Snillingarnir í Seðló

Ég tók andköf, af hreinni forundran, er ég las, nýútgefinn Hagvísi Seðló. En það virðist sem að, starfsmenn Seðló, séu búnir að skilgreina hið háa vaxtastig hérlendis í burtu, með skemmtilegri leikléttu að tala um raunvaxtastig, þ.e. draga verbólgu frá núverandi vöxtum Seðlabankans:

 

Nýjasta hefti Peningamála

Aðhaldsstig peningastefnunnar hamlar efnahagsbata minna en ætla mætti
Þótt við núverandi aðstæður hafi innlánsvextir Seðlabankans mest áhrif á skammtímavexti á markaði og hjá innlánsstofnunum og þeir vextir séu mun lægri en veðlánavextir bankans eru nafnvextir eftir sem áður nokkuð háir. Aðhald peningastefnunnar þarf hins vegar fyrst og fremst að meta með hliðsjón af raunvöxtum, þ.e. nafnvöxtum að frádregnum verðbólguvæntingum.

 

 Tafl a I-1

Innlánsvextir Seðlabankans                                       9.5
Aðhaldsstig peningastefnunnar m.v.
12 mán. verðbólgu núna                                           -0.2
3 mán. árshraða árstíðarleiðréttrar verðbólgu            0.2
Verðbólguspá Seðlabankans1                                    2.5
Verðbólguvæntingar fyrirtækja yfi r næsta ár              5.5
Verðbólguvæntingar heimila yfi r næsta ár                 -0.5
Verðbólguvæntingar á fjármálamarkaði til eins árs2   4.5

 

Tafla I-1 sýnir mat á raunvöxtum miðað við mismunandi mat á verðbólguhorfum til næsta árs. Eins og sjá má er matið mismunandi eftir því við hvaða mælikvarða á verðbólguvæntingar er notað. Það endurspeglar óvissu sem jafnan ríkir um verðbólguhorfur. Af þeim sökum er einnig algengt að meta raunvexti miðað við núverandi verðbólgustig, eins og einnig er gert í töflunni. Á þessa ólíku mælikvarða eru raunvextir allt frá því að vera um 0% upp í það að vera rúmlega 5%. Sé tekið meðaltal allra þessara mælikvarða, fást raunvextir sem nema 2%. Það eru svipaðir raunvextir og t.d. í Austur-Evrópu og Suður-Ameríku og lægri en þeir eru að meðaltali í Asíu. Þannig eru raunstýrivextir t.d. rúmlega 4% í Brasilíu, um 2% í Tyrklandi og Ungverjalandi og u.þ.b. 1% í Nýja-Sjálandi og Suður-Afríku, en þessi lönd hafa oft verið borin saman við Ísland.

 

Hvað er að þessu?

1. Verður að gera greinarmun á verðbólgu og verðbólgu. Hérna tala seðlabanka-menn, án þess að fram komi, að verðbólga sú sem nú er fyrir hendi, stafar einungis af því að krónan hefur verið að falla. Með öðrum orðum, verðbólgan kemur öll utan frá. Hérlendis, er engan verðbólguþrýsting að finna, sem á uppruna sinn í sjálfu innanlands hagkerfinu.
2. Ísland, er dvergríki og slík hagkerfi, hafa ákveðna sérstöðu; þ.e. mjög hátt hlutfall aðfanga og annars varnings, er innfluttur. Slík hagkerfi eru því mjög viðkvæm fyrir gengissveiflum. Skv. fræðunum, er hægt að lágmarka gengissveiflur, með því að viðhalda lágu vaxtastigi, meðan uppgangur er í hagkerfinu; en á móti, að viðhalda háu vaxtastigi meðan efnahags kreppa varir. Gallinn er sá, að þetta hámarkar einnig hagsveifluna. Þetta virðist vera þ.s. Seðló er að gera, þ.e. að leitast til við að örva gengið en með þeim tilkostnaði, að kreppan innanlands er hámörkuð. En, þetta gengur ekki upp, þ.s. að sjálft hrun hagkerfisins er á sér þá stað, hefur sjálfstæð áhrif til að draga úr verðgildi gjaldmiðilsins. Eins og sést af atburðarás þeirri sem við höfum verið að ganga í gegnum, eru þau áhrif sterkari á vogarskálunum. Þannig, passa fræðin að því er virðist ekki við raunheiminn.
3. Þ.s. ég segi, er að við verðum þess í stað, að taka mið af stöðu hagkerfisins, þ.e. lágmarka hagsveifluna. Það felur í sér þörf fyrir lága vexti - skítt með tal þeirra um raunvexti. Þá á ég við, að ef hagkerfið væri stærra, þá væri hér verðhjöðnun en ekki mæld verðbólga. Takandi mið af stöðu hagkerfisins, þá liggi þar með fyrir, að þar sé engan verðbólguþrýsting að finna. Mín ályktun sé, að hægt sé að leiða þessa verðbólgu hjá sér, einmitt vegna þess, að hún sé ekki til kominn vegna eftirspurnarþrýstings, innan að frá hagkerfinu. Það muni ekki leiða til enn alvarlegri verðbólgu, eins og fræðimenn virðast óttast, einmitt vegna þess að með lægri vöxtum muni draga úr samdrætti, og einmitt það muni hafa þau áhrif, að auka tiltrú á gjaldmiðlinum.

