Þorvaldur Gylfason gersamlega rústar þeim trúverðugleika er hann enn hafði!

Þorvaldur Gylfason, skrifaði í Fréttablaðið þann 23. september grein, sem verður að teljast rammpólitísk. En, ekki er hún hagfræðileg, enda enga hagfræðilega úttekt þar að finna. En þar má finna glósur og aðdróttanir, fullkomlega án röksemdafærslu, að fólki sem greinilega nýtur ekki hans velþóknunar, einungis fyrir það að vera annarrar skoðunar en hann. Svona hegðun er ekki hegðun fræðimanns, en með þessum hætti haga pólitískir talsmenn sér því miður alltof oft. 

• Þ.e. þannig sem Þorvaldur Gylfason kemur fram, þ.e. sem talsmaður tiltekinnar pólitískrar stefnu - þ.e. pistill hans er hreinn áróðurs pistill.

• Í þessari grein varpar hann algerlega af sér hempu fræðimannsins - en greinilega ætlast þó enn til að hann njóti virðingar sem slíkur.

• En, eftir þessar ádrepu hef ég ekki nokkra trú á að hann njóti virðingar nokkurs manns út fyrir raðir einarðra stuðningsmanna aðildar að ESB. 

-----------------------------

Þorvaldur Gylfason - Krónan sem kúgunartæki

"Ein helztu rökin fyrir upptöku evrunnar eru þau, að krónan er liðið lík og á sér varla viðreisnar von, úr því sem komið er. Krónan styðst nú við ströng gjaldeyrishöft og myndi hrynja, væri höftunum aflétt. Krónan hefur frá 1939 veikzt um 99,95 prósent gagnvart dönsku krónunni. Verðbólgan, sem var bæði orsök og fylgifiskur gengisfallsins, gróf undan efnahagslífinu. Ekki hefur þó tekizt að kveða verðbólguna alveg niður, þar eð hagstjórnin hefur verið veik og Seðlabankinn hefur ekki heldur reynzt verki sínu vaxinn. Þannig er einnig ástatt um ýmis önnur lönd, til dæmis í Austur-Evrópu og Afríku. Þess vegna leggja Eystrasaltslöndin og önnur ný aðildarlönd ESB allt kapp á að taka upp evruna sem fyrst."

 

• Þessi framsetning er mjög kunnugleg. Hún er það vegna þess, að hún er dæmigerð framsetning áróðursmeistara Samfylkingar og ESB sinna.

• Þorvaldur Gylfason, virðist hafa lánað nafn sitt og orðspor. 

• Þessi bútur, inniheldur ekki nokkra hagfræðilega úttekt, sem maður ætti að eiga von á, að hagfræðiprófessor ætti ekki í miklum vandræðum með að snara út.

• Ég sé ekki heldur út úr þessu nokkra röksemdafærslu - þetta er einfaldlega röð fullyrðinga. Slík skrif eru akkúrat dæmigerð hjá þeim sem rita áróðursgreinar!

 

Hagfræðileg úttekt

Skoðum aðeins gengissveiflur Evrunnar vs. Dollar.

Skv. grófum útreikningum mínum, er hámarks-sveiflan á milli þeirra gjaldmiðla 21% síðustu 365 dagana.

• Þ.e. ákveðin kaldhæðni í því, að umliðið ár hafa gengissveiflur Evrunnar verið mun stærri en gengissveiflur krónunnar. 

• Staðreyndin er sú, að allir gjaldmiðlar sveiflast. Að eiga eignir í fleiri en einum gjaldmiðli þíðir að eign þín þ.e. verðmæti hennar, sveiflast einnig. Þetta er kallað gengisóvissa.

• Gengisóvissa veldur alltaf einhverjum kostnaði, einna helst fyrir aðila er eiga fjármuni bundna í mismunandi gjaldmiðlum. Þetta er því mest kostnaður fyrir banka og fjármálastofnanir - fyrir utan ríka einstaklinga sem eiga stórar eignir bundna í peningum.

• Evran féll í verði þegar vandræðin í Grikklandi komu upp snemma í vor, þá áttaði markaðurinn sig á að sjálft Evruhagkerfið er í vanda, vegna skuldakreppu sem nokkur aðildarlönd Evrusvæðis eru stödd í - þetta leiddi til nýrrar sýnar þeirra á Evruhagkerfið sem orsakaði endurmat. Það endurmat markaðarins á Evruhagkerfinu, leiddi til þess að markaðurinn lækkaði verðmat sitt á gjaldmiðli Evrusvæðisins þ.e. Evrunni.

• Íslenska krónan verðfellur oftast nær af nákvæmlega sömu ástæðum, þ.e. vandræði sem eiga upphaf sitt til vandræða innan hagkerfisins, framkalla krísu sem leiðir beint til verfalls krónunnar.

 

Gjaldmiðill:

1. Hlutverk gjaldmiðils, er það að vera milliliður fyrir aðila er vilja skiptast á verðmætum, hvort sem þ.e. vinna eða vara.
2. Gjaldmiðill á hinn bóginn, er ekki verðmæti í sjálfu sér.
3. Gjaldmiðill er tilvísun í verðmæti.
4. Gjaldmiðill hefur skráð verðgildi, en það hefur einungis gildi í samhengi notkunar viðkomandi gjaldmiðils, í því að eiga skipti á verðmætum.
5. Það verðgildi sveiflast í takt við tíðni notkunar, og þegar þ.e. þ.s. við þekkjum sem hagvöxt á sér stað, þá fjölgar stöðugt tilvikum þ.s. aðilar eiga skipti sín á milli með verðmæti, og sú stöðuga aukning notkunar sem er það sama og eftirspurn fari vaxandi eftir gjaldmiðlinum, hefur áhrif á hið skráða verðgildi hans þ.e. skiptaverðgildi þegar honum er skipt í aðra gjaldmiðla. Verðið sem sagt hækkar.
6. Síðan þegar kreppa skellur á í hagkerfinu, verður skyndileg stór minnkun í tíðni skipta með verðmæti með notkun gjaldmiðilsins, og sem er sama og að eftirspurnin innan hagkerfisins hafi snarlega minnkað eftir viðkomandi gjaldmiðli, og það framkallar þá algerlega sjálfvirkt stórt verðfall þess gjaldmiðils.

