Umræða um hugsanlegt hrun evrunnar nær nýju hámarki!

Það virðist stefna óumflýgjanlega í brotthvarf Grikklands úr evrunni, eftir að ljóst er að mánudag eru líkur á stjórnarmyndun engu betri en í sl. viku, en formaður Syriza flokksins Alexis Tisipras hefur einfaldlega neitað að láta sjá sig á fundum forseta Grikklands ásamt formönnum stjórnmálaflokka sem hófust á sunnudag. Hann hefur allt að græða á endurtekningu kosninga, skv. skoðanakönnunum - sem sýna allt að 25% fylgi Syriza eða "Bandalags Róttækra Vinstrimanna." Formaður annars vinstriflokks, Lýðræðislegs Vinstri tilkynnti seint á sunnudag, að hann treysti sér ekki til að mynda stjórn án Syriza, enda keppa þeir flokkar mikið til um sömu atkvæðin, þó Lýðræðislegt Vinstri sé ívið hófsamari í stefnumálum.

Skv. síðustu fréttum sjá frétt Financial Times, ætlar forseti Grikklands að taka lokaslag á morgun:

Greece set for further coalition talks

Gríska þingið kvá skv. nýlegum fréttum, koma saman nk. fimmtudag - þá sennilega í allra síðasta lagi, mun það vera væntanlega formlega tilkynnt, að efnt verði til nýrra þingkosninga um miðjan júní.

 

Í dag var mikið um yfirlísingar ráðamanna!

• Wolfgang Schäuble -  "The price if they decide to leave the euro is very high" and "would cause a huge amount of turbulence for all of us".
• Michael Noonan - "Ireland's finance minister...would “like to encourage” Greece to stay in the euro region. Adds that euro finance ministers are "not planning a Greek exit". 
• Angela Merkel - "Greeks are paying for past mistakes and that she is "concerned about Greece". She adds that Greece will "always" stay an EU member and doesn't expect solidarity with Greece to end."
• Didier Reynders - "Belgium's finance minister, has said it would be a "catastrophe" if Greece left the euro as it would risk contagion."
• Luc Frieden - "Luxembourg Finance Minister is confident that Greece will comply with the terms of its bailout. Why? Because no compliance, no aid."
• Jose Manuel Garcia-Margallo - "Spanish Foreign Minister has blamed Greece for his country's high bond spreads over German bunds today."
• Maria Fekter - "Austrian Finance Minister says a country such as Greece can't leave the eurozone but it can leave the EU."

En fjármálaráðherrar evrusvæðis hittust seinnipartinn í dag, og ráðherrarnir voru spurðir af fréttamönnum á leiðinni inn í ráðstefnuhúsið.

Þegar ráðherrarnir komu út af fundinum, hvöttu þeir gríska stjórnmálamenn til að finna lausn sem myndi fela í sér að Grikkland mundi standa við "skuldbindingar" sínar og halda evrunni.

Yfirlísing sem sennilega mun lítil áhrif hafa á gang mála.

 

Paul Krugman segir Evruna geta rústast á næstu mánuðum!

Eins og sést þá tekur Krugman frekar stórt upp í sig!

Paul Krugman - Eurodämmerung

Some of us have been talking it over, and here’s what we think the end game looks like:

1. Greek euro exit, very possibly next month.

2. Huge withdrawals from Spanish and Italian banks, as depositors try to move their money to Germany.

3a. Maybe, just possibly, de facto controls, with banks forbidden to transfer deposits out of country and limits on cash withdrawals.

3b. Alternatively, or maybe in tandem, huge draws on ECB credit to keep the banks from collapsing.

4a. Germany has a choice. Accept huge indirect public claims on Italy and Spain, plus a drastic revision of strategy — basically, to give Spain in particular any hope you need both guarantees on its debt to hold borrowing costs down and a higher eurozone inflation target to make relative price adjustment possible; or:

4b. End of the euro.

And we’re talking about months, not years, for this to play out.

Kem með augljósa svarið við þessu - já sannarlega má fastlega búast við því, að ótti dreifist víðar um S-Evrópu, og það verði töluvert um fjármagnsflótta til N-Evrópu, sem getur mjög vel ógnað lausafjárstöðu banka á Spáni, Ítalíu og Portúgal.

Þetta er í reynd sambærilegt ástand við þ.s. ríkti í desember til byrjun janúar - og ég tel að sama lausn og þá var notuð, geti virkað aftur.