Nýjasta hefti Peningamála 
"Af ofangreindu má draga þá ályktun að skammtímaraunvextirséu þrátt fyrir allt tiltölulega lágir og líklega lægri en sem nemur hlutlausumraunvöxtum. Það er auðvitað eðlilegt miðað við núverandi efnahagsaðstæður að skammtímaraunvextir séu töluvert lægri en slíkir hlutlausir vextir vegna þess mikla slaka sem er í þjóðarbúskapnum, en hann dregur verulega úr hættu á þrálátri verðbólgu. Ef ekki kæmi til það tillit sem peningastefnan hefur þurft að taka til lágs gengis krónunnar þá væru þessir vextir lægri. Til þess að leggja mat á hættu á neikvæðum áhrifum lágra vaxta á gengi krónunnar er einnig gagnlegt að horfa til skammtímavaxtamunar við útlönd. Hann hefur minnkað verulega það sem af er þessu ári og er nú u.þ.b. 8 prósentur. Að teknu tilliti til áhættuálags sem enn er krafist á fjáreignir í íslenskum krónum telst þetta ekki sérlega mikill vaxtamunur...Fjármagnshöftin auka hins vegar líkurnar á því að þessi vaxtamunur dugi. Væru þau ekki til staðar er líklegt að vaxta munurinn þyrfti að vera enn meiri."

 

Hérna verða menn að ákveða sig, hvort þeir eru sammála Seðló eða ekki!

• En ef Seðló hefur rétt fyrir sér, þá er vaxtastefnan hér á landi, ofur eðlilegu og í reynd vextir ekkert hærri en gengur og gerist annars staðar. En, ég bendi á, að þetta mat tekur ekkert tillit til ástands hagkerfisins, heldur einungis tillit til mældrar verðbólgu, og er byggt á þeirri skoðun, að það verði að berja alla verðbólgu niður, með vöxtum - burtséð frá því, af hvaða tagi sú verðbólga er.
• Ef Seðló hefur rangt fyrir sér, með því að einblína á verðbólgutölur, hafandi í huga að verðbólgan sem nú er, stafar ekki af spennu í ísl. hagkerfinu - annars vegar- og - hins vegar - að þú getur ekki baríð slíka verðbólgu niður með vöxtum, nema þá aðeins að vextir skili sér í verðhækkun krónunnar; þá er eitt öruggt, að Seðló stórlega vanmetur neikvæð efnahagsleg áhrif vaxtastefnu sinnar, sem væntanlega einnig þíðir, að nýútgefin spá Seðló um efnahagsframvindu, er sennilega of bjartsýn.

Stjórna vextir gengi krónunnar?