Síðan er áhugavert að bera hér saman tölur yfir atvinnuleysi milli Evrópu og Íslands:

Hlekkur á tölur Vinnumálastofnunar

1992	1993	1994	1995	1996	1997	1998	1999	2000	2001	2002
3,0%	4,4%	4,8%	5,0%	4,4%	3,9%	2,8%	1,9%	1,3%	1,4%	2,5%

• En, ég sleppi síðustu árunum fyrir hrun, þegar bóluhagkerfi ríkti hérlendis. En, tölur yfir þau ár eru enn lægri.
• Kenning mín, er að áratugurinn áður en bóluhagkerfis fór að gæta hér, gefi mun réttari mynd af eðlilegu meðalástandi hérlendis.
• Atvinnuleysi er í hámarki 1995 en þá var svokölluð "dot.com" kreppa og fannst íslendingum þetta vera slæmar tölur.

• Á töflunni fyrir neðan er atvinnuleysi í Evrópu tímabilið eftir að Evran kemur til, en það tímabil ætti að gefa hvað besta mynd af Evrópu, þ.s. skv. áróðri um Evruna, á hún að skila miklum árangri - ekki satt?
• Hafið í huga, að kreppan hefst 2008 einnig í Evrópu, svo skoðið í samanburðinum tölurnar frá 1999 - 2007.

• Punkturinn er sá, að atvinnuleysi á Íslandi hefur lengst af verið lítið og sambærilegt við þau Evrópulönd þ.s. það hefur verið allra minnst.
• Ef krónan væri mikill dragbítur á hagkerfið, þá ætti árangur okkar ekki að vera sambærilegur við það allra besta - ekki satt?
  

Til samanburðar tafla frá EUROSTAT: Table unemployment rates

 

 

• Tölur yfir meðalhagvöxt á áratug á Íslandi: Datamarket

• Tafla frá EUROSTAT yfir þróun hagvaxtar í Evrópu 

 

1. Ég bendi á tölurnar frá "Datamarket"en eins og þar sést, þá var meðal hagvöxtur á Íslandi mjög hár alveg til cirka 1980.
2. Ég reikna með að u.þ.b. þá hafi fiskimiðin verið orðin fullnýtt.
3. 9. áratugurinn var sá áratugur er krónan féll margítrekað og verðbólga framan af, var mjög há. En, síðan þjóðarsáttar samningarnir frægu voru gerðir, hefur hún verið minni.

• Líkleg skýring verðbólgunnar, er að almenningur var vanur fram að þeim tíma því, að kaupmáttur launa færi hratt vaxandi.
• Meðan afli fór vaxandi á miðunum, var auðvelt að auka útflutt verðmæti, þannig að standa undir hærri launum.
• En, þegar miðin eru orðin fullnýtt, hægir mjög á aukningu verðmæta sem hægt er að sækja á miðin.
• En, það tekur tíma fyrir almenning að aðlaga væntingar sínar um kaup og kjör hinum nýju aðstæðum.
• Svo, þ.s. gerðist ítrekað var að kröfur um launahækkanir um háar prósentu tölur, gátu ekki staðist þ.s. verðmæta sköpun var ekki til fyrir þeim - þannig að fljótlega í kjölfarið var gengið fellt.
• Þetta gerðist nokkrum sinnum, samhliða því var stöðug og viðvarandi há verðbólga þ.s. tími milli gengisfellinga var of stuttur til þess að hækkanir vegna lækkunar gengis næðu að klára að ganga yfir áður en kom að næstu gengisfellingu.
• Síðan, kom að lokum að því, að aðilar vinnumarkaðar sættust á, að innistæða væri því miður ekki fyrir slíkum kauphækkunum, og síðan þá hefur krónan verið til muna stöðugari.

• Óstöðugleikinn varð sem sagt til, vegna þess að það tók tíma fyrir væntingar almennings um stöðuga öra hækkun lífskjara að aðlagast breyttum hagkerfis aðstæðum, þ.s. hagvöxtur væri minni og því aukning lífskjara hægari ár frá ári.

 

Hvað þarf að gera til þess að tryggja hér lága verðbólgu?

• Passa okkur á að sporðreisa ekki hagkerfið.

• Klassísk hagsveifla hér, hefst alltaf eftir gengisfall - en gengisfallið stuðlar að snöggri aðlögun hagkerfisins - sbr. Mjög áhugaverð nýleg greining frá "Bank of International Settlements" um efnahagslegar afleiðingar stórfellds gengishruns!

• Útflutningsatvinnuvegir okkar taka þá við sér á ný, innflutningur minnkar - framan af hagsveiflu er alltaf afgangur af útflutnings verslun.

• Þ.e. stærðin sem við þurfum að stara á, þ.e. hver er staða innflutnings vs. útflutnings.

1. Svo lengi sem við flytjum meira út en við flytjum inn, þá söfnum við verðmætum.
2. Svo lengi sem við flytjum meir inn en við flytjum út, þá söfnum við skuldum.
3. Þegar tölurnar eru í járnum þ.e. jafn háar, er hagkerfið að skila þeim hámarks afköstum, sem þ.e. fært um að skila - þ.e. út-/innflutningur og laun.

• Hin raunverulega jafnvægis stjórnun þarf því að miða við það, að halda þessum tveim stærðum sem næst jöfnum.

1. Ef það tekst, þá er verður engin stór gengisfelling og þar með engin verðbólgu gusa.
2. Í slíku jafnvægi, þá væri verðbólga af völdum eftirspurnarþrýstings einnig lág.

• Þetta snýst einfaldlega um hagstjórn!

1. En, ef hagstjórn miðast við inn-/útflutnings jöfnuðinn.
2. Þá er gripið til aðgerða til að kæla hagkerfið, ef innflutningur er að fara fram úr viðmiðinu.
3. Ef það öfuga gerist, að útflutningsafgangur umfram tiltekið mark er að skapast, þá er gripið til aðgerða til að - örva hagkerfið.

Þetta er sú aðferð sem ég vil beita. Ég hef trú á því að þetta sé vel mögulegt.

