Svartholiđ sem myndin er af, er ćvintýralegur risi - sem er í stjörnuţokunni M87, 53 milljón ljósár frá Jörđ. Massi ţess er áćtlađur - 6.500 milljón Sólar-massar.
--Ţađ gerir ţetta tiltekna svarthol, eitt ţađ allra stćrsta sem ţekkt er í alheiminum.
- Sem dćmi, sé Sagittarius A - svartholiđ í miđju okkar vetrarbrautar, dvergur - ţó ţađ teljist ţó vera, risasvarthol -- stćrđarhlutföll, 1/1.500.
--Eđa, 4,3 milljón Sólar-massar. - Vegna óskaplegt massa svartholsins sem myndin er af, sé - event horizon - ţ.e. svarta miđjan á myndinni, 40.000 milljón km. í ţvermál.
--Ţađ gerir dökka svćđiđ í miđjunni, svipađ vítt og allt okkar Sólkerfi.
Kraftarnir sem eru í gangi á mynd eru í stćrđarhlutföllum utan skilnings!
First ever black hole image released
Black Hole Photographed for 1st Time
This is the first photo of a black hole
Astronomers release first-ever image of a black hole
Vísindamenn eru mjög ánćgđir!
Myndin virđist stađfesta - stađal kenningar um svarthol, ţarna sé skýrt - event horizon - eins og taliđ hefur veriđ nú í töluverđan tíma.
Ađ auki, sést ógnarheitt gas - margar margar milljónir gráđa heitt - á óskaplega hröđum snúningi í kringum svartholiđ.
Bendi á, ţetta er ekki -- hefđbundin ljósmynd!
Myndin er sett saman úr gögnum frá radarsjónaukum hringinn í kringum okkar plánetu.
Gögnum hefur veriđ safnađ um nokkurt skeiđ frá ţeim öllum.
--Einkum voru menn ađ leita eftir sönnun fyrir, dökku miđjunni ţ.s. er ekkert ljós.
Tók nokkurn tíma, ađ afmarka vel svćđiđ - ţ.s. engar ljóseindir greinast.
Međ ţví, ađ öll Jörđin fúnkerađi sem sjónauki, um mánađa-skeiđ.
Međ ţví, ađ međhöndla gögnin í ofurtölvu.
--Tókst ađ samţćtta óskaplegt gagnamagn, og lesa út úr ţeim ţá mynd er blasir viđ.
- Litirnir í myndinni, eru ţá einungis settir inn - til skilnings.
--Orkan í geisluninni er svo mikil, hún sé utan ţess ramma sem mannlegt auga sér. - Í athugasemd á erlendum vef, var mér sagt ađ litirnir táknuđu - snúning ofurheita gassins, ţ.e. bjartari hlutinn vćri snúningur ađ okkur, rauđari snúningur frá okkur séđ -- doppler effect.
Sem sagt, klassískur snúningur eins og klukkur sem viđ erum vön!
- Eitt af ţví merkilegasta er virđist stađfest.
- Ađ svarthol hafi snúning, ţ.e. ţau sjálf, ekki bara gasiđ í kring.
Svartholiđ stađfest, ađ hafi einnig sama snúning og klukka, sem ćtti ekki ađ koma á óvart, ađ svartholiđ sjálft hafi snúning í sömu átt - og gasiđ sem falli í ţađ!
EHT's data revealed the M87 black hole is spinning clockwise, team members said today.
Vísindamenn segja ađ gögnin gefi nćgilegar vísbendingar til ţess ađ slíkur snúningur teljist nú stađfestur -- ţ.e. auđvitađ stórt skref í vitneskju um ţađ fyrirbćri sem svarthol er.
Niđurstađa
Ţetta er auđvitađ ekki fyrsta mikilvćga myndin frá sjónarhóli stjörnufrćđi sem mađur hefur augum litiđ - t.d. komu fyrstu myndir frá Plútó sérfrćđingum ánćgjulega á óvart, eđa myndir er sýndu í fyrsta sinn ađ tungliđ Io á braut um Júpíter hefur virk eldfjöll.
Ég skal ekki segja, hvađ telst mikilvćgari vitneskja - svarthol eru auđvitađ óskaplega öflug fyrirbćri, ţar sem kraftar langt umfram allt ţađ sem betur fer á sér stađ nćrri okkar Sólkerfi eru í gangi.
Hafandi í huga ţá óskaplegu krafta sem gangi eru nćrri miđju M87 - svarthol međ, event horizon, á breidd viđ allt okkar sólkerfi. Ţá grunar mig, ađ örugg fjarlćgđ ţađan sé líklega mćld í ljósárum.