• Eins og ég hef áður útskýrt, hefur gengi gjaldmiðils tengingu við stöðu hagkerfisins, er stendur á bak við þann gjaldmiðil. Aftur á móti, virðist ríkjandi hugmyndafræði innan Seðlabankans vera sú, að þegar gjaldmiðill hafi svokallað markaðsgengi, þ.e. gengið ráðist af verðmyndun á markaði, þá ráði  vaxtastigið mestu um það kaup/sölu-gengi.
• Ef gjaldmiðillinn, eru hlutabréf fyrirtækisins Ísland, þá eru vextirnir renturnar af þeim hlutabréfum.
• Nú, ef þ.e. rétt að vextirnir hafi mest að segja, um að ákvarða verðgildi gjaldmiðla á frjálsum gjaldeyrismarkaði, þá er það hið sama og segja, að rentur/arður "dividents" af hlutafé, ráði mestu um gengi þeirra bréfa. Í mín eyru, hljómar þetta mjög ósennilegt.
• Mitt svar, er að um gengi gjaldmiðla, hljóti sjálfar rekstrarlegar forsendur hins undirliggjandi hagkerfis, að spila mesta rullu. Ég er alls ekki að segja, að vextirnir hafi ekki áhrif. En, þ.s. ég er að segja, að áhrif þeirra, geti ekki verið yfirsterkari sameiginlegum áhrifum þess, að allar efnahagslegar forsendur, séu neikvæðar. Varðandi verð hlutabréfa, þá er þetta hið sama og að segja, að um verð hlutabréfa hljóti að ráða mestu, rekstrarlegar forsendur þess fyrirtækis, sem hlutabréfin eru gefin út á. Sannarlega, hafi rentur/arður einhver áhrif, en hann geti ekki vegið þyngra en hinar meginforsendurnar samanlagt.
• Ef þetta er skki svo, ætti að vera fræðilega hægt, að reka mjög verðmætann gjaldmiðil með alls ekkert hagkerfi á bakvið, eða þá selja verðmæt hlutafé út á engan rekstur. Reyndar hefur slíkt stundum átt sér stað, á hlutabréfamörkuðum. En, slík viðskipti hafa alltaf komið í ljós á endanum, að voru loftbóluviðskipti - eða "skam".

Ef við erum sammála því, að Seðló hafi rangt fyrir sér!

• Þá er vaxtastefnan ekki að styðja við gjaldmiðilinn, eins og Seðló heldur fram, þ.s. neikvæð staða þjóðarbúsins, hafi meiri áhrif á stöðu krónunnar, heldur en vextirnir einir sér. Reyndar, held ég því fram, að við núverandi ástand - í ljósi samdráttaraukandi áhrifa vaxtanna á hagkerfið - að á meðan hagkerfið býr við samdrátt á öllum vígstöðvum, séu neikvæð áhrif vaxtanna á gengið meiri heldur en hugsanleg jákvæð áhrif þeirra.
• Ef þ.e. svo, þá eru vextirnir eingöngu kostnaður fyrir hagkerfið, þ.e. með því að hækka afborganir af lánum allra þeirra er skulda í krónum, þá leiða þeir til þess að allir þeir aðilar hafa minna fé handa á milli til allra hluta. Þetta eykur atvinnuleysi og dregur úr fjárfestingum; og að auki, fjölgar þeim sem verða gjaldþrota. Við þetta má bæta, að of mikið fé er að safnast á innlánsreikninga, sennilega vegna þess að vextirnir gera útlán of dýr, svo bankarnir eru ekki að safna útlánum á móti þeim innlánum, sem hlítur að vera einn af orsakaþáttum núverandi hallarekstrar þeirra. Ef þetta er ekki nóg, þá eykst einnig áhætta bankana, vegna fjölgunar gjaldþrota, sem eykur afskriftir þeirra umfram þ.s. þær þyrftu að vera ella.
• Með öðrum orðum, vaxtastefnan er hreinlega eins og rekakkeri, sem hægir á öllu, án þess að skila nokkru jákvæðu á móti.