-----------------------------

 

Þorvaldur Gylfason - Krónan sem kúgunartæki

Helztu rökin gegn upptöku evrunnar eru í fyrsta lagi þau, að Íslendingar þurfi á eigin mynt og sveigjanlegu gengi að halda til að draga úr innlendum hagsveiflum, þar eð þær séu frábrugðnar hagsveiflum í Evrópu. Sérstaða Íslands er þá talin stafa einkum af sjávarútvegi, þótt hann standi nú á bak við aðeins sjö prósent af landsframleiðslu. Staðan hefur breytzt. Útvegurinn skiptir efnahagslífið nú minna máli en áður, þar eð öðrum atvinnuvegum hefur vaxið fiskur um hrygg.

Þeir, sem heimta óskorað sjálfstæði í peningamálum, eru margir í rauninni að heimta að fá að halda áfram að nota krónuna sem kúgunartæki til að geta með reglulegu millibili notað gengissig krónunnar til að flytja fé frá launafólki til útvegsfyrirtækja.

 

Hagfræðileg úttekt:

• Talan sem Þorvaldur Gylfason setur fram, þ.e. 7% er með endemum fáránleg þ.s. mun eðlilegri mynd af mikilvægi sjávarútvegs fæst þegar skoðað er tölur yfir útflutning.

• En útflutningur er þ.s. allt hagkerfið lifir á - því útflutningurinn er þ.s. borgar fyrir innflutning.

• Án útflutnings væru hér nánast ekkert til nokkurs hlutar!

 

Hagstofa Íslands - Vöruútflutningur

Útflutningur 2009

Sjávarútvegur         42,2%

Iðnaðarvörur          46,2%

Orkufrekur iðnaður  35,7%

Aðrar vörur             10%

*Tölur yfir orkufrekann iðnað eru inni í tölum yfir iðanaðarvörur.

 

• Þessar tölur samt sem áður, vanmeta vægi sjávarútvegs.

1. En, það minnkar vægi orkufreks iðnaðar, að á móti innflutningi kemur svipað magn af súráli sem flutt er inn. Kostnað við þann innflutning þarf að draga frá.
2. Síðan hafa eigendur þeirra fyrirtækja einnig rétt til að senda hagnað af starfsemi úr landi, sem þá dregst einnig frá - þegar þjóðhagslegur arður er metinn.

• Um það getur enginn heiðarlegur maður efast, að sjávarútvegur er aftur orðin okkar megin undirstaða.

• Það einfaldlega þíðir, að við stjórnun okkar hagkerfis, þá verður að taka tillit til hagsmuna aðal útflutnings greinarinnar, þ.e. sjávarútvegs.

• Við erum í raun og veru, komin aftur til baka til þess hvernig þetta var nærri uppafi 10. áratugarins, fyrir utan að meira magn er flutt út af áli.

• Sko - ég er ekki í nokkrum vafa um, að Þorvaldi Gylfa. er full kunnugt um þessar tölulegu stærðir, þannig að ég get ekki annað en ályktað svo, að hann hafi kosið að byrta viljandi villandi upplýsingar.

 

Hvað þíðir þessi staða fyrir hagstjórn?

• Þ.e. margsannað með margítrekuðum dæmum, að sjávarútvegur er mjög viðkvæmur fyrir innlendum kostnaðarhækkunum - annars vegar - og - hins vegar - fyrir hækkunum á gengi.

1. Vandinn er sá, að þ.s. þetta er matvara og þ.e. nánar tiltekið almenn matvara, sem almenningur í öðrum löndum kaupir, þá eru því eðlilega takmörk sett hve dýrt er hægt að selja okkar fisk.
2. Á sama tíma er fiskvinnsla mannafla frek grein, þannig að laun eru hátt hlutfall heildar kostnaðar.
3. Í ofan-á lag, ef gengið hækkar fást færri krónur fyrir fiskinn, sem þrengir þeirra efnahag hér heima, þegar kemur að því að greiða starfsfólki laun af tekjum þeirra umreiknaðar í krónur.

• Reyndar innan Evru, þá skipta gengissveiflur af þessu tagi ekki máli fyrir samkeppnishæfni útflutnings, nema gagnvart útflutningi fyrir utan Evrusvæði.
• En, launahækkanir spila sömu rullu og áður - og, þ.e. einmitt þær sem hafa í fortíðinni, oftast orsakað þörf fyrir gengisfellingar - en ef launakostnaður verður hærri en þeir ráða við, hafa framleiðendur einungis 2 kosti, þ.e. að minnka starfsemi í landi hérlendis eða fara í þrot.

• Hérlendis, lendir vinnslan vanalega í vanda cirka á þeim stað í kúrvunni þegar innflutningur verður meiri en útflutningur - sem sagt, seinni hluti hagsveiflu. Þetta getur ekki gengið nema tímabundið, þ.e. þ.s. allt hér stendur á brauðfótum vinnslunnar, þá er kreppa óhjákvæmileg eftir að hagkerfið fer yfir þennan miðpunkt.

• Spurningin er hvernig getum við ráðið fram úr þessu innan Evru?

1. Ríkisstjórn getur stýrt sköttum.
2. Ríkisstjórn getur dregið úr útgjöldum.
3. Ríkisstjórn getur einungis beitt aðila vinnumarkaðar fortölum.
4. Aðrir stýra gengi.
5. Aðrir stýra vöxtum.

Ríkisstjórnin hefur því stjórntæki 1 og 2, til umráða - við það hlutverk að stýra hagkerfinu í gegnum þá brimskafla er geta á skollið.

Það fer síðan eftir því, hve vel gengur að láta hagkerfið fylgja sömu hagsveiflu og gengur og gerist innan mið Evrópu, hvort vextir og gengi, passa við það ástand er ríkir innan okkar hagkerfis.

Þetta er svipað og að vera með aðra hönd bundna fyrir aftan bak - þ.e. með færri stýritækjum að vopni, á að ná betri árangri í hagstjórn, en fram að þessu hefur nokkru sinni tekist í Íslandssögunni.

Er eitthvað að þessu rökfræðilega?

• Þetta er langt - langt í frá, að vera auðveld stjórnun.

• Þvert á móti ætti að vera augljóst að með færri stýritæki að vopni, verður stjórnun erfiðari - alls ekki auðveldari.

• Það hve mörg meðlimaríki Evrusvæðisins lentu í vandræðum, er fullkomin sönnun þess, að þessi stjórnun er ekki einungis erfið - hún er mjög, mjög erfið.

