Ég held að gjaldtaka einkaaðila ásamt hóflegum hagnaði geti vel farið saman við náttúruvernd

Það hafa skapast deilur um gjaldtöku við Geysi. Ég ætla að taka það skírt fram. Að sú gjaldtaka er augljóslega óheimil. Þ.s. þeir sem heimta gjald. Hafa ekki eignarrétt á Geysissvæðinu sem slíku.

Þ.e. algerlega óeðlilegt að heimila aðila, sem hefur engin eignarréttartengsl, að einhliða skaffa sér tekjur - með þeim hætti sem er í gangi.

En aftur á móti þegar kemur að viðkvæmu svæði sem vissulega er í eigu einkaaðila, og sá rekur þar aðstöðu fyrir ferðamenn, ber kostnað af því að halda við göngustígum - halda við annarri aðstöðu, og gera við hugsanlega skemmdir vegna átroðnings.

Þá sé ég ekkert óeðlilegt við það, að heimila gjaldtöku þess aðila. Auðvitað skv. eðlilegum skilyrðum.

Og að auki, held ég að það sé skynsamt að heimila eða a.m.k. umbera, að sú gjaldtaka feli í sér einhvern hagnað fyrir viðkomandi aðila.

Þ.e. gjaldtaka sé meiri en nauðsynleg sé, til að mæta eingöngu kostnaði.

 

Það er áhugavert hve mörgum er illa við hugtakið "hagnaður!"

Maður heyrir "heilaga vandlætingu" um græðgi - þjófnað o.s.frv. Málið er að þessi afstaða á líklega rætur til "Marxisma" en skv. marxískri hugsun. Er hagnaður einmitt form af "þjófnaði" sbr. hugtakið "arðrán." Marxisti getur aldrei litið á hagnað sem réttmætan. Sá sem græðir er þá kallaður "arðræningi" eða með öðrum orðum - - þjófur.

Náttúruverndarlög gera ráð fyrir fyrirbærinu "Náttúrugjald" sem byggir á ákvæðum laga um Náttúruvernd - - sjá að neðan 85. gr. og 92. gr.

---------------------Lagasafn Íslands: Lög um náttúruvernd

 

85. gr.Umsjón falin öðrum.      

Umhverfisstofnun getur falið einstaklingum, sveitarfélögum eða öðrum lögaðilum umsjón og rekstur náttúruverndarsvæða að þjóðgörðum undanskildum. Gera skal sérstakan samning um umsjón og rekstur svæðanna sem ráðherra staðfestir. Til grundvallar samningi um umsjón friðlýsts svæðis skal liggja umsýsluáætlun fyrir svæðið. Í samningnum skal m.a. kveða á um réttindi og skyldur samningsaðila, menntun starfsmanna og gjaldtöku, sbr. 2. mgr. 92. gr. Samningur samkvæmt þessu ákvæði felur ekki í sér vald til töku stjórnvaldsákvarðana.
     Heimilt er að fela umsjónaraðila skv. 1. mgr. eftirlit skv. 84. gr. á umsjónarsvæðinu og skal þá í samningi kveðið nánar á um eftirlitið, valdheimildir og upplýsingagjöf til Umhverfisstofnunar.
     Umhverfisstofnun hefur eftirlit með því að umsjónar-, rekstrar- og eftirlitsaðili uppfylli samningsskuldbindingar.
     Ákvæði 1. mgr. greinar þessarar gildir ekki um rekstur fólkvanga. 

 

92. gr.Gjaldtaka.  

    

Umhverfisstofnun er heimilt að innheimta gjald fyrir afgreiðslu leyfisumsókna sem stofnunin annast og þær undanþágur sem hún veitir samkvæmt lögum þessum. Gjaldið skal vera í samræmi við gjaldskrá sem ráðherra hefur staðfest og birt er í B-deild Stjórnartíðinda. Gjaldið má ekki vera hærra en sem nemur kostnaði við afgreiðslu erindisins.
     Umhverfisstofnun eða sá aðili sem falinn hefur verið rekstur náttúruverndarsvæðis getur ákveðið gjald fyrir veitta þjónustu. Rekstraraðili náttúruverndarsvæðis getur enn fremur ákveðið sérstakt gjald fyrir aðgang að svæðinu ef spjöll hafa orðið af völdum ferðamanna eða hætta er á slíkum spjöllum og skal tekjum af því varið til eftirlits, lagfæringar og uppbyggingar svæðisins eða aðkomu að því.
     Eigi síðar en í ágúst ár hvert skal Umhverfisstofnun leggja fyrir ráðherra til staðfestingar skrá yfir gjöld skv. 2. mgr. sem stofnunin hyggst innheimta næsta ár á eftir. Staðfesti ráðherra gjaldskrána skal hún birt í B-deild Stjórnartíðinda.
     Ráðherra getur ákveðið nánara fyrirkomulag gjaldtöku í reglugerð. 

 

---------------------

Það sem þessi lög gera ekki ráð fyrir - - er nokkrum hagnaði til handa rekstraraðila.

Tekjum er einungis ætlað að standa undir kostnaði - - punktur.

Þetta er sjálfsagt ákaflega vel í anda náttúruverndar-hugsjónar í VG.