Niðurstaða

Ég held að við verðum að beita hefðbundinni "counter cycle" stefnu, þ.e. að leitast við að lágmarka hagsveifluna, frekar en "pro cycle" stefnu, sem virðist vera ríkjandi viðhorf innan Seðlabankans. En, til er fræðiritgerð, er rökstyður að "pro-cyle" stefna sé þ.s. blífur í smáríkjum. En, þá einmitt er hagsveiflan hámörkuð - en, akkúrat hámörkun sveiflunnar, mun verða afleiðing stefnu Seðlabankans, og Seðlabankastjóra er örugglega það fullkunnugt; ef hún fær að halda áfram.

Það má vera að það gangi gegn, núvernadi "economic orthodoxy". En, ég segi. Fylgjum þeirri stefnu, að lágmarka hagsveifluna. Lækkum vextina, helst niður í "0".

Ég á ekki von á, að það valdi ofurverðbólgu, því staða hagkerfisins sjálfs, þ.e. hvort það er að hjaðna eða að dafna, skiptir sannarlega miklu máli um stöðu gjaldmiðilsins. Þ.e. eitthvað, sem virðist merkilega lítið metið, innan núverandi "economic orthodoxy", þ.e. þau gömlu sannindi, að gjaldmiðillinn - þ.e. verðmæti hans, mótist mest af sjálfri stöðu hagkerfisins. Með öðrum orðum, á ég von á, að gjaldmiðillinn styrkist þegar hagkerfið styrkis og þá, slái sú styrking á þá verðbólgu er gengishrapið hefur verið að búa til.

þvert á þ.s. þeir virðast halda, tel ég að skánandi hagur hagkerfisins, muni ráða meiru um stöðu gjaldmiðilsins, en sú stefna að reyna að lyfta honum með vaxtastigi er getur ekki annað verið, en sé að drepa hagkerfið.

Krónan getur ekki risið hátt, ef sjálft hagkerfið er óðum að hrynja undan henni.

 

Ps: Endilega skoðið þessa fréttaskýringu frá Newsweek:

Boom and Gloom

Investors are bidding up stocks, gold, and oil to dizzying heights. It's déja vu all over again.

 

Kv.

Er seðlabankastjóri hættulegur maður?

Ræða Más Guðmundssonar seðlabankastjóra á morgunverðarfundi Viðskiptaráðs 6. nóvember 2009 og inngrip Seðlabankans á föstudag, 7. nóvember, hafa vakið nokkur viðbrögð úti í samfélaginu, nægileg til að Már tjáði sig um málið í kvöldfréttum í dag, og hafnaði umkvörtunum þeim er hafa komið fram.

 

Ef ég vitna í ræðu Ræða Más Guðmundssonar seðlabankastjóra:

"Ég hef nú gerst nokkuð langorður um markmið peningastefnunnar um þessar mundir, en ég tel mikilvægt að það sé skilningur á því hver þau eru. En hver eru tækin? Að slepptri bindiskyldu og slíkum tækjum sem er breytt sjaldan má segja að helstu tækin séu vaxtaákvarðanir bankans, inngrip á gjaldeyrismarkaði og gjaldeyrishöftin. Það þarf að stilla þessi tæki rétt saman. Þannig taka vextir mið að gjaldeyrishöftunum. Þau veittu vaxtaákvörðuninni skjól um hríð. Hins vegar, um leið og farið er að létta af hömlunum þurfa vextirnir að vera nægilega háir til að hvati sé að halda í krónueignir, en hversu háir ræðst meðal annars af áhættuálagi Íslands, en sem betur fer hefur það lækkað töluvert að undanförnu."

Þ.s. ég lita rautt, vakti athygli mína - og ef ég vitna í Nýjasta hefti Peningamála Seðlabanka:

"Til þess að styðja við gjaldmiðilinn og koma í veg fyrir fjármagnsflótta
hefur peningastefnan þurft að vera aðhaldssamari en ella. Tímabundin höft á fjármagnshreyfingar hafa þó gert peningastefnunefnd Seðlabankans kleift að lækka vexti bankans umtalsvert. Eigi að síður er ljóst að æskilegt væri að peningastefnan gæti stutt enn betur við efnahagsbatann. Svigrúmið til þess eykst takist að byggja upp nægilegt traust á peningastefnunni, ríkissjóði, greiðslugetu þjóðarbúsins og þar með gjaldmiðli þjóðarinnar. Einnig eykst svigrúmið ef vægi gengisbundinna lána minnkar eins og gæti orðið raunin samfara yfirstandandi endurskipulagningu skulda heimila og fyrirtækja."

