Liggur að baki afstöðu Samtaka Atvinnulífsins til kjarasamninga, það veðmál forsvarsmanna þeirra, að ríkisstjórnin sjálf hafi ekki úthald í kostnaðarsöm verkföll?

Ég ætla að forðast það að taka afstöðu milli deiluaðila. En, krafa Samtaka Atvinnulífsins eins og flestir ættu að vita, er að ríkisstjórnin gefi yfirlísingu um stöðu sjávarútvegarins sem hald sé í. Að auki, hefur verið haldið stíft fram kröfu um 3. ára kjarasamninga. Þeir hafna boði um samning í 1. ár - með stöðu útvegarins í óvissu.

Samtök Atvinnulífsins tala fyrir því sem þeir kalla atvinnuleið, og segja að meðan sjávarútvegur hangi í óvissu um hver niðurstaða ríkisstjórnarinnar sé um stöðu kvótamála, verði fjárfestingar sérstaklega í sjávarútvegi í frosti.

Það má deila um hvað er hin ábyrgðafulla afstaða í þessu máli. En talsmenn SA benda á að sjávarútvegur sé enn, aðalgrundvöllur gjaldeyristekna þjóðarinnar - sem að sjálfsögðu er rétt.

Talsmenn SA, segja einnig að ábyrgðalaust væri, að ganga frá kjarasamningum, með hagsmuni meginstoðar gjaldeyristekna þjóðarinnar í háa-lofti. Um það má deila, hvort kjarasamningar sé rétti vettvangurinn, til þess að knýja þá deilu milli ríkisstjórnarinnar og SA til lykta.

En, SA virðist hafa komist að þeirri niðurstöðu, að kjarasamningar á vinnumarkaði, sé ef til vill, einmitt þeirra besta tækifæri, til að ná fram þeirra markmiðum.

 

Þegar ég las nýverið skýrslu Seðlabanka Íslands Peningamál þá rakst ég á eftirfarna töflu:

......................Sjá bls. 29.

*43. fyrirtæki með meira en 4ma.kr. veltu

Fjárfesting skv. atvinnuvegakönnun........................2011
Sjávarútvegur.......................................................-43,3
Upplýsingatækni og samskipti.................................-17,7
Verslun....................................................................9,8
Framleiðsla...............................................................6,6
Flutningar, þjónusta og annað..................................38,5
Alls (43)..................................................................-0,8

 

• Eins og sjá má, virðist raunverulega vera frost í fjárfestingum í sjávarútvegi, fyrst að fyrirtækin þar hyggjast minnka fjárfestingar um 43,3%. Ofan í 2 mögur samdráttar-ár.
• Nú geta menn veifað samsæriskenningum um samantekin ráð eða eitthvað svoleiðis - en ef ég væri að stýra útvegsfyrirtæki, myndi ég taka tillit til óvissunnar sem það skapar að vita ekki fyrir víst hvort eða að hvaða marki ég held kvótanum sem fyrirtækið hefur haft til umráða og fresta öllum fjárfestingum.
• En, ég myndi sennilega vera til í að íhuga skammtímasamning, 1 ár í senn, svo lengi sem óvissan viðhelst.

• Það er krafa SA um 3. ára samning, hengd við kröfu um úrlausn til sjávarútverarins; sem vekur mikla athygli.
• Hún er óneitanlega - djörf!

• Ég er að velta fyrir mér hverskonar "calculation" eða veðmál, sé að baki þeirri kröfu?
• En, þeir klárt setja hana fram, vegna þess að þeir telja einhverjar líkur að ná henni fram.
• Þeir sem skipa SA eru ekki fífl eftir allt saman. Menn geta verið ósammála þeirra markmiðum, en þeir eru örugglega ekki fífl!

 

Ég bendi á að staða efnahagsmála er afskaplega veik?

Aftur sjá Peningamál bls. 38.

• "Viðskiptajöfnuðurinn 2010...Ef leiðrétt er fyrir áföllnum vöxtum vegna innlánsstofnana í slitameðferð verður viðskiptajöfnuðurinn hins vegar jákvæður um rúma 26 ma.kr. eða sem nemur 1,7% af vergri landsframleiðslu
• "Fyrir árið í 2011 er gert ráð fyrir að viðskiptajöfnuður...þegar leiðrétt er fyrir áföllnum tekjum og gjöldum innlánsstofnana í slitameðferð, verði...jákvæður um 39 ma.kr. eða 2,4% af vergri landsframleiðslu.

