Þessi pirrandi umræða um sæstreng til Bretlands

Nýlega kom út skírsla á vegum Hagfræðideildar Landsbanka um hugsanlegan sæstreng til Bretlands: Sæstrengur gæti orðið mjög arðsöm framkvæmd. Þeir vitna til skírslu Hagfræðideildar HÍ sem unnin var fyrir Landsvirkjun - - nota sömu forsendur.

Fréttir í fjölmiðlum:

Sæ­streng­ur til Bret­lands mjög arðsam­ur

Ekki til orka fyrir sæstreng

Eitt er gott við þessa skírslu, það - að þar er gert ráð fyrir þörf fyrir mikla uppbyggingu virkjana samhliða lagningu strengs, svo hann geti borið sig.

Og þ.e. viðurkennt að miðað við forsendur dagsins í dag - þá ber strengurinn sig ekki. 

• Þarna er byggt á spá um hækkun orkuverðs í Bretlandi nk. 30 ár eða svo.
• Svo er bent á samning sem breska ríkið hefur nýverið gert þ.s. kjarnorkuveri sem verið er að reisa í Bretlandi er tryggð örugg sala á orku á hagstæðu verði til nk. 30 ára.
• Síðan benda þeir á, að breska ríkið hefur boðið aðilum "innan Bretlands" sem reisa virkjanir sem bjóða upp á umhverfisvæna orku, hagstæð verð.

Það er að sjálfsögðu ekki vitað - - hvort að slíkt verð geta staðið "erlendum framleiðanda á orku" - til boða.

Síðan finnst mér áhugavert atriði sem kemur fram á síðustu blaðsíðum skírslunnar - "Norðmenn hafa nú þegar samið um lagningu tveggja 1,4 GW sæstrengja til Bretlands og áætlað er að þeir verði komnir í notkun árið 2020. Framkvæmdirnar munu því auka flutningsgetuna í 6,8 GW árið 2020. Þar að auki eru viðræður hafnar um lagningu fleiri sæstrengja til Bretlands."

1. Takið eftir, að þarna "blasir við verðsamkeppni við Norðmenn." 
2. Norðmenn eru í óða önn að gera sem mest úr sínum gasauðlindum, hafa komist að því að hagstæðara sé að flytja gas út sem "rafmagn" en sem fljótandi gas, það eru því að spretta upp gasorkuver í Noregi - - og þeir stefna að því að flytja þá orku út.

Norðmenn hafa að sjálfsögðu getu til þess að framleiða "margfalt það rafmagn" sem við Íslendingar munum nokkru sinni geta.

Mér virðist því í reynd útlit fyrir, að Norðmenn séu að stefna að því að taka að sér þennan markað.

Hafið einnig í huga, að áhætta Norðmanna er nær engin, þegar kemur að hugsanlegu tjóni á náttúrufari - - enda þurfa þeir ekki að reisa nein lón, ekki drekkja neinu landi.

Meðan að líkur á andstöðu hér innanlands við stórfellda uppbyggingu virkjana - - er sannarlega fyrir hendi. Samtímis því, að engin leið er að fullyrða að stuðningur almennings væri nægur við þetta verkefni til þess að það geti komist til framkvæmda - en augljóslega er mjög veruleg pólitísk áhætta til staðar. En verkefnið hefur marga alvarlega galla sem mjög auðvelt er að sína fram á.

 

Ég get ekki ímyndað mér að þetta verkefni geti komist á koppinn, vegna innlendrar andstöðu við framkvæmt