Ef maður hefur verið haldinn nokkrum efa, þá ætti hann að hverfa með því að bera saman þessa 2 texta. Seðlabankinn telur sig með vaxtastefnu sinni, vera að "styðja við gjaldmiðilinn." Með öðrum orðum, skoðun Seðlabanka virðist vera, að með vaxtaákvörðunum sé hægt að stýra gengi gjaldmiðilsins, þ.e. hærri vextir styrki það - að öllu jöfnu - og lægri vextir veiki það - að öllu jöfnu.

Þetta var reyndar ekki alveg útí bláinn, meðan góðærið stóð yfir. En, hávaxtastefnan jók svokallað "carry on trade" þ.e. útlendingar stunduðu viðskipti með krónur í því skyni að græða á vaxtamun. Eftir því sem vextirnir hækkuðu, streymdi meira fé hingað til lands, til að græða með þeim hætti og einnig, þótti góður peningur í skuldabréfum Seðlabanka, svokölluðum Krónubréfum.

En, ef ég skil þetta rétt, hefur Seðlabankinn verið að vonast eftir því, að vextirnir hvettu til eftirspurnar eftir krónunni, á erlendum fjármálamörkuðum. Þannig, að sú umfram eftirspurn, myndi hækka gengi krónunnar.

Eins og ég hef fjallað um áður, þá hefur hátt vaxtastig margar alvarlegar afleiðingar fyrir hagkerfið:

• Heimili, fyrirtæki, opinberir aðilar - skulda alltof mikið. Fram kemur hjá AGS að 60% fyrirtækja skuldi það mikið, að líklega þurfi að afskrfa hluta skulda þeirra, þ.e. skuldir það margra fyrirtækja sé yfir þolmörkum. Vitað er að minnst 20% heimila, eru í svipaðri stöðu. Þegar menn skulda mikið, eru vextir mjög - mjög - íþyngjandi. En vextir að sjálfsögðu hækka afborganir af lánum og leiða til þess að allir hafa minna af peningum en ella, til allra hluta.
• Við búum við ástand viðvarandi efnahagssamdráttar, þ.e. kreppu, sem ekki sést enn fyrir endann á, og vextir hafa hamlandi áhrif á þrótt hagkerfisins, einmitt með því að minnka það fjármagn sem fyrirtæki, opinberir aðilar og einstaklingar, hafa handa á milli.
• Bankakerfið, er í vanda vegna vaxtanna, sem sést á mikilli söfnun fjár inn á innlánsreikninga, en þeir eru kostnaðar-meginn hjá bönkum. En, þetta bendir til þess, að eftirspurn eftir lánum sé lítil. Líkleg ályktun er sú, að lítil eftirspurn eftir lánum, stafi af hinu háa vaxtastigi, þ.e. lánin séu of dýr, og það leiðir til seinni ályktunar, að lækkun vaxta myndi auka eftirspurn eftir útlánum, og þar-með bæta tekjustöðu bankanna. 

Þetta ber að hafa til hliðsjónar, þegar við íhugum orð Más, seðlabankastjóra og einnig boðskap starfsmanna Seðlabankans sem fram kemur í nýasta hefti Peningamála.

 

 Már segir þó fleira, Ræða Más Guðmundssonar seðlabankastjóra:

 "En hvað með inngrip á gjaldeyrismarkaði? Það er vandmeðfarið tæki og röng beiting þess skilar í besta falli engu en í versta falli getur falið í sér gífurlegt tap á fjármagni. Það er hins vegar allt of langt gengið að hafna notkun þess alfarið. Það er einn af lærdómum fjármálakreppunnar að rétt beiting gjaldeyrisforða getur skipt sköpum varðandi það að varðveita peningalegan og fjármálalegan stöðugleika við erfiðar aðstæður. Þar er hægt að nefna ótal dæmi, allt frá Brasilíu til Kóreu. Það hefur ekkert upp á sig að hlaða upp gjaldeyrisforða þegar vel árar ef fólk heykist á að nota hann á úrslitastundu. Hið opinbera getur haft lengri sjóndeildarhring en einkageirinn og því getur hann tekið lengritíma stöðu með eða á móti eigin gjaldmiðli, jafnað sveiflur og grætt á öllu saman. Ástralir og fleiri hafa leikið þennan leik með miklum árangri, þrátt fyrir verðbólgumarkmið. En það má ekki reyna að verja gengi í gegnum þykkt og þunnt sem ekki fær staðist og það borgar sig ekki að grafa línu í sandinn gagnvart markaðnum. Þá er betra að beita herkænsku Genghis Khan sem tók sinn tíma, byrjaði t.d. oft á því að hörfa og lokkaði þannig andstæðingana úr vígjum sínum og gjöreyddi þeim síðan á sléttunum."

Þetta er sa hluti ræðunnar, er inniheldur þ.s. vakti mesta athygli. Áður en lengra er haldið, þá er rétt að benda á, að Ísland er krækiber í samanburði við þau lönd sem hann nefnir, og það sama má segja um, gjaldeyrisforðann. Þ.e. gríðarlegur stærðarmunur á milli þess fjármagns, sem Seðlabanki þeirra landa, hefur úr að spila, og þess fjármagns - sem nánar tiltekið er allt lánsfjármagn - er Seðlabanki Íslands hefur úr að spila. Með öðrum orðum, það eru miklu mun fleiri aðilar þarna úti, sem ráða yfir nægilegu fjármagni til að rugga ísl. krónunni, en gjaldmiðlum hinna landanna. Þarna úti eru til aðilar, er ráða yfir margföldu því fjármagni, sem litla Ísland ræður yfir. Seðlabankar hinna landanna ráða við að hrinda í framkvæmd mörgu því, sem ekki er endilega á valdi Seðlabanka Íslands að hrinda í framkvæmd. Ef maður íhugar orð Más um herkænsku Genghis Khan, og að Ísland geti grætt á öllu saman, þá ber að hafa í huga að andstæðingar þeir sem hann er að tala um, að lokka út á e-h berangur, eru erlendir fagfjárfestar sem oft eru vogunarsjóðir, og vígtólin hans eru einmitt hið margumrædda lánsfé. Bilun?

Skoðum gagnrýni  Ágústs Þórhallssonar, þ.s. hann gagnrýnir Seðlabankastjóra harkalega:

Inngrip Seðlabankans er síðasti naglinn í líkkistuna

"Nú er runnin upp óskastaða spákaupmanna sem munu hefja iðju sína á nýjan leik og ráðast á gjaldeyrinn okkar aftur. Í þetta sinn eru ekki bankarnir undir eins og í fyrra skiptið heldur sjálft ríkið, opinber fyrirtæki og við almenningur. Spákaupmenn munu ekki láta deigan síga í því að veikja krónuna fyrr en ljóst er að þeir hafi náð undir sig gjaldeyrisforðanum öllum, helstu eignum þjóðarinnar og búnir að setja almenning á hausinn vegna þess að skuldir almennings eru flestar verðtryggðar. Þeir finna lyktina af peningunum okkar sem geymdir eru í Washington. Seðlabankastjórinn okkar spilar með og reynir eftir besta mætti að stöðva veikingu krónunnar með lánsfé sem hann á ekki."

Hann spáir með öðrum orðum því, að herkænska Más Guðmundssonar muni lykta á þann veg, að erlendir fagfjárfestar muni hafa fullann sigur, og þar með ná undir sig þeim peningum er þjóðin hefur fengið að láni, og eftir standi þá þjóðin í miklu verri stöðu en áður.

