Er hafin stýring á markaðinum með evruna, og skuldabréf tiltekinna aðildarríkja evru? Markaðsmisnotkun?

Dálítið sérstakt evru-"rallý" hefur verið í gangi í janúar 2012. Þvert á væntingar hefur evran verið að styrkjast verulega undanfarnar 2 vikur. Síðan í sl. viku hefur evran hækkað gagnvart dollar um 2,6%. Eftir að hafa farið mjög lágt fyrstu vikuna í janúar.

Samtímis hafa útboð skuldabréfa hjá Spáni - Frakklandi og Ítalíu, gengið betur á nýárinu en síðustu mánuði sl. árs. Það þrátt fyrir að neikvæðar horfur í þeim löndum um efnahagsmál, séu nú staðfestar.

Þetta gerist sem sagt þvert á margíslegar neikvæðar fréttir. En yfir sama tímabil, hafa verið að berast staðfestingar þess efnis, að eftirfarandi lönd hafi verið með efnahagssamdrátt mánuðina - okbóber, nóvember og desember 2011:

Spanish central bank warns of double dip recession

1. Þýskaland,
2. Frakkland,
3. Spánn,
4. Ítalía.
5. Auk þess að í ljós kom, að niðurstaða sama tímabils var verri fyrir Grikkland en áður var reiknað með.

---------------------------------------------

Tölur komnar fram í dag - þriðjudag 24/1:

"Eurozone manufacturing data are out. PMI was 48.7 in January, versus 47.2 the previous month and an expected figure of 46.9." - "Eurozone industrial orders fell 6.8pc in the three months to November - steepest fall since March 2009." - "French manufacturing figures are out. The PMI fell to 48.5 in January from 48.9 previously." - -"German manufacturing figures are out. In January the PMI rose to 50.9 versus a previous figure of 48.4"

Pantanir til stórra iðnfyrirtækja "PMI" hafa sem sagt verið samfleitt í samdrætti í nokkra mánuði á evrusvæði. Þó fall milli mánaða minnki frá des. til jan., þá er það samt minnkun frá des. til jan. Þ.e. tölur innan v. 50 eru minnkun.

Áhugavert að smávegis aukning hjá þýskum iðnfyrirtækjum eftir samdrátt í desember. Á sama tíma eru skýr merki um samdrátt handan landamæranna Frakklandsmeginn, og meiri samdráttur eftir því sem farið er lengra suður innan Evrópu.

---------------------------------------------

Sem sagt, heilt yfir - sterkar vísbendingar um að, efnahagssamdráttur sé raunverulega hafinn á evrusvæði.

Exchange.Rates.org.uk

Nokkrar jákvæðar fréttir koma á móti, þrátt fyrir allt:

1. En í sl. viku, barst inn óvænt að mæling á viðhorfum þýskra fyrirtækjarekenda um framtíðina, sýndi aukna bjartsýni á nýárinu. Svo engin spá um slæma tíma í augum þýskra atvinnurekenda (ath. væntingar ekki raunveruleiki).
2. Að auki hefur komið í ljós að 4. ársfjórðungur 2011 var betri en reiknað var með í Bandaríkjunum. Það er meiri hagvöxtur, meiri vöxtur iðnframeiðslu og eftirspurnar, en átt var von á.
3. Kína virðist einnig líta smávegis betur út, en fyrstu spár höfðu reiknað með - og dregið í bili úr hræðslu við svokallaða harða lendingu.
4. Hugsanlegt er að bjartsýni þýskra atvinnurekenda tengist eitthvað Mario Monti áhrifum, en í janúar fór hann í vel kynntar opinberar heimsóknir til Þýskalands, þar sem hann talaði um öll þau sparnaðarúrræði sem hann ætlar sér að beita, sagði mönnum að Ítalía myndi verða í lagi - úrræðin myndu duga. Hugsanlegt að Þjóðverjar raunverulega trúi því að niðurskuður og endurskipulagnin ein og sér, dugi - fyrst að það er Monti sem stýrir. Á sama tíma hefur vaxtakrafa á ítölsk bréf lækkað töluvert, en er þó enn í rúmum 6% - en hefur lækkað um cirka prósent. Svo einhver Mario Monti áhrif virðast í gangi. Spurning hve lengi þau duga, þegar bæði Seðlabanki Ítalíu og AGS spáir efnahagssamdrætti á Ítalíu þetta ár, auk þess Alþjóðabankinn og OECD gera það einnig.
5. Í dag sagði Angela Merkel, að hún væri til í að ESM eða framtíðar björgunarsjóður Evrópu verði tekinn í notkun 6 mánuðum fyrr en til stóð áður, sem þíðir að hún gefur undir fótinn um að þjóðverjar muni leggja fram nýtt fjármagn, en þá aðeins inn í nýja sjóðinn. Til þess að fá aðgang að því fé, verði ríki að undirrita og staðfesta "Stöðugleika Sáttmála" þann sem Merkel vill troða evrusvæðisríkjunum inn í, að auki innleiða í lög eða stjórnarskrá þær reglur sem þeim sáttmála fylgir. Nýr gildistími verði í júlí. Með þessu aukist það fjármagn sem björgunarkerið ráði yfir í að sögn 750ma.€. Sem kannski þíðir að þeir peningar duga ef til vill langleiðina út árið - nema menn auðvitað trúi því að Ítalía bjargi sér hjálparlaust. En einungis þeir sem trúa því, geta trúað því að þessir peningar dugi í reynd.  Berlin ready to see stronger ‘firewall’
6. Síðast en ekki síst, eru það hin nýju 3 ára neyðarlán Seðlabanka Evrópu, sem hafa lyft nokkuð brúnum, aukið bjartsýni. Þ.e. samt hægt virkilega að sjá það á tvennann veg. En 489ma.€ neyðarlán tekin af 521 bönkum, sjálfsagt þíðir að um hríð hið minnsta dregur úr hættu á falli þeirra stofnana - en á móti eru það einnig slæmar fréttir, að svo margir bankar töldu sig þurfa að tala slík neyðarlán. En fjárfestar virðast þessa stundina vera að sjá glasið sem hálf fullt fremur en hálf tómt - eða hvað?

 

En við það tengi ég vangaveltur um markaðsmisnotkun!

En Nicolas Sarkozy kom fram með hugmynd í desember, að bankar myndu nota ný 3 ára neyðarlán Seðlabanka Evrópu, til þess að kaupa skuldabréf ríkja í vandræðum. 

Þau eru boðin á 1% vöxtum, og fræðilega skapast þá verulegar tekjur vegna vaxtamunar ef bankarnir kaupa bréf ríkja í vandræðum, ekki síst Ítalíu - með vaxtakröfu á milli 6-7%, eða nokkuð lægra á skemmri tíma bréfum.

Það hefur vakið eftirtekt að síðan Seðlabanki Evrópu, lánaði 489ma.€ til 521 banka, að eftir það hefur verið góður gangur í útboðum Spánar - Ítalíu - og Frakklands á nýárinu. Portúgal virðist ekki njóta þess.

En þetta "maikar sens" svo maður tali lélega íslensku, en þessi 3 ríki eru lykilríki - með þeim stendur eða fellur evran.

Spurning? Er verið að framkv. sama hlutinn og ísl. bankarnir framkv. er þeir lánuðu starfsmönnum sinum til þess að kaupa hlutabréf í ísl. bönkunum, til að  þannig halda uppi virði þeirra?

Eins og þekkt er, voru bankarnir sjálfir fyrir rest algerlega ráðandi með markaðinn með eigin béf.

Þá velti ég fyrir mér, hvort sambærileg "dýnamík" sé að skapast á evrusvæði, en ný útgáfa 3. ára neyðarlána kemur fram í byrjun febrúar. 

Þannig, að plottið sé að Seðlabanki Evrópu dæli peningum til tilekinna bankastofnana - sem leynilegt samkomulag er við, að kaupi í staðinn bréf Ítalíu, Spánar og Frakklands - og að auki geri sér far um að nýta nokkuð af því fé, til að halda uppi verðinu á evrunni?

Þetta er íll hugsun sem skaut upp í mér - þegar ég fór að velta fyrir mér hinu undarlega rallýi á evrunni, sem staðið hefur sl. 2 vikur.

