Evrukrýsan kominn á nýtt hættustig!

Eina ferðina enn, hefur krýsan á evrusvæðinu, komist á nýtt hættustig. Þrír atburðir marka þá útkomu:

1. Fall Dexia risabankans. Fyrsta fall stórs evrópsks banka, síðan 2008.
2. Fjármálaráðherrar Evrusvæðis ákváðu að fresta lokaákvörðun um Grikkland, fram í miðjan nóvenber.
3. Lánshæfismat Ítalíu var lækkað um 3 sæti, í A2 úr AA2 af Moody's.

PS: Mjög merkilegt plagg, nýtt efnahags yfirlit fyrir Evrópu frá AGS. Á eftir að lesa það sjálfur, næ því ekki fyrr en í kvöld, en endilega þeir sem hafa tíma - lesið. Örugglega mjög áhugavert:

Regional Economic Outlokk: Europe

Dexia bankinn

Ég skal viðurkenna að ég veit ekki mikið um þann banka. En skv. fréttum er hann mjög umsvifamikill í lánum til sveitarfélaga í Frakklandi og Belgíu. Talað um hann sem fransk-belgískann. Og yfirtaka hans er sameiginleg aðgerð stjórnvalda beggja landa. En þetta er ákveðin þúfa sannarlega, því þetta er fyrsta fall stórs evrópsks banka, síðan fjármálakrýsa geysaði 2008.

Skv. fréttum verður honum skipt upp. Belgísk stjv. triggja mikilvæga starfsemi á vegum bankans innan Belgíu. Frönsk stjv. gera það sama, innan Frakklands. Aðrar eignir verða seldar, sem taldar eru söluhæfar. Síðan, stendur til að setja rest af eignum í svokallaðann "slæmann banka" sem hafi baktryggingu ríkissjóða beggja landa. 

Með öðrum orðum, skattgreiðendur beri tjónið. Tryggt verði að eigendur skulda Dexia verði ekki fyrir tjóni. Að auki stendur til að triggja að enginn sem á inneign í Dexia verði fyrir tjóni. Ekki liggur enn nákvæmlega fyrir hvert umfang "slæma bankans" verður, upphæðin 200ma.€ er nefnd af fjölmiðlum.

Útlit er fyrir að mikilvæg starfsemi innan Frakklands, verði sameinuð Póstbanka Frakklands, sem er í eigu franskra stjv. - og er hluti af frönsku ríkispóstþjónustunni.

Þetta hlýtur að vera verulegur kostnaður fyrir skattgreiðendur landanna tveggja.

Verulegar líkur eru til þess, að fall Dexia auki óróa á markaði gagnvart stöðu evr. bankastofnana, en Dexia bankinn stóðst öll þau próf sem stofnanir ESB hafa gengist fyrir, skv. þeim átti staða hans að vera góð. Sem klárt sýnir að markaðurinn hafi haft rétt fyrir sér um að, lítið væri að marka þau próf.

Mikil og vaxandi spenna hefur ríkt á evr. bankamarkaði, millibankamarkaður er nær alveg frosinn - bankar lána nú ekki hverjum öðrum nema gegn veðum, ekki gegn trausti. Skuldatryggingaálag evr. banka, er komið nú langt yfir þau mörk, er það hæst fór rétt eftir fall Lehmans bankans.

• Markaðurinn er því mjög óöruggur með stöðu evr. banka!

Seinni partinn í gær - kom frétt í Financial Times: EU ministers look at bank aid plans

• Hún varð til þess, að það verðfall sem var í gangi á mörkuðum snerist við - rétt fyrir lokun. Þannig að þeir féllu ekki alveg eins mikið - og fyrst leit út fyrir.
• En allt er á huldu um, hvaða aðgerðir geti verið að ræða. Nema, að það virðist sem að fjármálaráðherrar Evrópu hafi formlega viðurkennt, að styrkja verði eiginfé evr. banka.

• En fréttin um lækkun lánshæfis Ítalíu kom ekki fyrr en í gærkveldi. Svo viðbrögð markaða við þeim fréttum, koma ekki í ljós fyrr en við opnun markaða á miðvikudag.

 

Grikkland fær ekki peninga fyrr en fyrsta lagi í miðjum nóvember

Þetta er mjög merkilegt, en þetta var ákvörðun fjármálaráðherra evrusvæðis. Merkilegt ekki síst vegna þess, að allar fréttir hafa sagt síðan í upphafi september, að Grikkland verði að fá pening fyrir miðjan október.

En nú, á allt í einu að vera óhætt að bíða fram í miðjan nóvember. Spurning, hver er að segja satt? Og hver hefur verið að ljúga? 