Eurozone Labor Costs - sýnir að með því að halda aftur af launahækkunum náði Þýskaland samkeppnisforskoti innan Evusvæðisins, á öll hin meðlimaríkin.

Þetta leiddi til þess, að nánast öll aðildarríki Evusvæðis, voru með viðskiptahalla við Þýskaland.

Real Exchange Rates Compared to Germany: Þarna sést skýrum stöfum, að á umliðnum áratug var mikið meiri verðbólga í Grikklandi, Portúgal, á Írlandi og Spáni - en í Þýskalandi.

Eins og sést þarna einnig, þá hófst verðhjöðnun á Írlandi 2008.

Skv. mynd þessari, eru verð enn að hækka í hinum löndunum árið 2009.

• Það er algerlega skautað yfir það af Evrusinnum hve rosalega erfið samkeppnin er innan Evrusvæðisins.

• Á umliðnum áratug héldu Þjóðverjar launahækkunum hjá sér algerlega niðri. Í reynd lækkuðu laun í Þýskalandi samanborið við öll hin meðlimaríki Evrusvæðis.

• Þetta er sama og að Þjóðverjar hafi lækkað hjá sér gengið - þ.e. skilar sömu útkomu.

• Sko - munum hve rosalega viðkvæmur okkar helsti útflutnings atvinnuvegur er fyrir launahækkunum.

• Það að þjóðverjar kom í veg fyrir launahækkanir allan umliðinn áratug, þ.s. á sama tíma hækkuðu laun í öllum hinum löndunum, þá urður þýskar vörur samkeppnishæfari í verðum við vörur hinna landanna, og ef því er bætt ofan á orðstýr þýskra vara, þá skapaðist mikil aukning eftirspurnar eftir þýskum vörum í hinum Evrulöndunum - svo mikið að liðlega 40% útflutnings þjóðverja fór til Evrópu.

1. Vandinn við þetta var að þ.s. flest löndin, lentu í viðskiptahalla við þýskaland, þá söfnuðu þau ár frá ári viðskiptaskuldum við þýskaland.
2. Eins og sést af grafinu að ofan, þá var þetta misalvarlegt eftir löndum, en þau að ofan er lentu fyrir rest í verstu skuldakreppunni, eru akkúrat þau lönd þess viðskiptahalli við þýskaland náði hæsta hlutfallinu af eigin landsframleiðslu.
3. Þeirra skuldir eru að verulegu leiti skuldir við þýska banka, er lánuðu fyrir þessum viðskiptum með þýskar vörur.

 

Ályktun:

• Til að forðast það vesen að lenda í viðskiptahalla við Þýskaland, hefðum við sem meðlimir Evrusvæðis þurf að fylgja línu Þjóðverja í launamálum.
• Þ.e. allar hækkanir launa hefðu þurft að vera frystar þann sama áratug.

• Þjóðverjar ætla sér að halda áfram þessari launastefnu sinni skv. fréttum frá því í ár.
• Þeir eru að keppa við Kína og Asíu - þ.s. laun eru lægri.

• Hve margir trúa því, að við myndum geta höndlað að keyra skv. launastefnu Þjóðverja?
• En þ.e. algert must ef Evruaðild á að ganga upp!

Áróðurinn er að þetta upptaka Evru sé svo góður hlutur fyrir almenning.

En innan Evru erum við í þráðbeinni samkeppni kostnaðarlega við hagkerfi Þýskalands.

Í því liggur stór hundur grafinn - svo lengi sem þýsk yfirvöld og atvinnurekendur, viðhalda sinni stefnu þ.s. launahækkanir eru frystar.

Flest bendir til að ekkert lát sé á þeirri stefnu þar þ.s. fókus þýskra atvinnurekenda og þýskra stjórnvalda, er á samkeppni við hagkerfi utan Evrópu.

-----------------------------

 

Þorvaldur Gylfason - Krónan sem kúgunartæki

Evran veitir enga allsherjartryggingu fyrir lítilli verðbólgu. Til dæmis bjuggu Evrulöndin Grikkland og Írland við nokkru meiri verðbólgu 1999-2008 en Sviss og Svíþjóð utan evrusvæðisins. Eigi að síður eru rökin að baki evrunnar býsna sterk. Lönd, sem leggja eigin mynt til hliðar, afsala sér með vitund og vilja réttinum til að fella gengið með gamla laginu og hleypa verðbólgu þannig á skrið. Þau kjósa heldur að binda hendur sínar til að knýja á um agaðri hagstjórn og agaðri samninga um kaup og kjör. Verðbólga á sér þó ýmsar uppsprettur aðrar en gengisfall, svo að evran ein leysir ekki allan vanda. En hún hjálpar.

 

Þetta er það eina sem Þorvaldur Gylfason segir um hugsanlegan vanda við það að ganga inn í Evrusamstarfið.

Tiltekin lönd lentu í vandræðum - sum Evrulöndin voru með hærri verðbólgu en t.d. Sviss og Svíþjóð; en hann skoðar með engum hætti orsakaþætti þeirra vandræða.

Þ.s. Þorvaldur Gylfason er prófessor í hagfræði, þá neita ég að trúa því, að hann skilji ekki þá röksemdafærslu sem ég hef hérna sett fram eða að honum sé hún ókunnug.

Samt kýs hann algerlega að skauta framhjá málinu - en einmitt sá vandi, að halda innlendum kostnaðarhækkunum niðri; hefur verið hérna klassískur hagstjórnarvandi.

Og hvað kemur þá í staðinn, ef þú missir innlendar kostnaðarhækkanir úr böndum? Svo landið upplifir uppgang og síðan kreppu, eins og oft hefur gerst.

 

( Ireland: 2010 Article IV Consultation—Staff Report ) "The recent decline in unit labor costs from their high levels will need to be sustained to close the competitiveness gap and make a material difference to growth prospects." - "The annual pace of price decline was 2½ percent in April," - "Staff projects that Irish prices will continue to fall in the next two years." 

"By staff’s estimates, the potential growth rate will rise gradually (from current rate of about 1%) to about 2½ percent by 2015 as the internal imbalances—arising from rapid credit growth, overvalued property prices, and high price and wage levels—are corrected."

