Hver á áherslan í hagstjórn, að verða í framtíðinni? Ég vil kalla það "sjálfbærni"!

Margir þekkja hugtakið sjálfbærni einkum í tengslum við auðlyndanýtingu. En, undirliggjandi hugmynd er m.a. sú, að það sé rangt af ríkjandi kynslóð hvers tíma, að stunda slíka rányrkju á auðlyndum þeim sem landsmenn njóta í því skyni að taka út skammtímagróða meðan sú kynslóð lifir, og skilja síðan næstu kynslóð á eftir með sárt ennið - því eftir rányrkjuna gefi auðlyndirnar mun minna af sér fyrir þá kynslóð og jafnvel nokkrar næstu kynslóðir.

Þetta sníst um það, að hver kynslóð megi ekki vera um of eigingjörn, og beri syðferðisleg skilda til að hugsa um velferð næstu kynslóðar og helst einnig framíðakynslóða.

 

Ég vil viðhafa svipaða hugsun í efnahagsmálum!

Sjálfbærni í efnahagslegu samhengi, er þá sú krafa til ríkjandi kynslóðar hvers tíma, að hún skuldsetji ekki landið og þjóðina til langs tíma, þannig að næsta eða jafnvel næstu kynslóðir bíði af skaða í lískjörum; með því að á eigingjarnan hátt taka út gróða í formi hárra lífskjara um tíma, sem ekki sé raungrundvöllur fyrir, en skilja síðan næstu kynslóð/ir eftir með reikninginn af skuldinni.

Ég er hræddur um, að þetta hafi núlifandi kynslóð einmitt gert á síðasta áratug - en skuldafen þ.s. landið er lent í getur hamlað hagvexti og því lífskjörum til margra næstu ára, ef íllar er spilað úr núverandi stöðu, þannig skaðað a.m.k. lífskjör næstu kynslóðar miðað við þau kjör sem hún með rétti hefði átt að njóta; þannig að núlifandi kynslóð skuldi næstu kynslóð að gera sitt allra - allra besta, til að losa landið úr þeirri klemmu sem þ.e. statt í um þessar mundir.

Við þurfum að læra á þessu, þ.e. með sama hætti og við erum farin að skilja að við megum ekki vera of gráðug með auðlyndirnar, verðum við að læra að við megum ekki vera of gráðug í lífskjör - þannig að við förum á ný að búa til vandamál fyrir framtíðina að leysa! Megum ekki vera svo eigingjörn!

Lífskjör eru sjálfbær; þegar viðskiptareikningur landsmanna við útlönd sýnir hvorki halla né hagnað, með teknu tilliti til nauðsynlegs afgangs svo greitt verði af erlendum skuldum. Í því ástandi tekur þjóðin út hámarks lífskjör þau, sem sjálfbær eru.

Lífskjör eru ósjálfbær; ef halli er á viðskiptum við útlönd, með teknu tilliti til afborgana af skuldum, a.m.k. 3. ár í röð eða lengur.

Lífskjör eru óþarflega lág; ef afgangur er af viðskiptum við útlönd, með teknu tilliti til afborgana af skuldum - en afgangur er óþarfur umfram þ.s. þarf til að greiða niður erlendar skuldbindingar, en afgangur umfram það er þá ónauðsynleg lífskjarafórn ríkjandi kynslóðar.

 

Vandinn við viðskiptahalla

Ég ítreka þ.s. ég hef áður sagt, að viðvarandi viðskiptahalli er ekkert annað en lán, sem ríkjandi kynslóð tekur úr í lífskjörum sem eru umfram þ.s. hagkerfið í reynd hefur tekjur fyrir, sem þíðir í reynd að landið/þjóðin safnar skuldum því meiri sem hallinn er og því meiri því lengur sem hann stendur; og það lán er síðan endurgreitt með lakari lífskjörum síðar. En, alltaf koma skuldadagar.

Viðskiptahalli er sem sagt, sá valkostur að hafa það gott um tíma, á móti því að hafa það umtalsvert verr síðar.

Það síðar verður því verra, því stærri sem hallinn var og því lengur sem hann stóð yfir.

Það er raunveruleg hætta, að ef skuldastaflinn sem safnast upp er mikill að vöxtum, að sá muni koma niður á lískjörum þjóðar til margra ára þar á eftir, þannig að næsta kynslóð eða jafnvel kynslóðir, hafi það verr en ástæða hefði annars verið til.

