu bretti, þaða sama hefur gerst með ríki innan Evrusvæðis sem lent hafa í vanda að um leið og þau missa A flokks stimpilinn þá hækkar vaxtakrafan hratt þegar sjóðir selja unnvörpum. Þetta hafa nefnilega ekki almennt verið vondir vogunarsjóðir, heldur lífeyrissjóðir bundnir af þeirri reglu að vera einungis heimilt að eiga bréf, sem teljast örugg. 

Þetta er einmitt regla sem ég vil koma á hér, en til þess að það sé mögulegt þá þarf ávöxtunarkrafan að lækka á lífeyrissjóðunum, niður í cirka 2% úr 3,5%. Þá, munu þeir geta fjármagnað sig, á mun áhættuminni fjárfestingum - þannig að stórfelld töp yrðu mjög sjaldgæfir atburðir.

Að auki bætist við, að þessi ávöxtunarkrafa er einnig sjálfbær, mun meira svo en 3,5% krafan - því það beinlínis krefst þess að viðhaldið sé hér að lágmarki 3,5% meðalhagvexti - sem einfaldlega hefur ekki tekist síðustu 20 ár, þegar hrun er tekið með í reikninginn.

Á hinn bóginn, er alveg raunhæft að viðhalda hér a.m.k. 2% meðalhagvexti áratug frá áratug.

Þannig er komið 1,5% af þeim allt að 2% sem ég var að tala um.

Restin, þ.e. allt að 0,5% ætti mjög vel vera gerlegt að ná með hagræðingu í bankakerfinu, enda er það að umfangi fullkomlega ósjálfbært og verður - verður að skera niður; m.a. til þess að unnt verði að afnema höftin.

 

Hvað fæst með þessu?

• Það verður hægt að fjárfesta með innlendu lánsfé - án þess að vera nær öruggur með að fara á hausinn.
• Þetta ætti að stuðla að siðbót innan atvinnulífsins - því með þessu ætti hvatinn til kennitöluflakks að minnka mikið.
• Töpum almennt séð, vegna tíðra gjaldþrota, ætti að fækka mikið og kostnaður vegna slíkra að minnka.
• Fjárfestingar aukast og meiri atvinna er sköpuð - fleiri fyrirtæki lifa í stað þess að hrynja; sem leggst allt á eitt með að auka hagvöxt.

• Almenningur og fyrirtæki, geta endurfjármagnað lán í ódýrari - um ef til vill allt að 2% raunávöxtunarlækkun.

• Minnkar óskapleg ásókn í erlent lánsfé sem svo varasöm hefur reynst vera.
• Dregur úr þrýstingi frá atvinnulífinu um það, að skipta um gjaldmiðil. 

 

Niðurstaða

Ég skil alveg að þær breitingar sem ég er að tala um, eru pólitískt séð að mörgu leiti erfiðar og viðkvæmar í framkvæmd. En, margir munu horfa til tapaðs lífeyris miðað við núverandi ósjálfbær loforð ef réttindi eru skert niður í það sem sjóðirnir í raun geta borgað án þess að setja sjálfa sig á hausinn og jafnvel landið í leiðinni.

En, eins og kerfið er, þá er í því innbyggð sprengja - sem á eftir að springa yfir okkur ef það púður er ekki fjarlægt.

Kerfið getur einfaldlega hrunið - og Ísland lent í mjög alvarlegu kerfishruni; enn verri málum en þeim sem við erum stödd í - í dag.

En, það er ekki of seint í dag, að koma í veg fyrir slík fyrn. Með því, að sætta sig við lækkun réttinda niður í þau sem landið og kerfið raunverulega hefur efni á að borga; þá eru lífeyrisþegar ekki raunverulega að tapa - því á móti í dag eru þeir að taka áhættuna á því að einn daginn detti kerfið svo rækilega um koll að lífeyrisgreiðslur hverfi að mestu.

Ef sú aðlögun niður í sjálfbært ástand er framkvæmd, ásamt niðurskurði í bankakerfinu; þá vinnst þessi lækkun raunfjármagnskostnaðar í krónuhagkerfinu, sem verður einn mikilvægasti þáttur þess að tryggja framtíðar stöðugleika innlends hag- og peningakerfis, þjóðinni til framdráttar og betri lífskjara.

 

Kv.