• Skv. myndinni "Real Exchange Rates Compared to Germany" hófst verðhjöðnun á Írlandi 2008 og AGS reiknar með verðhjöðnun í 2 ár til viðbótar skv. skýrslu AGS um Írland frá júlí 2010.

• 4 ár í verðhjöðnun. Til að ná til baka samkeppnishæfni þeirri sem Írland glataði, þegar írar misstu innlenda verðbólgu úr böndum á umliðnum áratug - sbr. "Real Exchange Rates Compared to Germany".

• Skv. AGS er atvinnuleysi á Írlandi 17%.

• Írar eins og Ísland á sama tíma, gengu í gegnum bóluhagkerfi. Þ.e. einmitt þ.s. gerir stöðu Íra áhugaverða, því staða Írlands og Íslands felur í sér samanburð á aðlögun hagkerfa sem hafa fallið eftir að bóla sprakk með látum, eftir því hvort þau hafa eigin gjaldmiðil eða starfa með annan gjaldmiðil en eigin.

• Reyndar er stórfurðulegt að hagfræðiprófessorinn, skuli ekki hafa skrifað langa og ítarlega úttekt á Írlandi í samanburði við Ísland, með þennan samanburð í huga.

• Það að hann kýs að leiða slíkann samanburð hjá sér, - vekur spurningar!

• Hann talar um þörf fyrir agaðri samninga um kaup og kjör - getum við lifað við engar launahækkanir?

 

Niðurstaða

Þorvaldur Gylfason, virðist mér hafa kosið að líta svo á, að virðing hans sem hagfræðings sé til sölu.

Ég get ekki séð annað, að sú grein er ég vitna til, eftir Þorvald Gylfason, fullkomlega eyðileggi hans virðingarstöðu sem hagfræðings.

Hann setur ekki einungis niður, héðan í frá er virðingarstaða hans að mínu mati ónýt - og ég hef ekki trú á að héðan í frá, virði nokkur maður hans skoðanir á hagfræðimálum, nema sannfærðir ESB og Evrusinnar.

Þorvaldur Gylfason er búinn að marka sér bás - hann er orðinn einn talsmanna og einn af áróðursmeisturum Evru og ESB sinna.

 

Kv.

Athugasemdir

[Adda Þorbjörg Sigurjónsdóttir, 24.9.2010 kl. 05:48]

Mikið sammála þér. Þorvaldur er nú samt ekki bara að koma úr skápnum núna. Þetta hefur verið áberandi allt s.l. ár.

Fáránlegt hvað hann fær alltaf að koma aftur og aftur í þátt Egils Helgasonar.

[Gunnar Heiðarsson, 24.9.2010 kl. 07:29]

Eftir grein Þorvalds Gylfasonar 23. maí síðastliðinn hef ég ekki lesið skrif hanns. Vankunnátta hanns á því sem hann fjallar um þar er algjör, en pólitískur áróður er hins vegar kjarni greinarinnar. Ég tel þennan mann ekki hagfræðing, hann er pólitískur áróðursinni Samfylkingar!

Háskólinn er merk og þörf stofnun, að menn sem starfa þar og þiggja laun skuli geta leift sér að nota starfsheiti sitt í þágu pólitísks áróðurs er skelfilegt og ekki til annars en að grafa undan stofnuninni. Vissulega er málfrelsi mikilvægt, en það er mikill munur á að tjá sig opinberlega sem persóna og að tjá sig undir starfsheiti við ákveðna stofnun.

[Jóhann Elíasson, 24.9.2010 kl. 08:04]

Takk fyrir afar vandaða og góða grein.  Mín afstaða til krónunnar er sú að það sé EKKI hægt að kenna krónunni um efnahagsástandið og gengi hennar heldur ARFASLAKRI og VITLAUSRI hagstjórn frá lýðveldisstofnun.

[Sigurbjörn Svavarsson, 24.9.2010 kl. 10:44]

Flott samantekt. Það er dálítið sérstakt þegar ástin á ESB blindar menn svo gjörsamlega og halda því fram að Evran sé upphaf og endir alls sæmandi mannlífs. Þeir horfa alltaf fram hjá því að henni hefur fylgt mikið atvinnuleysi og misskipting í álfunni. Meira að segja ASÍ kýs að horfa framhjá því.

[Vilhjálmur Árnason, 24.9.2010 kl. 15:11]

Takk fyrir góða grein.

[Ómar Geirsson, 24.9.2010 kl. 17:15]

Þú ert ótrúlegur Einar, hver klassapistillinn á fætur öðrum, fullur af fróðleik.

Segi það sama og síðasti ræðumaður, mikið takk.

Kveðja að austan.

[Gunnar Rögnvaldsson, 24.9.2010 kl. 22:16]

Takk fyrir þetta Einar Björn

[Skarfurinn, 24.9.2010 kl. 22:51]

Ofsalega er þetta kátbroslegt að ESB andstæðingar hópast hingað til að þakka Einari fyrir að ráðast að prófessornum.

En ég spyr einnar spurningar, má einn  einstaklingur sem vinnur hjá H.Í. frá 8-16 daglega ekki hafa sínar prívat skoðanir eða hvað ? hvergi kemur fram að skrif hans séu í nafni annars en hans sjálfs.

[Einar Björn Bjarnason, 24.9.2010 kl. 23:28]

Skarfur - þegar prófessor skrifar undir nafni, þá gerir maður kröfur þ.e. gæðakröfur, þ.e. að hann skrifi með þeim hætti, að fram komi rökstuðningur fyrir því sem hann kallar niðurstöðu. Þannig að hægt sé að sjá skref fyrir skref, hvernig hann kemst akkúrat að þeirri tilteknu niðurstöðu, en ekki einhverri annarri.

Ef hann kemur fram með stórar fullyrðingar, án röksemdafærslu og í ofanálag, kallar fólk ónefnum í grein sinni - en hvað meinar hann annað með titli greinarinnar; þá er hann ekki að standast væntingar þær, er maður gerir til háskóla samfélagsins.

Lestu t.d. til samanburðar vandaða grein Sigurðar Líndal, þ.s. hann færir rök að sérhverri ályktun.

http://www.pressan.is/pressupennar/lesa_Sigurd_Lindal/ur-thrasheimi-stjornmalamanns

Kv.

