Afskaplega varasamt getur verið fyrir Ísland að "skuldsetja íslenska ríkið fyrir kostnaði við haftalosun" eins og lagt er til í skýrslu Alþjóðamálastofnunar

Skýrsla Alþjóðamálastofnunar er að mörgu leiti merkilegt plagg, og hvet ég alla til að lesa hana: Aðildar- viðræður Íslands við ESB. Það sem ég hjó sérstaklega eftir. Er kaflinn þar sem rætt er um hugsanlegar leiðir til losunar hafta. Meginhugmynd þess sem ritar þann kafla. Virðist sú að Ísland mundi fara inn í - "annað björgunarprógramm." Hjá höfundi gætir þó finnst mér óhemju bjartsýni um það að tilboð ísl. ríkisins til aðila sem eiga fé hér um að fara af landi brott með það fé, mundi ekki vera tekið af mörgum - vegna hins meinta trúverðugleika sem fyrirheit um evruaðild og aðstoð "ECB" mundi skapa. En hver skuldsetning ríkisins verður stendur augljóslega og fellur á þeim punkti.

  • Höfundur telur að fyrirheitið eitt að ætla sér inn í evruna sé lykilatriði er muni hafa mjög jákvæð áhrif til þess að efla traust á innlenda fjármálakerfinu.
  • Svo mikil verði áhrif þess fyrirheits, að ofan í það traust - muni sennilega duga til að fá "lánalínur" frá AGS og ESB, tilvist þeirra ein og sér ofan í traustið vegna fyrirheits evrunnar, mundi duga til að skapa nægan trúverðugleika.
  • Þannig að það verði enginn umtalsverður fjármagnsflótti, ekki komi til nein umtalsverð viðbótar skuldsetning ríkisins.
Þetta tel ég algerlega órökrétt!

bls. 41.

"Sú aðstoð ESB sem skiptir langmestu máli felst annars vegar í þeim trúverðugleika sem stuðningur Seðlabanka Evrópu skapar og hins vegar í því fyrirheiti að íslenskar krónur breytist í evrur innan ákveðins tíma með aðild landsins að myntbandalaginu. Gjaldeyrismarkaðir eru í eðli sínu framsýnir og bregðast við um leið og aðildarsamningur hefur verið samþykktur, og þar með breytast allar forsendur til afnáms hafta á svipstundu til hins betra."

Vandamálið við þetta - sem kemur fram innan skýrslunnar, er að "höftin á Kýpur eru enn uppi."

Ef það eflir svo gríðarlega trúverðugleika ísl. fjármálakerfisins, fyrirheitið eitt og sér, að stefna að aðild að evru - - af hverju í andskotanum hafa höftin á Kýpur ekki farið af enn?

Þarna er augljóslega algerlega sannfærður evrusinni að skrifa - - ég ætla ekki að tína til margt. En í skýrslunni úir og grúir af "hæpnum" fullyrðingum - sem þessi að ofan er gott dæmi um.

Það áhugaverða er, að hann fjallar síðan sjálfur á öðrum stað um þann kostnað sem Ísland stendur frammi fyrir - - og í ljósi þess. Er ég algerlega gáttaður á því, að hann virðist virkilega halda. Að trúverðugleika vandinn sé leystur við það eitt. Að ætla inn í evruna og slá lán.

 

Færsluvandi Íslands!

Bls. 40.

  1. "Samkvæmt síðasta mati Alþjóðagjaldeyrissjóðsins frá ágúst síðastliðnum telja krónueignir erlendra aðila um 60-70% af landsframleiðslu þar sem bæði er um að ræða eftirstöðvar af eignum vaxtarmunarfjárfesta (20% af VLF) og síðan krónueignir þrotabúanna (40-50% af VLF).
  2. Færsluvandamálið er þó mun víðtækara en það, þar sem fjölmargir innlendir aðilar vilja einnig flytja verðmæti frá íslenska myntsvæðinu, svo sem til þess að ná fram áhættudreifingu með því að bæta erlendum eignum í eignasafn sitt.
  3. AGS metur það að svo að uppsöfnuð fjárfestingarþörf íslenskra aðila, s.s. lífeyrissjóðanna, nemi um 30-45% af landsframleiðslu Íslands. Samanlagt slagar færsluvandi Íslands upp í 100% af landsframleiðslu."

Takið eftir þessu gríðarlega umfangi "færsluvandans" sem er ágætt orð yfir vandamálið. Stærstu aðilarnir í lið 2-eru lífeyrissjóðir.

Munum að Kýpur lenti í færsluvanda, mér finnst merkilegt hversu "blasé" hann er með þá trú sína, að þessi vandamál verði ekki erfið úrlausnar - þegar Ísland hefur gengið inn í ESB, hefur ákveðið að taka upp evru, og fengið lánalínur frá AGS og Seðlabanka Evrópu. Þ.e. líka áhugavert, að hann talar seinna í skýrslunni, eins og að "færsluvandi" sé óhugsandi loks þegar inn í evruna sé komið - þó er Kýpur í færsluvanda sem enn er óleysanlegur. 