 

Vitnum frekar í Ræðu Más Guðmundssonar seðlabankastjóra:

"Það er engin vafi á því að jafnvægisgengi krónunnar hefur lækkað umtalsvert í framhaldi af skuldsetningu undanfarinna ára og síðan vegna bankahrunsins. Það er held ég líka lítill vafi á því að núverandi gengi er fyrir neðan þetta nýja og lægra jafnvægisgengi, eins og jafnan vill verða í fjármálakreppum. Það er hins vegar mikil óvissa um það hversu miklu neðar það er. Það er einnig mikil óvissa um hversu hratt jafnvægisgengið kemur til með að hækka á næstu árum og þar með hversu mikið gengið réttir úr kútnum. Í nýbirtri spá Seðlabankans er gert ráð fyrir að gengi krónunnar gagnvart evru muni haldast nálægt núverandi stigi fram á næsta ár og síðan muni það hækka í smáum skrefum þannig að evran verði á um 170 kr. á árunum 2011 og 2012. Auðvitað vonum við að þetta séu svartsýnar forsendur og sagan kennir okkur að gengið getur hækkað hratt þegar það tekur við sér. En það væri óvarlegt að miða okkar áætlanir og aðgerðir við slíkt. Þvert á móti held ég að við verðum að búa okkur undir að gengið geti verið veikt um þó nokkurn tíma."

Þ.s. ég lita grænt, er eitt af því örfá úr ræðu Más, sem ég er sammála. Um hitt, þ.e. akkúrat hvað þetta nýja jafnvægisgengi er, þá ræðst það af framvindu efnahagsmála næstu árin. En, eins og ég hef áður sagt, þá er gjaldmiðillinn nokkurnveginn byrtingarmynd þeirrar verðmætasköpunar sem á sér stað í viðkomandi hagkerfi, þá á ég við þetta svokallaða meðal-jafnvægis-gengi. En, þ.e. engin föst óumbreytanleg stærð, heldur fer það eftir getu viðkomandi hagkerfis til framtíðar-hagvaxtar. Þar, stendur einmitt hnífurinn í kúnni, því einmitt eins og ég hef áður útskýrt, þá dregur vaxtastefna Seðlabankans úr þrótti hagkerfisins. Að auki má bæta því við, að skuldastaða hagkerfisins gerir það einnig. Þ.e., því hærri vextir og þvi hærri skuldir; og einnig, því meira atvinnuleysi, því minni geta til hagvaxtar; og því, lægra jafnvægis gengi.

Ég er einfaldlega alls ekki sammála því, að það séu einhverjar augljósar vísbendingar um það, að eins og ástandið er í dag, þá sé eðlilegt jafnvægis-gengi hærra en núverandi gengisstaða.

Fyrir mér, í ljósi stöðunnar, og framtíðar horfa, hljómar þetta sífelldu tilraunir til ð tala upp væntingar um hækkun krónunnar, sem ókhyggja.

 

Niðurstaða:

Ég held að það sé rétt að hafa áhyggjur, af þeim hugmyndum Seðlabankastjóra, að hugsa sig sem einhvers konar hershöfðingja í stríði, þ.s. vígtól hans eru peningar er þjóðin þarf að standa straum af, og andstæðingarnir eru erlendir fagfjárfestar sem margir hverjir þarna úti hafa yfir mjög miklu fjármagni að ráða.

Samanburður sá, er hann gerir við önnur ríki, er hann telur hafa fylgt sambærilegri stefnu, er ekkert minna en hlægilegur, enda gríðarlegur munur á stærðarhlutföllum á milli getu seðlabanka þeirra til að spandera í að verja sína gjaldmiðla, og því fjármagni er Seðlabankinn hefur yfir að ráða til sömu hluta. Þannig, að láta sem að Ísland geti einfaldlega fylgt sömu stefnu, eins og þau stærðarhlutföll skipti engu máli; nær engri átt. Vart þarf að taka fram, að samanburður hans við fornar hetjur, er enn hlægilegri.

Ég held að það sé ljóst, af því sem kemur fram í ræðu Seðlabankastjóra, og í nýútgefnum Hagvísi, að Seðlabankinn verður í villu, þegar kemur að hugmyndum hans um hagstjórn og gildi vaxta, miðað við núverandi aðstæður.

Þeir virðast virkilega ekki ná því, að það eru einmitt háu vextirnir þeirra, sem eru að kæfa atvinnulífið og meira að minna, sjálft þjóðfélagið.

Hreinsunar þarna innan dyra, er sannarlega mjög þörf.

 

Kv.