Viðbrögðin eru þá LTRO 3 - Seðlabanki Evrópu getur endurtekið svokallaða LTRO aðgerð sem framkvæmd var í desember og febrúar, en í þetta sinn væri framkvæmd aðgerð cirka álíka stór, og hinar tvær saman-lagt. Það er að cirka 1.000 ma.€ væri dælt á einu bretti út í peningakerfi evrusvæðis.

Seðlabanki Evrópu - getur enn einu sinni slakað á kröfum um hvað akkúrat telst vera gild veð, og í reynd slakað á því eins mikið og bankanum sýnist.

En margir hagfræðingar óttast að fjöldi banka hafi ekki lengur nægilega góð veð upp á að bjóða - en Seðlabanki Evrópu hefur lækkað standardinn á veðum þegar oftar en einu sinni, fræðilega getur hann lækkað hann svo mikið, að veð séu meira formsins vegna. Spurning hve langt óttinn getur teymt menn, þegar á reynir.

Menn gera ímislegt þegar tilvistarkreppa skellur á - En Seðlabankinn stendur frammi fyrir þeim möguleika, að getað lent í því að hann hætti að vera til, ef evran fellur um koll. Allir bankaráðsmennirnir, starfsmenn bankans - missi vinnuna. Þá synda menn sennilega frekar en að drukkna.

Auðvitað er mögulegt að einhver hindri slíka aðgerð t.d ríkisstj. Þýskalands - en ég held eins og ég hef sagt áður, að þegar á reyni þá muni pólitíkusar Evrópu frekar kjósa þá aðgerð, sem virðist minna hættuleg - þ.e. prenta ef hinn valkosturinn er hrun. Prentun verði "default" eða þ.s. menn framkvæma, þegar öll önnur sund eru lokuð. Þannig er það.

Afleiðing ekki hrun - heldur "Stagflation" þ.e. verðbólga í samdrætti, og vaxandi því meir sem kreppan vex og menn hrapa dýpra inn í prentun sem hina síðustu reddingu.

Eftir því sem næsta krýsa - og næsta krýsa, kallar á frekari prentun. En þetta á eftir að vera grunar mig löng röð enn af krýsum, og prentun rétt svona í startholum miðað við þ.s. fyrir rest mun hafa verið prentað.

Auðvitað getur þetta allt fallið á hliðina - einhvers konar lömun tekið við eða þá sauðþrjóska, um að menn gefi ekki frekar eftir sín prinsipp. Þannig að ekki fáist fram þau inngrip sem þarf til - svo allt í einu verði stóri skellurinn.

 

Fleiri áhugaverðar skoðanir!

BBC - Robert Preston - Could the euro survive a Greek exit?

Mohamed El-Erian - The eurozone must shrink to survive

Arvind Subramanian - Greece’s exit may become the euro’s envy

Charles Hugh Smith - A Crazy Idea That Might Just Work: Greece Should Adopt The US Dollar

Der Spiegel International - Greece Can No Longer Delay Euro Zone Exit

Bendi sérstaklega á að lesa fréttaskýringu Der Spiegel, sem er á ensku en upphaflegur texti var birtur, sl. föstudag í þýsku útgáfunni.

Virkilega góð og vönduð fréttaskýring.

En þar kemur fram, vel fram - hve gersamlega ónýt hin hefðbundna pólitíska elíta á Grikklandi er.

Þannig að kosning Syriza flokksins, er ekki síður uppreisn almennings, gegn spillingunni og óráðsýgjunni, en aðgerðum þeim sem neitt hafa verið upp á Grikkland.

Ef við berum Ísland við Grikkland, þá var í báðum löndum þjóðin í reynd rænd - en meðan það var spilling í viðskiptalífinu hér, þá í staðinn á Grikklandi eru það pólitíkusar sem virðast sjá það sem sitt helsta hlutverk, að rupla og ræna sjóði landsins til þess að verða persónulega ríkir.

Formaður Syriza nýtur þess því, að vera ekki hluti af gömlu elítunni.

Í reynd væri drögmuvæðing góður hlutur í því samhengi að því leiti, að þá geta þeir ekki lengur spilað þann leik að hirða ofurlaun sem færð eru á bankareikninga erlendis nær samstundis.

En drögmuvæðing mun minnka mikið raunvirði launa þeirra, og þ.s. meira er - að meira að segja þeir myndu ekki svo auðveldlega geta fært þau laun yfir á erlenda reikninga.

