Merkilega margir spá Grikkland þróist í - misheppnað ríki

Þetta heyrist frá töluverðum hópi hagfræðinga - sérstaklega þeim sem segja að "Grikkland megi alls ekki hlaupa frá skuldunum sínum" - - eina von þess liggi í því að semja, og sætta sig við það sem úr því kemur, þó það verði - - vont, þá sé það samt skárra.

Dæmigerðar fullyrðingar:

1. Gríska ríkið geti ekki fengið fjármögnun nokkurs staðar frá.
2. Muni ekki geta fjármagnað eigin starfsemi.
3. Þurfi því þá að lifa á eigin tekjum.
4. Því framkvæma mun harkalegri niðurskurð - en gríska ríkið hefur þurft fram að þessu að framkvæma.
5. Afleiðing, gríðarlegur samdráttur - miklu meira atvinnuleysi en nú.
6. Kaos á Grikklandi, samfélagshrun jafnvel - hætta á að öfgahópar nái völdum.
7. Grikkland þróist í -misheppnað ríki- eða "failed state."

 

Þetta er allt rökrétt - - ef Grikkland heldur sér við evruna; eftir gjaldþrot

Þá auðvitað - hættir aðgangur að fjármagni frá Seðlabanka Evrópu. Gríska ríkið getur ekki haldið áfram að selja ríkisbréf til grísku bankanna gegn neyðarlánum "ECB." Þannig hættir gríska ríkið að geta fjármagnað eigin halla.

Og í ástandi greiðsluþrots, líklega getur það ekki útvegað einkafjármögnun - óháð verði.

Til þess að forða hruni bankanna, en allar innistæður munu vilja leggja á flótta, þá þarf að setja strangar á hömlur á úttektir - bæði á reikninga í eigu almennings sem fyrirtækja.

Það hefur auðvitað slæmar hliðarverkanir, því þar með er aðgangur fyrirtækja sem og almennings að fjármagni - - skertur.

Það má reikna með að fyrirtæki eigi í vandræðum með að greiða laun a.m.k. að fullu, líklega einungis greidd að hluta - þau lendi í vandræðum með að greiða byrgjum - greiða af lánum, o.s.frv.

Almenningur, sem ekki fær laun greidd að fullu, ekki hefur nema mjög takmarkaðan rétt til að taka af reikningum -launareikningum þar með talið- standi fyrir sambærilegum vandræðum, að geta ekki greitt af lánum, eiga í vandræðum með að standa við skuldbindingar við 3-aðila almennt.

Þetta þíðir auðvitað, að fyrirtæki og almenningur samtímis - mundu skera allt niður sem þau geta í eyðslu - - > Gríðarlegur samdráttur í neyslu og í veltu. Mjög sennilega verði mörgum sagt upp störfum, sem auðvitað víxlverkar og gerir ástandið enn verra.

Þrátt fyrir að höft verði án vafa á fjármagnshreyfingar úr landi, þá mun fjármagni örugglega vera smyglað frá Grikklandi eftir mörgum leiðum - - sem muni gera fjármagnsskortinn verri eftir því sem frá líður.

Og þar með magna ofangreind vandræði.

Ríkið verður þá auðvitað fyrir því, að tekjur þess hrynja saman - sveitarfélög upplifa það sama, og ríkið/hið opinbera almennt, lendir þá í sömu kröggunum - sem hrísli í gegnum starfsemina, hafi lamandi áhrif - - neyði fram "drakonískan niðurskurð" og vegna þess að samdrátturinn haldi áfram, taki sá niðurskurður ekki enda.

• Svo slæmt getur það orðið, að hagkerfið þróist yfir í barter.
• Fyrirtæki sem hafa gjaldeyristekjur, sennilega halda þeim eftir eins og þau geta - - kjósa þess í stað sennilega að eiga bein skipti á gæðum, við önnur.
• Ríkið hættir ekki alveg að hafa tekjur, og gæti leikið sama leikinn - að bjóða skipti.