Ég bendi á að afgangur af utanríkisverslun, þegar vaxtagjöld hafa verið dregin frá, var einungis 1,7% eða 26ma.kr. árið 2010. Seðlabanki áætlar sömu tölur 2011 vera 2,4% og 39ma.

Að auki verður að muna, að greiðslur af AGS pakka hefjast næsta ár, vaxtagjöld milli 50-60ma.kr. miðað við gengi krónunnar 2010, sem er hærri upphæð en nettó tekjuafgangur síðasta árs og áætlaður af Seðlabanka nettó afgangur 2011.

 

Pétur Sigurðsson fyrrverandi forseti Alþýðusambands Vestfjarða - „Árangursríkast væri ef félögin kæmu sér saman um að boða til vinnustöðvanna í atvinnugreinum sem hafa mikla þýðingu og trufla til dæmis samgöngur og birgðaflutninga. Þá kæmi sér verst fyrir LÍÚ ef fiskútflutningur yrði stöðvaður,“...Hann segist heyra á samningamönnum og forystu verkafólks að kröfur Samtaka atvinnulífsins um að kvótakerfinu verði ekki umturnað komi flatt á fólk. „Það er greinilegt á yfirlýsingum verkalýðsforingja að þeir standa á öndinni. Menn spyrja sig hvaða krafa komi næst. Getum við gert ráð fyrir að atvinnuveitendur geri kröfu um að velja þjóðhöfðingja,“ spyr Pétur.

• Pétur nefnir einmitt til, að verkalýðshreyfingin ætti að einblína á þætti sem skaða gjaldeyristekjur þjóðarinnar. 
• Ég trúi vel, að hreyfingar verkalýðs undrist kröfu SA sé haldð til streytu, að gera 3. ára samning og um að fá tryggingu fyrir því að kvóti sé ekki skertur hjá sjávarútvegsfyrirtækjum á meðan.
• En 1. árs samningur ætti að vera ásættanleg lending, meðan deilan um kvótann geysar. Þannig að launamönnum sé þá ekki haldið í einhvers konar launagíslingu á meðan.

• En, ég hef ekki trú á að SA setji fram kröfu, sem þeir telja sig ekki eiga nokkurn möguleika að ná fram.

 

Mig grunar eftirfarandi veðmál SA:

1. Staða ríkisstjórnarinnar sjálfrar sé svo tæp, um það að ná fram efnahagslegum markmiðum sínum, að hún muni stöðva með lögum, öll verkföll sem ógna, gjaldeyristekjum þjóðarinnar.
2. Að aðildarfyrirtæki SA og félög, hafi meira úthald í verkfall, en ríkisstjórnin sé líkleg að hafa.

• Mér sýnist nefnilega, að forsendur um hagvöxt, og afgang af gjaldeyrisverslun, séu það viðkvæmar - að ekki megi miklu út af bregða; svo að ílla horfi með næsta ár, þegar ríkið þarf að ná því að standa straum af fyrstu greiðslum af AGS lána pakkanum.

• Mig grunar því að ef ég get mér rétt til um hugsunina á bakvið kröfu SA, þá séu góðar líkur á því að þeir meti stöðuna rétt.

• Ríkið muni ekki treysta sér til annars en að stöðva með lögum, öll umsvifamikil verkföll sem ógna gjaldeyristekjustöðu þjóðarbúsins.

• Þannig, að SA muni halda kröfu sinni til streytu, meðan ríkið vegna veikrar stöðu mála, treystir sér ekki til annars en að slá vopnin úr hendi launþega, sem vilja knýja SA til að sætta sig við kröfur samtaka launþega.

• Ég veit ekki hve lengi það stapp getur staðið. En, sögulegt verður þetta. Og mörg hörð orð munu falla, á alla bóga.

 

Niðurstaða

Mig grunar að Samtök Atvinnulífsins telji ríkið sjálft þoli ekki víðtæk verkföll, og muni banna mjög fljótt verkföll af því taginu, sem bitna á gjaldeyristekjum landsins.

Þannig að eftir standi þá verkföll með lítið bit, og SA sjái ekki ástæðu að gefa eftir hænuskref.

Þetta geta orðið sögulegustu vinnudeilur Íslands um áratugaskeið.

Hver blikkar? SA grunar mér, að álíti að ríkisstjórnin muni það gera og það í hvert sinn, sem verkfall skellur á sem ógnar gjaldeyrissöflun hagkerfisins.

Þetta getur verið rétt metið! Ískalt mat, svo sannarlega þó.

En, hve langur tími skildi síðan líða þar til loks er skrifað undir? Dregst það kannski langt fram eftir sumri? Fram á haust? Eða lippast ríkisstj. alveg niður löngu fyrir þann tíma. Eða, jafnvel stendur deilan milliSA - ríkisstj. og samtaka launþegar - jafnvel fram á næsta vetur?

 

Kv.

Gjaldþrot Grikklands hangir enn sem damoklesar sverð yfir bankakerfi Evrópu! Ekkert gengur að snúa hlutum til betri vegar!

Grikkland er statt inni í "debt depression" miðað við nýjustu fréttir. En, skv. þeim þá er allt meira að minna að ganga á afturfótum. Skatttekjur eru minni en reiknað var með. Ekki bara vegna undanskota, sem er klassískt vandamál í Grikklandi, heldur vegna þess ekki síður að samdráttur í gríska hagkerfinu er meiri skv. endurskoðuðum hagtölum en áætlun hafði gert ráð fyrir að yrði reyndin.

 

Hole in Greek finances bigger than thought as bond flight continues : "The deficit in the Greek government's budget amounted to 10.5pc of GDP in 2010, EU statistics agency Eurostat reported on Tuesday, putting it significantly above February's 9.6pc estimate from Brussels." - "The Greek finance ministry said the latest "deviation" was "mainly the result of the deeper than anticipated recession of the Greek economy that affected tax revenues and social security contributions"."

Þessar fréttir höfðu neikvæð áhrif á markaðinn, og skuldatryggingaálag Grikklands, Portúgals og Írlands hækkaði á mörkuðum, og að auki hækkaði vaxtakrafa fyrir 2 ára bréf.

 

Greek debt yields soar on deficit fear

....................Skuldatryggingaálag.........Ávöxtunarkrafa fyrir 2. ára ríkisskuldabréf.

Grikkland,..........1.435........................................24,34%

Portúgal,...............681........................................12,09%

Írland,..................669........................................11,46%

 

Undanfarnar 2. vikur hefur verið mjög sterkur orðrómur uppi um það, að gríska ríkisstjórnin væri við það að gefast upp, og lísa sig gjaldþrota. Nú síðast um páskahelgina!

Klárt er að Evrópusambandið tekur ástandið á Grikklandi alvarlega! Sendinefnd frá Seðlabanka Evrópu og AGS, mun taka út ástandið í Grikklandi snemma í maí nk.

EU poised for Greece crisis talks : "Senior officials from the European Union, the European Central Bank and the International Monetary Fund are expected to make a "lightning visit" for two days to ensure Greece can meet plans to cut its deficit by €24bn (£21bn). The trip is being planned for May 9, although insiders said this could be brought forward to May 5."

"On Saturday (laugardaginn fyrir viku) Jurgen Stark, an executive board member of the ECB, warned that a restructuring of debt in any of the troubled  eurozone countries could trigger a banking crisis even worse than that of 2008. "A restructuring would be short-sighted and bring considerable drawbacks," he told ZDF, the German broadcaster. "In the worst case, the restructuring of a member state could overshadow the effects of the Lehman bankruptcy."

Þetta er einmitt orðalagið til að róa markaðina - draga úr paník :)

• En, ég samt sem áður trúi því að herra Stark viti um hvað hann er að tala!

• Það væri því ekkert gamanmál fyrir Evrópu, ef Grikkland springur á limminu!

En tekið saman, með þeim sterka orðrómi sem uppi er, að mjög bersýnilegt er orðið að AGS planið í Grikklandi er ekki að virka og að mjög klárt er orðið í flestra augum sbr. mat markaðarins að gjaldþrotslíkur Grikklands séu komnar upp í 67%, að Grikkland einfaldlega mun aldrei geta staðið í skilum - munum einnig eftir orðum Stark sem sér ástæðu til að segja þetta upphátt og við fjölmiðla - munum einnig eftir sendinefnd Seðlabanka Evrópu og frá AGS; þá virðist sem greiðsluþrots tilkynning frá Grikklandi, geti jafnvel verið rétt handan við hornið.

 

En það eru mjög sterk öfl andvíg slíkri yfirlísingu!

1. Þýskir bankar lánuðu mikið fé til Grikklands, og það myndi alls ekki henta Merkel, að þurfa að endurfjármagna banka í Þýskalandi og verja til þess tugum milljarða Evra.
2. Seðlabanki Evrópu, á mikið af grískum ríkisbréfum, og þau myndi þá verða til muna verðminni, og Seðlabankinn mun sannarlega frekar vilja forðast að þurfa að bókfæra slíkt tap.
3. Grísku bankarnir, munu sennilega allir með tölu hrynja því þeir sjálfir hafa fjárfest mikið í ríkisbréfum eigin ríkisstjórnar, og talið líklegt að þeir myndu ekki höndla þá afskrift sem til þyrfti þ.e. á bilinu 50-60%.

Timing of Bailout-State Restructuring Could Affect Survival of the Euro Zone : "The earlier a restructuring occurs, the more it will hurt euro-zone banks. But the later it occurs, the more conscious taxpayers in creditor nations will be of giving help to another country. And that will provide a major test of the currency area's cohesiveness. "

• Paul Hannon kemur með áhugaverðann punkt, að það sé í reynd betra fyrir Grikkland að fara sem fyrst í greiðsluþrot.
• En, hann bendir á, að í augum almennings í öðrum Evrópuríkjum, verði greiðsluþrot aðildarlands og sú tilhugsun að tapa eigin skattfé til annars aðildarlands, ekki síður óvinsælt 2013 en á þessu ári.
• Þannig, að viðbrögð annarra Evrópulanda muni einnig þá eins og í dag, vera þau að beita þrýstingi á Grikkland, að borga - að bjóða frekar viðbótarlán en að taka á vandanum.
• Þrýstingur um að halda áfram, að skera frekar niður - auka samdrátt o.s.frv., verði sá sami og í dag, en á sama tíma valdi sú krafa enn frekara tjóni á gríska hagkerfinu og hag almennings á Grikklandi.

• Þar sem, þ.e. mjög klárt að betra er fyrir hin Evrópuríkin, að Grikkland fresti greiðsluþroti sem lengst - því það mun kosta þau minna.
• Og, eftir því sem frá lýður, þá ættu bankakerfin í hinum löndunum smám saman að geta náð því að endurfjármagna sig.
• Þá má einnig halda því fram, að einmitt í dag - hafi Grikkland bestu samningsaðstöðuna; ef einhverntíma Grikkland þorir að taka áhættuna, og segja við hin ríkin - þið verðið að gefa meir eftir gagnvart okkur.
• Einmitt vegna þess, að greiðsluþrot í dag mun verða erfiðara og kostnaðarsamara fyrir hin ríkin, en greiðsluþrot seinna. En, á móti mun þá grískur almenningur þurfa að búa við stöðugann þrýsting á þeirra kjör, umfram þ.s. þyrfti að vera ef skuldirnar væru lægri.

• Þarna sýnist mér að ætti að vera að finna einhvern milliveg. En, til þess að vinna hann fram, þarf gríska ríkisstj. að þora að stíga á einhverjar tær.
• Slíkur millivegur, getur verið lenging á lánum og á sama tíma veruleg lækkun á vöxtum. Jafnvel einhver eftirgjöf af höfuðstól.

Að sjálfsögðu, verður slíkt ekki vinsælt - en mig grunar að Hannon hafi rétt fyrir sér, að líkur á að það gangi betur fyrir ríkisstj. Grikklands að semja seinna, séu ekkert betri á morgun - þvert á móti sýnist mér, því einmitt með minna í húfi á morgun þá munu sennilega hin aðildarríkin sjá minni ástæðu til eftirgjafar.

En sagan kennir, að til að ná fram málamiðlun, þurfa aðilar báðum megin borðs að standa frammi fyrir tjóni; og ef annar aðilinn gefur hinum tíma til að komast út úr tjónshættu, þá verður sá aðili minna líklegur til eftirgjafar - ekki meir.

Þannig, að það væri röng ákvörðun fyrir grísku ríkisstjórnina, með hagsmuni eigin íbúa í huga, að bíða fram yfir þetta ár með það að semja um umtalsverðar tilslakanir frá hinum ríkjunum, varðandi þau lán sem Grikkland hefur frá þeim fengið.

 

Kv.