[Gísli Ingvarsson, 24.9.2010 kl. 23:29]

Krónan sveiflast lítið þar sem hér eru í gildi gjaldeyrishöft kostuð af AGS með lánum frá Skandínövum og Pólverjum og Íslendingar eiga síðan að greiða með áföllnum vöxtum. Getur ekki klikkað.

[Einar Björn Bjarnason, 24.9.2010 kl. 23:38]

Gísli - ef ekki væri fyrir krónubréfavandann, þá væri lítil hætta á frekari gengishrapi krónunnar, miðað við engin höft.

Krónan hefur botn, en hún getur ekki fallið niður fyrir þá verðmætasköpun sem til staðar er, nema utanaðkomandi þættir er ekkert hafa að gera við hagkerfið trufli - krónubréfin eru slík truflun þ.s. þegar þeim tímapunkti er náð, að nóg fé er til staðar til að hleypa þeim út, þá mun það útstreymi tímabundið lækka verðgili krónunnar.

En, þegar því flæði er lokið, mun krónan ná því jafnvægi er passar við núverandi verðmætasköpun innan hagkerfisins þ.e. útflutningsverðmæti.

Ég tel líklegt, að það sé nærri þeim stað þ.s. krónan er stödd í dag, en þó getur verið að það jafnvægisgengi sé e-h lægra en núverandi.

Eftir það er ekki að vænta frekari stórra sveifla fyrr en kemur að næstu kreppu, þ.e. ef okkar hagstjórn heldur áfram að vera ófær um að læra af reynslunni.

Kv.

[Einar Björn Bjarnason, 24.9.2010 kl. 23:43]

Gísli - gjaldmiðill eins og krónan, getur einungis orðið raunverulega verðlaus, við 2. skilyrði:

1. Stöðuga seðlaprentun, sem framkallar óðaverðbólgu.
2. Ef útflutningur hrynur og verðmætasköpun hagkerfisin fellur í nánast ekki neitt.

1. er óskynsamlegt en 2 gerist einkum í löndum er flosna upp þ.e. innviðir samfélagsins rofna, borgaraleg átök valda því að framleiðsla hrynur.

Kv.

[Stefán Júlíusson (IP-tala skráð) 25.9.2010 kl. 04:08]

Má hagfræðingur þá ekki vera fylgjandi ESB aðild og að evra verði tekin upp á Íslandi;)

Hann er að reyna að útskýra þetta á einfaldan hátt.

[Guðmundur Jónsson, 25.9.2010 kl. 11:42]

Þetta er ágæt grein Einar en þarna eru rangar fullyrðingar. 

"""Þ.e. stærðin sem við þurfum að stara á, þ.e. hver er staða innflutnings vs. útflutnings. 

1. Svo lengi sem við flytjum meira út en við flytjum inn, þá söfnum við verðmætum.

2. Svo lengi sem við flytjum meir inn en við flytjum út, þá söfnum við skuldum.

3. Þegar tölurnar eru í járnum þ.e. jafn háar, er hagkerfið að skila þeim hámarks afköstum, sem þ.e. fært um að skila - þ.e. út-/innflutningur og laun. """

Þetta er ekki alveg rétt. því það er hægt að vera með neikvæðan viðskiptahalla án þess að safna skuldum, og öfugt. Veðmætasköpun er meiri en bara það sem flutt er út og ef hún er mjög mikil eins og raunin hefur verið hér er hægt að vera með viðvarandi viðskiptahalla án þess að auka skuldsetningu. Það byggist á því að erlendir aðila vilji eiga krónur eða eignir á íslandi og að skuldsetning (hækkun krónutölu hennar) sé minn en verðmætasköpunin á móti. 

Dæmi um þetta er bygging gangnavers fyrir 1000m þar sem innflutt tæki og fjárfesting er 500m en innlent framlag 500m. þegar gagnaverið er tilbúið er það svo verðlagt á 1500m vegna þess hve vel tókst til.  

Svona framkvæmd veldur viðskiptahalla en vegna þess að framkvæmdin er arðbær  og erlendir aðilar vilja vera með lækkar skuldsetning þjóðarbúsins og þjóðarbúið er í raun að safna verðmætum.

Þorvaldur Gylfason er launuð málpípa auðróna á á íslandi og hefur lengi verið rúin öllu trausti  hvað fagleg sjónarmið varðar í mínum huga. 

[Sumarliði Einar Daðason, 25.9.2010 kl. 13:32]

Ég er einn af þeim sem finnst umrædd grein Þorvalds góð. Ég er enginn sérstakur ESB-sinni, ég þekki ekkert til Þorvaldar nema það sem ég hef lesið eftir hann fræðilega og séð í ljósvaka- og prentmiðlum.

Hagvöxtur Íslands hefur einkennst alla tíð af skuldasöfnun í stað raunverulegrar verðmætasköpunar. Krónan er handónýtur gjaldmiðill nema innanlands. Ef raunveruleg verðrýrnun hennar er skoðuð þá hefur hún fallið um 100% (a.m.k. 99,99% því það má vera að hún hafi söfnunargildi fyrir erlenda aðila sem vilja varðveita söguna).

Krónan er og hefur (a.m.k. í minni lífstíð) verið notuð sem stjórntæki til þess að kúga almenning - til þess að flækja og blekkja. Venjulega eiga gjaldmiðlar bara að vera ávísun á verðmæti til þess að einfalda viðskipti og í besta falli nota sem stjórntæki ef allt annað þrýtur.

Það er ekkert við krónuna að saka. Það eru óábyrg, spillt og oft á tíðum mjög heimskuleg yfirvöld, frá stofnun lýðveldisins, sem hafa eyðilagt krónuna.

[Einar Björn Bjarnason, 25.9.2010 kl. 15:51]

Guðmundur - þú ert að tala um undantekningar tilvik. Þá þarf að tryggja að alltaf stöðugt sé að streyma fé inn á móti til fjárfestinga, sbr. Bandar. - ef við færum að treysta á slíkt. 

En Ísland er ekki Bandar. - fjárfestingartækifæri eru til muna færri, og fábreittari að auki.

Það yrði ekki auðvelt að tryggja að á hverju ári væri fjárfesting næg til að vega á móti.

---------------------

Ég myndi frekar hafa þá fjárfestinguna, sem hreina viðbót og reka grunnhagkerfið með þeim hætti, sem ég talaði um. Áhættuminna.