 

Einföld regla!

Mér litist vel á að viðhafa +/- 2% vikmörk við viðskiptahalla - með teknu tilliti til fjármagnshreyfinga þ.e. afborgana af lánum og erlendra fjárfestinga sbr. enska hagfræði-hugtakið "Current account":

1. að ef stefnir í afgang umfram 2% af þjóðarframleiðslu, þá sé gripið til vaxtalækkana - skattalækkana - framkv. þ.e. örvandi aðgerða.
2. Ef stefnir í að halli fari yfir 2% þá sé gripið til vaxtahækkana - skattahækkana - niðurskurðar framkv. þ.e. samdráttaraðgerða.

Höldum honum sem næst "0" stöðu - reynum að láta útflutning aukast á hverju ári, og þá getum við smám saman híft lifskjör upp með sjálfbærum hætti.

Réttast væri að festa þetta í lög - jafnvel í stjórnarskrá!

 

Niðurstaða

Það sem við verðum að standast, er freystingin sem við höfum í gegnum árin margítrekað fallið fyrir, að hækka lífskjör meir en innistæða er til fyrir. En, þó svo að við Íslendingar höfum sennilega aldrei brotið eins herfilega af okkur hvað þetta varðar eins og á sl. áratug, þá hefur það margítrekað áður gerst að hagsveifla þ.e. hin dæmigerða toppar í ósjálfbærum viðskiptahalla og síðan kemur hrun. En, ósjálfbært ástand endar alltaf með hruni.

Ef okkur tekst í framtíðinni að standast þá freystingu, er ekkert fræðilega ómögulegt að hafa hér stöðug ástand, með jafnan þægilegann hagvöxt þ.e. án hinna dæmigerðu áfalla, lága verðbólgu - ástand þ.s. ástand mála er alltaf smá skárra árið eftir.

Erum við Íslendingar færir um að læra af reynslunni? Að lifa sjálfbært?

 

Kv.

Mun "Nei" hafa alvarlegar afleiðingar? Það held ég ekki!

Ég held að einfaldast sé að skoða fyrirliggjandi gögn, um svokallað skuldatrygginga-álag sbr. "Credit Default Swap (CDS) spreads". En, ég tek mark á CDS ekki síst vegna þess, að markaðurinn með skuldatryggingar, stóð sig til mikilla muna betur, í því að spá fyrir um áhættuna af bönkunum síðasta árið fyrir hrun. En, ef einver enn man eftir því, þá kvörtuðu stjórnendur bankanna sáran undan háu skuldatryggingaálagi síðan litla kreppan um mitt ár 2006, og þó það væru sveiflur í því þá hélst það samfellt hátt fram að hruni. Berum þetta saman við svokölluð matsfyrirtæki sem gáfu hvorttveggja ríkissjóð Íslands og bönkunum, "triple AAA" fram á 11. stundu.

 

Skuldatryggingaálag Íslands hefur verið á samfelldu lækkunarferli!

Hlekkir: Iceland vs Greece - - Icelandic Market Daily 23. Nov. - - Icelandic Market Daily 15. March

"At the end of trading yesterday, 5-year CDS spreads were at 243 basis points (2.43%), according to Bloomberg, which is also where they were at the end of last week. CDS spreads on Iceland are similar to those of Spain which were at 241 bps. at the end of trading yesterday."

Ég segi það, að mér finnst mjög áhugavert, að

markaðurinn með CDS meti Ísland og Spán álíka áhættusöm, cirka bout!

Ef myndirnar 2. efstu eru skoðaðar sést áhugaverð saga, sú sem sýnir Grikkland með Íslandi, er áhugaverð vegna þess, að hún sýnir samfelldan feril frá því fyrir hrun og til dagsins cirka í dag.

Sú efsta, tekur tímabilið frá seinni toppnum fram á daginn í dag. Sá toppur var þegar Ólafur Ragnar Grímsson, sagði "Nei" í fyrra sinn!

Þeir sem, eru að hræða okkur Íslendinga, og segja

lánamarkaði lokast, eru að vísa til þessara  óneitanlega fremur ofsafengnu viðbragða markaðarins.