Það merkilega er, að í dag er ekki amast við því að menn græði á ferðamönnum með margvíslegum hætti, með því að skipuleggja hópaferðir um landið - hvort sem þ.e. með rútum eða skipulögðum "sleðaferðum" - "gönguferðum" - "hestaferðum" eða hverju öðru sem mönnum getur komið til huga að skipuleggja fyrir erlenda ferðamenn.

Og auðvitað, menn sjá ekkert að því, að gjald sé tekið fyrir gistingu á tjaldsvæðum eða hótelum.

• Þ.s. er áhugavert er að landeigandi má græða á ferðamönnum með margvíslegum hætti, þ.e.  sölu þeim varnings, að bjóða þeim upp á skipulagðar ferðir um svæðið, eða reka tjaldsvæði í útjaðrinum.
• Þ.s. ekki má, er að selja inn á sjálf svæðið. Þá rísa menn upp og tala um græðgi.

Persónulega skil ég ekki almennilega - - af hverju mönnum er svo óskaplega mikill þyrnir í augum, þessi tiltekna leið til að hafa fé af ferðamönnum.

Það er verið að græða á ferðamönnum út um allt land, en það má ekki gera það með þeim hætti, að takmarka aðgang að svæði - selja aðgang að því svæði.

 

Með hvaða hætti getur "gróði" þjónað náttúruverndarsjónarmiðum?

Ef maður ímyndar sér - - að lagaákvæðum að ofan væri breitt þannig. Að Umhverfisstofnun, væri heimilt að gera samninga við aðila, sem fela í sér umsjón að svæði, og að auki heimilar gjaldtöku sem inniber kostnað viðkomandi aðila + "hóflegan" hagnað.

Þá er ég viss um að, eftirspurn eftir slíkum samningum - - mundi aukast verulega mikið. 

Það gæti verið svo, að Umhverfisstofnun fái til sín hluta þeirra tekna t.d., þannig að Umhverfisstofnun sjálf, mundi þannig séð - - græða á þeirri eftirspurn. T.d. hafa efni á fleiri Landvörðum.

Gróði rekstraraðila - getur verið visst umsamið hlutfall tekna, á sama tíma og samningur kveður á um að tiltekið hlutfall tekna fari í rekstur - viðhald og laun starfsmanna. Þannig að ef aðili vill "auka gróða sinn" þá mundi hann þurfa samtímis, að verja auknu fé til staðarins og starfsmanna.

Ef að auki, Umhverfisstofnun fær til sín "hlutfall" mundi gróðasóknin  að auki "vera gróðalind fyrir Umhverfisstofnun."

• Ég er ekki að tala um, að í nokkru sé slakað á kröfum um verndun staða, um gæði uppbyggingar eða eftirlits.
• Einungis að benda á, að gróði getur þjónað með öflugum hætti "náttúruverndarsjónarmiðum."

Það mundi verða eftirsóknarvert - - að taka að sér umsjón viðkvæmra staða.

Umhverfisstofnun mundi verða nánast umsetin þeim, sem hefðu áhuga.

Og það yrði ekkert vandamál, að fjármagna "landvörslu" og tja, stofnunina sjálfa.

Hennar tekjur mundu aukast og það hressilega.

-----------------------------

Það má hafa ákvæðin með þeim hætti þ.e. 85. gr. og 92. gr., að gjaldtaka inn á svæði sé með öllu óheimil - - nema gegn samningi við "Umhverfisstofnun."

Þannig að ef landeigandi hefur áhuga á að hafa tekjur af ferðamönnum, með því að takmarka umferð inn á svæði "sem er á hans landareign" þá verði hann að gera það í gegnum það ferli, að gerast "umsjónarmaður" þess svæðis, skv. samningi við "Umhverfisstofnun."

 

Niðustaða

Ég held að ráðherra umhverfismála hafi einfaldlega ekki áttað sig á því, hve öflugt tæki "gróðavon" getur verið, en málið er að "gróðavon" er einfaldlega form af hvata - - sem býr í mannlegu eðli. Gróðavon má stýra sbr. "manipulation" - hún getur bæði haft gott og slæmt í för með sér. 

Trixið er að stýra henni þannig, að hún hafi gott í för með sér. Þ.e. ekkert ómögulegt við það, að notfæra sér gróðavon i því skyni, að stuðla að eflingu náttúruverndar hér á landi.

• Þ.e. augljóst að það vantar meira fé, til að standa að uppbyggingu ferðamannastaða.
• Einfaldasta leiðin til þess að útvega það fé, væri - - að "Umhverfisstofnun" mundi standa fyrir "útboði" ferðamannastaða.
• Ég virkilega meina það, að bjóða út rekstur þeirra - - skv. öllum þeim skilyrðum sem núverandi lög fara fram á, en auðvitað með þeirri lagfæringu á þeim ákvæðum, að gróði sé með í för.

Ef Umhverfisstofnun sjálf fær hluta af fénu í hvert skipti, mundi sjálfsaflafé hennar sennilega smám saman aukast svo mikið, að það má meira að segja vera - - að Umhverfisstofnun megi alfarið taka af fjárlögum í kjölfarið. Hún hefði samt meira fé til umráða en í dag skv. fjárlögum.

 

Kv.