Haft eftir - Evangelos Venizelos, fjármálaráðherra:

"Greece has the money it needs to pay pensions, salaries and bond-holders until mid-November, claims finance minister Evangelos Venizelos." - "The country had previously said it would run out of cash in mid-October if it didn't get the next €8 billion installment of the €110 billion eurozone rescue package."

• Ég reikna fastlega með, að markaðir muni fylgjast mjög nákvæmlega með hvernig stjv. á Grikklandi gengur, að standa við innlendar skuldbindingar - út október mánuð.
• En, skv. fyrri fréttum þá munu stjv. Grikklands ekki geta staðið við allar innlendar skuldbindingar, í október. Þar er, stjv. verða að forgangsraða - geta ekki greitt öllum eða geta ekki látið alla fá allt þ.s. þeim ber.

• Sannleikurinn kemur þá einfaldlega í ljós, þ.e. hvort fyrri fréttir voru réttar, þá nánar tiltekið hvenær Venizilos var að ljúga - hvort þ.e. nú eða áður.

Hvað gerist ef reyndin er, að Grikkland verður í vandræði með að standa við allar innlendar skuldbindingar?

• En málið er, að Grikkland kvá ekki þurfa að greiða af neinum erlendum skuldbindingum fyrr en í desember.  
• Það má vera, að tekin hafi verið ákvörðun um að - setja Grikkland í þá spennitreyju, að verða að spara - því þeir hafi ekki meiri pening - fái hann ekki.

• Ef svo er, þá er það leikurinn að eldinum.
• En hættan á uppþotum er augljós - ef ríkisstj. Grikklands á ekki fyrir því að greiða bætur til atvinnulausra, eða til aldraðra, eða til öryrkja. 
• Á ekki von á að ríkisstj. spari laun til eigin starfmanna.
• Spurning hverja ríkisstj. Grikklands mun velja - að setja út á gaddinn?

Þetta verður allt að koma í ljós - en ef þetta gerist, þá eiginlega hlýtur það að eiga sér stað að svokölluð matsfyrirtæki merki "D - default" í kladdann fyrir Grikkland.

Þetta er ekki síður þ.s. ég á við, er ég tala um leik að eldinum - því um leið og "default" matið er komið, mun markaðurinn ráðast af enn meiri grimmd að nokkrum þeim sem á grískar skuldir í umtalsverðu magni.

Markaðurinn munu þá þegar, prísa fullt tjón.

Það getur dugað til að starta hverju því sem mun af stað fara, er Grikkland rúllar.

Vera með öðrum orðum, trigger!

 

Lánshæfi Ítalíu lækkað um 3. sæti í A2 úr AA2

Sjá Moody's full statement.

Uppgefnar ástæður eru:

1. "The fragile market sentiment that continues to surround euro area sovereigns with high levels of debt implies materially increased financing costs and funding risks for Italy. The country is a frequent issuer with refinancing needs of more than €200b. in 2012."
2. "The Italian economy continues to face significant challenges due to structural economic weaknesses. These problems - mainly low productivity and important labour and product market rigidities - have been an impediment to the achievement of higher potential growth rates over the past decade and continue to hinder the economy's recovery from the severe recession it experienced in 2009."
3. " Finally, there is increasing uncertainty for the government to achieve fiscal consolidation targets. Since more than half of the consolidation measures are based on government revenue growth, the plans are vulnerable to the high level of uncertainty around economic growth in Italy and elsewhere in the EU."

Þetta er alveg eins og Moody's segir, að evrurkýsan er að draga jafnt og þétt úr líkum á því, að stjv. á Ítalíu takist að sannfæra markaðinn um það, að risaskuldir ítalska ríkisins - séu sjálfbærar.

Að auki benda þeir réttilega á, að þó svo aðgerðir ítalskra stjv. við það, að auka skilvirkni innan hagkerfisins á Ítalíu - nái að skila árangri, þá sé það ekki atriði sem skili snöggum viðsnúningi. 

Að auki, séu versnandi horfur um efnahagsmál á evrusvæðinu sem heild, að draga úr möguleikum Ítalíu til hagvaxtar.

Ég á samt ekki endilega von á rosalegum markaðsviðbrögðum út af þessu, því aðilar hljóti að hafa verið farnir að reikna með því - að lækkun lánshæfis Ítalíu væri yfirvofandi.

Skv. Moody's er hin nýja einkunn á neikvæðum horfum. Svo líkur eru á frekari lækkun.

 

Niðurstaða

Það er ekki síst að bankakrýsan á evrusvæðinu virðist vera að stigmagnast og það hratt, sem skapar hið nýja hættustig er ég vísa til. En bankahrun væri mjög alvarlegur atburður. Jafnvel þó að stjv. Evrópu takist að forða algeru falli evr. fjármálakerfisins, þá myndi það verða mjög mikið fjárhagslegt áfall fyrir ríkisstj. Evrópu. 

