Össur Skarphéðinsson - "Vill stuðning ESB við krónuna"!

Þetta hefur oft áður komið fram. En, draumur þeirra sem vilja Ísland inn sem allra fyrst, er að fá fram samning við Seðlabanka Evrópu, um að sá tryggji tiltekið gengi krónunnar. Síðan verði gjaldeyrishöft afnumin hérlendis.

Vill stuðning ESB við krónuna "„Þá reyndu menn að komast að niðurstöðu um með hvaða hætti Evrópusambandið og Seðlabanki Evrópu geti komið að því að dýpka íslenskan gjaldeyrismarkað. Það yrði strax partur að því að styrkja stöðuna hér heima og undirbúa upptöku evrunnar," segir utanríkisráðherra."

• Eins og þetta hefur hljómað í máli sumra er ég hef heyrt, þá virðist menn dreyma um að Seðlabanki Evrópu borgi fyrir afléttingu gjaldeyrishafta.

• Eins og ástandið er í dag, að ef gjaldeyrishöfum er aflétt, þá streyma svokölluð krónubréf út, til þess að það sé mögulegt að hleypa þeim út, þá þarf að vera til staðar nægilegt fé í formi erlends gjaldeyris í gjaldeyrisvarasjóði svo að hægt sé að skipta þessum bréfum úr krónum í einhvern annan gjaldmiðil. Ef það fé reynist ónógt þ.e. gjaldeyrisforðinn klárast áður en öll bréfin hafa streymt út þá verður landið um hæl greiðsluþrota. Eins og málum er háttað í dag er það akkúrat svo, að ekki er til staðar nægilega stór forði.

• Svo fremi sem forðinn er nægur, og losað er um höft, þá fjölgar krónum í umferð hérlendis um leið og krónubréfin streyma út, og verð krónunnar lækkar - eins og við má búast þegar framboð stóreykst án samsvarandi aukningar eftirspurnar. Það verðfall krónunnar, þá framkallar frekari hækkun allra verðtryggðra lána auk þess að allur innfluttur varningur mun hækka í verði.

• Nú, þ.s. gerist ef til staðar væri gjaldeyrisskipta samningur við Seðlabanka Evrópu, að þá dælir hann hingað Evrum þannig að tryggt er að nægur gjaldeyrir verði til staðar. Að auki, að ef auk þessa hann hefur samþykkt að tryggja hér tiltekið gengi krónu, þá kaupir hann krónur til að viðhalda nægilegri eftirspurn eftir henni til að tryggja viðmiðunar verðgildi.

• Talið um að dýpka ísl. gjaldeyrismarkað getur vart falið annað í sér, en að samninganefndin sé að reyna að fá fram gjaldeyrisskipta samning eins og ég lýsti að ofan.

• Hitt, að Seðlabanki Evrópu tryggji tiltekið gengi krónunnar, rétt er að rifja upp að um leið og aðildarsamningur hefur tekið gildi, þ.e. verið samþykktur og staðfestur hér, og að auki, einnig samþykktur og staðfestur af 27 aðildarríkjum ESB - ferli er getur tekið nokkurn tíma, þá er hægt að fá aðild að ERM II sem er gjaldmiðilssamstarf Evrópu nokkurs konar fordyri að Evrunni. Innan ramma þess, þá fylgir að Seðlabanki Evrópu tryggji gengi aðildargjaldmiðils innan +/- 15% vikmarka.

• Tvisvar 15 eins og væntanlega flestir tóku eftir er 30, þannig að innan ramma ERM II getur aðildargjaldmiðill sveiflast allt að 30% án þess að Seðlabanki Evrópu skipti sér hið minnsta að málum.

• En, eins og margítrekað tal áhugamanna um aðild hefur hljómar, þá virðist sem að fólk dreymi um meira en þetta - þ.e. krónunni verði haldið innan þrengri vikmarka af Seðlabanka Evrópu. En, það held ég að sé fullkomlega borin von. En, Seðlabanki Evrópu er ekki góðgerðarstofnun. En, fyrrgreind krafa myndi fela í sér að Seðlabanki Evrópu myndi borga að miklu leiti fyrir hagkerfislega aðlögun Ísland - reynd hreinn efnahags-stuðningur.

• Eins og ERM II er sett upp, er það algerlega á hendi nýrra aðildarríkja að framkvæma hjálparlaust að mestu þá hagkerfisaðlögun sem krafist er, svo nýtt aðildarland fái að taka upp Evru.

• Varðandi þ.s. til þarf til að ganga í Evru þá er það eftirfarandi (Convergence criteria):

1. Skuldir ríkissjóðs ekki umfram 60%.
2. Halli ríkissjóðs ekki umfram 3%.
3. Vaxtastig má ekki vera nema 2% hærra en vaxtastig hjá þeim aðildarlöndum þ.s. vaxtastig er lægst.
4. Gengi krónunnar má ekki lækka neitt - þá meina ég alls ekki neitt, í samfellt 2 ár.

•  Verðbólga í dag er cirka 4,8% og Seðlabanki reiknar með að hún fari niður í 2,2% um mitt næsta ár.

• Skuldir ríkissjóðs Ísl. eru meira en tvöfalt hærri en leyfilegt lágmark.

• Halli á ríkissj. Ísl. er e-h við það að vera þrefalt leyfilegt lágmark.

• Varðandi vandann að halda genginu stöðugu yfir 2. ára tímabil, þá hefur það stundum tekist - en, til þess að svo verði þarf hagkerfið að vera stöðugt en sveiflur í gengi krónunnar eiga sér sögulega stað ef hagkerfið sjálft sveiflast.

• Munum að í dag gerir Seðlabankinn ráð fyrir cirka 2,2% hagvexti á næsta ári en ekki nema 1,7% árið eftir. Þær tölur innibera það að áætluð stórverkefni fari af stað. Ef þau gera það ekki, þá verður hagkerfisframvinda óhjákvæmilega lakari. Tja, ég er að tala um hagvöxt var yfir prósenti sennilega milli 0 og eins prósents, þ.e. ef það verður þá raunverulega hagvöxtur.

• Ástæða þess að ég set þetta fram, er að ef þessi verkefni skila sér ekki, er ekki hægt að sjá hvernig Ísland í ósköpunum á að fara af því, að ná endum saman. En, greiðsluáætlun ríkisstj. og AGS reiknar með þeirri tekjuaukningu sem á að eiga sér stað með tilkomu stórframkvæmda í formi risaálvera og risaorkuframkvæmda. Svo, að ef ekki af þeim verður, verður maður að álykta að endar náist ekki saman.

• Ef það gerist ekki, þá að sjálfsögðu erum við ekki á leiðinni í einhverri náinni framtíð, að lækka skuldir niður í 60%. Fremur, að landið stefni í greiðsluþrot innan nokkurra ára - í síðasta lagi. Það auðvitað mun fresta einhverri Evruaðild um ótiltekinn tíma.

Kv.