En ef þetta er svo að Mario Draghi er byrjaður á peningadælu aðgerð, til tiltekinna lykilaðila þ.e. stærri banka á evrusvæði, og auðvitað mun aldrei verða sagt frá því ef eitthvert leynisamkomulag er í gangi; en afleiðingin getur þó orðið sú hin sama, að þessir kaupendur sem fjármagnaðir eru af Seðlabanka Evrópu - eins og hér gilti með markaðinn með bréf ísl. bankanna þ.s. bankarnir okkar fjármögnuðu sjálfir kaup á eigin bréfum - eignist í reynd nokkurn veginn markaðinn allann með bréf Spánar og Ítalíu, þannig í reynd Seðlabanki Evrópu í gegnum þá milliliði.

Þannig, að verið geti að óbeint - geti Seðlabankinn stýrt verðum á ríkisbréfum þessara tilteknu tveggja landa.

En það breytir samt ekki því - að þau eru á leið í efnahagssamdrátt.

Og ef verðum verður þannig stýrt, þá verða þau í vaxandi mæli algerlega á skjön við veruleikann - og erfitt verður að fela hvað er í gangi.

Þannig að ef ílli grunur minn er réttur, kaupir þetta í mesta lagi einhvern tíma.

Alveg eins og með ísl. bankana, er ekki unnt að "faika" veruleikann í raun og veru.

Meginspennan þessa stundina er út af Grikklandi

Samningaviðræður milli grískra stjv. hafa verið brokkgengar. En þ.e. verið hætt, hafist aftur, verið hætt, hafist aftur. Nú síðast gáfu fulltrúar bankastofnana út yfirlísingu, að þeir væru búnir að ganga eins langt og framast væri unnt. Það væri mótaðila að samþykkja eða hafna.

Greek debt deal: Banks say 'we've made our best offer, it's up to EU and IMF bailout providers now'

Þessa stundina virðist markaðurinn reikna með að samkomulag muni klárast í vikunni eða þeirri næstu, þrátt fyrir að fulltrúar banka segi að 4% vextir á hin nýju 30 ára skuldabréf sé þeirra lokatilboð, og mótaðilar þ.e. AGS og Seðlab. Evr. telji vextir megi ekki vera hærri en 3,5%.

Síðan virðist vera ný deila að skapast milli AGS og stofnana ESB, sem virðast ekki sammála um hver efnahagsl. framvinda Grikklands líklega verði næstu misserin, og fá því ekki sömu útkomu úr mati á greiðslugetu Grikklands: Athens pressed to revamp debt deal

En samtímis, eru komnar nýjar kröfur fram frá aðildarlöndunum um frekari niðurskurð af hálfu Grikkja - atriði sem ekki kemur á óvart, þ.s. niðurstaða lokauppgjörs sl. árs, er að halli er meiri en reiknað var með og gert var ráð fyrir. Svo krafa er um viðbótar niðurskurð.

Að auki vilja þeir frekari tryggingar fyrir því, að aðgerðir sem Grikkir voru búnir að samþykkja að framkv. og gert er ráð fyrir, raunverulega komist til framkv. 

 

Niðurstaða

Getur það verið, að Seðlabanki Evrópu sé farinn í beina stýringu á markaðinum með bréf Spánar og Ítalíu, í gegnum hin nýju 3 ára neyðarlán á 1% vöxtum?

En margir í dag velta fyrir sér, þessu óneitanlega sérstaka "rallýi" á evrunni sl. 2 vikur. Og að auki, hve vel útboð hafa verið að ganga á nýárinu - þrátt fyrir nú staðfestar vísbendingar um slæma og versnandi framvindu efnahagsmála, í tilteknum lykilríkjum evrusvæðis.

------------------------------------

Margvíslegir hlutir eru annars í gerjun. Fyrir utan þessa "speculation" myndi ég kalla þetta tímabil vissa biðstöðu. En spár liggja fyrir um samdrátt á Spáni og Ítalíu. Staðfestur samdráttur á 4. ársfjórðungi sl. árs. Þjóðverjar halda því fram að þýska hagkerfið muni sýna lágmarksvöxt á fyrsta fjórðungi þessa árs, þ.e. 0,1%. Þannig að Þýskal. sé ekki komið sjálft í samdrátt, þrátt fyrir að hafa degist saman um 0,3% á 4 ársfjórðungi 2011.