1. Í Argentínu rétt upp úr 2000, þá síðast sást þróun sem þessi, en þar var -peningakerfið- ekki yfirgefið fyrr en peningaþurrð, hafði neytt hluta hagkerfisins í barter.
2. Að auki, mynduðust fjöldi ó-opinberra gjaldmiðla, þegar fyrirtæki sem höfðu gjaldeyristekjur, buðu skuldaviðurkenningar til að kaupa vinnu af 3-aðilum, og þeir pappírar síðan gjarnan gengu á milli aðila.
3. Innan ríkiskerfisins gætti þess einnig, að gefnar væru út skuldaviðurkenningar, með nokkurs konar veð í þeim skatttekjum er enn voru til staðar.

Argentína var með svokallað -currency bord- kerfi.

Eftir ríkisþrot - eftir að peningaþurrð var kominn á hátt stig - eftir að samdráttur hagkerfisins var búinn að valda gríðarlegri eymd - - þá fyrst var peningakerfið yfirgefið, og tekið upp venjulega gjaldmiðilskerfi að nýju og sá gjaldmiðill látinn falla.

Hagkerfið tók að rétta við sér að nýju - fljótlega eftir það.

• Ályktunin er einföld, að sjálft kerfið var orðið að helsi!

 

Ef Grikkland endurreisir Drögmuna eins fljótt og auðið er, eftir gjaldþrot

Þá erum við að tala um verulega aðra framvindu - en í því tilviki þá sér Seðlabanki Grikklands um það, að tryggja nægt peningamagn í umferð.

En þegar Argentína lenti í vandræðum með "currency bord" kerfi, en slíkt kerfi virkar í eðli sínu ákaflega svipað og svokallaður -gullfótur- þ.e. í stað gulls er settur gjaldmiðill X sem er settur í sama hlutverk og -gull- hefur í gullfæti.

----------------------------------

Málið er að -currency bord- hefur alveg sömu galla og gullfótarkerfi.

1. M.ö.o. þ.s. gjaldmiðillinn er 100% "convertable" þ.e. kerfið byggist á að gjaldmiðillinn sé 100% skiptanlegur yfir í það grunnverðmæti er liggi að baki, hvort sem um er að ræða gull eða t.d. Dollar.
2. Þá þarf alltaf að eiga nægilega mikið magn af gulli eða dollar, til að unnt sé að skipta.

Gullfótarkerfið hrundi í kreppunni á 4. áratugnum, vandræði Argentínu voru mjög sambærileg við þau vandræði, er leiddu til falls gullfótarins.

• Fyrirbærið - - viðskiptahalli.

Hann drap gullfótarkerfið - og hann drap "currency bord" kerfi Argentínu.

1. Málið er, að viðskiptahallinn veldur því að - - fjármagn nettó streymir úr landi.
2. Þar með, minnkar fjármagn innan landsins.
3. Og ef ekki tekst að snúa þeirri öfugþróun við, þá versnar stöðugt það ástand og þróast yfir í - - fjárþurrð.
4. Og það ástand er óskaplega samdráttarvaldandi.

Sú hugmynd, að það verði að nema á brott þann möguleika að geta fellt gengi, dúkkar upp öðru hvoru. Þ.e. alltaf sama hugmyndin, að gengisstöðugleiki og lág verðbólga, sé það besta ástand sem unnt sé að hafa. Þessi rökleiðsla hefur ekkert breyst sl. 150 ár.

1. Þetta á að leiða fram efnahagsstöðugleika.
2. En þ.e. alltaf efnahagssóstöðugleiki er drepur þessar tilraunir.

• M.ö.o. þær tilraunir hafa aldrei læknað efnahagsóstöðugleika.

-------------------Evran er ekkert annað en, nýjasta tilraunin

Grikkland þarf ekki að endurtaka mistakasúpu Argentínu með þetta mikilli nákvæmni.

En með því að taka upp Drögmu um leið og landið verður gjaldþrota, eða mjög fljótlega eftir. Þá um leið er þeim vandræðum sem -fjárþurrð- innan hagkerfisins framkallar, forðað.

En þ.e. ástand fjárþurrðar, er skapar þá samdráttar víxlverkan, sem mundi leiða fram gríðarleg vandræði innan Grikklands - er síðan gæti skilað þeirri endaútkomu að Grikkland gæti þróast yfir í misheppnað ríki.