Kv.
Flokkur: Vísindi og frćđi | Breytt s.d. kl. 22:28 | Facebook
Um bloggiđ
Einar Björn Bjarnason
Nýjustu fćrslur
- Gideon Rachman hjá Financial Times -- útskýrir af hverju, Ban...
- Trump undanskilur frá tollum á Kína -- snjallsíma, og nánast ...
- Taliđ af sérfrćđingum, verđfall á ríkisskuldabréfum Bandaríkj...
- Viđskiptastríđsyfirlýsing Donalds Trumps gagnvart heiminum li...
- Stríđiđ í Úkraínu getur veriđ ađ ţróast aftur í pattstöđu - s...
- Friedrich Merz, virđist ćtla ađ takast ađ stórfellt auka hern...
- Kreppuhćtta í Bandaríkjunum getur veriđ stćrri en margir hald...
- Trump líklega grćddi: 350mn.$ á Trump-Coin, á einungis 18 dögum!
- Ríkisstjórn Donalds Trumps, sbr. JD. Vance, alítur ađstreymi ...
- Úkraína og Donald Trump, virđast nćrri samkomulagi um hernađa...
- Vekur undrun varđandi ákvörđun Trumps forseta um viđskiptastr...
- Trump ţarf ekki ađ kaupa eđa taka yfir Grćnland til ađ nýta m...
- Ćtla ađ spá, Úkraínustríđ standi enn yfir viđ lok 2025! Mér v...
- Jólakveđjur til allra, ósk um velfarnađ fyrir nýja ríkisstjór...
- Mögnuđ atburđarás hefur leitt til falls, Bashar al-Assads, fo...
Eldri fćrslur
2025
2024
2023
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
Bloggvinir
-
eyglohardar
-
bjornbjarnason
-
ekg
-
bjarnihardar
-
helgasigrun
-
hlini
-
neytendatalsmadur
-
bogason
-
hallasigny
-
ludvikjuliusson
-
gvald
-
thorsteinnhelgi
-
thorgud
-
smalinn
-
addabogga
-
agnarbragi
-
annabjorghjartardottir
-
annamargretb
-
arnarholm
-
arnorbld
-
axelthor
-
arnith2
-
thjodarsalin
-
formosus
-
birgitta
-
bjarnijonsson
-
bjarnimax
-
westurfari
-
virtualdori
-
bookiceland
-
gattin
-
davpal
-
dingli
-
doggpals
-
egill
-
jari
-
einarborgari
-
einarsmaeli
-
erlaei
-
ea
-
fannarh
-
fhg
-
lillo
-
gesturgudjonsson
-
gillimann
-
bofs
-
mummij
-
kallisnae
-
gp
-
gudmbjo
-
hreinn23
-
gudrunmagnea
-
gmaria
-
topplistinn
-
skulablogg
-
gustafskulason
-
hallurmagg
-
haddi9001
-
harhar33
-
hl
-
diva73
-
himmalingur
-
hjaltisig
-
keli
-
fun
-
johanneliasson
-
jonsullenberger
-
rabelai
-
jonl
-
jonmagnusson
-
jonvalurjensson
-
thjodarskutan
-
gudspekifelagid
-
juliusbearsson
-
ksh
-
kristbjorg
-
kristinnp
-
larahanna
-
leifurbjorn
-
lifsrettur
-
wonderwoman
-
maggij
-
elvira
-
olafureliasson
-
olinathorv
-
omarragnarsson
-
ottarfelix
-
rafng
-
raksig
-
redlion
-
salvor
-
samstada-thjodar
-
fullvalda
-
fullveldi
-
logos
-
duddi9
-
sigingi
-
sjonsson
-
sigurjons
-
stjornlagathing
-
athena
-
stefanbogi
-
lehamzdr
-
summi
-
tibsen
-
vala
-
valdimarjohannesson
-
valgeirskagfjord
-
vest1
-
vignir-ari
-
vilhjalmurarnason
-
villidenni
-
thjodarheidur
-
valli57
-
tbs
-
thorgunnl
-
thorsaari
-
iceberg
Heimsóknir
Flettingar
- Í dag (19.4.): 0
- Sl. sólarhring: 6
- Sl. viku: 525
- Frá upphafi: 0
Annađ
- Innlit í dag: 0
- Innlit sl. viku: 485
- Gestir í dag: 0
- IP-tölur í dag: 0
Uppfćrt á 3 mín. fresti.
Skýringar
Bćta viđ athugasemd [Innskráning]
Ţú ert innskráđ(ur) sem .
Innskráning