En gagn-aðgerðir munu mjög líklega auka umtalsvert skuldir aðildarríkja. Þannig, magna í reynd skuldakrýsu ríkissjóðanna sjálfra. 

Við þetta, augljóslega - myndi svigrúm ríkja til að koma hverju öðru til bjargar - skreppa saman, hugsanlega svo um munar. Vilji almennings, til þess að aðstoða önnur ríki - myndi þverra enn frekar.

Spurning hvaða ákvörðun yrði þá tekin varðandi evruna, ef nær öll ríkin eru orðin alvarlega skuldug?

En fræðileg útleið - er massíf peningaprentun. Í reynd, að skapa verðbólgubál - láta það brenna upp skuldir, lækka lífskjör - þannig skapa útflutningsatvinnuvegum aukna samkeppnishæfni. Í reynd, væri það verðfelling.

En, önnur gjaldmiðilssvæði eru líkleg til að beita gagnaðgerðum - sbr. tengingu Sviss við evru. Þetta gæti einnig skapað hættu á því, að önnur svæði fari að beita viðskiptahindrunum. Alþjóða verslun gæti brotnað niður.

Önnur leið, væri að grípa til niðurskurðar - þá meina ég, grimman niðurskurð útgjalda af mun fleiri ríkjum en bara Grikklandi. Það væri í reynd að viðurkenna ósigur fyrir kreppunni. En við tæki þá spírall niður í dýpri og enn dýpri kreppu. 

Niðurstaðan væri aftur mjög mikil skerðing lífskjara, en betri möguleiki væri um að verja heims-verslunarkerfið. Ekki væri farið í gjaldmiðlastríð. 

Óljóst er hvor útkoman er minna slæm! 

 

Kv.

Athugasemdir

[Jóhann Elíasson, 5.10.2011 kl. 07:25]

Heilög Jóhanna segir að þetta sé "BARA" tímabundinn vandi.  Ég hugsa til þess með hryllingi "EF" við hefðum verið svo álánsöm að vera í ESB og búin að taka upp evruna, þegar bankahrunið varð.

[Ómar Geirsson, 5.10.2011 kl. 08:19]

Enn og aftur takk Einar.

Það liggur við að maður haldi að það sé vísvitandi verið að starta fjármálakreppu svo hægt sé að sameina Evrópu.  Það er eina vitglóran sem maður sér að baki öllum axarsköftunum frá því að Gríski eldurinn dúkkaði upp um 1.500 árum eftir að hætt var að nota hann í fornöld.

Útspilið í gær sprengdi orðaskalan, orðið fáránlegt nær ekki að lýsa því.

En ekkert ríkisvald nær að endurfjármagna bankana á þann hátt sem gert var við Dexia, það eru ekki einfaldlega til peningar.  

Það minnir aftur á kínversku greiningarskýrsluna sem ég las fyrst um hjá þér eða Gunnari, þar var einfaldlega bent á þær upphæðir sem þyrftu að endurfjármagna, þær upphæðir kæmu ekki frá Asíu, væru ekki til í Evrópu eða Bandraríkjunum.

Ergo gjaldmiðastríð.

Og hvað þýðir það???  

Kveðja að austan.

[Einar Björn Bjarnason, 5.10.2011 kl. 11:24]

Já - Ómar, þeir endurfjármagna ekki allt fjármálakerfi álfunnar með þeim hætti. Þetta er sjálfsagt gert með þessum hætti, vegna þess að enn er veik von hjá stjv. beggja, um að restin af kerfinu lafi - með þá væntanlega til muna vægari aðgerðum per banka. En ef ísl. aðferðinni væri beitt við dexia, þ.e. stjv. veiti enga baktryggingu fyrir ruslbankann heldur fái kröfuhafar einungis þ.s. fæst smám saman vegna sölu eigna; þá myndi alveg á nóinu verða mjög mikið viðbótarverðfall hluta evr. bankastofnana í einkaeigu - einkum í þessum tveim löndum. Einfaldlega vegna þess, að markaðuinn myndi þá um leið prísa inn þær stórauknu líkur á tapi þeirra, sem eiga kröfur í banka. En meðan, ríkissjóðir taka á sig allt tapið - þá virðist markaðurinn og stjv. enn halda sig við það - að frekara stórfellt hrun banka sé ekki örugg útkoma, eða að stjv. muni geta tekið á sig tapið áfram. 

En eins og við vitum, er takmörkun um þá getu ríkissjóða. Írland ætti að vera rík aðvörun fyrir ríkissjóði Belgíu og Frakklands, um endimörk fjárhagslegrar getu ríkja. 

Kv.

[Einar Björn Bjarnason, 5.10.2011 kl. 11:29]

Jóhann - þetta er lína Samfylkingar í dag. Munum einnig orð Össurar um að, evran muni standa sterkari á eftir.

Kv.