Hvað gerist ef uppreisnin í Arabalöndum, berst til Saudi Arabíu?

Nú í fyrsta sinn, er krýsan búin að ná til lands þ.e. Líbíu, sem er eitt af meginframleiðslulöndum olíu í heiminum. Svo, ekki er undarlegt að menn velti fyrir sér - hvað næst? En, Saudi Arabía og Líbía eiga ímislegt sameiginlegt. Þó svo, einnig sé margvíslegur munur!

Líbía virðist vera að klofna í A- vs. V-hluta. En, í A-hluta virðast uppreisnaröfl nú víðast hvað ráða lögum og lofum. En, í V-hluta virðist Ghaddafi enn hafa traust völd.

Það áhugaverða við þetta ástand sést á korti af Líbíu sem sýnir olíulindir landsins og leiðslur.

• En, þ.s. kortið sýnir er að báðir landshlutar eru með olíulyndir og lagnir til að flytja olíu til sjávar og út í skip.
• Þetta þíðir, að möguleikinn er að landið klofni í A- vs. V-hluta, ef Ghaddafi tekst að halda völdum V-meginn og samtímis uppreisnarmönnum tekst að halda velli í A-hlutanum.
• Síðan bætist eitt enn, að þ.e. munur á íbúum þarna milli svæða, en Cirenaica skaginn í A-hluta á sér árþúsunda sögu sem sérstakt svæði, menningarsögu á mjög gömlum merg.
• Á meðan að Ghaddafi ættaður úr V-hluta, viljandi kom höfuborg landsins fyrir þar á sínum tíma, og hefur eflt áhrif síns ættbálsk á kostnað hinna.

• Þarna er sem sagt, nóg af eldsneyti til að viðhalda styrrjöld á milli svæða um mörg ókomin ár.
• Þ.s. verra er, að hættan er ekki einungis vegna flóttamannastraums, heldur sú að hvor aðilinn um sig mun leitast við að skemma olíulyndir hins aðilans, til að draga úr aðgangi hins að tekjum til vopnakaupa.

• Slíkt stríð getur því minnkað framleiðslu Líbíu og haldið henni minnkaðri um mörg ókomin ár.

Revolutions could rob Opec of its ability to manipulate supply: "The news for Opec in the short term is bad, with Libya currently accounting for 1.6m barrels a day of oil production. In the long term, it could be even worse, however, especially if trouble spreads to Kuwait, with 2.3m b/d, Iran, with 3.7m, or even the big one – Saudi Arabia, with 8.3m."

Það þarf varla að taka fram, að ef umtalsverð óróa og mótmælabylgja myndi fara af stað í Saudi Arabíu, þá myndu áhrifin á olíuverð í heiminum, vera - mikil!

John Roberts, energy security specialist at Platts: If Libya revolts, Saudi Arabia could be next

"The key assumption...with high oil revenues and a small population, Gaddafi was safe. If trouble started, he could always bribe people into remaining quiet – as he appears to have done recently, reportedly increasing wages and loans on offer to Libyans."

"If you look at Libya right now, something like 56 per cent of per capita income is directly attributable to oil. The government directly controls most household budgets."

"It should be able to buy people off in the way that the Kuwaitis have done and the Bahrainis are now seeking to do, by raising incomes and increasing subsidies."

"Whatever the Libyans are doing on this front is not working – the people want more. Simply having availability to cash doesn’t bail you out."

"If that is the case with Libya, with GDP-per-capita of around $12.000, one might worry more about the stability of Saudi Arabia with GDP-per-capita of around $14.000, which is of course the big one."

Enn er allt með kyrrum kjörum í Saudi Arabíu:

En óeyrðir ríkja í Bahrain sem er skammt undan. Einnig í Yemen land sem einnig er næst við Saudi Arabíu. Stjórnarfar í Bahrain er ekki ólíkt stjórnarfari í Saudi Arabíu þ.e. einveldi aðalsfjölskyldu. Kuwait, hefur einnig sína aðalsfjölskyldu, sem drottnar yfir lýðnum og viðhefur takmarkar frelsi.

Sannarlega þó, hefur harðstjórn Ghaddafis verð mun meiri, harðneskja til muna verri. Spilling mjög áberandi ekki síst hegðan sona hans, sem kvá vaða í peningum - lifa hátt og þ.s. enn verra er, hver um sig ræður yfir eigin herstyrk. En, Ghaddafi virðist hafa beitt sonum sínum, til að tryggja að mikilvægar öryggissveitir og hersveitir væru undir stjórn eigin ættmenna.

En, síðan á móti, þá skapar sú skipan mála einnig tortryggni og úlfúð.

Í Saudi Arabíu, gegna einnig prinsar og önnur ættmenni konungs mjög mörgum mikilvægum embættum í her, í öryggissveitum og helstu stofnunum landsins. Með sama hætti er það einnig tvíeggjað, þ.e. á annan veg að hafa aðila sem hafa hag af því að varðveita stjórnarformið við stjórn mikilvægra öryggisþátta en á móti að sú spilling sem því fylgir getur vart annað en verið veruleg sjálfstæð ástæða óánægju í þjóðfélaginu.

Manni virðist að Saudi Arabía geti verið, sem gjörspillt erfðaeinveldis samfélag - með ættmenni konungsættarinnar í öllum helstu mikilvægum embættum, með miklar hömlur á valfrelsi almennings ásamt hömlum á tjáningafrelsi; verið í hættu á að lenda í sambærilegu uppreisnarástandi.

Ef það gerist, þá geta orðið svo skelfilegar olíuverðs hækkanir í heiminum; að endurkoma heimskreppunnar verður næsta örugg!

Þetta getur verið að gerast jafnvel á næstu vikum. Ef ekki næstu dögum!

 

Kv.