Svartholiđ sem myndin er af, er ćvintýralegur risi - sem er í stjörnuţokunni M87, 53 milljón ljósár frá Jörđ. Massi ţess er áćtlađur - 6.500 milljón Sólar-massar.
--Ţađ gerir ţetta tiltekna svarthol, eitt ţađ allra stćrsta sem ţekkt er í alheiminum.
- Sem dćmi, sé Sagittarius A - svartholiđ í miđju okkar vetrarbrautar, dvergur - ţó ţađ teljist ţó vera, risasvarthol -- stćrđarhlutföll, 1/1.500.
--Eđa, 4,3 milljón Sólar-massar. - Vegna óskaplegt massa svartholsins sem myndin er af, sé - event horizon - ţ.e. svarta miđjan á myndinni, 40.000 milljón km. í ţvermál.
--Ţađ gerir dökka svćđiđ í miđjunni, svipađ vítt og allt okkar Sólkerfi.
Kraftarnir sem eru í gangi á mynd eru í stćrđarhlutföllum utan skilnings!
First ever black hole image released
Black Hole Photographed for 1st Time
This is the first photo of a black hole
Astronomers release first-ever image of a black hole
Vísindamenn eru mjög ánćgđir!
Myndin virđist stađfesta - stađal kenningar um svarthol, ţarna sé skýrt - event horizon - eins og taliđ hefur veriđ nú í töluverđan tíma.
Ađ auki, sést ógnarheitt gas - margar margar milljónir gráđa heitt - á óskaplega hröđum snúningi í kringum svartholiđ.
Bendi á, ţetta er ekki -- hefđbundin ljósmynd!
Myndin er sett saman úr gögnum frá radarsjónaukum hringinn í kringum okkar plánetu.
Gögnum hefur veriđ safnađ um nokkurt skeiđ frá ţeim öllum.
--Einkum voru menn ađ leita eftir sönnun fyrir, dökku miđjunni ţ.s. er ekkert ljós.
Tók nokkurn tíma, ađ afmarka vel svćđiđ - ţ.s. engar ljóseindir greinast.
Međ ţví, ađ öll Jörđin fúnkerađi sem sjónauki, um mánađa-skeiđ.
Međ ţví, ađ međhöndla gögnin í ofurtölvu.
--Tókst ađ samţćtta óskaplegt gagnamagn, og lesa út úr ţeim ţá mynd er blasir viđ.
- Litirnir í myndinni, eru ţá einungis settir inn - til skilnings.
--Orkan í geisluninni er svo mikil, hún sé utan ţess ramma sem mannlegt auga sér. - Í athugasemd á erlendum vef, var mér sagt ađ litirnir táknuđu - snúning ofurheita gassins, ţ.e. bjartari hlutinn vćri snúningur ađ okkur, rauđari snúningur frá okkur séđ -- doppler effect.
Sem sagt, klassískur snúningur eins og klukkur sem viđ erum vön!
- Eitt af ţví merkilegasta er virđist stađfest.
- Ađ svarthol hafi snúning, ţ.e. ţau sjálf, ekki bara gasiđ í kring.
Svartholiđ stađfest, ađ hafi einnig sama snúning og klukka, sem ćtti ekki ađ koma á óvart, ađ svartholiđ sjálft hafi snúning í sömu átt - og gasiđ sem falli í ţađ!
EHT's data revealed the M87 black hole is spinning clockwise, team members said today.
Vísindamenn segja ađ gögnin gefi nćgilegar vísbendingar til ţess ađ slíkur snúningur teljist nú stađfestur -- ţ.e. auđvitađ stórt skref í vitneskju um ţađ fyrirbćri sem svarthol er.
Niđurstađa
Ţetta er auđvitađ ekki fyrsta mikilvćga myndin frá sjónarhóli stjörnufrćđi sem mađur hefur augum litiđ - t.d. komu fyrstu myndir frá Plútó sérfrćđingum ánćgjulega á óvart, eđa myndir er sýndu í fyrsta sinn ađ tungliđ Io á braut um Júpíter hefur virk eldfjöll.
Ég skal ekki segja, hvađ telst mikilvćgari vitneskja - svarthol eru auđvitađ óskaplega öflug fyrirbćri, ţar sem kraftar langt umfram allt ţađ sem betur fer á sér stađ nćrri okkar Sólkerfi eru í gangi.
Hafandi í huga ţá óskaplegu krafta sem gangi eru nćrri miđju M87 - svarthol međ, event horizon, á breidd viđ allt okkar sólkerfi. Ţá grunar mig, ađ örugg fjarlćgđ ţađan sé líklega mćld í ljósárum.
Kv.
Flokkur: Vísindi og frćđi | Breytt s.d. kl. 22:28 | Facebook
Um bloggiđ
Einar Björn Bjarnason
Nýjustu fćrslur
- Rússar hafa tekiđ 8 km. landrćmu síđan sl. föstudag í NA-Úkra...
- Rússland getur hugsanlega haldiđ fram Úkraínustríđi, allt ađ ...
- Rússland ćtlar ađ hćtta stuđningi viđ uppreisnarmenn í Súdan ...
- Gríđarlega mikilvćgt ađ Úkraína fćr bráđnauđsynlega hernađara...
- Ég er eindregiđ ţeirrar skođunar - Ísrael geti ekki unniđ str...
- Trump, hefur viđurkennt ađ geta ekki greitt - 464 milljón dol...
- Skođanakannanir líklega ofmeta fylgi Donalds Trumps -- sem er...
- 2 ár síđan Rússland hóf innrás í Úkraínu, febr. 2022: Stríđiđ...
- Batnandi efnahagur Bandaríkjanna gćti bćtt sigurlíkur Joe Bid...
- Hćstiréttur Bandaríkjanna, varđandi mál Donalds Trumps - ćtti...
- Arabaríki leggja fram friđartillögu í átökum Ísraels og Hamas...
- Yfirlit yfir stöđuna í Úkraínu: Stuttu máli sagt, gekk sókn Ú...
- Vegna mikillar umrćđu um, vinsćldir Donalds Trump vs. óvinsćl...
- Harđir bardagar sl. 3 vikur um borgina Avdiivka í SA-Úkraínu,...
- Er Ísrael ađ falla í gildru Hamas Samtakanna? Hamas samtökin ...
Nýjustu athugasemdir
- Rússar hafa tekið 8 km. landræmu síðan sl. föstuda...: Ţetta minnir dálítiđ á litla sókn franska hersins í upphafi Sei... 16.5.2024
- Rússland getur hugsanlega haldið fram Úkraínustríð...: Lárus Ingi Guđmundsson , óttarleg frođa er ţetta -- Rússar töpu... 16.5.2024
- Rússland getur hugsanlega haldið fram Úkraínustríð...: Ásgrímur Hartmannsson , ţú meinar ađ Trump gerist svikari, gefi... 16.5.2024
- Rússland getur hugsanlega haldið fram Úkraínustríð...: Auđvitađ hverfa grćjurnar af geymzlusvćđinum ţegar ţau eru teki... 14.5.2024
- Rússland getur hugsanlega haldið fram Úkraínustríð...: Ţađ er greinilegt ađ viđkomandi ćtti ađ kynna sér hversu Hátt e... 13.5.2024
Eldri fćrslur
2024
2023
2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
Bloggvinir
- eyglohardar
- bjornbjarnason
- ekg
- bjarnihardar
- helgasigrun
- hlini
- neytendatalsmadur
- bogason
- hallasigny
- ludvikjuliusson
- gvald
- thorsteinnhelgi
- thorgud
- smalinn
- addabogga
- agnarbragi
- annabjorghjartardottir
- annamargretb
- arnarholm
- arnorbld
- axelthor
- arnith2
- thjodarsalin
- formosus
- birgitta
- bjarnijonsson
- bjarnimax
- westurfari
- virtualdori
- bookiceland
- gattin
- davpal
- dingli
- doggpals
- egill
- jari
- einarborgari
- einarsmaeli
- erlaei
- ea
- fannarh
- fhg
- lillo
- gesturgudjonsson
- gillimann
- bofs
- mummij
- kallisnae
- gp
- gudmbjo
- hreinn23
- gudrunmagnea
- gmaria
- topplistinn
- skulablogg
- gustafskulason
- hallurmagg
- haddi9001
- harhar33
- hl
- diva73
- himmalingur
- hjaltisig
- keli
- fun
- johanneliasson
- jonsullenberger
- rabelai
- jonl
- jonmagnusson
- jonvalurjensson
- gudspekifelagid
- thjodarskutan
- juliusbearsson
- ksh
- kristbjorg
- kristinnp
- larahanna
- leifurbjorn
- lifsrettur
- wonderwoman
- maggij
- elvira
- olafureliasson
- olinathorv
- omarragnarsson
- ottarfelix
- rafng
- raksig
- redlion
- salvor
- samstada-thjodar
- fullvalda
- fullveldi
- logos
- duddi9
- sigingi
- sjonsson
- sigurjons
- stjornlagathing
- athena
- stefanbogi
- lehamzdr
- summi
- tibsen
- vala
- valdimarjohannesson
- valgeirskagfjord
- vest1
- vignir-ari
- vilhjalmurarnason
- villidenni
- thjodarheidur
- valli57
- tbs
- thorgunnl
- thorsaari
- iceberg
Heimsóknir
Flettingar
- Í dag (17.5.): 267
- Sl. sólarhring: 335
- Sl. viku: 1156
- Frá upphafi: 849345
Annađ
- Innlit í dag: 242
- Innlit sl. viku: 1056
- Gestir í dag: 238
- IP-tölur í dag: 234
Uppfćrt á 3 mín. fresti.
Skýringar
Bćta viđ athugasemd [Innskráning]
Ţú ert innskráđ(ur) sem .
Innskráning