1. Með endurreisn Drögmu, getur Seðlabankinn tryggt nægt fjármagn innan bankakerfisins.
2. Þá er engin ástæða til að takmarka aðgang að reikningum, eftir að öllu fé hefur verið umbreytt yfir í drögmur á þeim reikningum - og sama gert við skuldir innan Grikklands í eigu grískra fjármálastofnana.
3. Þá fá allir sín laun greidd.
4. Fyrirtæki geta greitt birgjum.
5. Og almenningur sem og fyrirtæki, geta greitt af skuldum.
6. Og þ.e. engin ástæða til að ætla að það verði stórfelldur samdráttur í gríska hagkerfinu, og þar með ekki ástæða til að ætla að skatttekjur þess hrynji saman með stórfelldum hætti - - svo að ekki er þá ástæða til að ríkið standi fyrir stórfelldum niðurskurði sinnar starfsemi. Sama um sveitafélög.
7. Og ríkið getur fjármagnað sig áfram með þeim hætti, að gefa út ríkisbréf -nú í Drögmum- og þ.e. engin ástæða að ætla að verðlagið á þeim verði óhóflegt.

Auðvitað mun gríska ríkið - ekki getað fengið lán erlendis frá.

En þ.e. alveg unnt að lifa við slíkt ástand.

Unnt er að stilla gengið þannig af, að alltaf sé a.m.k. smávægilegur viðskipta-afgangur.

Þá er unnt að fylgja sambærilegri reglu og viðhöfð hefur verið í haftakerfinu hér, að gjaldeyri þuri að skila í Seðlabankann. Þannig er smám saman unnt að safna gjaldeyrissjóði og samtímis tryggj innflutning brýnna nauðsynja.

Um leið og lágmarks forði er til staðar, getur verið fullt innflutningsfrelsi. Gengið tryggi áfram að forðinn haldi áfram að byggjast upp.

Eðlilega verður 1-stykki stórt gengisfall, en eftir að það er um garð gengið, þá hverfur sú verðbólga úr hagerfinu þegar kostnaðarhækkanir á innfluttu hafa gengið yfir.

Engin ástæða er að ætla annað en að unnt sé að koma á sæmilegum stöðugleika í hagkerfinu, þrátt fyrir ástand greiðsluþrots gagnvart opinberum aðilum á Evrusvæði og AGS.

 

Niðurstaða

Ég er alls ekki að halda því fram að það verði gósentími á Grikklandi eftir gjaldþrot og upptöku Drögmu. En á sama tíma, hafna ég þeim fullyrðingum - að það sé óhjákvæmileg útkoma að landið lendi í alvarlegri efnahagslegri ringulreið, enn alvarlegra atvinnuleysi en nú, og hætta á samfélagshruni blasi við.

Ég er frekar að segja, að ástandið verði ekki stórfellt verra en það ástand sem til staðar er í dag.

En samtímis er ég að segja, að gríðarleg mistök væri af Grikklandi að halda sér við evruna, eftir að ástand gjaldþrots er orðin staðreynd. En ég get ekki séð það sem mögulegt fyrir Grikkland að ná fram efnahagslegu jafnvægi eftir gjaldþrot - ef Grikkland eftir gjaldþrot reynir að halda sér innan evrunnar.

En ég sé þ.s. vel mögulegt en að sjálfsögðu ekki óhjákvæmilegt, að Grikkland skapi sér ástands sæmilegs efnahagslegs jafnvægi innan 3-ára frá endurupptöku Drögmu. En þ.e. að sjálfsögðu unnt að klúðra hagstjórn, og framkalla slæmt ástand í þeirri sviðsmynd.

En ef við gerum ráð fyrir því, að sæmilega skynsamar ákvarðanir séu teknar eftir Drögmu upptöku, þá sé ég ekkert ómögulegt við það að hagkerfi Grikklands nái jafnvægi eftir upptöku Drögmu - - þrátt fyrir ástand gjaldþrots.

• Stjórn Syriza gæti reynst fullkomlega óhæf, og öllu klúðrað - - eða, kannski ekki.

 

Kv.