  • Mér finnst virkilega blasa við - sbr. vanda Kýpur þ.s. brast á fjármagnsflótti - að ef Ísland slær lán eins og hann leggur til, þ.e. fær lánalínur. 
  • Þá muni þeir sem eiga fé, notfæra sér málið - - til að taka sitt fé úr landi.

En ég sé ekki nokkra hvatningu fyrir þá aðila til að gera það ekki - - en það ætti að blasa við hverjum og einum að ef "færsluvandinn er" 100% af þjóðarframleiðslu, og á sama tíma skuldar landið þegar 100% af þjóðarframleiðslu. 

Þá brýst út allsherjar fjármagnsflótti - - um leið og gáttir eru opnaðar, eins og hann leggur til. En einmitt vegna þess, að aðilarnir munu vita, að Ísland er einungis fært um "takmarkaða skuldsetningu" og samtímis mun það væntanlega eiga við að þær "lánalínur munu í reynd vera takmarkaðar," þ.s. enginn mun augljóslega veita Íslandi "ótakmarkaða úttekt." 

Þá ertu þvert á móti með uppskrift af "fullkomnum fjármagnsflótta-stormi."

  • Sá mundi þá standa þangað til, að AGS og Seðlabanki Evrópu, annaðhvort - - klippa á lánalínurnar - eða takmarkaðar lánalínur þrjóta.

Þá veit ég ekki í hvaða skuldsetningu ísl. ríkið mundi vera statt í.

En líkur á þjóðargjaldþroti eftir slíka æfingu tel ég að væri yfirgnæfandi!

 

Niðurstaða

Ég mæli eindregið gegn þeirri hugmynd að losun hafta sem sett er fram í skýrslu Alþjóðamálastofnunar. En ég tel næsta fullvíst, að ef sú leið mundi vera prófuð - mundi það skila hvorki meira né minna, en landinu í þjóðargjaldþrot. 

Það er stórfelldur vandi fyrir alla kenninguna sem sett er fram í skýrslunni, þ.s. haldið er að evru-upptaka geti tekið 3 ár. Hlægilegt - brandari. Þ.s. fullyrt er að lágir vextir taki nánast við frá fyrstu dögum er evra væri upp tekin. Að höftin á Kýpur skuli enn vera uppi.

En það bendir til þess, að evruaðild sé ekki slíkt úrslita-atriði um trúverðugleika lands, og höfundur heldur fram. 

Ef skaflinn er 100% af þjóðarframleiðslu, á sama tíma og landið skuldar 100% af þjóðarframleiðslu. Þá er augljóslega algerlega ófært að ætla að losa höft með lánalínum, þ.s. aðilum er boðið upp á að flytja féð sitt héðan og skuldsetja ríkið samtímis. Lánalínurnar mundu að sjálfsögðu ekki skapa það ástand trúverðugleika, sem höfundur heldur fram. En líklega mundi AGS og "ECB" ekki treysta sér til að lána svo mikið þ.e. 100% til viðbótar vegna augljóss greiðsluþols vanda landsins. Þannig að líklega væri lánsfé í boði smærra en þau 100% sem til þarf ef féð á að duga til að hleypa út öllum skaflinum. Ekki síst þess vegna, yrði líklega sá snöggi fjármagnsflótti sem ég tel að verði ef þessi leið væri farin. Aðilar mundu keppast við að færa sitt fé þangað til að féð mundi klárast, eða erlendu aðilarnir mundu klippa á lánalínurnar. 

Auðvitað mundi þá haftavandamál Íslands hafa magnast um allan helming, með kannski skuldsetningu ríkisins á bilinu 160-180% jafnvel. Fer eftir hvenær "ECB" og AGS hefðu sett tappan í eða hve há lánin voru áður en þau tæmdust.

 

Kv.


Bloggfærslur 7. apríl 2014

Um bloggið

Einar Björn Bjarnason

Höfundur

Einar Björn Bjarnason
Einar Björn Bjarnason
Stjórnmála- og Evrópufræðingur. Áhugi á stjórnmálum, Evrópumálum, alþjóðamálum, málefnum Miðausturlanda, trúmálum, vísindum og tækni, og margt fleira.
Mars 2024
S M Þ M F F L
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            

Eldri færslur

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

Nýjustu myndir

  • Mynd Trump Fylgi
  • Kína mynd 2
  • Kína mynd 1

Heimsóknir

Flettingar

  • Í dag (28.3.): 3
  • Sl. sólarhring: 5
  • Sl. viku: 36
  • Frá upphafi: 845414

Annað

  • Innlit í dag: 3
  • Innlit sl. viku: 33
  • Gestir í dag: 3
  • IP-tölur í dag: 3

Uppfært á 3 mín. fresti.
Skýringar

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband