Hvernig má lækka skuldir almennings?

Þetta er álitin spurning. En, alvarleg skuldastaða vítt yfir hagkerfið - fyrirtækja / einstaklinga - alvarleg bremsa á framtíðarvaxtarmöguleika. Hvort tveggja innri skuldastaða almennings þ.e. krónuskuldir og ytri  skuldastaða hagkerfisins þ.e. gjaldeyrisskuldir, munu hafa alvarlegar afleiðingar. En, erlend skuldastaða mun einnig vera bremsa á hagvaxtargetu til margra næstu ára auk þess, að þetta mun halda aftur af verðgildi krónunnar um langa hríð.

Varðandi krónuskuldir, þá er lækkun mjög vel möguleg:

1. Fyrst er bein almenn lækkun - sem HH vildi framkvæma. En stjv. höfnuðu og hafa hafnað.

• Þetta var talið of dýrt fyrir stjv. svo í staðinn þyrfti að hækka skatta og skera niður.
• Myndi bitna á lífeyrissjóðum og skerða lífeyrisgreiðslur.

2. Breyta vísitölunni - Sjá Spegillinn: 15.10.2010 Júlíus Sólnes

• 1200 milljarða skuldir heimila. 20% kosti ríkið um 300 milljarða er sagt.
• En þær skuldir eru almennt a.m.k. til 25 - 40 ára.
• Það dreifir álaginu á lækkun skulda yfir línuna á mörg ár.
• Getur lækkun styrkt eignasafn sjóðanna?
• Hann telur ástandið svipað og þegar launavísitalan var tekin af í mikilli verðbólgu á miðjum 9. áratugnum, lán hækkuðu en laun stóðu í stað, allt var vitlaust í þjóðfélaginu, svokallaður Sigtúns hópur varð til, Ögmundur Jónasson var einn helsti talsmaður hans.
• Hreyfingar launþega hafi þá stutt hugmyndir Sigtúns hópsins - á endanum var lánskjara vísitölunni breytt 1989 og hún endurreiknuð, lán lækkuðu miðað við reikning skv. eldri vísitölu og sátt náðist í þjóðfélaginu.
• Það hefði verið mjög sniðugt að taka aftur upp sömu vísitölu og tók gildi 1989 t.d haustið 2008 þ.s. laun hafa staðið í stað, eða lækkað síðan kreppan skall á - komið sér vel fyrir lántakendur. Því miður var ekkert gert.
• Hæstiréttur komst síðan að þeirri niðurstöðu, að ríkið hefði rétt til að breita vísitölunni, og það skapaðist því ekki skaðabótaréttur á ríkið þó lán lækkuðu vegna breytinga á vísitölunni. Ríkið ætti að íhuga þetta að hans mati!

3. Mjög róttæk aðgerð - frysta með lögum alla vexti við t.d. 6%, síðan frysta í 1. ár vísitölu neysluverðs þannig að hún hækki ekki, síðan að afnema gjaldeyrishöftin - ætti að skila milli 40-50% raunlækkun lána í krónum. Allt er þá lækkað jafnt þ.e. allar eignir bundnar í krónum og skuldir. Fjöldagjaldþrot þeirra er skulda í erlendum gjaldeyri væru þó óumflýjanleg í kjölfarið - sérstaklega fyrirtækja er ekki hafa gjaldeyristekjur en skulda eigi síður í gjaldeyri.

Sjá bloggfærslu:  Það er reyndar til önnur aðferð við skuldaniðurfellingu - ef einhver þorir að fara hana!

 

4. Að heimila háar almennar launahækkanir t.d. 20%: Samhliða lánskjaravísitala fryst!

• Stór almenn launahækkun hleypir verðbólgu af stað aftur, vegna þess að fyrirtæki velta kostnaði í verðlag.
• Ef síðan gengið er fellt í kjölfarið segjum um 15%.
• Þá getur farið af stað sambærileg skriða víxverkandi stórra launahækkana og gengisfelling á víxl eins og á 9. áratugnum.

• Fræðilega, getur þetta verið aðferð til að raunlækka lán í kjölfar frystingar vísitölu, ef verðbólgan verður nægilega há til að fastir vextir verðtryggðra lána dekki ekki rýrnun þeirra af völdum verðbólgu.

5. Frysta vísitölu, en viljandi láta Seðlabanka prenta seðla til að verðfella krónu!

• Fræðilega séð er hægt að verðfella lán, ef peningamagn er aukið nægilega mikið með seðlaprentun svo að verðbólga raunverðfelli lán, í kjölfar frystingar vísitölu.
• Því lengur sem þetta er gert, því meirir raunverðfelling.

 

Niðurstaða

Ég set þetta fram  til að sýna að lækkun lána almennings er vel möguleg.

Að sjálfsögðu, er þetta ekki ókeypis. Einhver lýður fyrir þetta.

Þeir einhverjir eru innlánseigendur og eigendur lána, sem tapa. Einnig lífeyrissjóðir og lífeyrisþegar.

 

En, lækkun lána þó á móti skilar einhverju á móti: færri lán verða í vanskilum því fleiri geta borgar, færri lán verða umfram eignaverð þannig að eignaverð mun síður lækka, færri lánþegar fara á hausinn, vaxtagjöld barnafjölskylda lækkar svo þær hafa meira handa á milli - sem þíðir hærri lískjör þeirra, eftirspurn eftir lánum mun aukast, framkvæmdir og fjárfesting mun aukast, fleiri hafa efni á að mennta sig svo menntun þjóðarinnar batnar, þeim fækkar sem ekki hafa efni á að fara til læknis svo heilsa þjóðarinnar batnar, samkeppnistaða þjóðarbúsins batnar. Svo má lengi telja.

 

Erfið skuldastaða og hækkandi, veldur minnkun alls ofangreinds.

 

 

Kv.