Það hefur orðið verulegt gengisfall rússnesku rúblunnar á árinu, seðlabanki Rússlands hefur nú hækkað vexti í 9,5%

Skv. frétt FT hefur gengi rúblunnar alls fallið um 23% á árinu. Lækkun olíuverðs í seinni tíð. Skiptir alveg örugglega verulegu máli - - í nýlegum gengishreyfingum:

Russia acts to steady rouble by raising rates to 9.5%

Að sumu leiti má líkja Íslandi og Rússlandi saman, bæði löndin eru svokölluð "auðlindahagkerfi" þ.e. hagkerfi þ.s. meir en 20% útflutningstekna koma frá "hráefna-auðlindum."

Eins og sjá má af mynd að neðan, þá hegðar Rúblan sér töluvert svipað krónunni, að hækka þegar útflutningstekjur aukast - en að lækka þegar þær skreppa saman.

Hlekkur á mynd

• Eins og sjá má, þá hefur rúblan verið sterk rétt fyrir upphaf kreppunnar 2008, eins og var með krónuna. Síðan bersýnilega varð töluvert sig á rúblunni, auðvitað varð sig krónunnar verulega stærra.
• Þeir sem hafa áhuga, geta farið á síðuna þaðan sem myndin er tekin, og sett krónuna í stað rúblunnar. Þá má sjá að töluverðar sveiflur upp og niður hafa verið á krónunni eftir 2008. Mjög sambærilega öldutoppa vs. dali má sjá á myndinni yfir þróun rúblunnar sömu ár.

En það er bersýnilegt á myndinni - að ný dramatísk lækkun rúblunnar hefur verið í gangi sl. 12 mánuði, sem virðist hefjast ca. þegar deilur Vesturvelda og Rússlands verða að alvarlegri krísu í samskiptum.

Þessi lækkun - - mun hafa neikvæð áhrif á kjör Rússa, eins og lækkun krónunnar skaðar kjör okkar á klakanum.

Höfum að auki í huga, að mér skilst að verðbólga sé á bilinu 8-9% - - sem auðvitað er gott að hafa í samhengi við hina nýju vexti "seðlabanka Rússlands" upp á 9,5%.

Þá eru vextirnir ívið hærri en verðbólgan - - sem virðist algeng lenska hjá seðlabönkum.

Þessi verðbólga er að sjálfsögðu - - að éta upp launakjör almennings í Rússlandi, að skapa ástand fallandi kjara þessa mánuði.

Það verður auðvitað forvitnilegt að fylgjast með framhaldinu, miðað við það að staðan í Úkraínudeilunni hefur verið stöðug nú um hríð - - > Þá getur alveg hugsast að nýr gengisstöðugleiki rúblunnar muni skapast, þ.e. hún falli ekki frekar.

Nema auðvitað að það komi frekari neikvæðar fréttir af heimshagkerfinu, er stuðli að frekari verðlækkunum olíu.

 

Niðurstaða

Einn vandi á samanburðir gjaldmiðlar landa - - er sú lenska að bera saman lönd með mjög ólík hagkerfi. Að mörgu leiti er t.d. hagkerfi Íslands - líkara hagkerfi Rússlands. Þá meina ég í þeim skilningi að Rússland eins og Ísland, hefur sínar megin útflutningstekjur af sölu - - hrávöru. Þó sú hrávara sem Rússar selja sé önnur en sú er Íslendinga selja. Þá sé meginmálið að bæði löndin séu "hrávöruhagkerfi" eða með öðrum orðum, auðlindahagkerfi.

Flr. lönd má nefna, ekki síst - Ástralíu. Sem býr að mjög miklum hráefnaauðlindum í formi málma, mjög mikill útflutningur þaðan á málmgrýti og að einhverju leiti á unnum málmi. Námuvinnsla virðist ein megin atvinnugrein Ástrala.

• Punkturinn er sá, að gjaldmiðlar hráefnahagkerfa - sveiflast með öðrum hætti, en gjaldmiðlar hagkerfa sem eru t.d. með framleiðslu-iðnað sem megingrundvöll.

• Fyrir Ísland væri það töluvert "challenge" að lifa við gjaldmiðil, sem væri meginhluta grundvallaður á hagkerfum - - er væru með mjög ólíkan hrynjanda.

Það hefur verið ein ábending, að Ísland sennilega þarf að kúpla yfir í aukna áherslu á "full framleiðslu" varnings - - ef það ætlar að losna úr sínum sögulega hrynjanda.

Það er auðvitað ekki gert á einni nóttu - - en ég er þá að tala um "iðnvæðingu." Búa til framleiðslu-iðnað sem gerði meiri verðmæti úr þeim hráefnum sem við höfum aðgang að.

------------------------------------

Varðandi Rússland, ef það koma ekki frekari slæmar fréttir frá heimshagkerfinu, og staðan í Úkraínu færist smám saman nær stöðugleika - - þá ætti verðbólgan í Rússlandi smá saman að deyja út, gengi rúblunnar hætta að síga frekar. 

Nokkurt lífskjarahrap sé þó orðin staðreynd í Rússlandi.

 

Kv.

Vesturlönd virðast hafa samþykkt að fjármagna gaskaup Úkraínu af rússneska orkurisanum Gazprom

Skv. fréttum, með milligöngu ESB, hefur orkumálaráðherra Úkraínu handsalað samkomulag við orkumálaráðherra Rússlands, sem felur í sér að - - GAZPROM er greitt fyrirfram fyrir gas út þetta ár annars vegar og hins vegar samþykkt að greiða uppsafnaða skuld Úkraínu við GAZPROM.

"Russian Energy Minister Alexander Novak shakes hands with Ukraine's Energy Minister Yuri Prodan (R) after gas talks between the European Union, Russia and Ukraine at the European Commission headquarters in Brussels October 30, 2014." -  - fólk ætti þekkja Barroso í bakgrunni!

Ukraine, Russia, EU agree to natural gas supply deal

Russia and Ukraine reach gas deal

Skv. frétt nemur heildarupphæð samkomulagsins 4,6 milljörðum dollara. Sem felur í sér 1,5 milljarðs dollara fyrirframgreiðslu - - svo að íbúum Úkraínu verði ekki kalt í vetur.

Skv. frétt, þá hefur ESB samþykkt - - einstæða lánveitingu til Úkraínu fyrir þeirri upphæð. Á sama tíma og fengist hafi vilyrði AGS fyrir því að stjórnvöld Úkraínu mættu nota fé sem AGS hefur þegar samþykkt að lána Úkraínu - - til þess að greiða 3,1 milljarða dollara skuld við GAZPROM.

 

Ég held þessi útkoma komi engum á óvart

Það var ekkert hægt að gera til að þvinga Rússa til þess að opna fyrir gasstreymi til Úkraínu, án þess að gengið væri frá greiðslum. Á sama tíma hefur lengi legið fyrir að stjórnvöld Úkraínu eru algerlega fjárvana því ófær um að standa straum af þeim greiðslum.

1. Samningar hafi - - í reynd staðið um verð.
2. Eftir að GAZPROM eða Rússar samþykktu að slá af sinni upphaflegu kröfu, þá virðist samþykki Vesturvelda hafa fengist fyrir að fjármagna þessi gaskaup - - á hinu "niðurprúttaða" verði.

"Ultimately, Ukraine agreed to pay $378 per thousand cubic metres until the end of the year, then $365 until March. Russia dropped its demanded price from an original $485."

Ég held að Vesturlönd séu ekkert að tapa á þessu - en höfum í huga hvað annars gat gerst.

Það blasti við að íbúar Úkraínu mundu verða að kinda með - - einhverju öðru. Þegar haft er í huga, að bardagar í Donetsk og Luhansk héröðum, þ.s. uppreisnarmenn ráða enn verulegum svæðum; hafa skert mjög verulega aðgang Úkraínu að - - kolum, sem hefði tæknilega verið unnt að nota í staðinn. 

Þá voru bersýnilega mjög fáir kostir eftir!

Mig grunar að Vesturlönd hafi séð fram á, að betra til muna væri að fjármagna þessi gaskaup, heldur en að fá ef til vill yfir sig - - milljónir flóttamanna frá Úkraínu.

1. Þetta breyti ekki heildarstöðunni, þ.e. deilan milli Vesturlanda og Rússlands hættir ekki - - meðan Rússland heldur en Krímskaga.
2. Og hættir ekki að styðja uppreisnarmenn í A-Úkraínu.

Refsiaðgerðir halda þá áfram, og það verður áhugavert að sjá, hversu slæm efnahags áhrif þeirra aðgerða verða á Rússland - - sennilega á nk. árum.

En þessi deila lítur ekki þannig út, að hún hætti á næstunni. Þ.e. að líklega verði ástandið - - varanlegt a.m.k. til næstu ára. 

Það á eftir að koma í ljós, hvernig Rússlandi gengur með sinn olíuiðnað undir refsiaðgerðum, en eins og útskýrt var í fréttum á miðvikudag - - þá hefur rússn. olíuiðnaðurinn verið umtalsvert háður vestrænni tækni síðan 1991: Rússland getur lent í vandræðum með olíunýtingu á næstu árum, ef refsiaðgerðir Vesturvelda halda áfram

Það virðist líklegt, að nýting nýrra svæða sbr. undir botni  Karahafs og svokallaðs Bazhenov svæðis þar sem gríðarleg auðæfi í formi olíu og gas er bundið í leirsteinslögum; muni tefjast.

Á meðan eru olíulindir Rússa á landi, farnar að tæmast hægt en örugglega, þ.e. það dregur úr framleiðslu ár frá ári.

Refsiaðgerðirnar alveg algerlega án vafa, valda Rússlandi miklu meira tjóni - - en það fé sem GAZPROM fær fyrir samning um sölu á gasi til Úkraínu.

 

Niðurstaða

Ef samningurinn um greiðslur fyrir gas sýnir fram á eitthvað. Þá er það - sem allir þegar vissu. Að Vesturlönd muni á næstu árum halda Úkraínu á floti. Þó það verði kallað lánsfé, virðist afar ólíklegt að Úkraína greiði það fé til baka. Það verður áhugavert þó að sjá hvernig það mun ganga með AGS lánin - - en reglum AGS skv. þá er aldrei veittur afsláttur á greiðslum af lánsfé frá AGS. Þannig að sennilega þarf þá e-h 3-aðili að hlaupa undir bagga. Og lána eða "gefa" Úkraínu fé til að greiða AGS.

Ég hugsa að Vesturlönd líti á Úkraínu sem - - langtímafjárfestingu.

Þannig að þau hafi ekki áhyggjur af því, þó það tapist einhverjir milljarða tugir hvort sem það fé er talið í evrum eða dollurum.

 

Kv.