En, takið eftir hve viðbrögðin eru til mikilla muna vægari núna. 

"Nei" Ólafs Ragnars í janúar sl., mælist sem örlítil útbungun á báðum línuritum, jafnvel áhugaverðara að sjá það í stóra samhenginu, hve viðbrögðin eru í reynd lítilfjörleg.

Það sem mig grunar, er að í fyrra skiptið hafi aðilar á markaði margir hverjir tekið trúanlegann áróðurinn sem ekki einungis var hérlendis heldur mjög fast fram haldið af fulltrúum Breta og Hollendinga á erlendri grundu, um meintar alvarlega afleiðingar "Nei" - og þær áhyggjur hafi byrst í þessari miklu hækkun um yfir 200 punkta.

En, síðan eftir á að hyggja, hafa aðilar séð þ.s. er sannleikurinn, að tjónið af "Nei" var í reynd ekki neitt eða nærri því ekki neitt, aðilar á markaði sem kaupa og selja ísl. CDS og fylgjast því með Íslandi sérstaklega, hafi lært sína lexíu og það sjáist í þessum til mikilla muna smærri viðbrögðum, í janúar 2011.

Eftir því sem best verður séð, voru áhrifin þegar farin af í næsta mánuði á eftir þ.e. febrúar; og um miðjan mars sýnist mér, að CDS Íslands sé búið að ná nýjum lágpunkti síðan fyrir hrun!

 

Niðurstaða

Mér sýnist líklegast að áhrifin á markaði með skuldatryggingar séu þegar komin fram, þegar "Nei" forseta varð að veruleika í annað sinn. Markaðurinn hafi lært sína lexíu frá því er ÓRG síðast sagði "Nei" og átti sig á því í dag; að neikvæð áhrif á stöðu Íslands eru í reynd, nær engin!

Lækkunartrend CDS Íslands er aftur hafið. Icesave deilan muni lítil áhrif á þann markað hafa úr þessu.

Þ.s. skipti máli í þeirra augum sé tvennt: A)Ísland skv. AGS prógrammi er fullfjármagnað út 2013. B)Ísland er með afgang af milliríkjaverslun.

Hætta af greiðslufalli landsins, sé því í reynd "0" þangað til, alveg burtséð frá því hvernig Icesave deilan kemur til með að þróast.

CDS snýst eftir allt saman um mælingu á líkum á greiðslufalli!

Þ.e. því ekki furðulegt, að með fjármögnun til svo langs tíma og afgang af viðskiptum, fari áhyggjur markaða af stöðu Íslands minnkandi.

Það öfuga á við Portúgal, Írland og Grikkland, eins og sést á neðsta línuritinu.

Nú þurfum við að fara að starta raunverulegum hagvexti, svo markaðir róist enn frekar. En, við höfum þessi 2. ár til þess.

Og á sama tíma, höfum við einnig efni á að bíða með lausn deilunnar við Breta og Hollendinga, meðan A)verið er að selja eignir þrotabús Landsbanka Íslands hf., B)verið er að skapa hagvöxt hér en ekki ímyndaðann skv. spám sem fram að þessu hafa ekki ræst, C)meðan það ræðst hvort Evran lifir eða deyr, og, D)fá úr því skorið fyrir dómi hvort við eigum yfirleitt að greiða!

Það eina í reynd, sem er í húfi, eru ESB draumar Samfóara - sem vilja klára aðildarferli fyrir lok núverandi kjörtímabils. En, ég sé enga ástæðu til að flýta okkur með úrlausn Icesave, vegna ESB drauma Samfó.

En, ekkert mál er að starta stórframkvæmdum, þó Icesave deilan standi enn yfir - þíðir einfaldlega að virkjanir þurfa að vera í einkaframkvæmd! Svo, bið eftir lausn Icesave er engin afsökun, í því samhengi heldur!

 

Kv.

Ísland getur mjög vel unnið sig úr kreppunni, þó svo þjóðin segi "NEI"!

Ef við skoðum þróun skuldatryggingaálags ríkja, þá kemur fram mjög merkileg þróun - sem verður að segjast, að er ekki sérlega í hag þeirri kenningu, að Ísland verði að ganga í ESB og taka upp Evru - til þess að skapa landinu trúverðugleika.

Né er hún sérlega hlynnt þeirri kenningu, að Ísland verði að ganga frá Icesave - svo aðgangur að lánsfé geti mögulega opnast, og landið snúið til baka til hagvaxtar á ný.

En, einföld skoðun þ.e. samanburður, á Íslandi og ríkjum innan Evrusvæðis, sem einnig eru í vandræðum, sýnir svo ekki verður um villst, að krónan virðist ekki vera Íslandi fjötur um fót!

Ekki virðist Icesave vera það heldur! Hið minnsta ekki að ráði - en 2. CDS toppa má rekja til Icesave deilu þ.e. um mitt sl. ár rúm 600 punktar og síðan jan. sl. rúmir 300 punktar.

Þetta nær ekki að brjóta trendið sem klárt er niður-á-við.

Síðan er seinni toppurinn mun lægri en sá fyrri.

Skuldatryggingaálag, aftur komið niður fyrir 300 punkta skv. nýjustu tölum.

 

Skuldatryggingaálag (CDS spreads) Íslands hefur farið lækkandi

Hlekkir: Iceland vs Greece - - Icelandic Market Daily 23. Nov. - - Icelandic Market Daily 15. March

What the Latest CDS Spreads Show about EZ Concerns

Byrjum fyrst á nýjustu tölum frá 23. mars sl., sem eru tölur síðustu viku yfir skuldatrygginga-álag.

Eins og kemur rækilega fram, miðað við nýjasta línurit Icelandic Market Daily þá stendur CDS Íslands í 243 punktum þann 15. mars sl. Þann dag er CDS Spánar 241. Ég er ekki með nýrri tölur en þetta fyrir Ísland, en Spánn skv. tölum sl. viku hefur haldið áfram að vinna sér traust fjárfesta.

Ég sé enga sérstaka ástæðu til að ætla, að þróun hérlendis, hafi verið í öfuga átt sl. tvær vikur.

En eins og sjá má, þá fór CDS Íslands mjög hátt upp í kjölfar hrunsins, en síðan fram á þennan dag, virðist meðalþróunin vera í lækkunarátt.

Sannarlega, má kenna Icesave deilunni um 2. CDS toppa, sá fyrri þó 2-falt hærri en sá seinni í jan. sl.

• En, en þeir toppar ná ekki að rjúfa lækkunartrendið.
• Að auki, er seinni toppurinn áberandi lægri sbr. helmingi lægri.

Þetta bendir til, að skynjun markaða á þá meintu óvissu sem Icesave deila skapi, fari minnkandi. Hafi minnkað mikið milli toppa.

Traust markaða á Íslandi, er aftur á lækkunartrendi, og komið í reynd sýnist mér niður fyrir hvar það var, áður en litli toppurinn varð í janúar sl.

Mér virðist að markaðirnir séu hættir að verða verulega órólegir, vegna Icesave deilu - bendi á hve seinni toppurinn varð lítill og hve hratt CDS hefur aftur farið að lækka.

Ég held að þetta bendi til þess, að viðbrögð markaða við "NEI" myndu að sama skapi ekki verða veruleg, og það sé því líklega ekki rétt, að lánshæfi Íslands á markaði myndi skaðast að nokkru ráði.

 

Af hverju hefur þróun Íslands verið hagstæð meðan þróun innan Evrópu innan Evru, hefur verið síður hagstæð fyrir þau ríki sem eru í vandræðum? Sjá samanburðar línurit!

  Ég vil þakka þetta gengisfellingu krónunnar, þeirri staðreynd að þegar krónan féll snerist viðskipta-halli yfir í viðskipta-afgang.

Eins og sést, hefur CDS Grikklands haldist mjög hátt. CDS Írlands og Portúgals hefur verið á stöðugu hækkunartrendi.

Á meðan hangir meðaltal Evrópu rétt um 200 punkta. Ísland er rétt við það meðaltal!

 

Sjáið t.d. að laun hafa lækkað samfellt á Írlandi síðan um mitt ár 2008, og Írland er komið með afgang af útflutningsverslun. Írar eru á 3. árum komnir langleið með sambærilega aðlögun lífskjara til lækkunar, og Ísland framkv. á einum degi.

Skoðið síðan Grikkland og Portúgal, þar virðist sem að launahækkanir hafi orðið 2010, eftir nokkurt lífskjaratap 2009. Takið einnig eftir því, hve stór viðskiptahalli þeirra landa enn er. Þar hefur ekki eins og á Írlandi, náðst þjóðarsamstaða um það, að lækka lífkjör til að stöðva skuldasöfnun þjóðfélags vegna viðskiptahalla.

Áhugavert að sjá, að laun hafa einnig hækkað aftur á Spáni, og að auki að Spánn er enn með verulegann viðskiptahalla, þó mikið minni en hjá Grikkjum og Portúgölum.

Einungis í Portúgal, virðast laun hafa hækkað alla leið til baka í cirka sama far og fyrir upphaf kreppu. En, vart stendur sá árangur lengi, miðað við nýlegar fréttir af mjög alvarlegri stöðu Portúgals.

Þannig, að laun hafa lækkað - en ekki nándar nærri nóg nema á Írlandi, til að afnema viðskiptahallann.

Af hverju skiptir viðskiptahalli máli?: Ef þú flytur ár eftir á meira inn en þú flytur út, og innstreymi erlends fjármagns ná ekki að dekka þann mun sbr. erlend fjárfesting; þá aukast skuldir hagkerfisins ár frá ári.

Þetta er spurning um, hve mikið er unnt að skulda?

En, ég er alveg viss um það, að stór hluti ástæðu fyrir stöðugu lækkunartrendi CDS fyrir Ísland, hafi verið sú staðreynd að með verulegann afgang, þá á Ísland stöðugt fyrir innflutningi annars vegar og hins vegar að raunaukning á fjármuna-eign á sér stað hérlendis svo lengi sem afgangurinn dekkar greiðslur af skuldum og gott betur.

Á sama tíma, grefur stöðugt undan trausti á löndum innan Evrusvæðis sem eru í vandræðum, sem hafa ofan í önnur vandræði - einnig verulegann viðskiptahalla.

Írland er dálítið sér á parti en þ.e. bankakrýsa sem er meginvandinn þar - staða Írlands væri góð annars, en sterk staða Íra viðskiptalega bætir klárt möguleika Íra til að vinna sig til baka úr kreppunni.

Á sama tíma, og mjög slæm viðskiptaleg staða Grikkja og Portúgala, skaðar þá mjög klárt í baráttu þeirra við kreppuna. Spánverjar, eru klárt einnig viðkvæmir stöðulega séð að þessu leiti.

Að auki er skuldsetning þessara þjóðfélaga, þ.e. Portúgals, Spánar og Írland - óskapleg eins og sést á mynd að ofan. Þar ofan-á-lag, er mikið hlutfall húsnæðislána í löndunum þrem, með breytilega vexti.

Mig grunar því, að skuldatrygginga-álag Spánar geti verið búið að ná - lágpunkti, því ef Seðlabanki Evrópu stendur við hækkun stýrivaxta þann 7. apríl. nk. - þá eru markaðir líklegir að óttast veruleg samráttaráhrif þeirrar ákvörðunar, á spænska hagkerfið og þannig að hún skili erfiðari tekjustöðu spænska ríkisins, og auðvitað einnig erfiðari stöðu spænskra banka. En, mér sýnist Spánn, vera mjög í viðkvæmri stöðu, gagnvart hækkunartrendi stýrivaxta í Evrópu. 2-3 hækkanir geti dugað, til að framkalla samdrátt að nýju á Spáni og líklega verulegar meiri erfiðleika, jafnvel dugað til að íta landinu yfir það ástand, að markaðir fari að hegða sér gagnvart Spáni með sambærilegum hætti og þeir hafa gert gagnvart Portúgal þ.e. Spánn lendi í vítahring stöðugt hækkandi vaxtakröfu og skuldatrygginga-álags.

 

Annars er hægur leikur fyrir Ísland, að koma skuldatryggingaálagi jafnvel niður fyrir 200 punkta

Fljótlegasta leiðin til þess væri að fá stór erlend fjárfestingarverkefni hingað - en þó með þein hætti að hingað komi fjármagn sem ekki er tekið að láni af okkur sjálfum.

En, þ.e. einmitt mikilvægt í því samhengi, að skuldir hins opinbera þ.e. ríkis, sveitarfélaga og fyrirtækja í eigu ríkis og sveitarfélaga, séu ekki hækkaðar frekar.

Einungis, ef virkjanir eru reistar sem einkaframkvæmd, er hægt að koma slíkum framkvæmdum af stað án slíkrar skuldsetningar. Annars er sennilega óráðlegt, að stefna að slíkum stórframkvæmdum.

Á myndinni fyrir neðan má sjá nýlega stöðu, fyrir vaxtakröfu á 10. ára ríkis-bréfum nokkurra landa.

Fimmtudaginn 10. mars var ávöxtunarkrafa fyrir 10. ára Portúgölsk skuldabréf, í 7,68%. Ávöxtunarkrafa fyrir spönsk 10. ára ríkisbréf 5,52%. Ítölsk 10. ára bréf fóru í 4,99%. Írland toppar  í 9,53%.

 

Fréttir hafa borist af því, að Hafnarfjarðarbær sé við það að semja um endurnýjun láns á 7% vöxtum.

• Miðað við það, að CDS Íslands er ekki fjarri CDS Spánar, getur verið að það sé ekki mjög langt í það, að hægt verði að fá lán á viðunandi kjörum.
• Íslenska ríkið, ætti að fá hagstæðari kjör en sveitarfélag. Þannig, að við getum gert ráð fyrir innan við 7% vöxtum, ef ríkið leitaði eftir láni í dag.
• Það myndi koma mér á óvart, ef lán til Íslands væri meir en prósent hærra en til Spánar.

• En þó svokölluð matsfyrirtæki, meti Ísland mikið lægra en Spán, þá hafa þau fyrirtæki sett mikið niður í virðingu, og hafa ber í huga að skuldatryggingar ísl. bankanna voru mjög dýrar alveg samfellt frá 2006 en þeir héldu samt "tiple A rating" vel fram á 2008.
• Svo, ég verð að segja, að ég treysti frekar markaðinum sjálfum að meta hlutina rétt, en svokölluðum sérfræðingum matfyrirtækja, sem að auki eru með hagsmuni af því, að vera góð við sína viðskiptamenn - en þau fá greitt fyrir að reikna mat.
• Mig grunar einnig, að erlendir aðilar á markaði hugsi svipað.

Ísland hefur val á skjótum ferli þ.e. 1. kjörtímabil - með stórframkvæmdum, eða hægum ferli cirka 2. kjörtímabil, án stórframkvæmda.

Ég hugsa, að rétt sé að setja þá 2. valkosti upp fyrir þjóðina - og láta hana velja milli þeirra í almennri atkvæðagreiðslu.

En, valkostur B felur þá í sér, að búa til nýjar útflutningsgreinr sjálfssprottnar, sem óhjákvæmilega tekur lengri tíma, en leiðin úr kreppu verður að felast í rauntekjuaukningu hagkerfisins, sem þíðir að auka útflutning. Reyndar, má vera að innan slíks rúmist smærri elrend fjárfestingarverkefni.

Með varfærinni peningastjórnun og aðhaldi hins opinbera - svo hallarekstur hins opinbera dragi ekki allt dæmið niður og að auki gleypi hér allt fjármagn; þá er það mögulegt. Auðvitað í leið A, er einnig hægt meðfram stórframkvæmdum, að framkvæma sömu stefnumörkun og í B, gera hvort tveggja.

Leið B er meir krefjandi stjórnunarlega séð, því án stórframkvæmda er uppbygging hægari, landið verður því að viðhafa enn varfærnari fjámálastefnu og meira aðhald, en ef leið A er farin!

Leið A: Þ.s. við getum boðið fjárfestum, er að reisa hér virkjanir í einkaframkvæmd fyrir álver - þá auðvitað þurfum við að sætta okkur við a.m.k. tímatakmarkaða eignaraðild erlendra einkaaðila á þeim virkjunum - ekki umfram 35 ár þó, að afloknu tímabili LV myndi fá þær virkjanir til eignar.

En, ég vil setja þak á bilinu 25 - 35 ár, þannig að ekki væri löglegt að semja um einka-eign á virkjun til lengri tíma, en 35 ár.

Lögin kveði um, að ríkið eignist síðan virkjun alltaf þegar tímibili einka-eignar er lokið, sem mun þíða að LV fái þá virkjun til eignar.

Þetta ætti að duga til þess, að fá einkaaðila til þess, að fjármagna slíkar virkjanir - eða að það verði raunverulegur valkostur fyrir ríkið, eða hið opinbera, að láta virkjun í einkaframkvæmd!

1. Með þessari leið, sé komist framhjá þeirri hindrun um lán frá t.d. Þróunarbanka Evrópu til LV, sem Bretar og Hollendingar hafa staðið fyrir.
2. Með einkaframkvæmd taka þeir aðilar fjárhagslegu áhættuna, lánsfé til framkv. er ekki á okkar vegum.

Tökum þó mið af málefnalegri gagnrýni umhverfissinna, og minnkum álverin um helming þ.e. fyrir norðan og á Reykjanesi, enda virðist ekki öruggt að næg orka fyrir álver sé til staðar fyrir álver í 300þ. tonna stærðarklassa, en 150þ. tonna ætti að vera vel mögulegt, sérstaklega ef reist í áföngum t.d. tveimur 75þ. tonna - hvor með einhverju ára millibili, svo unnt sé að byggja upp gufuvirkjanirnar án þess, að taka of mikla áhættu með svæðin, sem verið er að virkja.

• Það verður að taka tillit til náttúrulegra aðstæðna eftir allt saman.
• Hefur ekki upp á sig, að virkjanir séu ósjálfbærar - þ.e. taki til sín meira magn orku en sú orka er streymir inn á svæðin úr iðrum jarðar, þannig að vinnslusvæði kólni ár frá ári.
• Að auki væri það ekki hagur álveranna sjálfra sem þurfa trausta orku.

• Gerum Búðarhálsvirkjun einnig að einkaframkvæmd - þá er hringnum lokað.

Með þessu, ætti að vera unnt að bæta stöðu ríkissjóðs það mikið, að lánskjör batni að nægilegu marki fyrir Ísland, til þess að hægt verði að fá lán jafnvel á bilinu 4-5%. En, mér sýnist það alveg hugsanleg útkoma, miðað við hve stöðugt lækkandi CDS Íslands hefur verið sl. 1,5 ár. Að auki, að þ.e. nú þegar búið að lækka það mikið, að þ.e. einungis litlu hærra en meðaltal Evrópu allrar.

Með því að fá inn svo mikið viðbótar fjármagn, þá batnar staða Íslands umtalsvert til viðbótar, þ.e. bersýnilegt.

• Svo, að lánskjör milli 4-5% getur verið algerlega raunhæft markmið!

• En, þá verður hægt að lækka hratt vaxtakostnað með því, að endurfjármagna meira að segja AGS pakkann í ódýrari lán.

• Þá verður enn frekari lækkun skuldatryggingarálags - jafnvel niður fyrir 100 punkta - vel hugsanleg!

 

Niðurstaða

Mér sýnist það alls ekki nauðsynlegt fyrir uppbyggingu Íslands, að taka neyðarkostum Breta og Hollendinga. Þegar, áætlun A er búið að hrinda í verk og endurfjármögnun lána ríkissjóðs og sveitafélaga, komin vel á rekspöl.

Þá verður hægt að raunhækka laun hérlendis - ríkið og sveitarfélög munu geta aðstoðað mun betur þá sem eru í lánavandræðum tekið t.d. á sig kostnað af almennri lækkun lána yfir línuna, munu hafa peninga til slíkra hluta, lífskjör geta batnað á ný, hægt verður að fjármagna hluti eins og djúpborunarverkefni til að sækja enn meiri orku, svo hægt sé að framleiða t.d. vetni eða metanól, svo hægt verði að fara að planleggja að afnema smám saman eldsneytisinnflutning.

Ef í beinu framhaldi og/eða samhliða, mörkuð er virk stefna um aukningu útflutnings, þ.e. virk atvinnustefnu með það sem markmið - sbr. vísbendingar þess efnis að hægt sé að stórauka loðdýra rækt svo nefnt sé dæmi, þá getur Ísland stefnt á það að halda áfram að bæta hér lífskjör; en með sjálfbærum hætti þ.e. rauntekjuaukningu hagkerfisins.

• Þetta er allt saman mögulegt.

• Allt sem til þarf, er viljinn til verks.

Ríkisstjórnin einfaldlega er að nota Icesave sem afsökun, fyrir aðgerðaleysi.

 

Kv.