-------------------------------

Skoðun El-Erian er einnig áhugaverð, en hann vill nú að evrusvæðis skapi þegar í stað eða sem fyrst, útleiðir fyrir þjóðir sem ekki geta líklega látið dæmið ganga upp innan evrunnar. Þetta verði undirbúið og skipulagt, þannig tjónið lágmarkað. Annars geti að hans mati evran liðið undir lok.

-------------------------------

Indverski hagfræðingurinn, bendir á að í reynd geti drögmuvæðing reynst evrunni hættulegt, ekki vegna þess að endilega muni Grikkland enda í efnahagslegu hildýpi, heldur geti það öfuga átt við - að í kjölfar snöggrar niðursveiflu sem fyrst myndi eiga sér stað, myndi koma skömmu síðar uppsveifla.

Að drögmuvæðing myndi flýta fyrir viðsnúningi. Og að, það myndi síðar meir hvetja flr. þjóðir til að yfirgefa evruna. 

Áhugavert að sjá viðhorf indversks hagfræðings. En Asíumenn eru orðnir mjög skeptískir.

-------------------------------

Herra Smith er rithöfundur en ekki hagfræðingur, og ég læt hann fylgja með meira til gamans.

 

 

Ítalska innanríkisráðuneytið er að íhuga að kalla ítalska herinn til að verja skattstofur landsins fyrir árásum almennra borgara!

Soldiers may be deployed to protect Italian tax offices

Annamaria Cancellieri - the interior minister - “There have been several attacks on the offices of Equitalia in recent weeks. I want to remind people that attacking Equitalia is the equivalent of attacking the State,” - “Bringing in the army to defend sensitive targets is a possibility that we are studying. This has already been done in the past. We have a limited number of personnel available and so that is why using the army is a possible solution." - “We are going through a very difficult moment and some people may feel tempted (to cause disturbances). We all need to have a sense of duty and ensure that this temptation does not spread.”

 

Þetta er eiginlega frekar mögnuð frétt - að stutt sé í að skattstofur Ítalíu verði ef til vill varðar af sandpokavígum, og hermönnum gráum fyrir járnum.

 

Þetta sýnir að samfélagsumrót sé einnig vaxandi á Ítalíu, ekki síður en á Grikklandi.

 

 

Töluvert verðfall varð á mörkuðum í Evrópu í dag:

• The FTSE 100 fell 2pc to 5,465.52 points, pulled down by bank shares,
•  the CAC slid 2.3pc in Paris and the German DAX lost 1.9pc.
• In Spain, the IBEX fell 2.7pc
• and the FTSE MIB dropped 2.7pc in Italy.

Þetta er ofan í verðfall sl. viku.

 

Evran verðféll - vaxtakrafa Bretland og Þýskalands lækkaði - og hún hækkaði á Spáni, bæði Ítalía og Spánn seldu bréf í morgun og fengu óhagstæð verð!

• Vaxtakrafa fyrir þýsk 10 ára bréf lækkaði í 1,45% og þ.e. það lægsta verð nokkru sinni.
• Sama gerðist í Bretlandi, að 10 ára krafan féll í 1,86%. Það er einnig met.

Þetta er talið sýna merki um paník á mörkuðum, að aðilar séu að selja óörugg bréf og kaupa þau sem teljast öruggari, þá lækkar tilboð þeirra í örugg bréf eða þau sem talin eru öruggari.

 

Að bæði tilvikin séu met, segir að paník sé á nýjum hápunkti.

 

Það er áhugavert að þessi verð séu komin niður fyrir þ.s. lægst gerðist þegar síðast paník stigið fór mjög hátt kringum sl. áramót. 

 

Ein vísbending um það, að paník sé jafnvel meiri - þó aðrar bendi til þess að enn sé hún ekki alveg búin að ná sama dampi og þá, þó skammt sé í að svo verði aftur.

• Vaxtakrafa fyrir 10 ára spönsk endaði í, 6,24%. Krafan er ekki enn komin þangað sem hún náði hæst, er paníkin var í hámarki síðast við sl. áramót. Þá fór krafan upp í kringum 7%.

• Evran lækkaði í $1.2843. Það er enn nokkuð hærra en í byrjun janúar, er evran fór lægst í kringum 1,1260 á móti dollar. En töluverð lækkun þó miðað við þ.s. hefur verið undanfarna mánuði.

Ríkisstjórn Spánar seldi bréf í morgun, og vaxtakrafan er klárt í hækkunarferli: "Spanish bond auction. Twelve-month bills have average yield of 2.985pc versus 2.623pc in April. Eighteen-month average yield of 3.302pc versus 3.11pc in April."

Sala á ítalskra yfirvalda á skuldabréfum sýnir einnig hækkunarferli: "Italy sells three-year bonds at 3.91pc versus 1.89pc in April. Bid-to-cover falls to 1.52 times versus 3.89 in last month."

Takið eftir minnkandi eftirspurn sbr. "bid to cover ratio." Hækkun vaxtakröfu beggja landa, var eitt af því sem skapaði óróa á hlutabréfamörkuðum í Evrópu í dag.

Iðnframleiðsla lækkaði í Evrópu í mars: Eurozone industrial output fell 0.3pc month-on-month and 2.2pc year-on-year in March. Analysts expected a 0.4pc rise month-on-month and a 1.2pc fall year-on-year. 

Þessi frétt spilaði rullu í lækkun markaða í Evrópu. En þetta er enn ein vísbendingin ofan á fjölda áður fram kominna, sem segja - að kreppan í Evrópu fari versnandi.

 

Niðurstaða

Evrukrýsan nálgast hratt það ógnarástand er ríkti nærri sl. áramótum, þegar það virtist að evran gæti dottið um koll þá og þegar. Aftur er umræðan um hugsanleg endalok hennar komin á flug. Og nú loksins virðast nálgast endalok hins gríska drama. 

Þá endurtekur sig umræðan um - hvað gerist, ef. Nema að nú telja flestir að það sé raunverulega yfirvofandi atburðarás að Grikkland yfirgefi evruna og lýsi sig einhliða gjaldþrota.

Að sjálfsögðu er það ekkert öruggt, að það muni vera vilji til að beita úrræðum Seðlabanka Evrópu af þeim krafti, sem mun þurfa - til að verja evruna falli þegar en ekki ef Grikkland lýsir sig gjaldþrota, og yfirgefur evruna.

Þó ég hallist frekar á þann veg, að hræðslan við hrun muni íta það duglega við aðilum, að Seðlabanka Evrópu verði veitt það umboð sem hann þarf nú þegar í annað sinn mál stefna í átt að 11. stundu fyrir hrun - þá er það ekki meira en svo að ég tel það svona 55/45 líkur.

Svo kannski hefur Krugman rétt fyrir sér - þó nú sem stendur, eigi ég frekar von á því að menn muni láta atburðarásina hrekja sig aftur í það að prenta evrur af þeim krafti, sem dugar til að forða hruni.

Síðan verði þeirri þróun haldið áfram - krýsu eftir krýsu. En málið er ekkert búið þó Grikkland fari sennilega nú á næstu mánuðum út úr evrunni.

Írland er ekkert hólpið - Portúgal er í mjög miklum vanda - það er Spánn einnig, og það er langt, langt í frá öruggt heldur að Ítalíu takist að koma sér út úr vanda.

Þannig að það má vera að flr. lönd yfirgefi evruna fyrir rest. Það þarf þó ekki að gerast á þessu ári.

Mér finnst sennilegar að evrukrísan dragnist áfram út þetta ár, og að ef evran hefur það af - fyrir rest, þá muni það koma í ljós að í dag sé krýsan cirka í hálfpunkti, mikið líf í henni enn, margar krýsur - mikil prentun.

Það er ekki algerlega útilokað að Spánn og Ítalía hafi það af innan evrunnar, en kostnaðurinn við það að halda þeim innan - verði þá fyrir rest í formi gríðarlegs flóðs af prentuðum evrum.

Þetta er spurning um vilja - hvort þjóðirnar í Evrópu hafa nægilegan vilja til að taka á sig þá verðbólgu sem því mun fylgja, að viðhalda hinum sameiginlega gjaldmiðli. En ég sé ekki að nokkur önnur leið verði til þess fær - en prentun, þ.e. verðbólguleið.

Ef það fer þannnig að hún hangir saman, þá ætti það að enda svo fyrir rest að það tekst að lækka lífskjör nægilega með verðbólguleið til þess, að framleiðsla í Evrópu verði aftur samkeppnisfær við framleiðslu frá Asíu. Þá tekur kreppan enda og hagvöxtur getur aftur hafist, sennilega ekki síðar en við upphaf næsta áratugar.

Ef evran springur - þá á þessi þróun sér stað hraðar, þ.e. gjaldmiðlarnir nýgju gengisfalla þ.s. þeir þurfa, og aðlögun á sér stað miklu fyrr. En vilji elítunnar til að halda dæminu saman er sterkur, því annars tapar hún stöðu sinni - áhrifum og ríkidæmi. 

Mig grunar að líkurnar séu aðeins örlítið meiri á því að elítunni takist það verk.

 

Kv.