1. Það fyrsta augljósa er að sjálfsögðu að, ef Ísland er tengt við Bretland - - þá hækkar orkuverð til allra innlendra notenda (nema stóriðju) um prósentu tugi. Að sjálfsögðu - - ef hinar bjartsýnu spár um orkuverð í Bretlandi og þar með hugsanlegan hagnað LV rætast. Þá um leið fela þær spár í sér - - að þær miklu verðhækkanir á rafmagni bitna einnig á íslenskum orkunotendum.
2. Stóriðjan hins vegar sleppur - - vegna þess að hún hefur samninga um orkusölu næstu áratugi fram í tímann. Bendi á þegar Kárahnjúkavirkjun var reist, þá getur vart annað komið til greina, en að LV hafi samið við Alcoa til langs tíma um orkusölu - - til þess að tryggja LV sem hagstæðasta lánsfjármögnun fyrir það verkefni. Síðan voru samn. LV við álverið í Straumsvík og við Norðurál endurskoðaðir í tíð síðustu ríkisstjórnar, í tilraun til þess að fá meir úr þeim "tímabundið" - en hafandi í huga hve staða ríkisins var tæp á þeim tíma - -> Kemur ekki til greina annað en gengið hafi verið frá þeim samningum til langs tíma, til þess að tryggja að LV mundi halda lánstrausti og þeim hagstæðu lánasamningum sem LV býr að. Þetta umtal að það þurfi að tengja landið við Evrópu með rafstreng vegna þess hve orkan sé seld ódýr til stórra orkunotenda - er því afar villandi svo meir sé ekki sagt.
3. Þessu fylgir að sjálfsögðu - - veruleg kjaraskerðing almennings, vegna: A)Hækkunar rafmagnsreiknings til heimila. B)En einnig vegna hækkunar matvælaverðs en matvæli þarf að varðveita í kælibúnaði á flestum stigum vinnslu síðan auðvitað í verslunum. C)Síðan auðvitað bitnar hækkun orkuverðs einnig á öllum rekstri í landinu sbr. frystihúsum, fiskvinnslu, þeim sem þurfa að reka mikið af tölvubúnaði - - þessi kostnaður leggst væntanlega á án þess að þau fyrirtæki geti reddað sé með auknum tekjum á móti. Þannig að "launaskerðing blasir við almenningi."
4. Svo auðvitað, er það allt umhverfistjónið sem mun fylgja nýjum virkjunum á umtalsverðum skala. Við getum tekið víðtæk mótmæli við framkvæmdir - sem gefinn hlut. Sérstaklega þegar við bætast aðrir gallar.

Það er bent á að hagnaður LV aukist, ríkið fái milljarða tugi í kassann:

• Þá bendi ég á móti á það tjón sem ríkið verður fyrir vegna þess að framlegð fjölda fyrirtækja á landinu mun skerðast - - ríkið verður þá fyrir skerðingu á skatttekjum af þeirra rekstri.
• Síðan má vænta með því - - að almenningur dragi úr neyslu vegna skerðingar kjara, og þar með skerðist innkoma ríkisins í gegnum VSK.

Svo bendi ég á "spillingarhættuna" sem muni augljóst vera fyrir hendi, en ef það verður rétt að ríkið muni fá aukinn arð frá LV upp á t.d. 30 ma.kr. per ár.

Þá mun statt og stöðugt vera mikill pólitískur slagur um þá peninga.

Ég velti einnig fyrir mér þeim pólitísku áhrifum sem LV getur hugsanlega öðlast, í gegnum það að hafa þær tekjur - - þ.e. hvort að LV geti beitt þeim til þess að hafa áhrif á ákvarðanir ríkisstjórna í gegnum það að veita styrki til pólit. starfs.

1. Hafandi í huga augljósa óvissu um rafmagnsverð.
2. Hafandi í huga augljósa óvissu um raunverulegan kostnað við lagningu strengs. En enginn sambærilegur strengur er til í heiminum. 
3. Hafandi í huga augljósa óvissu um það, að hvaða leiti mögulegt er að fá heimildir til að yfirleitt reisa þær virkjanir sem til þarf.
4. Ekki síst, hafandi það í huga - að um leið og Ísland er tengt við Bretland með streng. Þá birtast allir þeir gallar sem felast í hærra orkuverði til innlendra notenda. Burtséð frá því hvort orkuverðið er nægilegt í raun og veru til þess að framkalla þann hagnað sem LV heldur á lofti.

Þá get ég ekki séð að þetta sé áhugaverður kostur fyrir Ísland!

En auk allra þeirra galla sem ég hef nefnt, þá get ég bætt því við. Að tenging landsins við Bretland mun væntanlega hindra alla möguleika landsins til þess að "laða atvinnu til Íslands" út á innlenda orku. Til þess að þannig skapa framleiðslustörf á Íslandi.

 

Niðurstaða

Það er afar einfalt. Ég get ekki undir nokkrum kringumstæðum sætt mið við þá hugmynd að tengja Ísland við Bretland með sæstreng. Sú tilhugsun fær fær kaldan hroll renna niður bakið á mér, þ.e. tilhugsunin um það hvaða afleiðingar það hefði í for með sér fyrir almenning í landinu, og að sjálfsögðu ekki síst - - fyrir framtíðar möguleika Íslands til þess að búa til störf.

Bendi á eldri umfjöllun:

Það má alls ekki gerast, að lagður verði rafstrengur til Evrópu!

Tenging Íslands við orkunet Evrópu með sæstreng væri stórhættulegt tilræði við framtíðar lífskjör og uppbyggingu á Íslandi!

 

Kv.