Gjaldmiðlar nýmarkaðs landa halda áfram að falla, þrátt fyrir tilraunir seðlabanka til að veita viðspyrnu, í kjölfar nýrrar ákvörðunar Seðlabanka Bandaríkjanna að minnka prentun!

Seðlabanki Bandaríkjanna ákvað að minnka prentun í annað sinn, hefur nú tvisvar í röð gert það: Federal Reserve cuts QE by further $10bn. Svo að Seðlabanki Bandaríkjanna lætur engan bilbug finna á sér með að halda áfram sínu svokallaða "taper" þ.e. að smá draga úr prentun.

En sl. fimmtudag hófst hrina gengislækkana gjaldmiðla svokallaðra nýmarkaðslanda, fyrir vikulok brást Seðlabanki Brasilíu við með því að hækka stýrivexti í 10,5%. Sem verður að teljast frekar hátt.

Á þriðjudag ákvað síðan seðlabanki Tyrklands að hækka stýrivexti úr 4,5% í 10%. Sama dag hækkaði seðlabanki S-Afríku stýrivexti í 5% út 4,5%. Og ekki má gleyma að seðlabanki Indlands hækkaði vexti í 8% út 7,45%.

Þrátt fyrir þetta - hélt gengisfall gjaldmiðla nýmarkaðslanda áfram í dag. 

Sennilegt að ákvörðun "US Federal Reserve" eða seðlabanka Bandar. hafi gert útslagið.

Skemmtileg mynd frá Wall Street Journal: Turkey, South Africa Moves Fail to Stem Slides.

 

• Eins og sést er verðbólga töluverð í þessum löndum!

 

Gengissveifla nýmarkaðslanda kemur hagfræðingum ekki á óvart!

Líklega er samdráttur prentun af hálfu seðlabanka Bandar. meginráspunkturinn. En þ.e. alls ekki undarlegt að þegar "US Federal Reserve" minnkar prentun á sama tíma og bandar. hagkerfið virðist vera að rétta úr kútnum - virkilega í þetta sinn. 

 

Að þá hækki aftur gengi dollarsins - smám saman, eftir því sem undið er ofan af prentun.

 

Það þíðir auðvitað að þá lækka aðrir gjaldmiðlar í staðinn gagnvart Dollar.

 

En þegar Bandaríkin hófu öfluga seðlaprentun fyrir nú nokkrum árum, þá eðlilega lækkaði gengi dollars gagnvart öðrum gjaldmiðlum - - og sérstaklega voru það gjaldmiðlar svokallaðra nýmarkaðslanda sem risu á móti dollar.

 

Á sama tíma litu nýmarkaðs löndin tiltölulega vel út - - sbr. góður hagvöxtur meðan að Bandar. og Evrópa voru í kreppu eða hagvaxtardoða. Þannig að dollarar leituðu þangað í leit að ávöxtun.

 

En nú er pendúllinn að snúa við, þ.s. að hagvöxtur er nú að dala í "nýmarkaðs löndunum" en líklega stafar það einkum af minnkuðum hagvexti í Kína, þannig að slaknað hefur á eftirspurn í Kína eftir þeirra vörum.

 

Að auki hefur hágengi gjaldmiðla þeirra - - eins og gerðist á Íslandi, í nokkrum tilvikum framkallað töluverðan viðskiptahalla - þannig að gengur nú smám saman á gjaldeyrisforða. Sérstaklega eiga Indland og Tyrkland við þannig vanda.

 

Til viðbótar eins og gerðist hérlendis, hafa dollaralán orðið vinsæl - - en eins og gerðist hér ásamt meðfylgjandi "gengisáhættu" þ.e. lán tekin í dollar af aðilum sem hafa ekki tekjur í þeim gjaldmiðli.

 

Svo að gengislækkun er líkleg til að valda töluverðu hlutfalli viðskiptalífs búsifjum, þegar dollaralán hækka hlutfallslega miðað við þeirra tekjur.

 

Á sama tíma er verðfall á verðbréfamörkuðum sérstaklega á fyrirtækjum frá nýmarkaðs löndum að lækka virði þeirra fyrirtækja, þegar andvirði skulda þeirra hækkar á sama tíma.

 

Ef þetta er ekki allt, þá eru vaxtahækkanir seðlabanka í þessum löndum, í tilraun til að hægja á gengisfalli gjaldmiðla - - líklegar til að draga enn meir úr neyslu, og því hægja á "mældum" hagvexti.

• Enn einu sinni vaknar spurningin hvort að kreppa í Nýmarkaðslöndum er framundan?
• Tja, ekki ósvipað og þegar kreppa skall á nýmarkaðslöndum í Asíu á 10. áratugnum.

Þá einnig fór það saman við það - - að verið var að herða peningastefnu í Bandaríkjunum.

 

Niðurstaða

Dollarinn er hinn mikli örlagavaldur. Því að hann hefur ca. 80% útbreiðslu meðal heimsviðskipta. Sem þíðir að peningastefna Bandar. hefur gríðarleg áhrif á peningaflæði í heiminum. Hagkerfi því rísa og hníga í takt við þær sveiflur.

Rétt að muna að þegar Seðlabanki Bandar. herti verulega peningastefnu sína á seinni hluta 10. áratugarins. Þá er það ekki einungis talið hafa verið ráspunktur fyrir Asíukreppu. Heldur fylgdi í kjölfarið alvarleg krísa í Argentínu sem þá var tengd við dollar - - hagkerfi Argentínu þoldi ekki "ofurdollarinn" eins og menn töluðu um þá. Dæmið endaði með efnahagshruni og gjaldþroti landsins árið 2000.

Það er því ákaflega forvitnilegt að fylgjast með raunum nýmarkaðs hagkerfanna nú - - þegar pendúll bandar. peningastefnu nú sveiflast til baka.

Þau nutu peningastreymis frá dollarasvæðinu meðan prentun var á útopnu, nú þegar hún minnkar - menn vænta hækkandi arðsemi fyrir fjármagn í Bandaríkjunum, leitar hið fljótandi fé aftur til Bandaríkjanna. 

Nýmarkaðs hagkerfin virðast byrjuð á samkeppni um það fjármagn, með vaxtahækkunum. En líklega mun það lítt stoða. Því sennilega einungis flýta þær vaxtahækkanir fyrir því, að hagvaxtarpendúllinn í þeirra hagkerfum sveiflist til baka. Og eftir ár góðs vaxtar og arðsemi, komi ár lítils hagvaxtar og lágrar arðsemi. Kannski jafnvel kreppa og fjármálakrísa eins og á seinni hl. 10. áratugarins.

En það líklega veldur ekki heimskreppu, svo fremi að Kína heldur áfram í sæmilegum hagvexti. Kína er auðvitað "jókerinn" í heimskerfinu -- það eru nánast allir hagfræðingar að bíða eftir kreppu þar. Kannski ekki þetta ár!

--------------------------------

PS: Bendi á áhugaverða grein í Financial Times: 

Europe faces 20 years of pain over energy prices

 

 

Kv.