Það verður aldrei vandi, að eyða umframfé þegar það kemur upp í hendurnar.

Kv.

[Einar Björn Bjarnason, 25.9.2010 kl. 15:56]

Nei Sumarliði - hagvöxtur á Íslandi hefur ekki einkennst af skuldasöfnun. Þ.e. alveg nýtt fyrirbæri, gert algerlega í fyrsta sinn árin fyrir þ.e. 2003 - 2008.

Þar á undan, hafði næsti áratugur á undan einkennst af fremur hægum hagvexti - og ímsum tilraunum til að búa til nýjar atvinnugreinar.

En, ef þú horfir lengra aftur, þ.e. aftur fyrir 9. áratuginn. Var hér áratugum saman milli 5-7% hagvöxtur.

Við værum lifandi löngu orðin gjaldþrota ef það allt hefði verið gert upp á krít.

------------------------

Líttu á tölur yfir atvinnuleysi í Evrópu vs. Ísland.

Líttu á tölurnar frá Data market sem ég hef hlekk á að ofan.

Líttu einnig á hlekk sem er við hlið hans, sem inniheldur samanburð á havexti milli Evrópuríkja þar á meðal Íslands mörg ár aftur í tímann, frá sjálfur Evrópuapparatinu.

Kv.

Kv.

[Einar Björn Bjarnason, 25.9.2010 kl. 16:00]

Stefán - þessar útskýringar hans, eru ekki útskýringar - heldur röð af fullyrðingum.

Slíkt setur þú t.d. fram sem stefnuyfirlísingu ef þú ert að fara í stjm. - eða sem áróðursplagg.

Þú getur borið þetta saman við skrif Sigurðar Líndals, þegar hann svaraði Jóni Baldvini.

Ég tek fram, að grein Jón Baldvins var af mun hærri gæðastandard, en grein prófessors, Þorvaldar Gylfasonar. Samt tætir Sigurður Líndal hana í sig.

---------------------

Þ..e frekar ábending um, hve léleg frámunalega grein Þorvaldar er, fremur en að vera vísbending um að grein Jóns B. hafi verið góð.

Kv.

[Sumarliði Einar Daðason, 25.9.2010 kl. 16:15]

Auðvita koma þarna einhver ár sem eru góð og af eigin ágæti íslendinga. Þú mátt hins vegar ekki gleyma því að það er heimstyrjöldinni að þakka að við höfðum þau lífsgæði sem hafa verið hér undanfarna áratugi. Marshalláætlunin hafði þar mikið að segja.

En þar sem hér er verið að ræða um krónuna þá er kannski allt í lagi að nefna það að fyrir u.þ.b. 30 árum voru tekin tvö núll af henni. Að auki er búið að leggja niður aura. Frá því að krónan var sett á laggirnar fyrir um hundrað árum þá er tæknilega búið að skera fjögur núll aftan af henni (aurarnir og tvö núllin). Minnsta einingin er ein króna! Þegar Seðlabanki Evrópu frysti gengisskráningu á krónunni við hrunið þá hafði danska krónan hækkað um 2200% frá því að íslenska krónan var aðskilin frá henni (í einum á móti einum).

Með inngripi Seðlabanka Íslands er krónan eitthvað búin að styrkjast en hvað gerist ef markaður með hana opnast aftur?

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 25.9.2010 kl. 17:49]

Það hætta nú allir að lesa þegar kemur að þessarri snilld:

,,umliðið ár hafa gengissveiflur Evrunnar verið mun stærri en gengissveiflur krónunnar." 

Eg renndi þó yfir afganginn og allt er í þessum stíl.  Framsóknarþvaður íblandað andsinnaþvælu. 

[Einar Björn Bjarnason, 25.9.2010 kl. 21:51]

Sumarliði - hvaða helvítis kjaftæði er þetta.

• Tölur yfir meðalhagvöxt á áratug á Íslandi: Datamarket

• Tafla frá EUROSTAT yfir þróun hagvaxtar í Evrópu 

Skoðaðu t.d. töfluna frá EUROSTAT, þar er Ísland einnig að finna, ef þú skrunar niður. 

Þú kannski treystir frekar tölum frá aðalhagfræði stöfnun ESB.

En, staðreyndin er, að meðalhagvöxtur hver áratugar fram til 1980 var á bilinu 5-7%.

Bústið frá styrrjöldinni, var búið þegar eftir 1946 en kreppa skall á 1947 og þurfti að setja á gjaldeyrishöft.

Þú ættir aðeins að kynna þér staðreyndir, áður en þú rumsar upp úr þér.

---------------------

Þú veist alveg um krónubréfin - er það ekki? 

Þ.e. að þ.e. til staða fjármagn sem haldið er föstu hér innanlands. 

Þú veist vel er það ekki, að þetta er raunverulega ástæðan fyrir höftunum, er það ekki?

Annar væri löngu búið að afnema þau! 

Um leið og nógur gjaldeyrir hefur verið tekinn að láni frá AGS, var upphaflega planið að losa um þau, og heimila krónubréfunum að streyma út.

Á meðan - tímabundið - fellur gengi krónunnar þ.s. þegar krónubréfin ganga til baka, fjölgar krónum innan hagkerfisins, en á móti streymir út gjaldeyrir. Þ.e. einmitt ástæðan, að tryggja þarf að til sé nægur gjaldeyrir, annars verður Íslands greiðsluþrota "med de samme".

Ég meina tímabundið, þ.s. gengi krónu mun væntanlega rétta við sér aftur!

Ekki endilega upp í akkúrat sömu tölu og þ.e. statt núna, en að sleppum höftunum eftir að krónubréfin eru farin, mun nettó útflutningur styðja við gengi krónunnar.

Því stærri sem gróðinn er af útflutningnum, því öflugari eru þau áhrif. Ef síðan, hagkerfið fer að rétta við sér, þ.e. hagvöxtur kemur, þá mun krónan rétta við sér enn meir.

Þetta tal um eitthver endanlegt afhroð krónunnar, er þjóðsaga.

Kv.

Kv.

[Einar Björn Bjarnason, 25.9.2010 kl. 21:52]

Ómar - allt byggt á staðreyndum -sbr. fj. tilvitnana.

Kv.