Niðurstaða um Grikkland getur haft sitt að segja um það, hvort þetta "rallý" fær staðist - eitthvað áfram.

En eins og ég benti á efst, eru mjög skýrar vísbendingar um samdrátt til staðar. Og slíkur samdráttur ætti eiginlega að vera að skapa svartsýni. 

Þess vegna kalla ég þetta "rallý" dálítið sérstakt - eða á ensku "counter intuative". Finnst það ef til vill smá grunsamlegt, í ljósi nýlegrar nútímasögu okkar íslendinga.

 

Kv.

Bretland er í miklum skuldavanda eftir ár Verkamannaflokksins!

Þetta er skv. greiningu Kc Kinsey Global Institute - "Debt and Deleveraging" by the McKinsey Global Institute". Niðurstaða greiningarinna má sjá á myndinni að neðan, og tölurnar eru sannarlega fullt tilefni hræðsu um nánustu framtíð Bretlandseyja. En þær gera hagvaxtarhorfur á Bretlandeyjum afskaplega lélegr - ég myndi segja a.m.k. næstu 10-15 árin. Mér sýnist af þeim að Bretland sé að horfa upp á tínt tímibil, langvarandi stöðnun með sambærilegum hætti og Japan hefur verið að ganga í gegnum síðan kreppa skall þar á síðla árs 1989, og Japan hefur ekki fyllilega risið síðan.

Bretland er skárra að einu leiti, að þar er enn fólkii að fjölga, þangað er verulegt streymi að auki af innflytjendum, breskt samfélag er jákvæðara gagnvart nýbúum en japansk samfélag - þetta skapar Bretlandi hagvaxtartækifæri umfram Japan, til lengri tíma litið.

Svo Bretland kemst upp úr þessu fyrir einhverja rest!

Ambrose Evans Pritchard fjallar um niðurstöðu McKinsay í greinarstúf:

America overcomes the debt crisis as Britain sinks deeper into the swamp

 

 

Ábyrgðaleysi ríkisstjórnar Gordon Brown

• Á Íslandi er talað um ábyrgðaleysi síðustu ríkisstjórnar DO og HÁ, vísað til 90% lána sem Íbúðalánasjóður veitti með lánsþaki, þ.e. þú gast ekki fengið umfram rúml. 20 milljónir.

Síðan veittu bankarnir um tíma 100% lán og fengu að gera það í friði fyrir Fjármálaerfitlitinu.

 

En hvað sýnist ykkur um 120% lán?

 

1. "Much trouble could have been avoided if Labour had stuck to two simple rules: a budget surplus late in the cycle (instead of 3pc deficits) as achieved in Scandinavia and even by Spain, and
   
2. loan-to-value limit on mortgages of 80pc (instead of 120pc) -- ideally falling to 70pc, or even 60pc if needed to choke a boom, as pursued in East Asia."

• Einmitt, í landi Grodon Brown, var heimiluð veðsetning íbúðahúsnæðis upp í 120%.

• Að auki, var ríkið rekið með halla upp á hvert ár - góðærið á enda, í stað þess að spænska ríkið var rekið yfir sama tímabil með afgangi, get nefnt einnig það írska - það íslenska, og Ambrose nefnir síðan það sænska. 

 

Sem betur fer er Bretland ekki inni í evrunni!

1. Með mun verri heildarskuldastöðu en nokkurt aðildarlanda evrusvæðis.
2. Með ríkishalla sem er verri en ríkishalli Ítalíu, Spánar og Frakklands.
3. Með ríkisskuldir sem eru umfram ríkisskuldir Spánar, en þó á svipuðu róli og ríkisskuldir Frakklands.

• Á móti kemur að bankakerfið Bretlandseyja, hefur verið endurfjármagnað - meðan staða franskra - ítalskra og spænskra banka margra hverra er mun tæpari, en flestra breskra banka.
• Það gat breska ríkið framkv. með ódýrum hætti - með peningaprentun. Meðan aðildarríki evru hafa ekki aðgang að þeirri þægilegu aðferð.
• Það þíðir, að skuldastaða ríkissjóða evrusvæðisríkja mun líklega versna umtalsvert frá því sem nú er, því aðildarríki evru geta einungis endurfjármagnað bankakerfi eigin landa, með eigin skuldsetningu ríkissjóða - ef bankar ráða ekki við endurfjármögnun sjálfir.
• Það er ástæða þess, að aðildarríki evru, eru að velja að láta bankana sjá um endurfjármögnunina sjálfa - sem er langt í frá víst að muni ganga.

Í samhengi við þetta - er áhugaverð frétt frá því í gær á Financial Times vefnum, en það virðist sem Frakkar og Þjóðverjar vilji útvatna svokallaðar "Basel" reglur, sem ekki eru mörg ár síðan að voru hertar í kjölfar fjármálakrýsunnar í Bandar. þ.e. "Sup Prime" 2008.

Paris and Berlin seek to dilute bank rules

Ef farið yrði að vilja Frakka og Þjóðverja, væri slakað á skilgreiningum sem varða mat á virði eigna banka, sem myndi á pappírnum styrkja eiginfjárstöðu banka.

Mig grunar að það sé ekki tilviljun, að það eru aðildarríki evrusvæðis, sem fara fram á slíka útvötnun, einmitt vegna þess - að aðildarríki evrusvæðis geta ekki með sama ódýra hættinum og Bretar eða Bandaríkin, sem enn hafa eigin seðlabanka, endurfjármagnað eigin bankakerfi.

Besta ákvörðunin sem Gordon Brown tók, var að fara ekki inní evruna!

"Sterling’s 15pc drop has saved a host of exporters while the Bank of England has spared us the agony of debt-deflation by launching quantitative worth 19pc of GDP, the biggest blitz ever by a modern central bank."

• Það ætti að vera augljóst - innan evru hefði Bretland ekki getað endurfjármagnað bankana sína, með þeim hætti sem gert var.
• Muna þarf að 4 bankar alls voru teknir yfir af breskum stjv., 4 risabankar.
• Ef breska ríkið hefði ekki getað í samvinnu við eigin seðlabanka, dælt peningum inn í þá sem voru prentaðir - væri breska ríkið í mun verri málum skuldalega séð.
• Að auki, féll breska pundið töluvert, en án þess falls hefði hallinn á bæði breska ríkinu og viðskiptum Breta við útlönd verið mun meiri.
• Hið augljósa er, að Bretland væri í verri málum en Ítalía í dag, sennilega fyrir töluverðum tíma síðan farið á neyðarlán - eins og Írland, Portúgal og Grikkland.

Þess í stað með seðlaprentun, sparaði breska ríkið sér miklar fjárhæðri sem í dag væru skuldir þess.

Verðið var fyrst og fremst nokkur verðbólga - sem er á niðurleið.

Ég vek einnig athygli á annarri mynd: Eins og sjá má á myndinni að neðan þá er breska ríkið með langbestu dreifinguna á eigin skuldum, þ.e. lán eru dreifð yfir lengra tímabil. En myndin sýnir samanburð á meðallengd lána, sem liggja að baki skuldabunka ríkissjóða sem eru í samanburðinum. Þessi mikla tímalengd lána breska ríkisins, dregur verulega úr áhættu breska ríkisins vegna eigin skulda, þrátt fyrir gífurlegar heildarskuldir breska þjóðarbúsins.

1. Hagstæð dreifing skulda breska ríkisins.
2. Sú staðreynd að breska ríkið ræður yfir sínum gjaldmiðli - getur fengið ótakmarkað fé að láni í gegnum prentun, þannig alltaf borgað til baka eigin skuldir + vextir.

• Er ástæða þess, að Bretland er enn "AAA" og vextir á breskum ríkisbréfum hafa aldrei verið lægri.
• Þvert á móti, er fé greinilega að flýgja til Bretland frá evrusvæði, það sést á stöðugri lækkun vaxtakröfu ríkisbréfa Bretlands, en í dag kvá meðalvaxtakjör einungis vera 0,2% óhagstæðari en meðalkjör Þýskalands dreift yfir skuldabréfaflokka. En fé er einnig að flýgja til Þýskalands, og þar einnig hefur vaxtakrafa verið á niðurleið eins og í Bretlandi, skýr merki um flótta fjármagns. Í báðum löndum, eru sumir flokkar komnir í neikvæða vexti - þ.e. aðilar borga með þeim.
• Þetta er mjög merkileg niðurstaða - en hvergi veit ég um land, sem svo klárt á allt sitt að þakka einni ákvörðun, þ.e. að Gordon Brown ákvað að halda pundinu. Svo þrátt fyrir allt, fyrirgefst honum að hafa rekið hlutina á reiðanum.

 

Niðurstaða

Ekkert land sýnir í eins sterku ljósi, hvílík ægileg axarsköft hafa verið gerð í sambandi við uppsetningu svokallaðrar evru, heldur en íhugun á raunstöðu Bretlands í dag og hver hún líklega væri innan evru.

Ath. Þessi útkoma hefur meir að gera við það, hvernig reglur evrusvæðis voru settar upp en nokkurt annað. En evrurkýsan er vegna þess að stærstum hluta, að uppsetning regluverks evrusvæðis var í upphafi röng, og svo er enn:

1. Einfaldlega sú stefna, að banna í raun peningaprentun. 
2. En ef slík væri heimiluð - hefði Seðlabanki Evrópu með akkúrat sama hættinum, getað aðstoðað einstök riki með mjög auðveldum hætti, við endurfjármögnun banka.
3. Að auki, er það hið heimskulega bann - einnig regla sem Þjóðverjar heimtuðu "no bailout". Með öðrum orðum, stofnunum sambandsins er bannað, að aðstoða einstök aðildarríki við endurfjármögnun eigin skulda.
4. Þvert á móti, hefði það átt að vera eitt af meginhlutverkum Seðlabanka Evrópu, akkúrat með sama hætti og Seðlabanki Evrópu hefði átt að vera raunverulegur fjárhagslegur bakhjarl banka innan evrusvæðis, og "Bank of England" eða "Federal Reserve" - að aðstoða með svipuðum hætti skv. þörfum, einstök aðildarríki.
5. Að sjálfsögðu eiga að vera stífar reglur um halla á ríkissjóðum - en á sama tima, þarf að vera mögulegt að fá fjármögnun með ódýrum hætti, og þ.e. engin ódýrari en lán frá seðlabankanum.
6. Það er gersamlega óskiljanlegt - að Þjóðverjar hafa verið þeirrar skoðunar, að undir engum kringumstæðum megi gefa Seðlabanka Evrópu þær valdeimildir - þ.e. að vera bakhjarl bankakerfis Evrópu í gegnum prentun, og að vera bakhjarl aðildarríkja einnig með nákvæmlega sama hætti.
7. Eins og ég sagði, verða á móti að vera harðar og stífar reglur um halla ríkja, og sennilega einnig samtimis, harðar og stífar reglur sem gilda þvert yfir sambandið, um eiginfjárhlutfall banka o.s.frv.
8. Að lokum, en alls ekki síst, hefði þurft að hafa sambærilegt eftirlit með viðskipajafnvægi milli einstakra aðildarríkja, svo að uppsöfnun skuldabólu með þeim hætti eins og hefur verið reyndin, myndi ekki eiga sér stað. Það hefði sem sagt þurft að vera regla, sambærileg við reglu um ríkishalla - um hámarks heimilann viðskiptahalla. Þannig, að miklu mun fyrr hefði verið gripið til ráðstafana, þ.e. áður en i óefni var komið. 

Ef hefði verið gengið skynsamlega frá regluverki evrunnar í upphafi, hefði ekki orðið þessi erfiða krýsa.

Hún nefnilega snýst að mestu leiti um ranga hagfræði. Kolranga hagfræði.

Ranghugmyndir sem hafa leitt til rangra ákvarðana, og enn halda í reynd svæðinu í gíslingu - og geta leitt til hruns algerlega að óþörfu.

Meðan þessar ranghugmyndir ríkja - er evran á leið til glötunar!

 

Kv.