[Theódór Norðkvist, 25.9.2010 kl. 23:07]

Einar Björn, er það þá rétt sem sumir segja, að ætlunin er að nota gjaldeyrislánin sem félagslega aðstoð við krónubréfaeigendur.

Láta síðan skattgreiðendur sitja uppi með himinhá erlend lán?

[Einar Björn Bjarnason, 25.9.2010 kl. 23:16]

Það var upphaflegt plan cirka sumarið 2009.

En, í dag hefur annað plan tekið við - þ.s. það hefur komið í ljós, að þau verður að nota til að tryggja að ríkissjóður Íslands geti staðið við stóra gjalddaga er koma á næsta ári t.d. 

-------------------------------------------

Hluti gjaldeyrisforðans notaður til að endurfjármagna lán

Már segir að hluti gjaldeyrisforðans verði notaður til að endurfjármagna lán á næsta ári. Mynd/ Stefán.

Hluti gjaldeyrisforða Seðlabankans verður líklega notaður til að endurfjármagna erlend lán ríkissjóðs á næsta ári. Þetta kom fram í máli seðlabankastjóra á blaðamannafundi í morgun.

Þungir gjalddagar eru framundan hjá ríkissjóði. Árið 2011 þarf ríkið að greiða niður, eða endurfjármagna, erlend lán að fjárhæð 1,5 milljónir evra, eða sem nemur um 230 milljörðum króna, en til þess þarf erlendan gjaldeyri. Aðgangur ríkisins að erlendum lánsfjármörkuðum hefur verið lítill sem enginn frá bankahruni og því ekki víst hvort ríkið mun geta endurfjármagnað lánin á markaði. Fram kom í máli Seðlabankastjóra í dag að gjaldeyrisforði bankans verði væntanlega nýttur að hluta til að mæta gjalddögum ríkissjóðs. Seðlabankinn hóf reglubundin kaup á gjaldeyri í lok ágúst á þessu ári. Hefur bankinn þegar keypt 400 milljónir evra á gjaldeyrismarkaði.

Búast má við að gjaldeyrisforði Seðlabankans verði á bilinu 600-700 milljarðar í byrjun næsta árs, en þriðja endurskoðun á efnahagsáætlun Íslands verður tekin fyrir í stjórn Alþjóðagjaldeyrissjóðsins í lok september.

--------------------------------------------------

Þannig að afnámi hafta hefur verið frestað í óákveðinn tíma.

Kv.

[Sumarliði Einar Daðason, 26.9.2010 kl. 02:23]

Með tilvísun þinni hér að ofan þá er krónan handónýt þar til annað hefur verið ákveðið - um óákveðinn tíma!

Ps. gjaldmiðill á alltaf að vera ávísun á raunverðmæti -> tími = peningar!

[Dingli, 26.9.2010 kl. 05:04]

Sæll Einar

Fyrst þú ert að hafa orð á því, þá man ég varla til þess að það hafi komið orð af viti uppúr Þorvaldi Gylfasyni nema þegar hann talar um kvótakerfið. Karlinn er flug mælskur og stálminnugur, en ómögulegur vísindamaður þar sem einstrengingsháttur, sérviska og pólitík eru stærðirnar í hans jöfnum.

Þakka þér enn eina snilldar færsluna.

[Einar Björn Bjarnason, 26.9.2010 kl. 12:45]

Sumarliði - þau raunverðmæti sem standa á bakvið okkar gjaldmiðil eru okkar útflutningur.

Þannig að það eru raunverðmæti á bakvið hana og hún er tilvísun í raunverðmæti. 

Það hætti ekki að vera svo - nema að okkar hagkerfi hrynji til grunna. En, það var einmitt þ.s. gerðist í Zimbabve þ.e. þeirra útflutningur hrundi.

Ef allt í einu okkar helstu fiskistofnar myndu hrynja þannig að segjum afli minnkaði um 2/3 þá myndi um leið, verðmæti krónunnar hrynja.

Því þ.e. einmitt þannig, á við alla gjaldmiðla, að það er verðmætasköpun innan hagkerfis, sem heldur hennar verðmæti uppi.

Kv.

[Guðmundur Jónsson, 26.9.2010 kl. 13:48]

 ""þau raunverðmæti sem standa á bakvið okkar gjaldmiðil eru okkar útflutningur. ""

þetta er röng fullyrðing Einar 

þau verðmæti standa bak við ISK eru öll íslensk verðmæti ekki bara það sem flutt er út heldur líka það sem sýslað er hér heima.  

Krónan þarf því ekki að hrynja í verði miðað við aðra gjaldmiðla þó að útflutningur minki mikið. Það eina sem þarf til að verðgildi krónunnar haldist er að það séu raunveruleg verðmæti á bakvið hana og  þá skiptir ekki máli hvort um sé að ræða gagnaver á í Narðvík, hitaveitu á Flúðum eða þorsk í frystigámum.

[Einar Björn Bjarnason, 26.9.2010 kl. 15:02]

Guðmundur - ég er ekki sammála þer um þetta atriði.

Þ.s. ég er að setja upp hér, er eðlilegt langtíma viðmið sem ætti að tryggja hér langvarandi stöðugleika í hagstj.

Þó svo að við missum í einhver skipti af hugsanlegum viðbótar hagvexti, vegna þess að ákveðið var að stíga fast á bresmuna, fyrr en sumir vilja - þá held ég að það sé skynsamlegt, til að tryggja að þessi festa og stöðugleiki verði normið.

Stóru sveiflurnar tilheyri fortíðinni!

Kv.

[Einar Björn Bjarnason, 26.9.2010 kl. 15:49]

Við höfum reyndar eitt innlennt dæmi sem víti til varnaðar, þ.e. fjármálastjórn Reykjanesbæjar sem spennti bogann hátt og einmitt reiknaði með tilteknum fjárfestingum. Allt hefði gengið upp, ef þær hefðu skilað sér.

Þarna liggur einmitt hundur grafinn, ef við förum að miða hagstj. við þ.s. erlendir aðilar koma með inn eða hafa samið við okkur um, að þeir muni skaffa. En, erlendir aðilar geta alltaf hlaupið frá slíkum plönum og skilið okkur eftir með sárt ennið.

Ég er ekki til í slíka áhættustjórnun.

Kv.

[Þorgeir Ragnarsson, 28.9.2010 kl. 12:52]

Þakka þér þessa góðu færslu.